Sociale werkplaats bron van onvrede Tekening van een lezer rouw Commentaar 'jongelui op leeftijd' musiceren 'Eenmaal een WSW'er, altijd een WSW'er' nbegrijpelijk (1) ïbegrijpelijk (2) ïoscoopbezoek flink gestegen TE 6ROTF PROTEST - PR ÜSVRAA6 •-TEST UW INTELLIGENTI E DOOR HET BEANTWOORDEN VAN ONDERSTAANDF VRAA6 WELK PR0T DIT RUTJF THÜIS ratten teveel wolven 233 maal IIJDAG 22 JUNI 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 [regering wil de sociale uitkerin- op 1 oktober tussentijds verho- met één procent als voorschot, de gebruikelijke verhoging van uari. Het lijkt een slimme idst. Gevaar dat de koopkracht de uitkeringen dit najaar door rerwachte prijsstijgingen door ^nullijn zou zakken, is nu niet er te duchten. De pijn van de ting op de uitkeringen per 1 juli rdt verzacht, ja eigenlijk wegge nen. wezen is echter het handelen de regering volstrekt onbegrij- ijk geworden. De korting op de eringen is het meest gewraakte lerdeel van de maatregelen die kabinet per 1 juli wil treffen. In Sociaal-Economische Raad zijn beweging en ondernemers nog doende uit te zoeken welke recties in het systeem van de neringen eventueel rechtvaardig Het SER-advies wordt over ge maanden verwacht. ar de regering achtte het finan- ~fcl niet verantwoord op de SER wachten. ..Helaas" moest zon- SER-advies een nieuw voor- )t op de definitieve correcties het systeem worden genomen, '^binet en regeringsfracties heb- er< i zich uitgeput in verklaringen iai: spijtig het is dat de SER nog klaar is. De VVD'er De Korte Vl itte zelfs scherpe verwijten aan lister Albeda van sociale zaken. de aanvraag om advies aan de ris Lij. ge et is in belang van 's lands eco- niet te wachten op SER- maar al vast voorschotten lemen," zei CDA-fractieleider gisteren in het debat. Wij so. nen de econoom Lubbers ver- eren dat er geen enkel econo- ^(ch belang is gediend met eerst korting per 1 juli en vervolgens extra verhoging per 1 oktober, iniineer men weet dat zowel kor- als verhoging per 1 januari O toch weer zullen worden ver end met definitieve regelingen dan, aan de hand van de SER- iezen, zullen worden getroffen. kunnen niet anders dan vast- len dat regering en regerings- Eies zich. na de door het CDA aagde toezegging inzake de i verhoging per 1 oktober, uldig maken aan schijnheilig- d wanneer zij nog langer finan- argumenten en het belang s lands economie aanvoeren ir de korting op de uitkeringen 1 juli. Men is in het regerings- np geenszins van plan de kortin- te beschouwen als voorschot- men weet nu al definitief dat kortingen slechts zodanig zul- worden verrekend met de uit- delijke correcties, dat zij blij- Anders had men toch, nu dat ancieel niet bezwaarlijk blijkt, ivoudig hebben gekozen voor. laten vervallen van de korting. SER pas op 22 februari uit had laten gaan. Nu blijkt echter dat die financiën helemaal niet het punt zijn waar het om draait. Zonder enige reser ve zegt de regering toe dat een vol procent van de verhoging van ja nuari 1980 naar voren zal worden gehaald, naar 1 oktober. Eén pro cent per 1 oktober is financieel even veel als een half procent op 1 juli. En het kost enige tientallen miljoenen guldens méér dan de korting van 0,2 tot 0,7 procent per 1 juli moet opbrengen. Waarom kon dan niet die hele korting worden uitgesteld tot 1 januari, wanneer regering en Ka mer kunnen beschikken over een advies van de SER die erom be kend staat in dit soort zaken zeer grondig werk af te leveren? Waar toe in vredesnaam heeft de rege ring en hebben de regeringsfracties hun verhouding tot de vakbewe ging op het spel gezet voor die korting? Waarom toch laat men het zo ver komen dat 50.000 FNV'ers te hoop lopen en dat gematigde personen als Kok en Van der Meulen zich overgeven aan scherpe taal? Juist het laten vallen van die korting had de ge beurtenissen van de afgelopen da gen een wending