Bestek '81 zal bijgesteld moeten worden
CONCERTEN
Toeristen mijden
alleen Oost-Spanje
Auto botst op boom: zusjes verongelukt
ADVERTENTIES
Kleine korting op prijscompensatie geeft miljardenfonds voor arbeidsplaatsen
op het grote orgel van
de „Feike Asmazaal"
Bommen ETA missen uitwerking
Reclameraad
vindt naakt
aanvaardbaar
Pretpark Anna's Hoeve
MAANDAG 2 JULI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Dr Bert de Vries (ARP) is sinds een jaar lid van de
CD A-fractie in de Tweede Kamer. Voordien was
bij wetenschappelijk medewerker (economie) aan
de Erasmusuniversiteit in Rotterdam.
Terwijl in het Catshuis het kabinet begonnen is
aan de opstelling van de rijksbegroting voor 1980,
maakt De Vries de balans op van een jaar Bestek
'81, en werpt een blik vooruit naar wat wel eens
een spannend najaar kan worden, zowel in de
Haagse politiek als aan bet loonf ront.
door dr B. de Vries
Na een jaar Bestek-beleid is de situatie er in ons land nog
niet veel vrolijker op geworden. Dat is niet zo'n wonder.
Bestek '81 mag dan zijn aangekondigd als een heilsplan, van
begin af aan was duidelijk dat het heil alleen bereikt zou
kunnen worden langs een lijdensweg. Toch is het beleid niet
mislukt. Het moet worden voortgezet, maar ook op enkele
belangrijke punten bijgesteld.
Bestek '81 is in feite gericht op een
twee-sporen-beleid: inkomensma
tiging en ombuiging van de stij
ging van de collectieve uitgaven.
Inkomensmatiging treft in begin
sel iedereen. Voor werknemers
komt dat vooral tot uitdrukking in
het streven de lonen qua koop
kracht op de nullijn te houden.
In het kader van de ombuiging werd echter
daarbovenop van ambtenaren, trendvol
gers en uitkeringstrekkers nog een stukje
extra matiging gevraagd. De kortingen op
de sociale uitkeringen werden verdedigd
met een beroep op systeemfouten, die in het
verleden hadden geleid tot een te snelle
stijging. De SER werd gevraagd in een
advies aan te geven hoe die systeemfouten
het best konden worden verholpen. Vooruit
lopend daarop werden echter alvast voor
schotjes genomen.
Fraai is dat niet, begrijpelijk wel. Als een
kabinet dat hoogstens tot 1981 zit. pas in
1980 echt beleid kan gaan voeren is dat voor
het land geen goede zaak. Even begrijpelijk
is het echter dat een CDA/VVD-kabinet niet
gemakkelijk voldoende krediet van met
name organisaties als de FNV zal krijgen
óm met voorschotjes te 'werken bij het
korten op de stijging van sociale uitkerin
gen. Tegen die achtergrond is het misschien
eerder een wonder dat het kabinet er nog zit
tfan dat het wat kleerscheuren heeft opge
lopen.
Intussen is sedert de opstelling van Bestek
'81 de economische situatie er niet gunsti
ger op geworden. Ons land is in belangrijke
mate afhankelijk van de internationale ont
wikkeling. De nieuwe energieproblemen
maken de vooruitzichten niet rooskleurig.
Onze concurrentiepositie blijkt nog zwak
ker dan toen Bestek werd opgesteld, de
economische groei blijft achter bij de ver
wachting, de belastingopbrengsten vallen
tegen. De klemgereden particuliere sector
moet weer wat meer ruimte worden ver
schaft. Wie de harde noodzaak daarvan
ontkent, is naar mijn mening óf dom óf het
slachtoffer van ideologische misleiding.
