Joodse gemeente in
Cairo hoopt op versterking
Prof. Berkhof naar
het SACLA-congres
JtJ
Is de kerk van Kameroen volwassen?
Trouw
VANDAAG
Lutherse actie
tegen Nestlé
Predikant cover-girl
President
Ahidjo naar
Nederland
VOORBIJGANGERS
Kerken in Ghana
tegen processen
Bulgaren tegen
borgtocht vrij
WOENSDAG 4 JULI 1979
TROUW/KWARTET
door M. Kopuit
CAIRO Vol trots laat de koster van de synagoge van Cairo
ons het geschnek zien dat Israëls premier Menachem Begin
daar enige weken geleden achterliet. Het is een olijfhouten
kistje met in Hebreeuwse letters het woord „Israël". In het
kistje zit het naamkaartje van Menachem Begin. „Premier of
the state of Israël" staat erop.
Uit het bezoek put men in Joods Cairo
moed en hoop. dat de gemeente weer
zal groeien. In 1948 bestond zij in de
Egyptische hoofdstad uit 80.000 zie
len met twintig grote synagogen. Het
aantal liep geleidelijk terug en thans
zijn er nog maar 170 joden over. Deze
170 hebben toch nog een raad van
negen mannen. De jurist mr. Youssef
Dana is vice-vooreltter van de joodse
gemeenschap van Cairo; zijn adres
hebben wij zeer moeizaam kunnen
bemachtigen.
Aanvankelijk is hij niet bereid ons
over zijn gemeente in te lichten. Onze
perskaart uit Nederland boezemt
hem weinig vertrouwen in. Slechts als
wij hem gebeurtenissen uit het joods
verleden en het heden van Cairo voor
houden en hem vervolgens de pers
kaart laten zien, ons door het Egypti
sche ministerie van buitenlandse za
ken verstrekt, wil hij praten. Hij
prijst daarbij president Anwar el-Sa-
dat, die zo veel beter voor de joden
zou zijn dan Nasser ooit is geweest.
Nasser was het ten slotte, die het
restant joden tijdens de Zesdaagse
oorlog (in 1967) gevangen liet nemen.
Zij konden vooral door inzet van de
Spaanse regering het land verlaten.
Thans is er in Cairo nog maar een
schamel restant van wat eens een van
de oudste joodse gemeenschappen
♦er wereld was aan de voet van de
piramiden, volgens de legende ge
bouwd door joodse slaven. Het Jaar
lijks met het joodse paasfeest aange
vangen „Slaven waren wij bij de fa
rao in Egypte", zou daarop betrek
king hebben.
Weliswaar heeft de synagoge een
voorganger maar die kan uitsluitend
Hebreeuws lezen en het niet vertalen.
De vijftig jaar geleden uit Jemen
naar Egypte gekomen David Salem
Shema kan wel Hebreeuws vertalen.
Maar met zijn 82 jaar spreekt hij de
jongeren niet meer aan. Hij heeft bij
de Joodse Gemeente nog een baantje
als ritueel slachter. Want nog weke
lijks wordt volgens de joodse ritus in
Cairo een koe geslacht. Het vlees
wordt vervolgens bij een islamitische
slager verkocht.
Mr Youssef Dana, vice-voor-
zitter joodse gemeente in
Cairo
Onderwijs
Vice-vooreitter Youssef Dana vindt
het een probleem, dat er geen Joods
onderwijs in Cairo kan worden gege
ven. Volgend jaar wordt zijn oudste
zoon dertien jaar. Volgens de joodse
wet is hij dan meerderjarig en moet in
de synagoge worden opgeroepen om
uit de joodse wet te lezen. Maar er is
niemand die het hem leren kan.
De Israëlische opperrabbijn heeft
voor Cairo een rabbijn benoemd,
maar het bestuur van joods Cairo
weet van die benoeming niets af. Men
kan zich afvragen wat een rabbijn in
Cairo moet doen. In de enige synago
ge zijn op vrijdagavond bij het begin
van de sjabbat en op sjabbatzelf met
moeite de tien mannen bijeen te krij
gen om een dienst te houden. Het zijn
joodse journalisten en toeristen die
zorgen .dat het vereiste tiental wordt
overschreden. Twee synagogen zijn
nog open. Een alleen op de hoge feest-
dagse; in de moderne buitenwijk He- PfOtCSt
liofPolis, de ander wekelijks in het
ha-'rt van de stad aan de Adly-straat.