kunnen geven. Waarom kon niet gewacht worden tot op een meer verantwoorde en evenwichtiger wijze kan worden omgesprongen met de belangen van hen die van een sociale uitke ring afhankelijk zijn? in plaats van eerst een korting en daarna een extra verhoging die alles weer ongedaan maakt? Maar laat men dat dan openlijk zeggen. Laat men zeggen dat men eigenlijk niet zo'n behoefte heeft aan SER- adviezen en aan inbreng van de sociale partners, omdat men het nu al beter weet. Nu wordt, zonder enige financiële of economische reden, het risico genomen van een in de SER en in het najaar in het loonoverleg weerbarstige en rancuneuze vak beweging. Terwijl de economische problemen in de jaren tachtig al leen maar groter zullen zijn. In Duitsland trekt de inflatie aan, maar in Nederland blijft zij laag. Wanneer het zou lukken de inko mensontwikkeling nog sterker te beheersen, kan ons land zich aan het begin van de jaren tachtig een goede startpositie scheppen om de buitenlandse concurrentie en de economische problemen aan te kunnen. Zo'n beleid is echter een illusie met een niet meewerkende vakbeweging. Er is, zo zouden wij met CDA- voorzitter prof. Steenkamp willen vaststellen, op dit moment één ding in het belang van 's lands economie, en dat is dat die korting op de uitkeringen vandaag nog verdwijnt uit het pakket juli-maat- regelen. (STERDAM (ANP) Steeds meer nsen gaan naar de bioscoop. Vorig p steeg dit bezoek met zestien pro- 't en was met in totaal 30,5 miljoen jekers op het hoogste niveau 'i 1967. Dit zorgde voor een stij- jg van de recettes met 21,6 procent, (even boven de 200 miljoen gulden, e gegevens heeft de directeur van" Tederlandse Bioscoopbond, J. Th. fc Taalingen, bekendgemaakt, gens de bondsdirecteur is deze nstige ontwikkeling hoofdzakelijk danken aan het grote aanbod van imercieel zeer succesvolle films. door Marga Rijerse De Wet Sociale Werkvoorziening verplicht gemeentebesturen aangepast werk te scheppen voor mensen, die onder normale omstandigheden niet aan de slag kunnen komen. Het aange boden werk moet bijdragen „tot revalidatie en ontplooiing van de gehandicapte werknemer" In principe lijkt dat heel mooi. Maar de werkelijkheid is anders Sociale werkplaatsen vangen niet al leen gehandicapten op, ook werkne mers die langer dan twee jaar werk loos zijn kunnen worden gedwongen tot WSW-arbeid. In de praktijk blijkt de tewerkstelling van verschillende soorten „uitvallers" in één werk plaats de 'nodige problemen op te leveren. Voor sommige gehandicapten heeft de sociale werkplaats inderdaad een revaliderende functie, maar een zeer groot percentage slijt er zijn hele ar- beidszame leven. Ook voor de lang durig werkloze blijkt de sociale werk plaats meestal een eindstation te zijn. Op dit moment is het percentage WSW'ers dat doorstroomt naar het bedrijfsleven minder dan één procent. Nu maakt het besef: „Eenmaal een WSW'er, altijd een WSW'er" het be staan in de sociale werkplaats er niet vrolijker op. En wie het zojuist ver schenen rapport „Werkgroep WSW" tot zich door laat dringen komt al gauw tot de conclusie dat de sociale werkplaats, ondanks alle goede be doelingen van wetgever en uitvoeren den een haard van spanningen, on vrede en conflicten is. De „Werkgroep WSW" is in 1977 in Groningen opgericht door he.t Jonge ren Adviescentrum (JAC), de plaatse lijke Rechtswinkel en het plaatselij ke Advokaten Kollektief. Aanleiding waren de vele klachten van de WSW- werknemers, waarmee deze hulpver lenende instanties werden geconfron teerd. Ook een gesprek met twee le den van de Werkgroep WSW, Guus Tammeling van het Advokaten Kol lektief en Jan Brandinga van de Rechtswinkel bevestigt nog eens dat veel WSW'ers ontevreden zijn over hun werksituatie en dat het aantal conflicten de laatste tijd toeneemt. De klachten over het ontbreken van een goed sociaal beleid, over