Vicieuze spiraal
Herstel van concurrentiekracht hoeft niet
perse gepaard te gaan met grote ombuigin
gen in de collectieve sector. Hoe meer be
reidheid er is tot matiging van inkomens,
des te meer ruimte blijft er over voor de
collectieve sector, ook om daar nieuwe ar
beidsplaatsen te scheppen. Het kabinet wil
de niet verder gaan dan de werknemers
vragen enkele Jaren genoegen te nemen met
de nullijn. Men heeft het kabinet vaak ver
weten dat het daarmee niet ver genoeg ging.
Maar op grond van ervaringen in het verle
den is het maar al te begrijpelijk dat het
kabinet niet verder durfde gaan.
Als was uitgegaan van meer inkomensmati
ging dan uiteindelijk tot stand zou komen,
zouden door de stijging van belastingen en
premies en de hogere lonen steeds meer
bedrijven in moeilijkheden komen. Daar
door raken nog meer mensen zonder werk
en dus aangewezen op een sociale uitkering.
De collectieve uitgaven gaan dan nog ver
der omhoog, met dus nog hogere belastin
gen en premies, en daardoor nog meer be
drijven in moeilijkheden, enzovoort. Zo ko
men we terecht in een uiterst gevaarlijke
vicieuze spiraal, die ons steeds dieper in het
moeras doet wegzinken.
Een klimaat van bereidheid tot matiging
heeft tijd nodig om te groeien. Hopelijk is
dat groeiproces inmiddels zo ver gevorderd
dat de regering de komende Jaren meer mag
vragen dan de nullijn. Dit jaar stijgen de
lonen nog met één procent in plaats van een
nullijn, maar in vergelijking met het verde
len geeft deze bescheiden loonstijging wel
wat hoop.
Inkomensmatiging is onmisbaar als we wil
len voorkomen dat de collectieve uitgaven
met nog veel meer dan tien miljard gulden
moeten worden omgebogen. Het overgrote
deel van deze uitgaven bestaat uit inko
mens (ambtenaren, trendvolgers, uitke
ringstrekkers). Naarmate deze uitgaven tra
ger stijgen, houdt de minister van financiën
meer geld over voor écht collectieve voor
zieningen en het aanstellen van meer amb
tenaren, verpleegkundigen, bejaardenver
zorgers, welzijnswerkers, enzovoort.
Niet toereikend
Het plaatje wordt nog gecompliceerder als
we ons realiseren, dat we op basis van de
thans bekende gegevens moeten conclude
ren dat het Bestek-beleid niet toereikend
zal zijn om de werkloosheid in 1981 tot
150.000 terug te dringen. Dat bewijst niet
dat de Bestek-operatie een miskleun was.
Een beleid is niet mislukt, wanneer als
gevolg van allerlei onverwachte ook in
ternationale ontwikkelingen de doelstel
lingen maar gedeeltelijk worden bereikt.
Maar het bewijst wél dat het beleid bijge-
Hoe nodig een versterking van de marktsec
tor ook is. het zou niet erg realistisch zijn
daarvan te verwachten, dat er in die markt
sector in hoog tempo nieuwe arbeidsplaat
sen worden geschapen. In de industrie zal
het aantal arbeidsplaatsen als gevolg van
mechanisering en automatisering wel blij
ven teruglopen, maar het tempo waarin dat
gebeurt kan wel aanzienlijk worden ver
traagd. Geen land in Europa heeft sedert
1970 zoveel industriële werkgelegenheid
verloren als Nederland. Het verlies aan ar
beidsplaatsen in de industrie kan echter
worden goedgemaakt door uitbreiding van
de werkgelegenheid in de commerciële
dienstensector. Dat past in de ontwikkeling
naar de post-industriële maatschappij.
Een sterke marktsector is voor onze econo
mie een levensvoorwaarde. Dat vereist een
redelijk winstniveau, maar we mogen er
niet van verwachten dat winstherstel zich
zichtbaar zal vertalen in meer werkgelegen
heid.
Dat neemt niet weg dat de relatie inko-
mensmatiging-werkgelegenheid duidelijk
zichtbaar gemaakt moet worden om de
werknemers ervan te kunnen overtuigen,
dat inkomensmatiging wel degelijk bij
draagt tot de werkloosheidsbestrijding.
