Albeda voelt zich niet afgegaan
Tekening van een lezer
gaan nooit
met vakantie
en andere
'Voorden geteld
Groningen wil per wijk auto 'stallen'
Trouw Commentaar
uikreclame (1)
uikreclame (2)
Alleen VVD overeind in Kamerdebat juli-bezuinigingen
Minister geeft
uitleg over
'onaanvaardbaar'
Werkgevers weigeren nieuw
gesprek over haven-cao
Discussienota van gemeentebestuur
IIJDAG 29 JUNI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
5
concept-nota van minister Gar-
niers van CRM over (sluik)re-
in radio en televisie is op
:er dan één punt tweeslachtig,
iar het ergste is wel dat de minis-
hopeloos in de knel komt met
uitgangspunten van de om-
•pwet.
kan geen misverstand over zijn,
de omroepwet op het punt
dubbelzinnig is. Uitzendingen,
staat er, mogen niet dienstbaar
n aan reclamedoeleinden, tenzij
minister daarvoor toestemming
:ft gegeven (en dat deed zij
H pen in het geval van de STER;
^lere zendgemachtigden hebben
toestemming niet gekregen),
artikel II uit de omroepwet had
uitgangspunt voor de nota van
nister Gardeniers moeten zijn.
de minister vindt, dat zij met
huidige wet niet uit de voeten
dan had zij met een voorstel
wijziging van de wet moeten
Liften. Nu kan je uit de nota
dat de minister de bepalin-
van de wet handhaaft, maar
op eigen en nogal subjectieve
rs° zc ®aat 'nterPretercn-
ind
eeslachtig is de nota ook ten
izien van de reclame. Een deel
irvan is kennelijk wél en een
mdler deel niet acceptabel. Het is
duit naïef als zij daarbij o.a. als
angspunt de formule hanteert:
et is toegestaan reclame die
inelijk met het oog op de uit-
ding is aangebracht". Immers:
idi
t(6h
nieuws, de uitslagen dat
s kan evenwel in andere vorm
even worden en behoeft zeker
de radio geen enkel probleem
ie leveren. Daar kan de verslag
er zonder meer de zichtbaar
gebrachte reclame-uitingen
mijden en de koppeling van de
n met, de reclame laten voor
zij is: onnodig en van geen
lfng'
fe het consequent hanteren van
bestaande wetgeving zou de
lister ook aan een ander, bijna
■zei aandoende misstand een
maken, namelijk aan het
dat de omroeporganisaties
altijd flinke sommen moeten
..ekken om de reclame-uitingen
j[ derden (die ten overvloede
ira*' anderen ten goede komen) te
:en uitzenden.
jun
idt echter de minister, en met
8 uur het parlement, dat buiten de
ER-uitzendingen op een of an-
manier een zekere reclame op
scherm geoorloofd is, dan zal
het üitzenden van die reclame
laid moeten worden. Vóór al-
ient dan achter de opbrengst
iedere reclame wordt aangebracht
om gezien te worden, zeker in die
accommodaties waar de televisie
camera een regelmatige gast is,
zoals voetbalstadions, sporthallen
of congrescentra. Zonder de aan
wezigheid van die televisiecamera
toch is de aangebrachte reclame
voor de reclamemaker minder in
teressant en voor de eigenaar/ex
ploitant minder lucratief. Wat is er
op tegen bij een televisie-uitzen
ding voor zover nodig alle reclame-
uitingen te bedekken of te verwij
deren?
Tweeslachtig is de concept-nota
ook als de minister de eigen ver
antwoordelijkheid min of meer af
schuift door te verwijzen naar de
Europese richtlijnen, zoals die el
ders worden gehanteerd. Heel wat
landen kennen een commerciële
radio en televisie. Een van de
aardige dingen van ons land is, dat
het een heel eigen situatie met een
unieke omroepwet kent. De wet
rechtvaardigt eigen richtlijnen. De
minister is belast met de uitvoering
van die wet en van daaruit dient zij
haar eigen verantwoordelijkheid te
nemen.
Dat een strak vasthouden aan de
huidige wetgeving consequenties
heeft is duidelijk. Een mogelijk
alternatief zou zijn, dat er heel wat
minder (of zelfs géén) uitzendin
gen van bijvoorbeeld sportgebeur
tenissen op het scherm te zien
zouden zijn. Ook dat is duidelijk.
van die commerciële activiteiten
niet de exploitanten van stadions
e.d. ten goede te komen, maar
direct of indirect de gehele Neder
landse omroep. Verlaging of zelfs
afschaffing van de omroepbijdrage
door kijkers en luisteraars is dan
evenmin een onlogische maat
regel.