Egyptische joden terug zullen keren
en dat de Joodse gemeenschap zal
groeien door de komst van Israëliërs,
die de regering of hun firma's in Cairo
gaan vertegenwoordigen.
Dat zal nog niet meebrengen, dat
meer synagogen moeten worden ge
opend. Want er zijn van de gesloten
synagogen maar vijf verkocht. De
overige zijn nog in het bezit van de
joodse gemeente. „Wij verkopen al
leen als wij geld nodig hebben." Die
noodzaak is er vooralsnog niet. De
bezittingen van de joodse gemeente
in de vroegere jodenbuurt, Abbassi-
ya, zes kilometer van het centrum,
zijn aan de stad Cairo verhuurd. Daar
komt genoeg geld uit om de ene syna
goge waar dienst wordt gehouden te
onderhouden, de voorganger en de
ritueel slachter te betalen en vijftig
van de 170 gemeenteleden financiële
steun te geven. Dat zijn vrijwel uit
sluitend alleenstaande vrouwen.
Van de 170 joden in Cairo zijn hon
derd vrouwen. Die 170 zijn dan ook
alle joden die nog in Cairo wonen.'
Ook de als communist bekend staan
de en Sadat om zijn vrede met Israël
hekelende confrere van Youssef
Dana mr Haroul. „Wij vragen niet hoe
religieus men is. Wij vragen alleen of
men jood is. Dan is het noodzakelijk
om lid te zijn. Anders bereik je niets."
En voor de joodse gemeenschap moet
wel wat worden bereikt.
De joodse synagoge aan de Adlystraat in Cairo
In deze moderne winkelstraat beslaat
het front van de synagoge wel een
dertig meter en is versierd met da
vidssterren. Aan bouw en versiering
is te zien hoe vrij de joden in Cairo
eens moeten hebben geleefd. Maar de
trek naar buiten was sterker. Bij mr.
Youssef Dana rest thans alleen nog
hoop dat met de vrede met Israël
Tot Sadat toe heeft men moeten pro
testeren toen twee jaar geleden op
het voorplein van een gesloten syna
goge een moskee werd gebouwd. Men
heeft het gewonnen. De joodse ge
meente heeft het recht de moskee te
laten afbreken. Maar men kijkt wel
uit. „Nee", zegt mr Dana, „opdracht
tot afbreken hebben wij niet gegeven.
Wij zijn al tevreden dat wij in het
gelijk zijn gesteld." De herinnering
aan het in brand steken van een syna
goge is nog tevers. De synagoge werd
in brand gestoken uit woede toen in
1969 een verdwaasde Australiër de El
Aksamoskee in Jeruzalem in vlam
zette.
Gelijk heeft men ook wat betreft de
46 wetsrollen, sommige honderden ja
ren oud. Deze rollen, afkomstig van
gesloten synagogen, zouden worden
uitgevoerd naar Amerika om daar in
synagogen te worden gebruikt. Maar
juist voor zij Egypte, met toestem
ming van de regering, zouden verla
ten werden zij in beslag genomen.
Sindsdien zijn zij spoorloos. Mr Dana
hoopt, dat zij weer zullen worden
gevonden als het vredesoverleg
slaagt. Of zij dan naar Israël worden
gezonden? „Wij hebben nooit contac
ten met Israël of met de zionistische
organisaties onderhouden," zegt hij.
Ook het jaarlijks bij de herdenking
van de Uittocht uit Egypte uitgespro
ken wens „Volgend jaar in Jeruza-.
lem" zegt hem niets. „Dat zeggen wij
net zo automatisch als joden in
Frankrijk, Engeland of Nederland."
Maar dat is niet helemaal waar. De
helft van de joodse gemeenschap van
Egypte is naar Israël vertrokken. Hoe
groot de vrijheden ook mogen zijn,
zoals mr Youssef Dana ze ons voor
houdt, helemaal op hun gemak voe
len de joden zich toch niet.
