Inventieve kindertelevisie
met een kaarsje te zoeken
De onbekende Henriëtte
Goede opslag BKR-kunst
nauwelijks meer mogelijk
BBK zet actie voort
'Jouw wereld, mijn wereld' kijkt over de grenzen
Door maatregel van CRM
En dan nog
Scapinodansers met eigen werk
daar blijft'n mens gezond bij!
Nieuwe boeke»
'Vroegeren' in Arnhem
WOENSDAG 27 JUNI 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
fOEr
door Riet Diemer
HILVERSUM Het blijft een loffelijk streven van IKON-televisie om
temidden van een puinhoop aan gladde kinderprogramma's met commerciële
bijbedoelingen die met het kind zelf niets te maken hebben een eigen weg te
blijven inslaan.
Een voorbeeld is de serie „Jouw wereld, mijn wereld", die, vanavond te beginnen, op negen
vroege woensdagavonden gaat lopen. Daarop zullen tien afleveringen aansluiten van „Kinde
ren werken ook", een project ln samenwerking met verscheidene Scandinavische omroepen.
81echts twee van de negen uitzendin
gen zijn eigen werk en de rest is
aankoop. Het is zomertijd, hoewel de
klimatologische omstandigheden op
een verlate komkommertijd wijzen,
steekt ook de IKON op het ogenblik
veel tijd ln de voorbereidingen van
het nieuwe winterseizoen Uit die
aankopen blijkt echter wel. dat in
verschillende landen ter wereld toch
op inventieve wijze televisieprogram
ma's voor kinderen worden gemaakt.
Al moeten ze met een kaarsje gezocht
worden.
herhaald. Er zijn in de loop der jaren
al drie series onder die naam achter
de rug. In hoofdlijnen gaat het erom
kinderen verder te leren kijken dan
hun neus lang of hun landsgrens ver
is. Ze worden dan een beetje bekend
met de levensgewoonten van leef
tijdgenootjes waar ook ter wereld. TOCkOITlSt
tan woont te midden van enkele no-
madenfamilies. Tussen vrees en hoop
wacht Xenlsao op de dag dat ze de
witte sluier op haar hoofd moet zet
ten om te laten zien dat ze getrouwd
is.
Landsgrens
Het recept van „Jouw wereld, mijn
wereld" mag bekend worden geacht,
nu het voor de vierde keer wordt
Zulke ervaringen doe Je tijdens een
vakantiereisje bijna nooit op. De kin
deren in de negen films vertellen van
hun kijk op hun manier van leven en
de dingen die ze beleven.
Er zijn films bij uit verre en vreemde
delen van de wereld, zoals „De witte
sluier", uit Afghanistan, waarmee
vanavond wordt begonnen. Daarin
gaat het over Xenlsao. een meisje van
vijftien Jaar, die in Midden-Afghanis-
De strenge regels van de Islam staan
bijna nooit toe dat de vrouwen en
meisjes, die zeer geïsoleerd wonen,
gefilmd worden. Maar de Franse an
tropologe Annie Zorz, die een tijd
lang hun dagelijks leven heeft ge
deeld. kreeg toestemming deze film
te maken. Ze was vooral geïnteres
seerd ln het leven van de meisjes die
veel minder bewegingsvrijheid heb
ben dan de Jongens.
Ook van ver komt „De toekomst te
gemoet" (18 Juli), een programma
over het sultanaat Oman in het Mid
den-Oosten, ten oosten van Saoedl
Arabië. Said Is twaalf jaar en woont
in een dorp in de bergen van Oman.
De tradities van de islam worden
strikt opgevolgd door de mensen
daar en zo gaat Said samen met zijn
vader en de andere mannen uit het
dorp elke dag bidden in de moskee.
HIJ schenkt koffie bij de bijeenkom
sten van de dorpsraad. De school
waar hij naar toe gaat ls veel minder
traditioneel. Daar wordt modem on
derwijs gegeven en Said en zijn vrien
den krijgen ook Engelse les. Ze moe
ten er wel wat voor over hebben, want
dagelijks moeten de Jongens acht
honderd meter hoogte overwinnen
om naar school te gaan.
