Korte ontmoeting
arter-Breznjew
iiomeini houdt
;rondwet tegen
Botha ontkent
beschuldigingen
Eschel Rhoodie
iSomoza moet gaan,
pationale Garde mag blijven
Polisario leed
zware nederlaag
Healey kroonprins
Britse Labourpartij
"Protesten van dissidenten
Öpnieuw Iraaks bombardement
Marokkaans leger:
NICARAGUA
hü heeft de
demokratis^he
vakbeweging
ook uw
solidariteit nodig
GIRO: 1918108
David Owen uit de gratie
Unifil blijft nog
zes maanden
in Zuid-Libanon
Washington vreest winst Sandinisten in Nicaragua
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
;NEN (Reutsr, AFP, AP) De Amerikaanse president
ïmy Carter en zijn Sowjetrussische ambtgenoot Leonid
jznjew hebten elkaar gisteren aan de vooravond van het
„verleg over d» beperking van strategische kernwapens voor
allereerste naai ontmoet.
e twee leiders lachten naar elkaar,
kudden handen en lieten zich sa-
jien uitvoerig fotograferen. Na een
t onderhoud net Breznjew en de
ostenrijkse preödent Rudolf Kirs-
jjger verliet Ca-ter de Hofburg, het
jisteel van de Hibsburgs weer. Bui-
n scandeerde en duizendtal Oos-
..irijkers zijn voornaam. De Ameri-
Janse president liep op een vrouw
kt een peuter toe. vroeg even aan
verslaggevet wat het Duitse
oord voor lief wis en zei toen tegen
tweetal dat hij hen „hilbsch"
ond. Daarna vetrok de president
h ds avond door te gaan brengen in
popera. Bij het vertrek van Brezn-
r mochten geen media-vertegen-
■digers zijn.
b Amerikaanse president was don-
rdagavond al in Wenen aangeko
men; zijn Russische collega arriveer-
gisteren roid het middaguur,
injew leek tamelijk fit te zijn
ir liep wat moeilijk en moest zich
n de leuning van de vliegtuigtrap
fcthouden. Op weg naar het paleis
kopte Breznjew om een krans te leg-
XICO-STAD (AP, UPI) Mexi-
lianse deskundigen op het gebied
.1 de bestrijding van oliebranden
n er nog steeds niet in geslaagd de
idende oliebron voor de kust te
|oven. De enorme olievlek ter grootte
ji 1600 vierkante kilometer is onder
pntrole, aldus woordvoerders van de
exicaanse oliemaatschappij
imex.
jNtwaalf dagen stromen er dagelijks
j miljoen liter olie in de Golf van
[fcxico uit een van de rijkste olievel-
i in dit gebied. Het ongeluk ont
stond toen vonken op het booreiland
li lekkende oliestroom veranderden
leen bulderende vuurzee.
gen bij het monument voor de Russi
sche soldaten die vielen bij het ver
overen van Wenen aan het einde van
de tweede wereldoorlog. He t was
voor het eerst dat Breznjew in de
Oostenrijkse hoofdstad was.
Wat Breznjew voor zijn Amerikaanse
collega heeft meegebracht is nog niet
bekend maar Carter zal in ieder geval
twee duiven van porcelein aanbieden.
Deze vogels moeten uitdrukking ge
ven aan de vredelievende bedoelin
gen van de Verenigde Staten.
De Amerikaanse en Russische minis
ters van buitenlandse zaken Vance en
Gromiko hebben gistermiddag een
ontmoeting van anderhalf uur gehad
als voorbereiding op de eerste ge
sprekken van vandaag.
Met name dissidente groeperingen
hebben het bezoek van Breznjew aan
gegrepen voor protesten. Zo kwam de
zuster van een Russische Jood, die in
1970 werd opgesloten wegens een
mislukte kaping, luidkeels om vrij
heid voor de man roepen. De vrouw
en haar medestanders zullen gedu
rende liet hele verblijf van de Rus
sische president blijven demon
streren.
Tien verbannen Tsjechische dissi
denten hebben zowel Carter als
Breznjew gevraagd op te komen voor
de activisten voor mensenrechten,
die in Tsjechoslowakije gevangen zit
ten. Ze doen dat in brieven, die bij de
ambassades van beide landen zijn
bezorgd.