een slechte werksfeer, over een autoritai re leiding en over betutteling van de werknemers zijn legio. Die bezwaren gelden niet voor alle werkplaatsen in Nederland. Maar de Werkgroep WSW in Groningen kan zich niet onttrek ken aan de indruk dat het al of niet goed functioneren van een sociale werkplaats al te zeer afhangt van de toevallige kwaliteiten van het lei dinggevend personeel. Onmogelijk Uit het ondereoek van de werkgroep blijkt in ieder geval dat je als werklo ze makkelijk tot WSW'er kunt wor den gebombardeerd, maar dat het bijna onmogelijk is om van de WSW- status af te komen. Op dit moment zijn er in Nederland ruim 71.000 men sen die in WSW-verband werken. De gedachte dat de werkplaats voor haar werknemers een tussenstation zou zijn. in die zin dat werknemers na enkele jaren doorstromen naar het bedrijfsleven, is reeds lang door de praktijk achterhaald. Slechts een en keling lukt het een baan te bemach tigen. De overheid streeft er naar de sociale werkplaatsen zoveel mogelijk te la ten lijken op het normale bedrijfsle ven. Dit is echter niet meer mogelijk. Het bedrijfsleven probeert immers de arbeidskosten te drukken door steeds verdergaande automatisering, terwijl de sociale werkvoorziening juist ge richt is op het scheppen van zoveel mogelijk arbeidsplaatsen voor het sterk toenemende aantal WSW'ers. De sociale werkplaats zal dus nooit kunnen concurreren met het bedrijfs leven. Zolang er niets aan scholing wordt gedaan binnen de werkplaatsen en zolang de mensen werk moeten ver richten, dat in het normale bedrijfsle ven niet meer gedaan wordt, omdat het daar is vervangen door machines, wordt het voor de WSW'er steeds moeilijker om door te stromen. Voor de werkloze die in een sociale werkplaats is geplaatst onder het mom „passende arbeid", wordt het dus bijna onmogelijk om ooit nog eens in een ander dienstverband te kunnen werken. „Eens een WSW'er, altijd een WSW'er", is voor velen een trieste werkelijkheid. Soms worden langdurige werklozen gedwongen te werken in een sociale werkplaats. Ook speelt de slechte naam die de WSW'er heeft een rol. Veel mensen die in een sociaal dienstverband wer ken, schamen zich voor het feit dat ze WSW'er zijn. Guus Tammeling van de Groningse WSW-werkgroep zegt hierover: „Ze willen het liever voor de buitenwereld verzwijgen. Maar ook de werkgevers nemen liever geen (ex-)WSW'er aan. Het enkele gegeven dat men WSW'er is, wekt bij de aspi rant werkgever meestal de indruk dat men met een minder geschikte ar beidskracht te maken heeft." Een schrijnend voorbeeld hiervan: Een WSW'er had een sollicitatiege sprek. Dat verliep in een goede sfeer De man werd aangenomen, het sala ris werd bepaald en ook werd een. afspraak gemaakt over de datum van indiensttreding. Toen de werkgever te weten kwam dat de man in een sociale werkplaats werkte, kon de WSW'er zijn baan wel vergeten Spanning Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon Daarnaast droeg ook de verdere ex pansie van het bioscooppark er kwamen 32 zalen bij in 1978 hier aan een steentje bij. Van Taalingen toonde zich hier verheugd over. Te meer daar deze uitbreiding niet al leen geldt voor de grote steden als Amsterdam en Rotterdam, maar ook voor het bioscoopbedrijf in andere gemeenten. „Op deze manier is een afglijden van het bioscoopbedrijf in de provincie plaatsen tot een tweede- of derde rangsniveau tijdig afgewend", aldus Van Taalingen. Een bron van onvrede is volgens de werkgroep de plaatsing van langduri ge werklozen in de sociale werk plaats. terwijl de werkplaatsen toch hoofdzakelijk gericht zijn op perso nen die vanwege een handicap geen werk kunnen krijgen. De voornaam ste voorwaarde om voor plaatsing in aanmerking te komen is dat de be trokken werknemer, tengevolge van persoonlijke factoren, onder normale omstandigheden geen werk kan krij gen. hoewel hij