Maar in dat geval (overigens wel
liggend in het verlengde van de
opvattingen van de minister) zijn
wij wél een heel eind verwijderd
van de uitgangspunten van onze
omroepwet. Juist daarom verdient
deze concept-nota van minister
Gardeniers naar onze mening een
uiterst kritische begeleiding. Ten
slotte nog een praktisch, maar al
lerminst onbelangrijk detail, na
melijk het toezicht van de reclame
codecommissie. Op het ogenblik
zijn reclame-uitingen voor tabak
en alcohol voor radio en televisie
verboden, maar door middel van
sluikreclame komen zij keer op
keer en uitgebreid aan bod. Doch
ook hier geldt: er zou geen pro
bleem zijn als de minister zich
eenvoudig aan artikel 11 van haar
eigen omroepwet hield.
pa.
3 OV
82
Ke^
1636
JWS
ment
onze redacteur weten-
chappen
DHOVEN Het op twee na
leest gebruikte woord in het
esproken Nederlands is „eh".
let aarzelingstussenwerpsel,
)als de taalkundigen dat noe-
(ïen, beslaat 2,7 procent van ons
t Joipondeling woordgebruik, dat
ordt slechts overtroffen door
(2,9 procent) en „ik" (3,4).
'eze gegevens komen uit de tel-
ngen van de Werkgroep fre-
uentieonderzoek van het Ne-
erlands, die daarmee een
itaalfjarig project heeft afgeslo-
In 1975 verscheen al het
andaardwerk Woordfrequen-
es, waarin soortgelijke tellin-
in steekproeven van ge-
toeven Nederlands werden ge-
ibliceerd. Dat was ook een
Dodzakelijke voorbereiding,
gt prof dr B. Th. Vervoort, om
t methodiek te pakken te krij-
n voor het moeilijker
ireektaalonderzoek. Behalve
>or theoretisch taalonderzoek
jn de frequentielijsten van be
ng voor het onderwijs (wat
oeten we kinderen van gastar-
tiders aan woordenschat leren)
ihandeling van taaistoringen
ijvoorbeeld een basis-woor-
tnlijst voor doof geboren kin-
:ren).
spreektaal minder gecompli
ceerd is dan schrijftaal. Er ko
men meer werkwoorden in voor,
en minder zelfstandige naam
woorden: typische eigenschap
pen van kortere zinnen. Illustra
tief is ook het gebruik van het
betrekkelijk voornaamwoord
(die, dat), dat in schrijftaal meer
dan een procent van de woorden
uitmaakt, in formele spreektaal
krap een procent, en in informele
spreektaal nog geen half pro
cent. Je kunt je afvragen, aldus
Uit den Boogaard, of het betrek
kelijk voornaamwoord niet aan
het verpieteren is. Dat geldt ze
ker voor „dat" in constructies als
„het huis dat daar staat". Het
komt in het totale materiaal van
120.000 woorden acht maal in die
betekenis voor. Het is in de
spreektaal van jong en oud, on
geacht opleiding, verdrongen
door „wat", dat in deze beteke
nis 350 maal werd geregistreerd.
„Het huis wat daar staat". Het
moet op de schrijfmachine toch
nog even wennen.
Jet gebruik van „eh" blijkt in
formele interview-situatie
er voor te komen (3,3 pro
nt) dan in een spontaan infor-
eel gesprek (2,1). Mannen zeg-
in duidelijk vaker „eh" (3,1 pro
nt) dan vrouwen (2,4). Dit laat-
e kan uiteraard op twee manie
ën worden geduid: óf mannen
tnken meer na voordat ze iets
ggen, óf ze kunnen minder
>ed uit hun woorden komen,
at illustreert, zij het op een wat
■npel niveau, de waarde van de
euwe publikatie. Als er al geen
increte antwoorden in te vin-
n zijn, stimuleert het in elk
val nieuwe vraagstellingen.
>or onderzoeker drs Piet uit
n Boogaart leverde het de be-
©Qa'lstiging van het vermoeden dat
door Johan van Workum
DEN HAAG „Minister Albeda werd tot complete afgang
gedwongen", stond er zaterdag in „Trouw" boven een be
schouwing over de afloop van het Kamerdebat over de juli-
maatregelen van het kabinet. Deze week behandelde de
Eerste Kamer het juli-pakket. En zoals wel vaker gebeurt,
selecteerde PvdA-woordvoerder Nagel weer precies die punt
jes uit „Trouw" die tegen het kabinet of tegen het CDA
kunnen worden gebruikt.
