Jitstel gevaarlijker dan gebrekkige controle >CV verlangt naar einde van seizoen amera kan helpen bij beoordeling bouwplannen Indeling eerste klas 'Minitrampoline weer op scholen gebruiken' S Bewaakt: top ssenaren al tevreden met afdelingstitel ZATERDAG Leraren willen opheffing verbod - IROAG 16 JUNI 1979 BUFTENLAND TROUW/KWARTET 11 i Herman Amelink prdat het tweede akkoord ter beperking van de strategische kemwa- 6 (SALT-II), dat maandag in Wenen ondertekend wordt door de au sidenten Carter en Breznjew, definitief van kracht wordt, moet er nog ia grote hobbel genomen worden: de goedkeuring door de Amerikaanse 'J iaat. Veel van de honderd senatoren hebben nogal wat bedenkingen ta en het akkoord. Het zal van de Amerikaanse president veel politiek rnuft vragen die bedenkingen weg te poetsen. r;n deel van de Senaat leeft de vrees dat [fll, dat loopt tot eind 1985, ertoe zal to dat de Sowjet-Unie de komende ja- militair-strategisch sterker zal worden de Verenigde Staten. In het akkoord den wel afspraken gemaakt dat beide len uiteindelijk niet meer dan 2250 in- ontinentale raketten zullen hebben, er I? el overeengekomen dat elk land niet K. a dan 820 raketten erop na zal houden j. afzonderlijk richtbare ladingen, er zijn en; irlei afspraken gemaakt over reikwijdtes ^wapentuig en over moderniseringen wie zal dat allemaal controleren? Be- er enige garantie dat Moskou zich jt aan de afspraken en niet stiekem ^en doet, waardoor de Sowjet-Unie enkele jaren een flinke voorsprong ft opgebouwd? n éjj i het begin van dit jaar was de controle zo'n probleem. De Verenigde Staten thikten, behalve over een flink aantal ld onagesatellieten, over twee uitstekende imemingsstations in Iran. De ene lag in buurt van Kabkhan, tegen de grens met hanistan aan. Van daaruit hadden de rikanen een voortreffelijk zicht op de eerplaats Tyuratam in de provincie Ka- stan. Hier worden regelmatig raketten 5t en satellieten gelanceerd. De tweede imemingspost „Detachement 5" lag in ^gebergte ten westen van de Kaspische Van daaruit hadden de Amerikanen oog op de streek tussen de Kaspi- t'en de Zwarte Zee, waar de Russen ook proefterrein hebben. Met behulp van twee posten en de satellieten waren de ikanen vrij behoorlijk in staat zich een t!d te vormen van de vorderingen die de ae« sjet-Unie maakte op strategisch gebied. val van de sjah maakte aan deze moge- nu beid echter een einde. De laatste Ameri- [n waren gedwongen om begin maart 'twee bases te verlaten en sedertdien beide waarnemingsposten buiten rijf. verlies van de waarnemingsposten in was voor de VS een hele klap. De •teur van de Amerikaanse inlichtingen- ts nst CIA, Stanfield Turner, liet zich te- lover leden van het Congres ontvallen het wel tot 1984 kan duren voor er sende vervanging is. Ook minister van ensie Harold Brown heeft toegegeven 3Si het toch zeker 1983 wordt. Maar tegelij- tijd wees hij erop dat een afdoende con- lefe op dé naleving van SALT wel degelijk ?lijk zal zijn door bases in Turkije, door ieten, door vluchten met U-2 toestel- ..■en door waarnemingen vanaf schepen, uitlatingen van Stanfield Turner en Ha- IBrown waren voor senator John Glenn tanleiding om aan te dringen op uit- baar zijn. De twee belangrijkste zijn de waarnemingstations Sinop aan de Zwarte Zee en Diyarbakir in het zuid-oosten van Turkije. Daarnaast beschikt Washington nog over een seismisch centrum in Belbasi bij Ankara en over een navigatiecentrum in Karamürsel bij de Bosporus. Vorige maand is Carters persoonlijke vertegenwoordiger Warren Christopher in Ankara bij premier Ecevit op bezoek geweest om te proberen garanties te krijgen voor deze bases en dan het liefst tot 1985. Economische hulp Veel concreets hebben de besprekingen tus sen Ecevit en Christopher tot dusver niet opgeleverd. Ecevit wil wel, maar dan eist hij in ruil voor zijn toezegging, de belofte van zeer uitgebreide Amerikaanse hulp even eens voor de komende vijf jaar. En in het licht van de beroerde economische situatie waarin zijn land verkeert, kan niemand hem daarin ongelijk geven. Zoals de zaken er nu voor staan, loopt het contract dat de Verenigde Staten voor genoemde bases