Vrijheid
De Ben Ezrasynagoge ligt in oud Cai
ro. Men wil het doen geloven dat deze
synagoge „de oudste van Egypte is"
en uit de achtste eeuw dateert. Thans
is zij alleen nog maar een toeristische
trekpleister, waarvoor een brochure
wordt uitgegeven, minder vanwege
de informatie over de synagoge, dan
wel om te betogen hoe goed het voor
joden toeven in Egypte is. Want het
begin van het boekje luidt; „De au
teur van deze brochure, die het voor
recht had zijn werk te volbrengen in
de mooie Nijlvallei, zo bekend door
haar vrijheid en haar religieuze tole
rantie. is verheugd met deze brochure
de Leiders van de Revolutie zijn res
pectvolle groet en loyaliteit aan te
bieden." En aan het einde. „Alle
oriëntaalse landen, waarbij Egypte is
inbegrepen, stemmen in met Amro
Ibn El'Ass die in 641 de joden totale
vrijheid toezegde. Die vrijheid is
voortgezet door de huidige regering
van de Leiders van de Revolutie
De Ben Ezrasynagoge is nodig aan
restauratie toe. Men laat het voorlo
pig. „Als de joden weer naar Cairo
terugkomen, dan zullen wij nog wel
eens zien", zegt mr Youssef Dana.
JOHANNESBURG (ANP) Dr H. Berkhof, hoogleraar te Leiden en voorzitter van de raad
van kerken in Nederland zal een van de sprekers zijn op het congres van de SCALA (de
Zuidafrikaanse vergadering van christelijke leiders), dat 8 juli te Pretoria begint. Er worden
meer dan 5000 mensen, van wie 1000 uit Kaapstad alleen al, verwacht.
De openingstoespraak zal worden ge
houden door prof. David Bosch,
hoofd van de afdeling zending van de
universiteit van Zuid-Afrika De se
cretaris-generaal van de Zuidafri
kaanse raad van kerken. Desmond
Tutu. zal op de tweede dag van de
bijeenkomst de voltallige vergade
ring toespreken.
Andere sprekers zijn o a. bisschop
Festo Kivengere van Oeganda en
aartsbisschop Bill Burnett var Kaap
stad In totaal zullen zeventig Zuid
afrikaanse en 20 buitenlandse chris
tenen. die een vooraanstaande rol in
hun kerkelijke gemeenschap spelen,
aanwezig zijn.
De SACLA staat onder hevige kritiek
van de behoudende christelijke bond
van Zuid-Afrika. Deze bond heeft een
pamflet verspreid waarin de SACLA
ervan beschuldigd wordt sterk beïn
vloed te zijn o.a. door de ideeën van
de wereldraad van kerken en de Zuid
afrikaanse raad van kerken. De bond
meent verder, dat in het SACLA-pro-
gramma willens en wetens conflict
stof is ingebouwd met het doel het
godsdienstige, sociale, politieke en
het economische leven van Zuid-Afri
ka om te vormen, waarbij het roeke
loos alle leerstellige en culturele ver
schillen overboord gezet zou hebben.
SACLA zou een conflictsituatie na
streven.
Prof. Bosch heeft daarvan gezegd dat
het niet nodig is conflicten in te bou
wen in het SACLA-programma, om
dat het conflict al in de Zuidafrikaan
se situatie bestaat, hetgeen natuur
lijk duidelijk zal worden wanneer
Zuidafrikaanse christenen bij elkaar
komen. Maar ons doel is het tegen
overgestelde. We willen de mensen bij
elkaar brengen om verzoening tot
stand te brengen, aldus prof Bosch.
Geen verzoening tot elke prijs, maar
één die waarachtig en kostbaar is. De
SACLA-conferentie zal voorafgegaan
worden door een drie dagen durend
seminarie, waar 800 gedelegeerden
zullen worden voorbereid op het ge
ven van leiding tijdens het congres.
Prof. dr H. Berkhof
Werkweek voor kerkmuziek o.l.v.
dr. Willem Mudde en Meti Smit Duy-
zentkunst, 21-28 juli, Sint Willibrord-
intemaat, Deurne. Inl. en aanm. tel
045-721068.
Werken aan meditatie, uitgangs
punt: Zen en hatha-Yoga, 21-27 juli
Kerk en Wereld, Driebergen (tel
03438-2241).
ST. PETER (LWF) De lutherse
synode van Minnesota heeft besloten
de leden op te roepen mee te doen
aan de boycot van Nestlé-produkten
om daarmee een waarschuwing te
richten aan alle fabrikanten van ba-
byvoedsel, dat wordt verkocht in de
arme delen van de wereld, met hun
verkoop te stoppen.