„Trouw noemde het acht kolom
men breed een complete afgang",
aldus de socialistische senator Nagel.
Hij was benieuwd of de minister daar
van terug had. Maar Albeda voelde
zich allerminst „compleet afgegaan".
Hij kwam met een nieuwe bekentenis
die een nog beter licht op de parle
mentaire gebeurtenissen van vorige
week mogelijk maken.
Om het geheugen op te frissen nog
even waar het om ging. Het kabinet
stelde voor de prijscompensatie af te
toppen voor Inkomens vanaf 55.000
gulden bruto per jaar. Het CDA wilde
persé een aftopping. maar liever bij
50.000. D'66 dacht er precies zo over
De PvdA wilde geen aftopping. maar
als die er toch zou komen, dan liever
bij 50 dan bij 55.000. De VVD stelde
zich van meet af aan teweer tegen de
aftopping, en had zelfs meer dan gro
te bezwaren als ook de grens nog naar
50.000 zou gaan.
Minister Albeda (sociale zaken) wilde
de aftopping, maar kon het weinig
schelen als de Kamer de grens zou
verlagen naar 50.000. Tot een paar men ook een meerderheid.) De WD
uren voordat de Kamer moest stem- was bovendien met handhaving van
men. Toen had Albeda ineens „de de grens op 55.000 niet van dit plan af
Albeda beweert nu dus in feite dat
onderdelen van het wetsontwerp
dreigden te worden verworpen als de
aftoppingsgrens 50.000 werd, en dat
dit niet dreigde als die grens 55.000
bleef. Deze bewering van de minister
is echter onjuist Het was wel juist
dat enige CDA'ers twijfelden of ze
tegen de korting op de sociale uitke
ringen zouden stemmen. Maar het
was bekend dat die twijfels aanzien
lijk minder zouden worden als de
aftopping naar 50.000 ging. Wilde de
regering ook het risico van een paar
uit de boot vallende CDA'ers niet
lopen, dan zou het „onaanvaardbaar"
jüist niet gericht moeten worden te
gen verandering van de aftoppings
grens, maar uitsluitend tegen het
stemmen tegen onderdelen van het
wetsontwerp.
Voorts was het juist dat de WD-
fractie serieus van plan was tegen de
aftopping te stemmen, waardoor die
uit het wetsontwerp zou verdwijnen
aangezien ook de PvdA tegen zou
stemmen. (WD en PvdA vormen sa-
grootst mogelijke moeite" met ver
legging van de grens naar 50.000,
evenals met verwerping van de aftop
ping als zodanig of van de korting op
sociale uitkeringen, een ander on-
derdeej van het juli-pakket. Even la
ter sprak de minister zelfs het „on
aanvaardbaar" uit. Op deze reuzen
zwaai van de minister sloeg de kwali
ficatie „complete afgang".
In de Eerste Kamer legde Albeda als
volgt uit waarom de reuzenzwaai
zijns inziens in het geheel geen zwaai zou zijn geweest
was: „Ik had er geen twijfel over laten
bestaan dat een wat andere grens dan
55.000 niet onmogelijk zou zijn ge
weest. Vandaar dat het kabinet het
exact bepalen van de grens in eerste
instantie aan de Kamer overliet." In
het eindstadium van het debat kwam
de minister niettemin tot de „grootst
mogelijke moeite" als de grens gewij
zigd zou worden, want „het gevaar
dreigde dat belangrijke onderdelen
(Albeda doelt op aftopping en kor
ting) van het wetsontwerp geen Ka
mermeerderheid zouden ontmoeten.
Het kabinet zou op zichzelf kunnen
instemmen zowel met een grens van
50 als van 55.000, maar het was voor
het kabinet niet aanvaardbaar wan
neer onderdelen van het wetsontwerp
geen wet zouden worden."
te brengen. De WD zou ook tegen
aftopping bij 55.000 stemmen. Daar
om kon alleen een „onaanvaardbaar"
tegen verwerping van onderdelen van
het wetsontwerp de WD in het gareel
brengen. Maar ook geldt, dat het ka
binet rustig had kunnen toezien hoe
CDA met steun van PvdA en D'66
eerst de grens naar 50.000 zouden
verlagen. De WD zou immers zo
mocht worden aangenomen zelfs
een aftopping bij 50.000 slikken als
het alternatief de val van het kabinet
Een bezorgde Albeda tijdens het Kamerdebat over de julibezuinigingen vorige weck
temidden van staatssecretaris De Graaf, VVD-woordvoerder De Korte en minister An-
driessen.
van een inconsequentie in zijn eigen
opstelling. De PvdA stemde immers
uiteindelijk voor het verlagen van de
grens naar 50.000, daarmee te kennen
gevend de afgewezen aftopping
wanneer die er toch moest komen
liever te hebben bij 50 dan bij 55.000.