hebben op 9 oktober af. De bases werden pas vorig jaar weer opengesteld, nadat ze drie jaar gesloten geweest waren als reactie op het Amerikaanse wapenembargo tegen 1 stel van bekrachting van SALT-2 tot de controle weer doeltreffend kan zijn. Garanties Het idee van Glenn is voor de regering- Carter echter onaanvaardbaar. Een jaren lang uitstel van de ratificatie van het ak koord door de Senaat zou een veel te zware hypotheek leggen op de betrekkingenmet het Kremlin. Bovendien zou een niet afge rond akkoord als een loden last drukken op Carters campagne voor herverkiezing. Ver der zouden de Verenigde Staten geen enkel middel in handen hebben om de Russen te dwingen zich al vast te houden aan de bepalingen van het akkoord. De laatste maanden is de Amerikaanse re gering daarom druk bezig garanties te scheppen voor een althans bevredigende controle van het te ondertekenen akkoord. Eerste vereiste is dat de vier bases die de Verenigde Staten in Turkije hebben voor de volledige duur van het akkoord beschik- Turkije, toen dit land in 1974 een deel van Cyprus bezette. Het ziet er overigens niét naar uit dat de Verenigde Staten en Turkije al uitgepraat zijn met elkaar. De Turkse regering rekent er eigenlijk al wel op dat de Verenigde Staten voor 9 oktober met voldoende hulp over de brug zullen komen, zodat de bases ook inderdaad open kunnen blijven. Als voorschot hierop heeft premier Ecevit al indirect toestemming gegeven voor verken ningsvluchten boven Turkije met Ü-2 spio nagetoestellen vanaf de basis Akrotiri op Cyprus. Ecevit heeft de toestemming hier voor afhankelijk gemaakt van een verkla ring van geen bezwaar door Moskou en die schijnt hij gekregen te hebben van de voor zitter van de Opperste Sowjet (de Russische variant van een parlement), Alexei Sjiti- kow. toen deze vorige maand een bezoek aan Ankara bracht. Niet overdrijven Sjitikow volstond in Ankara met de mede deling dat Moskou het zou toejuichen als Turkije de U-2 vluchten verbood. Een expli ciet nee kreeg de Turkse premier echter niet te horen. Daar was dan de Amerikaanse druk, via de persoon van de Amerikaanse ambassadeur in Moskou, Michael Toon, weer niet vreemd aan. Deze schijnt de Rus sische leiders te verstaan te hebben gege-. ven dat een Russisch verbod or de U-2 vluchten boven de Turks-Russische grens onvermijdelijk zou leiden tot een veto van de Amerikaanse Senaat tegen het SALT- akkoord. En dat willen de Russen liever niet. Voordat de Aiperikanen de naleving van het akkoord door de Russen volledig kun nen controleren, zal nog wel enige tijd verlo pen. Het verlies van de bases in Iran zal in eerste instantie moeten worden opgevan gen door satellieten. Toch moeten de geva ren van een minder strikte controle ook niet overdreven worden. Tegenstanders van de ondertekening van het SALT-akkoord roe pen wel dat kleine verbeteringen aan raket ten niet meer waar te nemen zijn, maar ze vergeten dan gemakshalve dht ook kleine verbeteringen toch vele malen getest zullen moeten worden om uit te vinden of ze ook werken. En testvluchten kunnen satellieten wel degelijk waarnemen, zeker nu in het SALT-akkoord een verbod is opgenomen op het coderen van de gegevens die raketten tijdens hun vlucht naar hun basis sturen. Op basis van die gegevens zal gauw genoeg duidelijk zijn wat de Russen aan het probe ren zijn. Het gevaar van uitstel van ratificatie van SALT-II is eigenlijk veel groter. In dat geval zal er voorlopig geen enkele beperking lig gen op de Russische bewapening. Volgens de militaire deskundigen liggen er zeker vier ontwerpen van nieuwe raketten op de- Russische tekentafels en wie verhindert dat die ontwerpen werkelijkheid worden, als er geen akkoord is dat dit verbiedt? Dit is het vierde artikel in een serie over SALT-II. De vorige verschenen op 13,14 en 15 juni. Van een onzer redacteuren AMSTERDAM Eigenlijk had de ondertekening van het tweede ak koord ter beperking van de strate gische kernwapens in Washington moeten plaatshebben. SALT-I werd zeven jaar geleden in Moskou ondertekend, dus lag het voor de hand dat de Russische president Breznjew dit maal naar de Verenig de Staten zou