De Oostenrijkse afdeling van Amnes
ty International heeft beide presiden
ten gevraagd de doodstraf in hun
land af te schaffen. Tevens is ge
vraagd de vonnissen die al zijn uitge
sproken niet ten uitvoer te brengen.
feHERAN (AFP, AP, Reuter) De publicatie van de Iraanse
tondwet is voor onbepaalde tijd uitgesteld om ayatollah
(jiomeinl in de gelegenheid te stellen wijzigingen aan te
fcngen.
fS is gisteren bekend gemaakt door
Vpremier Mehdi Sahabi, die zei
Khomeini „enige suggesties" wil
tegen. Donderdag al publiceerde
li krant in Teheran het ontwerp van
IgTondwet en algemeen werd aan-
Bomen dat de regering gisteren de
Sciële versie bekend zou maken,
llgens de krant is het ontwerp een
luwdruk voor de nieuwe Iraanse
nitische républiek, zoals Khomei-
die ziet.
labi maakte ook bekend dat na
Üciële publikatie (waarschijnlijk
men twee weken) een gekozen raad
In 75 mannen het ontwerp op onzui-
iheden zal bekijken en zonodig wij
ken of aanvullen. Alle politieke par-
'tn, inclusief de communistische
tij, krijgen het recht kandidaten
tellen voor deze raad. Deze consti-
lonele assemblee, die binnen vier
ben zal worden gekozen, krijgt een
ind de tijd en mag desnoods de
grondwet weer veranderen, al
dus Sahabi. In de derde week van
september zou de nieuwe wet van
kracht moeten worden.De in de krant
gepubliceerde versie was „in grote
lijnen' een juiste weergave van het
ontwerp dat nu bij Khomeiny ligt,
aldus de vice-premier.
Bombardement
Volgens het Iraanse radiostation
„Stem van de Revolutie" hebben
twee Iraakse vliegtuigen in de nacht
van donderdag op vrijdag een Iraan
se grenspost bij Ilan, vijfhonderd ki
lometer ten zuiden van Teheran, ge
bombardeerd. Het was de tweede
melding van een luchtaanval in twee
weken. Als gevolg hiervan is de span
ning tussen de twee landen sterk toe
genomen. Volgens de radio betoog
den gisteren duizenden Iranezen in
de straten van Ilam, onderwijl
schreeuwend dat ze bereid zijn de
wapens tegen Irak op te nemen.
President Carter en zijn vrouw in het midden werden verwelkomd door het
kanseliersechtpaar Kreisky (links) en president Kirschlager en zijn vrouw (rechts).
ADVERTENTIE
RABAT (AFP, Reuter) Bij de aanval van de Saharaanse
bevrijdingsbeweging Polisario op de stad Tan Tan in het
zuiden van Marokko zijn vrijwel alle guerrillastrijders om het
leven gekomen. Dit meldt het Marokkaanse leger.
Onder de doden die op het slagveld
achter bleven zou zich ook Said Ben
Maleisië jaagt
bootmensen zee op
KUALA LUMPUR (AFP)
Maleisië gaat de 76.000 Vietna
mese vluchtelingen op zijn
grondgebied de open zee opja
gen tot in de internationale wa
teren en zal tevens op zeer kor
te termijn een wet afkondigen
die het zonder meer mogelijk
maakt te schieten op Vietna
mese vluchtelingen die de Ma
leisische territoriale wateren
willen binnendringen.
Dit is vrijdag bekendgemaakt
door de Maleisische vice-pre
mier Mathathir Mohamad. De
verwijdering van de vluchtelin
gen begint onmiddellijk en zal
in fasen worden uitgevoerd, al-
naargelang de beschikbare
transportmiddelen, zo zei de vi
ce-premier. Thailand heeft vol
gens waarnemers al 36.000
vluchtelingen naar Cambodja
gerepatrieerd en zou dit ook
willen doen met de 42.000 die
nog op zijn grondgebied ver
blijven.
„Als de vluchtelingen, die uit
de kampen in Maleisië worden
weggevoerd, hun boten tot zin
ken zullen pogen te brengen
zullen zij niet worden gered en
dus verdrinken". „Dat zij dan
verdrinken, zal zuiver een ge
volg zijn van het feit, dat zij
hun eigen boten tot zinken
brengen en niet van wat anders
dan ook", zo zei de Maleisische
vice-premier.