Albeda's stelling, dat korting of af
topping als zodanig in gevaar kwa
men als de grens 50.000 zou worden,
gaat dus niet op. De regering had
haar zware geschut niet voor de af
toppingsgrens in stelling hoeven
brengen, maar alleen voor de comple
te onderdelen van het wetsontwerp.
Dan zou echter wel het geschut in
wezen alleen tegen de WD gericht
zijn geweest. Dat zou stellig binnen
het kabinet en in de Kamer tot nog
meer spanning in de coalitie van CDA
en WD hebben geleid.
Inslikken
Door op uitnodiging van de CDA-
fractie het geschut mede te richten
op de aftoppingsgrens, stelde Albeda
het CDA in staat de wens voor een
grens van 50.000 in te slikken. Daar
door leek het dat zowel CDA- als
WD-fractie worden genoodzaakt vu
rige wensen te laten vallen voor hun
gezamenlijke, nog hogere doel: voort
bestaan van het kabinet-Van Agt. De
CDA-fractie had dus best die 50.000-
grens kunnen binnenhalen zonder de
aftopping als zodanig of het voortbe
staan van het kabinet in gevaar te
brengen.
In de berichtgeving is algemeen, ook
in Trouw, gesteld dat het CDA is
gezwicht voor het „onaanvaardbaar"
van het kabinet. Lezing van het
stenogram van de roerige slotfase
van het debat in de Tweede Kamer
leert echter, dat dit feitelijk onjuist
is. Aanvankelijk had Albeda gezegd
dat „de regering de grootst mogelijke
moeite zou hebben met elke wijziging
van meer dan technische betekenis
die in onderdelen van het wetsont
werp door de Kamer worden aange
bracht."
Op doorvragen van de oppositie
kwam later het „onaanvaardbaar"
over Albeda's lippen, maar slechts in
de volgende zinsnede. en dat
het voor de regering onaanvaarbaar
zou zijn wanneer onderdelen (van het
wetsontwerp) of het geheel zouden
worden verworpen". De woorden na
„onaanvaardbaar" gingen echter ver
loren in het geroezemoes dat meteen
omhoog druiste. Maar Albeda's „on
aanvaardbaar" betrof dus uitsluitend
het stemmen tegen de gehele aftop
ping, of tegen de korting. Het verla
gen van de aftoppingsgrens viel uit
sluitend onder „grootst mogelijke
moeite".
Toch stemde de CDA-fractie uitein
delijk tegen de 50.000. Eens te meer
dwingt dat tot de enig mogelijke con
clusie dat het CDA op het laatst het
maken van een gebaar naar coalitie
partner WD belangrijker vond dan
die 50.000-grens.
Inconsequent
CDA-fractieleider Lubbers verweet
nu de PvdA „een gemiste kans" om
dat de 50.000§ grens binnengehaald
had kunnen worden als de PvdA met
het CDA had samengewerkt. Den Uyl
noemde dit verwijt van Lubbers „een
afleidingsmanoeuvre," en had daarin,
gezien het bovenstaande, gelijk. Den
Uyl leidde met zijn kritiek op Lub
bers echter tegelijk de aandacht af
Welnu, de aftopping is er gekomen,
maar niet bij 50.000, hoewel daarvoor
een meerderheid van PvdA, CDA en
D'66 was in de Kamer. Die meerder
heid had echter alleen effectief ge
maakt kunnen worden als de PvdA
het CDA zekerheid had gegeven uit
eindelijk ook voor de aftopping als
zodanig te stemmen. Nu had het CDA
voor die tweede stemming de steun
van de WD nodig om een meerder
heid te maken. En daarvoor heeft het
CDA de wens van 50.000 ingeleverd.
Vrijwillig, want nodig was het niet.
omdat immers de WD voor het „on
aanvaardbaar" betreffende de aftop
ping als zodanig toch wel gezwicht
zou zijn. Hoewel de PvdA-fractle zich
niet consequent heeft gedragen, deed
derhalve het verwijt van Lubbers
toch niet meer terzake.
Alles overziende heeft er van de
hoofdrolspelers Albeda, CDA,
PvdA, WD slechts een niet ge
schipperd en niets te camoufleren.
Dat is de WD-fractie. Die heeft zich
van meet af aan consequent opge
steld tegen de aftopping, en is even
consequent uiteindelijk toch door de
pomp gegaan omwille van het voort
bestaan van het kabinet.