Bedoeling van de film is om iets van
de vooruitgang en toekomst in Oman
aan te geven. Tot 1970 waren daar
ziekenhuizen, auto's, vliegtuigen en
scholen verboden.
De Nederlandse produktie is ge
maakt door Hillie Molenaar en Joop
van Wijk en gaat over Cubaans on
derwijs aan kinderen uit landen als
Angola, Namibië en Ethiopië. „Naar
school in Cuba" wordt op 1 en 8
augustus uitgezonden. Nog geen
twintig jaar geleden was het grootste
Iita, het fabrieksmeisje is een Fins programma in de serie 'Jouw wereld, mijn wereld'
deel van de Cubanen analfabeet, nu
gaan alle kinderen naar school voor
een gedegen en moderne opleiding.
Dat onderwijs is de grote trots van
Cuba. De twee programma's tonen
hoe het toegaat op zo'n school, die erg
militaristisch en gedisciplineerd lijkt,
maar veel vrijheid aan de kinderen op 15 en 22 augustus wordt uit ind
zelf laat. De leerlingen hebben veel den. Iita woont met grootmoe
inspraak in aspecten van het school- ïsoleerd op het platteland vaf _p
leven. den-Finland. Ze moet in een te:
briek gaan werken omdat da e
Tot de drie Finse programma's be- school bij hoort, die ze grajriei
hoort „Iita, het fabrieksmeisje", dat bezoeken.
inn
x>gi
K
Tot de Belgische (BRT-)televlslespe-
len die deze tijd op de Nederlandse
televisie worden gebracht behoort
..Ons klein paradijs", geregisseerd
door Jean-Plerre De Decker. De in
houd gaat over een verarmde, maar
krampachtig zelfbewuste burgerlijke
familie die uit een rusUg bestaan
wordt opgeschrikt als een Griekse
automonteur in het beschermde we
reldje komt (Ned. I 20 00 uur.) Op
de foto van links naar rechts: Paul
Codde, Roger Bolders en Annie van
Lier
Kandidaten voor de Relna Oeer-
llgsprijs kunnen poëzie of prozawerk
nog tot 1 augustus 1979 insturen. De
Prinsen Geerllgsprijs werd Ingesteld
ter nagedachtenis aan vrouwen en
meisjes die tijdens de Tweede We
reldoorlog vielen. De uitreiking vindt
plaats op 24 november van dit jaar. In
de Jury zitten Lidy van Marisslng.
Frans Kusters, Kees Simhoffer, Jos
Vandeloo en Eddy van Vliet. Inzen
dingen kunnen gestuurd worden naar
het secretariaat van het Reina Prin
sen Geerllgsfonds, postbus 78, 1180
AB Amstelveen
In Alkmaar is een nieuw toneelge
zelschap opgericht dat werkt onder
de .ïaam „De Oroep" Vanuit sociaal-
cultureel centrum De Vest in Alk
maar richt De Groep zich op Noord-
Holland. Het contact met het publiek
gebruikt het gezelschap als Inspira
tiebron voor haar voorstellingen. En
als de subsidie rond is kan er in
september begonnen worden. De sta-
Speciaal vandaag
Tour de France recht
streeks verslag van de indivi
duele tijdrit op het circuit te
Fleurance Ned. 1718.35
In Van gewest tot gewest:
het plan om 400 km fietspad in
Noord-Holland aan te leggen
om toeristisch aantrekkelijke
gebieden te ontsluiten en het
levenswerk van vader en xoon
Hadderingh om een Drents
woordenboek samen te stellen.
Ned.1/19.10
Kenmerk besteedt aandacht
aan de opstand van 1976 in het
Zuidafrikaanse Soweto; een
interview met de voonitter
van het 'comité van tien van
Soweto'. dr. Motlana.