tot werken in staat is Deze rijkelijk vage omschrijving maakt het mogelijk dat de oorzaak van langdurige werkloosheid op een gegeven moment toch aan de persoon zelf wordt toegeschreven. Hij kan dan in de sociale werkplaats worden ge plaatst. De rechter heeft weliswaar uitge maakt dat werkloosheid op zichzelf onvoldoende is voor plaatsing. Maar de werkgroep wijst erop dat het bij zonder moeilijk te bepalen is of de persoon vanwege een handicap dan wel vanwege het gebrek aan arbeids plaatsen in Nederland werkloos is. De werkgroep noemt de plaatsing van werklozen op sociale werkplaat sen een verontrustend verschijnsel, omdat het meestal met dwang gaat gepaard. In de wet wordt weliswaar uitgegaan van de instemming vai) de betrokken werknemer, maar het komt voor dat werknemers worden bedreigd met verlaging of Intrekking van de werkloosheidsuitkering. De dreiging om zonder inkomen te ko nen, is voor velen vaak voldoende om de nieuwe dienstbetrekking te aan vaarden, ook al behoren zij niet tot de personenkring. die de wetgever voor ogen had. Een andere grief van de werkgroep is de voorlichting van sommig Geweste lijke Arbeidsbureaus. Het komt voor dat langdurig werklozen een plaat sing aanvaarden op grond van een onjuiste voorstelling van zaken. Het arbeidsbureau en het bestuur van de werkplaats doen dan voorkomen dat het werken in een werkplaats de kans vergroot om later weer aan de slag te komen in het normale bedrijfsleven Zo zijn er gevallen bekend van werk nemers. die dachten in een overheids bedrijf aangenomen te zijn, terwijl later bleek dat zij in het kader van de sociale werkvoorziening werkzaam waren. Afgedwongen plaatsing van langdurig werklozen heeft verschil lende negatieve effecten. Het doet afbreuk aan een goede werksfeer op de afdelingen, waar zij worden ge plaatst, omdat ze tegen hun wil in de werkplaats werken Verder worden gehandicapte werkne mers uit belangrijke posities verdron gen. omdat niet-gehandicapten deze functies in economisch opzicht veelal beter kunnen vervullen Plaatsing van langdurig werklozen zonder han dicap heeft tot gevolg dat het ar beidstempo verhoogd wordt Een veel gehoorde klacht van gehandicapte WSW'ers is dan ook dat zij het ar- beidstempo te hoog vinden. Duidelijk is dat zij onder grote spanning komen te werken, waf afbreuk doet aan de mogelijkheden tot revalidatie. Externe plaatsing Om doorstroming en revalidatie te bevorderen bestaat er de mogelijk heid dat de WSW'ers buiten de werk plaats, in het bedrijfsleven of bij de overheid, aan het werk gaan, terwijl zij de status van WSW'ers behouden. Dit is externe plaatsing. Doel hiervan is dat de betrokken werkgever de geschiktheid van de WSW'er in zijn nieuwe werk kan beoordelen. Bij ge bleken geschiktheid kan de werkge ver dan de WSW'er een vaste dienst betrekking aanbieden Jan Bandringa van de WerkgroejJ- WSW: „In de praktijk wordt op grote schaal misbruik gemaakt van de ex terne plaatsing. Het is een middel om aan goedkope arbeidskrachten te ko men. De loonkosten van de WSW'er worden namelijk voor 90 procent rechtstreeks door de overheid bé- taald." Frappant in dit verband is volgens hem dat het personeelsbestand van het directoraat van de arbeidsvoor ziening van het ministerie van sociale zaken voor 25 procent bestaat uit WSW'ers. „Op deze manier is bezuini gen op de loonkosten natuurlijk een farce. Het is eerder een politiek aan de hand van het „vestzak-broekzak" principe." aldus Bandringa Het komt geregeld voor dat externe WSW'ers jarenlang ergens werken zonder dat ze een vaste aanstelling krijgen. De rechtspositie van deze groep mensen is uitermate slecht Zonder vaste aanstelling is de WSW'er van alle promotiekansen al gesneden. Wanneer er ontslagen val len, is hij de eerste die eruit vliegt. Ook mpt de medezeggenschap van de- WSW'er binnen de sociale werkplaats is het