Tekeningen, bij voorkeur in liggend for
maat, sturen aan Trouw, jury politieke
prent, postbus 859, 1000 AW Amster
dam. Naam en adres aan de achterzijde
vermelden. Voor geplaatste prenten is er
een boekenbon.
ROTTERDAM (ANP) De werkge
vers in de Rotterdamse en Amster
damse haven willen geen heropening
van de besprekingen met de werkne
mers over de nieuwe haven-CAO. Het
resultaat van het principe-akkoord is
door de CAO-groepsraad van de Ver-
voersbonden FNV afgewezen.
De vervoersbonden zijn teleurgesteld
in de weigering van de werkgevers om
niet verder te praten. Zij hebben de
Terwijl het volgens een voordvoerder
toch gemakkelijk genoeg was om de
vlam in de pan te laten slaan.
Het centraal overleg heeft voor 12 juli
een CAO-groepsraadsvergadering
uitgeroepen.
Het principe CAO-akkoord voorziet
wel in een vervroegde uittreding op
63-jarige leeftijd, maar niet in de eis
van een verkorting van de arbelds-
werkgevers gisteren laten weten elke week. De doorberekening van allerlei
verantwoordelijkheid voor acties in toeslagen in de lonen is eveneens een
de haven af te wijzen. De afgelopen punt van discussie tussen de CAO-
weken hebben de Vervoersbonden al- groepsraad en de samenstellers van
les gedaan om acties te voorkomen, het principe-akkoord.
ADVERTENTIES
Van een onzer verslaggevers
GRONINGEN Autobezittende stadsbewoners van Gronin
gen kunnen hun vervoermidden straks wellicht „stallen". Dit
ter onderscheiding van het gewone „parkeren" door anderen.
Het gemeentebestuur heelt gisteren een discussienota uitge
bracht waarin wordt geopperd om per buurt of wijk een soort
gezamenlijk autobox te creëren.
Stadsbewoners die hun auto willen de binnenstad werd gemaakt
stallen zullen ongeveer 45 gulden per
maand moeten betalen. Voordeel is
dat ze niet meer steeds een parkeer-
plaatsje behoeven te zoeken. Het idee
maakt deel uit van een discussienota
van verkeer en vervoer, die b. en w. na
de vakantie tot onderwerp van een
inspraakprocedure willen maken De
nota borduurt voort op het nog
steeds omstreden verkeerscirculatie
plan dat anderhalf jaar geleden voor
waarbij de nadruk kwam te liggen op
meer rechten voor fiets, voetgangers
en openbaar vervoer
De nota is bedoeld om een verkeers
plan gebaseerd op dezelfde visie
voor de gehele stad te maken. Het
ringwegenstelsel (de „diepenring"
rond de binnenstad en een ringweg
om de gehele stad) bepalen groten
deels de hoofdstructuur. Tussen deze
beide „ringen" komen zogeheten be
reikbaarheidsroutes en daarnaast
vormen bepaalde hoofdontsluitings-
wegen de toegangspoorten naar de
diverse wijken en buurten.
In principe zijn die buurten onderling
niet verbonden maar alleen via die
hoofdontsluitingswegen en het ring
wegenstelsel te benaderen. Dit is ove
rigens geen hard gegeven, zo zei giste
ren wethouder J. Wallage. Die hard
heid is er overigens blijkbaar ook
voor de binnenstad wat af
Het stadsbestuur schijnt niet meer
zoals tot nu toe bikkelhard vast te
houden aan het feit dat de zogenoem
de sectorgrenzen in de binnenstad
niet overschreden mogen worden
door auto's. Dit althans viel op te
maken uit opmerkingen van wethou
der Wallage dat ook dit onderdeel
onderwerp van discussie kan zijn.
De binnenstad is verdeeld in vier sec
toren Wie van de ene naar de nadere
sector wil moet omrijden via de die
penring. de verdeelring om de bin
nenstad heen. De sectorgrenzen wa
ren ingesteld om doorgaand verkeer
via de binnenstad onmogelijk te ma
ken. De hinder die er door wordt
ondervonden is voor sommige bedrij
ven echter aanleiding geweest om te
vertrekken. Volgens de nu gekomen
nota zal er ook per wijk een apart
verkeersplan moeten komen, waarin
het doorgaande verkeer ook zoveel
mogelijk wordt geweerd en autoluwe
straten woiden gecreëerd.
Maar u wel.
Neem daarom desinfekterende
Unicura zeep mee.
Opgewassen tegen
binnen-en buitenlandse bacteriën
bevat 1% TCC
Iniet gebruiken voor kinderen beneden 3 jaarl