Ned.2 19.25
„Ons klein paradijs" is een
Belgische (BRT-)televisiefilm
naar een scenario van Rene
VerhMien. Ntd.1/21.00
In Collective Symphony
maakten de drie „huischoreo
grafen" van het Nationaal Bal
let. Hans van Manen. Toer van
Schayk en Rudi van Dantrig.
op muziek van Igor Strawin-
sky een ballet. Ned.1721.00
In Panoramiek gaat het over
Nigeria, een land rijk aan olie
en inwoners dat zelfbewust
een leidersrol in zwart Afrika
zoekt. Verder aandacht voor
het Europese landbouwbeleid
en een vergelijking tussen een
Italiaanse en Nederlandse
boer.
Ned.l 22.10
tus van het gezelschap is een coöpe
ratieve vereniging en het bestaat uit
John Cornelissen. Jan van Galen.
Marjan Greveling. Vivian Lampe.
Mieke Visser en Rutger Weemhoff.
In het Groninger Museum wordt
op 29 Juli een overzichtstentoonstel
ling gehouden van de tekeningen van
de Oostduitse kunstenaar A. R.
Penck In gewijzigde vorm was deze
expositie te zien ln het Kunstmu
seum ln Bern en in de National Gale
rie in Berlijn. Behalve de catalogus,
die door het museum in Bern ls sa
mengesteld. geeft het Groninger Mu
seum een nieuw boek van Penck uit.
dat speciaal voor deze gelegenheid
door de kunstenaar is gemaakt.
De Haarlemse Orgelmaand biedt
op 10 Juli ln de St. Bavokerk in Haar
lem de wereldprimeur van „Confron
tatie". een compositie van Piet Kee
voor kerk- en draaiorgels. De compo-
nisborganist Kee heeft voor dit werk
draaiorgels uitgekozen die komen uit
het bezit van Gljs Perlee uit Amster
dam. Kern van de Haarlemse Orgel
maand is het internationale improvi
satieconcours. De Haarlemse Orgel
maand begint 3 Juli en eindigt 21 juli.
AMSTERDAM Vanavond presen
teert het Scapino Ballet voor het
eerst in haar geschiedenis een work
shop in eigen huis. Dat eigen huis is
het Hart van Scapino ln de Lucht
vaartstraat 2 in Amsterdam, aanvang
19.30 uur. Het idee voor deze nieuwe
activiteit ontstond in de staf. omdat
men wist, dat er dansers met creatie
ve plannen rondliepen. Tot hun blijde
verrassing namen acht dansers de
uitdaging aan, te weten Hiroshi Oka-
zaki, Peter Saw tell, Patricia Kapp,
Henk Knaap, Rita Willemstein. Itos-
hi Ito. Robin Woolmer en David
Needham, de laatste zelfs met twee
choreografieën. Er werden drie weken
vrijgemaakt voor repetities, dat wil
zeggen zo min mogelijk voorstellin
gen gepland, voor een balletgezel
schap dat op volle toeren draait geen
sinecure. Iedereen heeft hard en ent
housiast gewerkt, ook het technisch
personeel. Motivatie en sfeer zijn er
gunstig door beïnvloed. Tevens is er
de hoop, dat het bestaande repertoire
uitgebreid kan worden met eigen
werk van de dansers. De vraag of de
workshop een jaarlijks terugkerend
gebeuren zal zijn hangt af van de
resultaten, die vanavond uit de bus
zullen komen.
AMSTERDAM De Nacht
wacht van Rembrandt is mo
menteel in Amsterdam alleen
nog maar als meestal slechte
reproductie te zien op bon
bon- en sigarendozen.
Het echte schilderij wordt op veilige
afstand van het toerisme gehouden
door een boze groep hedendaagse col
lega's van onze grote Meester. Het
Rijksmuseum heeft een dergelijke ui
terlijke verandering ondergaan als
het Maagdenhuis in de jaren zestig.
Mensen die uit de ramen hangen en
spandoeken.De oorzaak was een
telefoontje van het ministerie van
CRM aan de gemeente Amsterdam in
april van dit jaar. „CRM neemt niet
langer af." En voorlopig betreft dat
1400 kunstwerken in de maand.