vaak somber gesteld. Gehandi capte werknemers worden vaak ge zien als onmondige mensen, die niet: voor hun belangen kunnen opkom'en i Een goed sociaal beleid ontbreekt vaak. Het bestuur van een sociale werkplaats heeft het recht een werk nemer die zich „misdraagt" te schor sen voor maximaal twee dagen zon der behoud van loon, of het verlof met twee dagen in te korten. Ook de" wetgever beschouwt hier de WSW'er als onmondig en afhankelijk. Opmerkelijk vindt de werkgroep dat de vakbonden, de ambtenarenbon den, zich nauwelijks inzetten voor de werknemers in de sociale werkvoor ziening. Toch ontstaat er steeds meer onrust en ontevredenheid binnen de sociale werkplaatsen. De WSW'er wil niet langer als een onmondig kind worden behandeld. Hij eist en hij, heeft recht op medezeggenschap bin nen de werkplaats, net. zo als zijn collega's in het bedrijfsleven dat hebben De WSW'ers die in de afvalbak van de industrie werken, zullen door gaan met hun acties wanneer niets wordt gedaan aan de verbetering van hun. vaak misbruikte posities. Een beter sociaal beleid, meer medezeggen schap zou volgens de werkgroep in ieder geval een klein deel van de al jaren groeiende onvrede wegnemen ADVERTENTIE Motobccanc. Fietsen op z'n Frans. iiilillii De meesten zijn tussen de vijfen zestig en zeventig jaar oud. Een -paar zijn boven de zeventig, één is zelfs al vijfentachtig jaar. Sa men vormen ze het Noordhol lands Orkest voor Ouderen, dat eens per veertien dagen in Hoorn repeteert en van tijd tot tijd con certen geeft. Vijfenzestig man. die trouw uit alle hoeken van de provincie naar de repetities ko men. In Overijssel bestaat ook zo'n (harmonie-)orkest voor ou deren. veertig man sterk maar elke repetitie zijn het er weer meer waarvan de leden ook hele afstanden moeten afleggen om te kunnen musiceren. Ze doen het graag. Een van hen komt zelfs elke keer op de brom mer van Almelo naar Hengelo. En niemand hoeft zich te verwon deren als binnen een paar jaar iedere provincie haar eigen oude- renorkest heeft, want daar wordt hard aan gewerkt. En gepensio neerde muzikanten zijn er genoeg Bgfrrfregon m januari vorig jaar. De heer H. C van Lijnschoten, voor de meesten nog bekend als kapitein Van Lijnschoten, diri gent van de Marinierskapel, had een oproep tot gepensioneerde amateur-muzikanten gericht om met z'n allen op de muziekjaar- beurs in Utrecht te komen spe len. Honderdtwintig ouderen ga ven zich op: ze kregen de te spe len muziek thuisgestuurd, kwa men met hun eigen muziekin strument naar Utrecht en stu deerden daar samen niet langer dan een uurtje. Het werd een geweldig succes. „We hebben daar meteen gezegd: dat moeten we voortzetten," zegt de heer A. Bruinenberg. Tot zijn pensione ring was hij penningmeester van de KNF, de Koninklijke Neder landse Federatie van muziekve renigingen. en nu vult hij zo goed als al zijn vrije tijd met de organi satie van ouderenorkesten. Een eenmanszaakje tot nog toe, maar dat zal niet lang meer vol te hou den zijn. Om een orkest te kun nen vormen moet iedereen die daarvoor in aanmerking komt. persoonlijk worden aangeschre ven. Noord-Holland en Overijssel zijn de eerste resultaten van zijn noeste arbeid, maar er staat veel meer op stapel ..Ik ben nu bezig met Gelderland en Brabant, daarna proberen we in Zuid-Hol land Utrecht en in de drie noor delijke provincies een orkest bij elkaar te krijgen en misschien wel meer dan één in een grote provincie als Gelderland. Er lig gen enige honderden namen en adressen van 65-plussers klaar. van wie ik al weet welk instru ment ze bespelen." De leden van zo'n orkest komen niet alleen voor de gezelligheid al ontbreekt die natuurlijk niet maar vooral om goed en intensief te musiceren. Ze hebben beslist geen eenvoudig repertoire, zegt de heer Bruinenberg. Wel veel tijdloze, klassieke muziek die goed in het gehoor ligt. want de