De synode, waar 265.000 lutheranen
onder vallen, sprak uit dat Nestlé en
andere transnationale ondernemin
gen „uitbuitende methodes gebrui
ken" om het gebruik van babyvoe
ding in de Derde WerelQ te bevorde
ren in de plaats te laten komen van
borstvoeding. Volgens kerkelijke ver
gadering kan babyvoeding, als gevolg
van de gebrekkige hygiëne, „een do
delijke verspreider van bacterie-in
fecties worden".
MOSKOU (KESTON) Volgens de
Kroniek van Lopende Gebeurtenis
sen is de biologie-student Sergei Bog-
danowski gedwongen zijn laatste jaar
aan de Moskouse staatsuniversiteit
af te breken, nadat hij wegens gods
dienstige redenen zijn lidmaatschap
van de Komsomol, de communisti
sche jeugdorganisatie, had opgezegd.
waarin opgenomen: Oo Rotter
dammer met Oordts Dagblad.
Nieuwe Hiagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwarlet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Postma
HOOFDKANTOOR
PostDus 859
1000 AW Amsterdam
Postg-ro 66 00 00
8.1"* Ned C»ed"ett>.jr,«
Rtkenngnt 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/OORORECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010 115588 (abonnementen
en Dcrcgmgl
lel 010-115588 (redactie
lei 115700 (mlsluitend voor
jdveru»"1>«s)
Westbtaah 4
Rotterdam
REGIO DEN HAAG LEIDEN
Postbus tOl
250i CC Den Haag
let 070-469445
Parkstraat 22
Oen Haag
REGIO NOORD OOST NEDERLAND
(^stuitend administrate!
Postbus 3
8000 AA Zwolle
te' 05200-17030
Me'h markt 56
Zwciiip
Abonnementsprijzen
Per maand f 15.90
Per kwartaal 47,70
Per halt iaai f 95.40
Per laar f 188 60
AUwtttvnteraneven oo aanjaag
i/'C ad»«sse*> boven)
Oogave tamiuebenchten 9-19 30 van
-n.iarcag t m aaa Op zondag van 18-
20 umi letet 020-913456
Oogave m.n.-advertenties te1
020-936868 o» schr rte^* aan Mm.-Aav
.i'de'ing postbu* 4 33
1000 AK AMSTERDAM
Ad'eswi/>g ngen u ISUetend SC*<fe i«
aan c*ve Amsterdamse adressen
door dr Jaap van Slageren
De samenwerking tussen de
Nederlandse hervormde kerk
en de evangelische kerk van
Kameroen is min of meer uit
de nood geboren. De kwestie
was. dat Nederlandse zen-
dingsarbeiders rond 1960 In
donesië niet in konden. En
dat Kameroen gewoon een
van de weinig geschikte
plaatsen was waar Oegst-
geest. het zendingscentrum
van de Nederlandse hervorm
de kerk, haar surplus aan
geld. man- en vrouwkracht,
en geloof kwijt kon. Niet dat
Kameroen de hervormde zen
ding toen zo geschikt voor
kwam. Het stelde de zending
eerder vanaf het begin voor
onoverkomelijke problemen.
De moeilijkheid was dat in
Kameroen Juist een bloedige
burgeroorlog had gewoed. Al
leen al in het Bamllékégebied,
waarop de Nederlanders hun
activiteiten zouden richten,
waren 100.000 mensen omge
komen of zoek geraakt, tien
procent van de bevolking.
Scholen en ziekenhuizen wa
ren verwoest, de kerk was,
ook in geestelijk opzicht,
ogenschijnlijk geheel wegge
vaagd.
Er was nog een tweede, zo mogelijk
nog grotere complicatie: de Nederlan
ders zouden zich de Franse faal eigen
moeten maken, maar ook de taal van
de Afrikanen zelf. de cultuurtaal, en
de taal van het Evangelie tegen de
achtergrond van de eigen geschiede
nis van deze Afrikaanse kerk. die zo
geheel anders Is dan de geschiedenis
van de Indonesische kerken Een
complicatie zo groot voor sommigen
om te concluderen dat op den duur de
Nederlandse zending het hier niet zal
kunnen bolwerken. Ze had er mis
schien maar beter helemaal niet aan
kunnen beginnen.