De vluchtelingen zuilen zo snel
worden gedeporteerd als boten
kunnen worden gebouwd om ze
te vervoeren. Maar dit zal tijd
vergen, zo zei de vice-premier.
Er zal aan de oostkust scherper
worden gepatrouilleerd door
speciale eenheden om de boot
mensen af te weren.
Collega
t.n.v.
CLAT- Nederland
te Utrecht
Seghier bevinden, een van de belang
rijkste leiders van het Polisario. Don
derdag maakte de minister van infor
matie van de door het Polisario uitge
roepen Saharaanse Republiek al mel
ding van de aanval op Tan Tan. Hij
zei toen echter niets over slachtoffers
aan de zijde van zijn eigen troepen.
Wel zouden veel Marokkaanse rege
ringsgebouwen in Tan Tan zijn ver
woest.
Op 28 januari zijn een honderdtal
strijders van het Polisario ook ai Tan
Tan binnen gevallen. ZIJ hielden de
stad toen enige tijd bezet. De aanval
van woensdag kwam vlak na een be
vel van de Marokkaanse koning Has
san II aan zijn leger om de opstande
lingen uit de Sahara desnoods tot op
Algerijns grondgebied te achtervol
gen. Als gevolg van deze uitspraak is
de toch al gespannen situatie tussen
deze twee landen sterk verslechterd.
Algerije, dat het Polisario steunt,
heeft gedreigd de Marokkaanse sol
daten met geweervuur te zullen ont
vangen.
Marokko heeft onmiddellijk na de
aanval op Tan Tan de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties ge
vraagd in spoedzitting bijeen te ko
men om zich te buigen over „de Alge
rijnse agressie in de Sahara". Algerije
protesteerde gisteren bij de Verenig
de Naties tegen de Marokkaanse ver
storing van de rust in het gebied.
„Marokko schept met opzet een con
flictsituatie om het ware karakter
van bevrijdingsstrijd van het volk
van de Sstelijke Sahara te maske
ren", aldus Algerije.
LONDEN (Reuter. AP) Denis Healey blijft de meest voor de
hand liggende opvolger als James Callaghan te zijner tijd
terugtreedt als leider van de Britse Labourpartij. Dat kan de
conclusie zijn uit de interne verkiezingen van de Labourfrac-
tie voor een schaduwkabinet. Opvallend is ook de afgenomen
aanhang van ex-minister van buitenlandse zaken David
Owen.
Callaghan en Michael Foot waren on-
langs al unaniem benoemd tot leider
en plaatsvervangend leider van de
partij. Voor de overige twaalf plaat
sen in het schaduwkabinet waren ver
kiezingen nodig. Healey heeft daarbij
de meeste stemmen vergaard 153
en houdt nu „financiën", zij het als
schaduwminister Verrassend is de
aanhang van John Silkin en Peter
Shore, beiden fel tegenstander van de
Europese samenwerking in zijn huidi
ge vorm. Beide ex-ministers zijn nu
ook serieus gegadigde voor de opvol
ging van Callaghan geworden. Silkin
wordt de nieuwe woordvoerder voor
industrie en Shore de schaduwminis
ter van buitenlandse zaken. Hij
neemt hiermee de post over van Da
vid Owen, die slechts 101 stemmen
kreeg en genoegen moet nemen met
energie. Door de bank genomen heeft
Callaghans schaduwkabinet een ge
matigd karakter.
Diana Neave, de weduwe van de dit
voorjaar door Ierse extremisten ver
moorde adviseur van de Britse Tory-
premier Margaret Thatcher is bij de
jaarlijkse lintjesregen voor het leven
in de adelstand verheven. Lady Nea
ve Is één van de veertien Britten die
op voordracht van Thatcher tot „life-
peer" zijn benoemd. Ook de histori
cus Hugh Trevor-Roper is in de adel
stand verheven. Andere onderschei
dingen gingen naar onder meer de
zangeres Cl^o Laine en de president
directeur van de Leylandfabrieken.
die zich nu sir Michael Edwardes mag
noemen.
Doodstraf
Het Britse lagerhuis zal nog voor het
volgende maand ingaande zomerre
ces stemmen over het al dan niet
weer invoeren van de doodstraf, met
name voor terroristische activiteiten.