Naar mijn mening zou dat ook wel kunnen,
en ik denk daarbij bij wijze van voorbeeld
aan de volgende procedure.
deze suggestie vrij nauw aan bij de voorstel
len die Lubbers reeds bij de algemene be
schouwingen vorig jaar heeft gedaan.
Een andere, meer verfijnde variant zou zijn
dat gewerkt wordt met een gedifferentieer
de korting oplopend van bij voorbeeld 0.2
procent voor de lagere inkomens tot één
procent voor de hogere inkomens. Door zo'n
oplopend percentage zou het element van
solidariteit bij de werkloosheidsbestrijding
geaccentueerd worden. De overheid zou
haar steentje aan de voeding van dit fonds
kunnen bijdragen door de gestorte bedra
gen vrij te stellen van belastingen en sociale
premies. Dat zou weliswaar betekenen dat
het financieringstekort toch weer oploopt
tot wellicht zes procent, maar dat lijkt me
geen onoverkomelijk bezwaar, wanneer
langs deze weg zou worden gewerkt aan een
echte oplossing van onze problemen. Het
grootste gevaar van een hoog financierings
tekort is naar mijn mening namelijk, dat we
de problemen voor ons uit schuiven in
plaats van ze op te lossen.
Arbeidsplaatsen
Accijnzen
Bert de Vries
steld moet worden als we aan de doelstellin
gen willen vasthouden. En ik denk dat
vrijwel iedereen in dit land dat wil.
In welke richting zal die bijstelling dan
moeten gaan? Op strikt persoonlijke titel
wil ik daar graag wat suggesties voor doen.
In de eerste plaats denk ik dat we door
moeten gaan met een beleid dat gericht is
op versterking van de marktsector van onze
economie. Dat betekent dat er ruimte vrij
gemaakt moet worden voor winstherstel,
dat innovatie moet worden aangemoedigd,
dat het Nederlandse kpstenpeil internatio
naal weer concurrerend wordt, dat wij iets
doen om ons land weer te maken tot een
aantrekkelijke vestigingsplaats voor inter
nationale ondernemingen, dat onze arbeids
markt minder stroef gaat functioneren. Er
zal ten aanzien van deze punten weer wat
meer realiteitszin moeten groeien.
De marktsector kent internationaal nog
steeds zijn eigen wetmatigheden. Ons klei
ne land met zijn zeer open economie is
gedoemd daar rekening mee te houden, of
we dat nu leuk vinden of niet. Je kunt nu
eenmaal in Drente niet allerlei eisen aan
ondernemers stellen die in de rest van Ne
derland niet gesteld worden zonder het risi
co te lopen dat veel ondernemingen zich
liever buiten Drente vestigen. Zo ligt het
ook ongeveer met de verhouding tussen
Nederland en de rest van Europa of de
wereld.
Uitgaande van een ombuigingsbedrag van
tien miljard en een nullijn voor de lonen zou
de regering om te beginnen kunnen aange
ven welke verzwaring van de collectieve
lasten nodig is om de begroting sluitend te
maken bij een financieringstekort van bij
voorbeeld 5,5 procent van het nationale
inkomen. Daarbij zou voor wat de belas
tingverhoging betreft gezocht moeten wor
den naar vormen die zo weinig mogelijk
risico's van afwenteling meebrengen. Te
denken valt aan hogere accijnzen op alco
hol. tabak en benzine. Voorzover de ruimte
voor winstherstel als gevolg van de nullijn
voor de lonen groter wordt dan de regering
nodig vindt, zou tevens gedacht kunnen
worden aan enige verzwaring van de belas
tingdruk op ondernemingen of afbraak van
bepaalde steunmaatregelen.
Tot zover gaat het eigenlijk om het opstel
len van een huishoudboekje langs de lijn
van Bestek '81. Daarnaast zou de regering
een afzonderlijk beleidsplan kunnen pre
senteren, waarmee Zij de relatie inkomens-
matiging-werkgelegenheid zo doorzichtig
mogelijk probeert te maken.