Geschiedenis
Wat zijn de wortels van de evangeli
sche kerk van Kameroen? De evange
lische kerk van Kameroen is voortge
komen uit het werk van de Engelse
baptistenzending van 1841-1886. Ken
merkend voor de baptistenzending
was, dat vrijgekomen slaven uit Ja
maica ruimte werd gelaten, hun
stempel te drukken op het evangeli
satiewerk. Hun aanpak is gedreven
en getuigt van overtuigingskracht: de
bestaande slavenhandel aan de wor
tel bestrijden, elkaar de loef afsteken
de partijen rond de tafel brengen. In
de kerk die groeit, krijgen bekeerde
Afrikanen vanaf het eerste begin me
dezeggenschap. Sterker: de kerk die
geboren wordt is hun eigen kerk,
waarin de zendelingen functioneren
als partners, deelgenoten in verant
woordelijkheid.
De andere wortel van de kerk is het
werk van de Baseier zending in Ka
meroen (1886-1915). Het is een periode
die samenvalt met de vestiging en
uitbreiding van het Duitse koloniale
bestuur in Kameroen. Het accent
komt te liggen op onderwijs en over
dracht van westerse cultuurwaarden.
Het werk wordt groots aangepakt:
uitbreiding naar het binnenland, ves
tiging van talloze zendingsstations.
De evangelische kerk wordt een mul-
ti-tribale kerk. Maar er zijn ook span
ningen. Spanningen vooral tussen
zendingsleiders en het Afrikaanse ka
der over de eigen identiteit van het
Kameroenese christendom. Spannin
gen die zo hoog oplopen dat een grote
groep christenen naast de officiële
kerk terecht komt.
Fransen
Na het vertrek van de Duitsers in
1915, komen de Fransen. Maar tussen
de overname van het werk van de
Baseier zending en de Parijse evange
lische zending ligt een periode van
zogenaamde automatische en onver
mijdelijke kameroenisering. In het
gezagsvacuüm dat dan ontstaat op
elk niveau, is de kerk feitelijk het
enige orgaan dat blijft functioneren
door middel van haar eigen kader.
De komst van de Fransen in 1921,
maakt de eigen verantwoordelijkheid
van de kerk niet meer ongedaan.
Maar op een essentieel punt voelt de
kerk zich door de zendelingen wel
miskend, nl. wanneer de zending en
haar zendellngenberaad behalve over
het medische- en schoolwerk, ook
over de kerk zelf regelend gaan optre
den. De problemen nemen in de loop
der jaren in feite alleen maar toe. In
de jaren 1940-1945 b.v. wanneer dé
zending het werk met behulp van
internationale fondsen kan voortzet
ten, lopen de spanningen op de theo
logische school in Ndoungué zo op.
dat de Fransen het bijltje er bij neer
gooien. Zij sluiten de school en ver
trekken met lang verlof naar Zuid-
Afrika
In 1951 komt er een nieuwe kerkorde,
GENEVE Op de voorpagina van het Zwitserse vrouwentijdschrift
Flair prijkt een portret van de leidster van de vrouwenafdeling van de
lutherse wereldfederatie, de predikant Eva Zabolai-Csekme. In de
rubriek ..carrière" en onder de titel „Eva theologe, feministe en
vrouw" Informeert het blad tussen artikelen over mode en reizen over de
problemen van vrouwen in de kerk.
Lutheranen die tegenover geïllustreerde publiciteit sceptisch staan
geven toe. dat de predikante („elegant, blond. 36 jaar. in de schoonheid
van het leven") weet. hoe ze het lezerspubliek voor kerkelijke kwesties
moet interesseren. De persdienst van de lutherse wereldfederatie meldt
de activiteiten van Eva onder de kop „Een Jonge theologe met moed tot
vrouwelijkheid".
maar nog geen autonomie. Een laat
ste felle stoot tot de onafhankelijk
heid van de evangelische kerk is een
rassenrel. Een preek van een Franse
arts over Genesis 9 25, waarin de
zwarten worden getekend als de na
zaten van Cham, beladen met vloek,
knechten der knechten voor hun
broeders. Deze gebeurtenis en de dis
cussie daarop die de kerk bijna doet
breken, vindt tenslotte haar uitwer
king in de onafhankelijkheidsverkla
ring van de kerk in 1957.
Onafhankelijkheid
Kameroen bevindt zich op dat mo
ment trouwens ook in een crisis over
de nationale onafhankelijkheid. Een
voorlopige regering blijkt niet in
staat de conflicten rond de soort
staatsvorm die voor Kameroen ge
schikt is, te beheersen. Het komt erop
neer dat de parlementaire strijd
wordt uitgevochten in een van de
afschuwelijkste guerrilla-oorlogen,
die Afrika tot dan toe heeft gekend.