De leider van het Lagerhuis belast
met de agenda van het parlement
Norman St John-Stevas heeft dit gis
teren meegedeeld. De doodstraf is in
Groot-Brittannië in 1965 afgeschaft
en in Noord-Ierland in 1972. Bij voor
gaande stemmingen over herinvoe
ring in 1974 en 1975 waren de „af
schaffers" in de meerderheid maar de
verwachting is dat hun overwicht dit
maal veel kleiner zal zijn. Dat komt
vooral door de sterkte van de Conser
vatieve fractie, waarin doorgaans
meer voorstanders van de doodstraf
zitten dan bij de socialisten en libe
ralen.
De Spaanse koning Juan Carlos heeft
zijn Marokkaanse collega gevraagd
om „eerlijke en open" politieke be
trekkingen tussen de twee landen. De
Spaanse koning deed dit verzoek op
een galadiner met Hassan II in de
Marokkaanse plaats Fez. De verhou
ding tussen de twee landen is aan
merkelijk verkoeld sinds Juan Carlos
onlangs toenadering zocht tot Alge
rije en het Polisario. Spanje speelde
in de kwestie van de Sahara een be
langrijke rol, omdat het dit gebied in
1975 aan Mauretanië en Marokko
heeft overgedragen.
BEIROET (UPI, Reuter. ANP) - De
Veiligheidsraad van de Verenigde Na
ties heeft besloten het mandaat van
de VN-vredesmacht in Zuid-Libanon.
Unifil, met zes maanden te verlengen.
De Veiligheidsraad vroeg Israël on
middellijk zijn aanvallen In het ge
bied en zijn hulp aan de militie van
majoor Haddad te beëindigen.
De Israëlische vertegenwoordiger bij
de Verenigde Naties verdedigde de
acties van zijn land als zijnde noodza
kelijk voor zijn eigen veiligheid. Hij
zei dat de VN-macht „nu openlijk als
dekking wordt gebruikt waarachter
de Palestijnse bevrijdingsorganisatie
PLO haar aanvallen tegen Israël be
raamt en lanceert".
Nederland, dat geen lid van de Veilig
heidsraad is, wees er bij monde van
de permanente vertegenwoordiger
van Den Haag bij de VN, mr. H.
Scheltema, op dat het bestoken van
Unifil het gezag van de Veiligheids
raad en van de VN als geheel aantast.
Hij zei dat er een einde moet komen
aan de „daden van agressiviteit" en
deed een beroep op Israël, majoor
Haddad en de PLO mee te werken
aan de uitvoering van het mandaat
van Unifil. Het VN-vredeskorps wordt
nu gehandhaafd tot 19 december.
Gevechten
In de Libanese hoofdstad Beiroet is
de laatste dagen gevochten tussen
twee rivaliserende milities, waarbij
twaalf doden zouden zijn gevallen.
De militie-leiders Gemayel en Cha-
moun verzochten gisteren aan presi
dent Sarkis en het leger om tussen
beide te komen.
KAAPSTAD (Reuter) „Als Rhoodie nog meer beschuldigin
gen wil uiten naar mijn adres dan moet hij terugkomen naar
Zuid-Afrika, en het doen als een man". Premier Botha van
Zuid-Afrika gaf hiermee gisteren commentaar op de onthul
lingen die het voormalige hoofd van het opgeheven ministerie
van voorlichting Eschel Rhoodie deze week deed in het
Nederlandse weekblad, Elsevier Magazine.
Volgens Rhoodie was de toenmalige
minister van defensie Botl>a op de
hoogte van twee belangrijke projec
ten, die in het geheim gefinancierd
werden door het ministerie van voor
lichting. Het schandaal „Muldergate"
had vorige week het aftreden van
president Vorster tot gevolg Pieter
Botha ontkent echter ooit iets gewe
ten te hebben van de onregelmatige
financiële transacties door het oude
ministerie van Eschel Rhoodie
Vragen
In Zuid-Afrika is de gedeeltelijke in
trekking door de regering van de om
streden perswet door de kranten
koeltjes begroet. Het Engelstalige
dagblad de Rand Daily Mail. dat als
eerste berichtte over het „Mulderga
te" schandaal, schreef in een com
mentaar dat er nog steeds moeilijk
heden bestaan tussen regering en
pers in Zuid-Afrika. De Rand Daily
Mail verklaarde dat Botha ondanks
zijn aankondiging over de intrekking
van de perswet, niet zou twijfelen om
stappen te ondernemen tegen „onver
antwoordelijke" leden van de Zuid-
afrikaanse pers.