Dat zou bij voorbeeld kunnen gebeuren
door het instellen van een werkgelegen-
heidsfonds met een aparte voeding. Die
voeding zou gevonden kunnen worden in
een korting op de prijscompensatie. Daar
bij zijn verschillende modaliteiten denk
baar. Eén daarvan is dat elk half Jaar een
korting van een half procent op de prijs
compensatie wordt toegepast, in combina
tie met een aftopping van de prijscompen
satie op een niveau van, zeg, 50.000 gulden.
Met die aftopping wordt dan bereikt dat de
hogere inkomens aanzienlijk meer aan het
fonds bijdragen dan de lagere. In feite sluit
Als we ons realiseren dat de totale loonsom
in Nederland dit jaar ruim 175 miljard gul
den bedraagt is het niet moeilijk uit te
rekenen dat zo'n operatie Jaarlijks gemak
kelijk een miljard gulden kan opbrengen,
genoeg voor het scheppen van zo'n 20.000
arbeidsplaatsen in de collectieve en semi-
collectieve sector. Afhankelijk van de mate
waarin de arbeidsmarkt het mogelijk
maakt deze arbeidsplaatsen te bezetten,
zou de operatie gedurende volgende Jaren
kunnen worden herhaaiü. Eventuele over
schotten van het fonds zouden desgewenst
ook kunnen worden gebruikt voor het sti
muleren van innovatie en het scheppen van
nieuwe arbeidsplaatsen in de marktsector
met voldoende toekomstperspectief.
Wat het beheer van het fonds betreft zou
gedacht kunnen worden aan een bipartite
(werkgevers, vakbeweging) of tripartite
(werkgevers, vakbeweging, overheid) struc
tuur. Dat de overheid een zware stem in het
kapittel zou moeten hebben spreekt van
zelf. Zowel de bestemming van de gelden,
als de bereidheid een deel van de belasting
inkomsten af te staan aan het fonds zou dat
rechtvaardigen, afgezien nog van de natio-
naal-economische betekenis van de opera
tie. Inspraak van de vakbeweging lijkt zo
wel van belang met het oog op de offers die
van de werknemers worden gevraagd als
met het oog op het doorzichtig maken van
de relatie matiging-werkgelegenheid. In
spraak van de werkgevers ligt vanuit deze
gezichtspunten iets minder voor de hand.
Het grote voordeel van een constructie als
deze lijkt mij dat een poging wordt gedaan
om naar de samenleving toe zo duidelijk
mogelijk zichtbaar te maken dat het werk
loosheidsprobleem in dit land niet onoplos
baar is, maar dat de oplossing ervan afhan
kelijk is van de mate van solidariteit die we
met z'n allen kunnen opbrengen. Die solida
riteit is nodig, en als we dat niet kunnen
opbrengen ziet het er tamelijk triest uit
voor dit land.
BILBAO (AFP, Reuter, AP) De Baskische afscheidingsbe
weging ETA is er niet in geslaagd buitenlandse toeristen door
een reeks bomaanslagen af te schrikken van een bezoek aan
Spanje. Zaterdag en zondag was de stroom aan de Frans-
Spaanse grens bij de Middellandse Zee maar iets geringer dan
normaal. Aan de kant van de Atlantische Oceaan, in Basken
land, was het wel duidelijk stiller. Op de autoweg daar werd
een vermindering met 50 procent geregistreerd.
Nadat er in vier dagen tijd negen
bommen tot ontploffing waren ge
bracht in verscheidene toeristencen
tra, dreigde de ETA zaterdag dat er
binnen 24 uur twee krachtige bom
men zouden ontploffen in de provin
cie Castellon, in het oosten van het
land. De regering zou dat alleen kun
nen voorkomen door Baskische ge
vangenen een betere behandeling te
beloven.