Dat houdt verband met de beeldende
kunstenaarsregeling, de BKR. Elke
gemeente heeft een commissie die
maandelijks een collectie werken
keurt die door een groep kunste
naars, die in de regeling zijn opgeno
men. wordt aangeboden.
Is dat volgens de commissie goed
werk, dan wordt het aangekocht, en
als de commissie vindt, dat het niet
deugt, dan kan de kunstenaar het
weer mee naar huis nemen. Van wat
de gemeente koopt gaat de helft naar
CRM, dat wil zeggen de Dienst in de
Haagse Kazernestraat. De dienst ze
telt in een kolossaal pand, waar over
al tot aan de drempel van de toiletten
Neerlands kunstprodukten staan op
gestapeld. Beschadigd, in redelijke
conditie, in verre staat van ontbin
ding. of reeds lang aan restauratie toe
door het ruwe vervoer. Maar dat is de
helft van wat er via de BKR binnen
komt. De rest wordt door de gemeen
ten opgeslagen. Nu de Kazernestraat
helemaal verzadigd is wat al jaren
geleden te voorzien was heeft het
Rijk laten weten voorlopig niets meer
te kunnen hebben.
Overvol
Maar ook de opslagplaatsen in de
gemeenten raken overvol. Hier en
daar is daar al wat aan gedaan, zoals
in Amsterdam bijvoorbeeld, waar bij
wijze van proef een artoteek is opge
richt. waar iedereen terecht kan om
kunst te lenen. Daar wordt al uitge
breid gebruik van-gemaakt, er zijn nu
al 800 leden.
bo
AMSTERDAM De Beroepsvereni
ging van Beeldende Kunstenaars
(BBK) heeft het voorstel van minis
ter Gardeniers van CRM, waarin zij
toezegt dat het Rijk kunstwerken uit
de zg. contraprestatie voor wat Am
sterdam betreft weer in beheer zal
nemen, nu ook schriftelijk van de
hand gewezen. De vooropgestelde
maatregel moet voor het hele land
gelden. Eerder zal de bezetting van
het Rijksmuseum niet wordenet
heven, zo heeft de BBK me n
mens de bezetters van het m t
minister Gardeniers laten we ve
De BBK verklaart in de brief
dat ook de Vereniging van
landse Gemeenten vindt i
maatregelen van de minister,
bij CRM weigert nog langer c
prestatiewerken in beheer te
moeten worden ingetrokken.
F
ia;
'jP
Maar nu het aanbod van kunstwer
ken verdubbeld wordt, zal, zeker ln de
grote steden een goede en veilige op
slag niet meer mogelijk zijn.
CRM zegt dat er in feite niets aan de
hand is. De zaak is gewoon even opge
schort. En voor zover er wel wat aan
de hand is, moeten we bij Sociale
Zaken zijn, ook al gaat het hier om de
CRM-taak in de BKR. Een belangrijk
punt is ook dat de BKR geen wet is,
maar een Maatregel van bestuur. Dat
wil zeggen dat de kunstenaars die in
de regeling zijn opgenomen juridisch
gezien zeer zwak staan.
Het Tweede-Kamerlid Wolff (CPN)
vroeg in april schriftelijk al wat er
aan de hand was. De ministeries kon
den die vragen in die drie maanden
niet beantwoorden. Door de laatste
verwikkelingen zijn ze echter extra
pikant geworden. Daarom vroeg
Wolff maandag of hij ze donderdag
mondeling mag herhalen voor de be
windslieden. Daarvoor kreeg hij toe
stemming. „De Kamer hoeft geen ei
sen te stellen aan de regering. Daar
krijg je de rechtse partijen toch niet
mee. In dat vragenuurtje kan me
vrouw Gardeniers gewoon wat din
gen zeggen, waarmee de kunstenaars
de komende maanden kunnen voort-
ploegen", zegt Wolff.