De tweede kamerfractie van de PvdA
heeft schriftelijke vragen gesteld aan
minister Van der Klaauw en staatsse
cretaris Smit-Kroes of het waar is dat
de KLM zorg draagt voor de versprei
ding van het pro-Zuidafrikaanse blad
Vox Africana. De voormalige Zuid-
afrikaanse minister van voorlichting
Rhoodie zou 800.000 gulden uit gehei
me fondsen beschikbaar hebben ge
steld om onder meer dit bijzonder
tegen de wereldraad van kerken ge
kante blad onder predikanten te ver
spreiden. De vragenstellers van den
Bergh. Ter Beek en Rienks zeggen
dat de verspreiding i West-Europa
gebeurt via Schiphol en dat het aan
het licha kwam doordat per ongeluk
het KLM-embleem als afzender op
het adresbandje verscheen.
De socialistische fractie vraagt ver
der of hét juist is dat de KLM haar
n^am'gebruikt in het Zuidafrikaanse
blad de Nederlandse Post. De in Am
sterdam gevestigde Zuidafrikaanse
stichting Moederland, die streeft
naar het aanhalen van de banden
tussen Nederland en afstammelingen
van de Boeren in Zuid-Afrika. distri
bueert het blad, waarin onder de kop
KLM-post allerlei nieuwtjes staan
over de KLM en Nederland.
N-—
„*>01
door Wim Jansen
JJJöat president Somoza van Nicaragua het niet lang meer in zijn bunker
h# ial uithouden, is vrijwel zeker. Dat de Sandinisten dan de controle over
liet land krijgen, is aanzienlijk minder zeker. Terwijl de bevolking van
Nicaragua op de rand van de hongerdood verkeert, de Nationale Garde
m federlagen camoufleert met wreedheden op niet gewapende burgers en
mt Sandinisten langzaam terrein winnen, heeft president Carter beslist
m «t Somoza moet gaan om plaats te maken voor een gematigder figuur
.voor het te laat is".
jfc berichten van deze week over de burger-
vtf Oorlog zijn gunstig voor de opstandelingen,
gevechten in de meeste wijken van de
«Oofdstad Managua, de op één de grootste
fad Leon is in handen van de Sandinisten
H ook in andere steden heeft het leger zich
9 een paar posten teruggetrokken. Slechts
het zuiden van het land. in een brede
W «look langs de grens met Costa Rica, ver
v» oor het Sandinistisch Bevrijdingsfront
«rrein.
eh jtee berichten scheppen echter een ver
eerd beeld van de situatie. In feite be-
w ^rst Somoza nog de strijd. Hij past de
jjriiek van de ..verschroeide steden" toe
gjf "it houdt in dat zijn Garde de opstandelin-
ieJ In naar de grote steden lokt door daar
Hinig weerstand te bieden. Bevindt het
rof. Bierrillaleger ztch eenmaal in de stad, dan
*ordt het door de Garde in een aantal
*n geïsoleerd Vervolgens bombarderen
:uigen de wijk volkomen plat, zodat
df
ui-
ook de burgerbevolking geen enkele kans
meer maakt op overleven.
Militaire waarnemers in het buitenland zeg
gen de indruk te hebben dat de dictator
aardig slaagt in zijn opzet. Zij vergeten
daarbij echter dat het niet de „geregelde
troepen" van het Sandinistische Bevrij
dingsleger zijn, die de wapens in de steden
hebben opgenomen De gevechten worden
gevoerd door de „volksbrigades" Die zijn
na de bloedige onderdrukking van de op
stand in september in de wijken van alle
grote steden georganiseerd en worden door
de Sandinisten van wapens voorzien.