Gisteravond explodeerde er inder
daad een bom in Castellon, die alleen
materiële schade aanrichtte. De bom
was geplaatst in het damestoilet van
een golfclub. Explosieven-experts
hebben gisteravond ook in Peniscola.
het belangrijkste toeristencentrum
van de provincie Castellon, naar
bommen gezocht na een anonieme
waarschuwing. Zij vonden echter
niets.
Zaterdag vielen er voor het eerst ge
wonden bij een bomontploffing: twee
Belgen in Marbella liepen ernstige
brandwonden op. Zij zouden geen ge
hoor hebben gegeven aan een op
dracht van de politie om het strand te
erg ontruimen. Er ontploften ook bom-
uis- men in Benidorm en Malaga,
ten
alle De afscheidingsbeweging ETA, die
enfcelfbestuur wil voor Baskenland, be-
■eit'gon een week geleden een campagne
en, tegen de toeristenindustrie. Vorig
?ns aar bezochten bijna veertig miljoen
ndfeüitenlanders Spanje en besteedden
ichïdaar ruim dertien miljard gulden. De
ieeifcëtalingsbalans van Spanje vertoon-
teróle daardoor voor het eerst in vijf Jaar
uin^reer een overschot.
ene
de eerste helft van dit jaar heeft de
"•A naar eigen zeggen veertig pollti-
moordaanslagen gepleegd.
ver het effect van de nieuwe cam
pagne wordt zeer verschillend geoor
deeld. Sommige hoteleigenaars aan
de Costa del Sol klagen dat „honder
den" klanten hun reservering hebben
geannuleerd en dat er „veel" gasten
vertrekken. Maai' de grote Duitse
reisorganisaties T.U.I. en Necker-
mann hebben nauwelijks reacties ge
kregen op hun aanbod om mensen
die bij hen geboekt hebben elders
onderdak te brengen of om vakantie
gangers die al in Spanje zijn, ver
vroegd te laten terugkeren.
Vrijwel uitgestorven is het in de
Noordspaanse badplaats San Sebas
tian aan de Atlantische Oceaan. In
vergelijking met vorig jaar ook al
een slecht Jaar is de bezetting van
de hotels er nu nog vijftig procent
lager.
ZWEMMEN Ton Brouwers Is wlnnasr gewor
den van de Vlaanderen-zwemmarathon. Hl) ves
tigde op de 16 kilometer een nieuw record:
3.36.46. BI) de dames was Irene van der Laan
eerste met een tl)d van 3.49.13.
ATLETIEK Oerard Ntjboer ls winnaar ge
worden van een 20-kilometerloop In Eibergen.
Hl) legde de alstand al ln 1.01.53.
WIELRENNEN Aad van den Hoek heeft ln
de eindsprint voor Jos Schipper de profronde
van Kruinlngen gewonnen. Oerrte van Oerwen
eindigde als derde
WIELRENNEN Johan van der Meer heeft ln
Schaffhausen de tweede plaata bezet. In de
eindsprint van het 90-kllometer lange parkoers
verloor hl) van de Zwitser Daniel Olslnger. Theo
Smit werd derde
ATLETIEK - Barry Kneppers heeft ln Oorln-
chem een stratenloop over 10 Engelse mijl ge
wonnen. Hij legde de 16 kilometer af in 50.52.6.
MODERNE VIJFKAMP Andrles van der
Woerd ls ln Apeldoorn Nederlands kampioen
modeme vijfkamp geworden Op het laatste
onderdeel, de veldloop over 4 kilometer, ver
sloeg hij zijn naaste concurrent Bert éergsma.
HAARLEM (ANP) De Recla
meraad heeft een klacht van
een vrouw, die zich eraan stoot
te dat bij een reclame over de
film Exit-7 een naakte vrouw
werd vertoond, afgewezen. Het
tonen van naakt is in deze tijd
algemeen aanvaard, zodat de
vraag slechts kan zijn of de
getoonde beelden onzedelijk of
obsceen zijn. Dat is uitdrukke
lijk niet het geval geweest, al
dus de Reclameraad.