oudere muzikanten concerteren vooral voor bewoners van allerlei bejaarden- en verpleegtehuizen, en dan het liefst op tijdstippen waarop beroepsorkesten niet be schikbaar zijn. Het gaat er hun niet om beroepsmuzikanten in de wielen te rijden, maar juist om daar in te springen waar anderen niet kunnen. Een orkest voor ouderen is een heel ander soort tijdsbesteding dan een bejaardenkoor ..De kwa liteit van een koor gaat achteruit met het stijgen der jaren, omdat de stem verslijt Dat is in een harmonie-orkest niet het geval De muzikanten behouden hun vaardigheid en goede toon Wij maken wat je noemt muziek op niveau, zegt de heer Bruinen berg niet zonder trots „Je moet ook niet vergeten, dat vrijwel alle orkestleden al dertig, veertig jaar in amateur-orkesten spelen en dat 95 procent nog steeds lid van een orkest is. Bij ons wordt met hart en ziel gemusiceerd. Het is echt niet een soort oude-mannen- huis. Het is precies zoals een van onze leden eens zei: wij zijn de jeugd van voorheen, allemaal jonge mensen op leeftijd Wie in de Sowjet-Unie een wolvin met jongen doodschiet, verdient er zeshonderd gulden mee. Nog niet zo lang geleden was de wolf in dat land beschermd. Er waren er toen niet veel meer over, de soort moest in stand gehouden worden en dus mocht er jaren lang niet op de dieren gejaagd worden. Doordat de wolven al die tijd zo vrij als een vogeltje waren, groeide hun aantal met spron gen. Naar schatting lopen er nu wel zo'n zeventigduizend rond en dat vinden de autoriteiten weer teveel, vooral omdat de dieren per jaar voor wel dertig miljoen gulden schade aanrichten. Vorig jaar werd het jachtverbod opge heven; toen werden er, schrijft de krant Sowjetskaja Rossija. onge veer 22.000 wolven afgeschoten, maar het schadeprobleem schijnt daarmee nog lang niet opgelost te zijn De dokters vinden het een won der dat de baby nog leeft. Het kind, een meisje van tien maan den. is thuis in een arme buiten wijk van de Amerikaanse stad Nashville, „bijna levend ver scheurd" door ratten. Volgens de artsen is de baby in de handjes gebeten, in de lippen, de neus, de oren. in de benen, armen en schouders, en is een groot deel van de handpalmen eenvoudig weggevreten. De baby is het der de kind van een negentienjarige moeder: voordat de ratten het meisje aanvielen, moet ze al aan een ernstige vorm van ondervoe ding hebben geleden De heer Van der Bolm uit Bergschenhoek is niet zozeer boos, maar wel verdrietig. Hij stuurde ons de afgedrukte briefkaart, een bijzondere wegens het vijftigste verjaardagsfeest van het Postmu- seum. Vandaar ook de 40 cent-opdruk over de 4 cent van een halve eeuw geleden heen. Proficiat, schrijft deze lezer, „fraai ingespeeld op onze nostalgie". Maar dat fraais heeft een keerzijde: de gewone briefkaart biedi een schrijfruimte van 14 x 10 centimeter met aan de adreszijde nog eens 7.5 x 5. Op de .mooie' kaart is de ruimte op de adreskant helemaal weg. De heer Van der Blom zegt het zo in telegramstijl, omdat de kaart nu niet groot genoeg is voor zijn gramschap: „Ruimte is verminderd, en prijs dus verhoogd, ca. 20'. Is bedoeling later zo reclame voor giro, en Beopost, enz.? Dan protest bij voorbaat kort, want kaart op". Konden we een paar dagen gele den melden dat Franse parachu tespringers het Europees record vrije val verbeterd hebben, nu is er weer een Engelsman die netzo lang gesprongen heeft tot hij een wereldrecord op zijn naam had gebracht Het is d" 35-jarige d' recteur van een drukkerij David Parchment, die zich 233 maal binnen 24 uur uit een sportvlieg tuigje liet vallen Na de 233ste sprong stopte hij, omdat hi) toen kampioen Jean Pierre Blanchet een Canadees die zeven Jaar geil den 232 keer sprong verslagen had Het werd trouwens tijd ook want intussen had hij al een ont zette schouder opgelopen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5