Het leger van de Sandinisten leidde tegelij
kertijd op drie fronten in het noorden, oos
ten en zuiden van het land de aandacht van
de regeringstroepen af. Vooral vanuit Costa
Rica trok een sterke guerrillamacht veel
legertroepen aan De nederlaag van de San
dinisten hier blijkt niet alleen nauwelijks
noemenswaard, maar ook slechts zeer tijde
lijk. Donderdag trok opnieuw een grote
guerrillamacht Nicaragua binnen vanuit
Costa Rica, nu nauwelijks gehinderd door
de troepen van de president. De groep lijkt
snel op Managua af te marcheren, en wordt
geleid door Eden Pastora, de hoogste com
mandant van het Sandinistisch Bevrij-
dingsfornt. Een woordvoerder van het
FSLN (Frente Sandinista de Liberacion Na-
cional het Sandinistisch Bevrijdings
front) maakte gisteren bekend dat hiermee
het slotoffensief is begonnen
Dat de opstandelingen ondanks het nu
merieke overwicht van Somosa's troepen
nu een redelijke kans op de eindoverwin
ning hebben lijkt uit de geschrokken reac
tie in de Verenigde Staten. Minister van
buitenlandse zaken Cyrus Vance drong er
bij de Nicaraguaanse president op aan
plaats te maken voor een gematigde opvol
ger, die ook voor de middenlaag van de
bevolking acceptabel is. Op die manier zou,
de Nationale Garde kunnen blijven bestaan
en is de invloed van de VS in het land
gewaarborgd.
Op dit moment steunt zelfs het zakenleven
Somoza niet meer. getuige de sluiting van
fabrieken en publieke instellingen na de
stakingsoproep van de Sandinisten. Voor
de Verenigde Staten is het van groot belang
de invloed in dit land te land te bewaren. Na
Cuba. Jamaica en Guyana is onlangs ook
het Caribische eiland Grenada veranderd in
een links land. Veertig jaar hebben de Ame
rikanen de Somoza-dynastie daadwerkelijk
gesteund, nu kunnen zij in alle redelijkheid
geen warme omhelzing verwachten van een
door de Sandinisten gesteunde regering.
De Amerikaanse senator Zorinksy (Demo
craat) heeft Carter al gevraagd desnoods
gewapend in te grijpen om de val te bewerk
stelligen van Somoza, die hij een „onbewust
agent van het marxisme" noemde Voor de
Amerikanen is iedereen die zich verzet te
gen een rechtse dictatuur blijkbaar een
marxist.
De regering van Carter zal er alles aan doen
om Somoza weg te krijgen, voordat de San-
disten de strijd iri hun voordeel hebben
beslist en de macht overdragen aan de
Moviemento Puebla Unido (de Beweging
van het Verenigd Volk), een brede organisa
tie van vakbonden, studentenbewegingen
en politieke partijen. Om de Nationale Gar
de in afwachting van het aftreden van de
president op de been te houden, zouden de
VS zelfs bereid zijn tegen het bestaande
embargo in weer wapens te leveren. Een
groep politici in Managua zegt het registra
tienummer te hebben van een Amerikaans
vliegtuig, dat vorige week wapens heeft
aangevoerd voor de Garde
Somoza lijkt niet van plan uit zichzelf af te
treden. Hij zegt tot elke prijs in het zadel te
willen blijven totdat zijn huidige termijn in
1981 is afgelopen. Die prijs is erg hoog. Niet
alleen sterven er dagelijks soldaten van
beide partijen, maar ook staat de burgerbe
volking op het randje van de dood. De
Garde heeft water en elektriciteit afgesne-
Dikke rookwolken stijgen op uit het ver- van Somoza's tactiek van de „verschroeide
woeste centrum van Managua, het gevolg steden".
den en ook de voedseltoevoer is stopgezet
In de dertig opvangcentra van het Rode
Kruis rond de hoofdstad verblijven inmid
dels 50.000 vluchtelingen. Het voedsel is op
en de plunderingen van winkels brengen
ook maar tijdelijk verlichting
De Garde heeft van de chaos in de hoofd
stad gebruik gemaakt om de gebouwen van
de oppositiekrant La Prensa plat te bom
barderen. Het was de moord op de directeur
van deze krant. Joaquin Chamorro. die vq-
rig jaar januari aanleiding gaf tot een natio
naal protest tegen het bewind van de dicta
tor. Dat leidde in september tot de eerste
burgeroorlog, die Somoza toen in zijn voor
deel besliste