De klaagster had het naakt in
de aankondiging discrimine
rend. in strijd met de goede
smaak, in strijd met de emanci
patie van de vrouw en overbo
dig genoemd.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Een verkeersongeval ln het Gelderse Nij-
kerkerveen heeft gisteren het leven gekost aan twee inwoon
sters van die plaats. De 21-jarige J. en haar 17-jarige zusje A.
Vaneveld kwamen om toen zij met hun personenauto door
nog onbekende oorzaak van de weg raakten en tegen een
boom botsten.
Bij een verkeersongeval in Gaande-
ren (gemeente Doetinchem) kwam
gisteren de 36-jarige J. A. Maas uit
Terhorst om het leven. De vrouw reed
mee in een personenbusje dat van de
weg raakte en in een weiland terecht
kwam. De zestig-jarige J. Durkstra
uit Wolvega is bij een ongeval ln
Scheemda om het leven gekomen
doordat hit met zijn auto geen voor
rang verleende aan een andere auto.
Twee andere Inzittenden werden ern
stig gewond.
Doordat hij met zijh motor van de
weg afraakte is de 22-jarige J. H.
Schepers uit Mussel in het Zuldoost-
groningse Weede verongelukt. De
man botste tegen een boom en kwam
met zijn motor ln een sloot terecht. In
de nacht van zaterdag op zondag ls in
De Wijk een auto met zes inzittenden
uit de bocht gevlogen. De 21-jarlge A.
Schipper kwam daarbij om het leven.
De andere vijf inzittenden werden
met verwondingen overgebracht naar
een ziekenhuis in Meppel.
De 88-jarige H. J. Verbeek uit het
Oelderse Sindren (gemeente Wisch) ls
bij een verkeersongeluk om het leven
gekomen toen hij met zijn fiets geen
voorrang verleende en werd geschept
door een personenauto. Doordat hij
met zijn auto achterop een vrachtwa
gen botste kwam de 40-Jarige J. Gib-
bels uit Geleen om het leven. De 26-
jarlge J. van Vessen uit Amerongen ls
omgekomen toen hij met zijn motor
werd aangereden door een uit een
uitrit komende personenauto. De
man overleed op weg naar het zieken
huis.
De 26-Jarige T. Terlele-Julius uit Gro
ningen kwam bij een ongeval in de
gemeente Olst om het leven toen zij
met haar auto geen voorrang kreeg
van een andere personenauto. De
vrouw overleed in een ziekenhuis. BIJ
het ongeval werden vier andere men
sen zwaar en twee lichtgewond. Allen
zijn overgebracht naar een hospitaal.
BRUSSEL De Comecon, de Oost-
europese tegenhanger van de Europe
se Gemeenschap heeft de EG .ge
vraagd om een gesprek op hoog ni
veau ln Moskou, zo mogelijk binnen
enkele weken. Een woordvoerder van
de EG deelde dat in Brussel mee.
Dinsdag 3 juli: Douglas Haas (Canada)
Dinsdag 10 juli: Feike Asma
Dinsdag 24 juli: Klaas Jan Mulder
Aanvang: 20.00 uur
Toegangsprijs: 3,50.
Voor houders cultureel paspoort en 65+ 1,50
Voorverkoop plaattkaartan bil het VVV kantoor te Ede en aan da zaal,
tal. 08380-19148
van Johannus Orgelbouw, Morsestraat 28, Ede (Industrieterrein Frankeneng)
Diversen
Zelf VERHUIZEN
door geheel Nederland.
G. Hulshoff A Zn.. B.V., Telf
020-323630/369392
Doe mee met de
Nationale Humanitas Loterij
Loten zijn verkrijgbaar
bij alle kantoren
van het Parool.
Minckelerstraat 301 Hilversum
Nu met vele nieuwe attracties Plezier voor jong en oud
Dagelijks geopend. Tel. 035-057135.