In dit conflict wordt ook de kerk
meegezogen. Ook evangelische jon
geren doen mee in de strijd voor een
rechtvaardige, op socialistische leest
geschoeide samenleving. Velen van
hen vinden de dood, anderen worden
gepakt en terechtgesteld, een handje
vol vlucht naar het buitenland. De
kerkleiding is intern verdeeld, maar
weet tenslotte de aandacht te bunde
len en te richten op verzoening, gene
zing. wederopbouw, en een evangeli
satiecampagne in de zin van een vre
desbeweging.
De sterke man die dan al in Kame
roen de toon aangeeft, is Ahidjo. Zijn
regime laat niet veel ruimte vopr de
echte politieke discussie. Ook de situ
atie van de politieke tegenstanders
die in een viertal concentratiekam
pen zijn opgesloten, kan niet gemak
kelijk ter sprake worden gebracht.
Maar er is wel betrekklijk veel speel
ruimte voor de kerk om naar vermo
gen gestalte te geven aan haar evan
gelische opdracht. De kerk levert
vooral een bijdrage aan het medische
en educatieve werk. Op dat gebied
wordt van de kerk zelfs veel ver
wacht. zeker ook van de Nederlan
ders die daar in actief zijn. Maar ook
dat geeft blijkbaar zo zijn spannin
gen en problemen.
Ahidjo
Vandaag komt de president van
het Westafrikaanse land Kame
roen, Ahmidou Ahidjo, naar Ne
derland. Hij is president sinds
1960, en wordt gezien als de man
die tenminste de eenheid in het
land heeft weten te bewaren.
Kameroen kent grote verschil
len tussen het noorden en het
zuiden, tussen het veelal Engels
sprekende westen en het Frans
sprekende oosten, tussen isla
mieten en katholieken.
Oppervlakkig gezien ontwik
kelt Kameroen zich economisch
betrekkelijk gunstig het heeft
een goede naam bij het interna
tionale bedrijfsleven maar de
werkloosheid groeit snel. Naast
tribale spanningen (tussen de
verschillende stammen) zijn de
sociale tegenstellingen onmis
kenbaar.
Bij de ontwikkeling van Kame
roen speelt Frankrijk nog steeds
een belangrijke rol. Van een bij
zondere orde is de samenwer
king die sinds 1962 bestaat tus
sen de Nederlandse hervormde
kerk en de evangelische kerk
van Kameroen.
Daarover schrijft dr Jaap van
Slageren, hervormd predikant
te Amsterdam, drie artikelen.
Het eerste artikel, dat wij van
daag publiceren, gaat over de
geschiedenis en de achtergrond
van de evangelische kerk van
Kameroen. In het tweede wordt
vooral het kerkelijke ontwikke
lingswerk behandeld, terwijl
het derde verhaal zal gaan over
spanningen in de samenwerking
tussen de Nederlandse hervorm
de kerk en de evangelische kerk
van Kameroen. Tot 1974 werkte
dr Van Slageren zelf in Kame
roen, in dienst van de hervorm
de zending.
GEEN VREEMD LOT
Hoewel de problemen, die onze
wereld vandaag kenmerken en hier
en daar mensen ln paniek dreigen te
brengen, reeds lang voorspeld zijn,
zijn ze er niet minder ernstig om. Het
grootste gevaar is bij de opeenhoping
van conflicten, schaarsten en
economische calamiteiten, dat we
gaan doen alsof deze dingen ons
onvoorzien overkomen, alsof wij
samen gedoemd zijn een ons
volkomen vreemd lot te dragen
waardoor onze houding die van een
verongelijkte wordt en hier en daar
mensen zich veilig beginnen te
stellen. En niet alleen mensen, maar
vooral instellingen, bijzonder grote
ondernemingen, die hun kans schoon
zien om uit de broeierige situatie hun
voordeel te nemen. Het zal ons steeds
in herinnering gebracht dienen te
worden dat wij het zelf zijn die deze
conflicten hebben uitgelokt en nog
steeds niet tijdig overeind zijn
gekomen om de komende schaarsten
het hoofd te bieden. Het een en ander
heeft tot achtergrond dat wij zo
gewend zijn altijd maar weer
„vooruit" te gaan, dat alleen de
gedachte al iets minder aan te
moeten velen met schrik vervult, met
wrevel ook, en wat daaruit kan
resulteren ziet er niet zo mooi uit. De
bootvluchtelingen uit Vietnam, de
olieprijzen, de problemen rondom de
kernenergie, de moordpartij
momenteel met name in Nicaragua,
de explosieve situatie in het
Midden-Oosten, het zijn stuk voor
stuk zaken waarvoor wij samen
verantwoordelijk zijn. Die
verantwoordelijkheid kan geen
algemene kreet blijven, maar zal
vertaald moeten worden ln de
dimensies van ons eigen leven en de
wijze waarop wij met mensen en
dingen omgaan.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Dordrecht: L. A.