Het museum zal dus voorlopig wel
bezet blijven. De bezetters hebben nu
een aardige regeling, die ze niet door
de bijstand vervangen willen zien om
dat dan verschillende extra voorzie
ningen zoals materiaalvergoeding en
een bijdrage in de atelierhuur weg
vallen.
Peter Handke krijg
Kafka-prijs
ld.
WENEN (AFP) De schrijver
Handke heeft in Oostenrijk de
Kafka-prijs ontvangen voor
hele oeuvre. De prijs die
Schilling (ruim 16.000) bedn
ingesteld door de stad Klost
burg (tien kilometer ten noord'
Wenen) waar Franz Kafka
overleed. Peter Handke, van
Oostenrijker, woont meesl
Parijs.
z "1
Sï
'is
Ig
c
Het Nationale Ballet gaat v<k
eerst in zijn bestaan een seririir
stellingen geven in Oost-Dui n,
Van 15 tot en met 20 oktober
gezelschap vier voorstelling nc
Oost-Berlijn verzorgen en
Karl Marx-Stadt. Het optre<
Oost-Duitsland wordt gevolg!
drie voorstellingen in West-
land.
Mokumse Dichters. Pleister
Samengesteld door de redact
het tijdloos schrift De Geus. A
dam. 1979. 14.- (boekmakerij
lion. Shackletonstr. 13". AdaAy
blz geill. Dichters uit AmsU u
veel onbekende.
door G. Kruis
ARNHEM Weer eens wat terugkij
ken. nu voor degenen bij wie het
begrip jeugdsentiment nog niet zo
ingeburgerd is, maar die het gewoon
nog over „vroeger" hebben. En dan
bedoelen ze de eerste decennia van
deze eeuw Een kleine tentoonstelling
in het Gemeentemuseum Arnhem,
speciaal, maar zeker niet alleen voor
(over-) grootouders, gewijd aan het
werk van Henriëtte Willebeek le Mair
A1 in 1904, ze was toen vijftien, maak
te Henriëtte een veertigtal illustraties
voor een album met kinderliedjes van
de Zwitserse muziekpedagoog Emlle
Jaques-Dalcroze Die signeerde ze
met HWLM en dat deed ze ook later
meestal, zodat haar naam buiten be
paalde kringen nooit erg bekend
werd
Door een Londense uitgever werd een
door haar verzorgd prentenboek uit
gegeven met „Hollandsche Kinder
liedjes". waarvoor Julius Röntgen de
muziek bewerkte. Het werd opgedra
gen aan de toen 8-Jarige prinses Julia
na Oók in Londen verschenen twee
albums met Engelse kinderliedjes
Our old Nursery Rhymes (1911) en
„Little Songs of Long Ago" (1912).
De Engelse pers was vol lof, zelfs The
Times roemde de originaliteit van
haar werk. En in Elseviers Maand
blad van Januari 1918 schreef Corne
lls Veth: „Tegen de weinige oorspron
kelijkheid. het karakterloze van Rie
Cramer's laatste uitingen, ls dit werk
stijlvol en frisch en van een veel bete
re smaak, een echte distinctie". Bui
tenstaanders echter verwarden haar
tekeningen meermalen met die van
Rie Cramer HWLM illustreerde ove
rigens niet alleen, ze voerde ook
meermalen monumentale opdrach
ten uit. In de kinderkapel van een
kerkje in Asselt (Limburg) zijn nog de
wandschilderingen en ramen te zien,
die zij op verzoek van architect Cuy-
pers (van het Rijksmuseum en het
Centraal Station in Amsterdam)
maakte. Voor P. C. Hoofts „Warenar"
ontwierp ze de decors.
En de reclameraad zou geen moeilijk
heden gehad hebben met de illustra
ties die ze ln 1925 voor Colgate maak
te: 12 prenten, die opgenomen wer
den in zeepadvertenties en die later
ook nog in boekvorm werden uitgege
ven met verhalen van niemand min
der dan A. A. Milne, die toen zijn
beroemde „Winnie-the Pooh" nog
niet geschreven had.
Deze zomer dus in het Arnhems
Museum.