Nagtegaal te St Pancras; naar Oud-
Bijerland (deelgem): W. Radstake te
Kralingen: naar Woudenberg: P. v.d.
Kraan, kand. te Zeist, die bedankte
voor Willige-Langerak; naar Den
Bommel: A. Vos kand. te Gorinchem.
Bedankt voor Oudshoorn-Ridders-
veld: C. J. Hollemans, laatstelijk zen
dingspredikant in Kameroen, wonen
de te Oegstgeest; voor Nijkerkerveen:
J. H. C. Olie te Linschoten.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Damwoude: A. J. L.|
Hoogkamer te Wagenborgen.
Aangenomen naar Den Haag-Es
camp: J. W. v.d. Linden te Schoonre
woerd, die bedankte voor Zeist er
Oss.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te VollenhOve-Kadoelen: J.
M. Goedhart te Zwolle.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Westzaan, Soestdijk en
Aalten: H. H. de Haan, kand. te
Dokkum.
Bedankt voor Groningen: W. J. Quist
te Den Haag-Rijswijk.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Apeldoorn: J. de Pater,
kand. te Boskoop.
Hans von Keler
De 53-jarige predikant Hans von Ke
ler zal in de herfst dr Helmut Class
opvolgen als bisschop van de evange
lische kerk in Württemberg. Von Ke
ler, die dezer dagen op de synode in
Stuttgart gekozen werd, is voorzitter
van de groep „Evangelium und Kir-
che" die in kerk en synode de mid
denpositie inneemt.
ACCRA (AFP) De raad van kerken
in Ghana en het nationaal katholiek
secretariaat in het land hebben hun
grote bezorgdheid uitgesproken over
de geheime processen in hun land. Zij
deden dit in een brief, aan de revolu
tionaire raad van de strijdkrachten.
Ook het synodebestuur van de pres
byteriaanse kerk van Ghana heeft bij
de revolutionaire raad geprotesteerd.
LONDEN Vijf pinkstergelovigen,
die in Bulgarije waren gearresteerd,
zijn na zeventig dagen in de gevange
nis te zijn ondervraagd, tegen borg
tocht vrijgelaten. Zij zullen binnen
kort terecht staan en vermoedelijk
worden beschuldigd van het illegaal
bezit van westerse valuta's. Dat kan
hun op zes jaar gevangenisstraf te
staan komen. Dit meldt het Britse
instituut voor communisme en religie
Keston College.
De vijf zijn P. Janev en B. Bantsjev
uit Boergas, G. Todorov uit Veliko
Toemovo, N. Tsatsjev uit Trojan en
een zekere Mitko uit Acheloj bij Boer
gas. Volgens Keston College zijn zij
slachtoffer van politie-acties tegen
het illegale bezit van westerse va
luta's.
In 1978 schreef het landelijke dag
blad Vaderlands Front dat de Kore
kom-winkels (winkels waar je met
westerse valuta's moet betalen)
voortaan toegankelijk waren voor ie
dereen die westers geld had, en niet
meer alleen voor buitenlanders. Er
zou de Bulgaarse klanten niet ge
vraagd worden waar ze het geld van
daan hadden. Vervolgens begonnen
vele Bulgaren in de Korekom-winkels
te kopen. De politie deed echter af en
toe een inval en vroeg de Bulgaarse
klanten wel naar de herkomst van
hun geld.
Geen 500.000 bijbels,
maar 50.000 in Rusland.
AMSTERDAM Het persbureau dat
ons informeerde over de uitgave van
bijbels in Rusland, vergiste zich met
een nul. Voor de Russische orthodoxe
kerk zijn geen 500.000 bijbels ge
drukt, maar 50.000. Inmiddels zijn ze
al verdeeld over de bisdommen. Los
hiervan staat, dat in Leningrad op
het ogenblik 25.000 bijbeis worden
gedrukt ten behoeve van de unie van
baptistengemeenten.