komen. De zwakke gezondheid van het Russische staatshoofd stelt hem momenteel niet in staat om vluchten op grote hoogte té ma ken. De Amerikaanse president Carter heeft daarom ingestemd met een ontmoe ting in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen. De aanwezigheid van beide staatshoofden in Oostenrijk is vol symboliek. Oostenrijk heeft zijn zelfstandig en onafhankelijk be staan namelijk te danken aan de Ameri kaanse en Russische bereidheid om com promissen te sluiten. Tijdens een in 1943 in Moskou gehouden conferentie beloofden beide landen Oostenrijk zijn onafhankelijk heid. In 1945 werd het land bevrijd door Amerikanen en Russen en verdeeld in mili taire zones. Tien Jaar later herwon het land zijn volledige onafhankelijkheid onder een Russisch-Amerikaans verdrag. Kennedy Ook in ander opzicht zit er symboliek aan de ontmoeting in Wenen. In 1961 vond hier namelijk de historische ontmoeting plaats tussen de Amerikaanse president Kennedy en de Russische leider Nlklta Chroestsjew. Die ontmoeting liep toen op een falikante mislukking uit. Want na Wenen deden de Verenigde Staten een mislukte poging pm het regime van Fidel Castro op Cuba ten val te brengen door een 'militaire actie in de Varkensbaai. Vervolgens probeerden de Russen raketten met kernkoppen op Cuba te stationeren, op enkele kilometers afstand van het Amerikaanse vasteland. Carter en Breznjew zullen elkaar dezer dagen liever aan de Amerikaans-Russische samenwer king dan aan deze confrontatie herinneren. Het bezoek van de twee presidenten heeft van de Oostenrijkse hoofdstad overigens wel een belegerde veste gemaakt. Een wat overspannen journalist sprak al van de zwaarste belegering sedert het drie maan den durende beleg van de Turken voor Wenen in 1683. Ter bescherming zijn er ongeveer zesduizend Oostenrijkse agenten op de been, terwijl beide presidenten ook een flink aantal eigen bewakers bij zich hebben, die vrijwel allemaal gewapend zijn. Helikopters patrouilleren voortdurend bo ven de stad. De zware kern van de bescher mingsmacht van de twee presidenten wordt gevormd door het „schorpioen-comman do", een 150 vrijwilligers tellend korps dat gespecialiseerd is in het bestrijden van ter rorisme. De leden van dit commando zullen een levend schild om de presidenten vor men. De bewoners en toeristen in Wenen die iets van de presidenten willen zien wordt Een lid van de Oostenrijkse brigade voor terreurbestrijding onderzoekt met een ge trokken pistool in de ene en een walkie- talkie in de andere hand de bosschages van een Weens park op'verdachte mensen of dingen. dan ook geadviseerd het dichtst bij zijnde televisietoestel op te Roeken. Gevolg De twee presidenten zijn bovendien niet alleen gekomen. De Amerikaanse president heeft als adviseurs bij zich minister van buitenlandse zaken Vance, minister van de fensie Brown, voorzitter van de verenigde chefs van staven generaal David Jones en veiligheidsadviseur Zbigniew Brzezinski. Bovendien zijn bijna alle Witte-Huisver- slaggevers uit de VS meegenomen, een groot vliegtuig vol journalisten. In het gezelschap van Breznjew bevinden zich diens minister van buitenlandse zaken Gromiko, minister van defensie Oestinow en Breznjews persoonlijke adviseur en pro tégé. Konstantin Tsjernenko. De aanwezig heid van deze Tsjernenko komt voor veel westerlijke waarnemers toch enigszins als een verrassing, hoewel hij de Russische president ook vergezelde op diens recente reizen in Oost-Europa. De Russische president verblijft in de Rus sische ambassade en Carter in de Ameri kaanse. De bèsprekingen tussen de twee leiders vinden afwisselend in de ene en de andere ambassade plaats. De onderteke ning van het SALT-akkoord, maandagmid dag, gaat gebeuren in de balzaal van het voormalig keizerlijke paleis in de Oosten- rijkse hoofdstad, Hofburg geheten. In deze balzaal werd in 1748 onder keizerin Maria Theresa het eerste gemaskerde bal gehou den door de Weense society. Ook internatio nale conferenties hebben meestal wel iets van een maskerade. een onzer verslaggevers GENINGEN Niet alléén leken op bouwkundig gebied, lar ook architecten hebben vaak moeite met het lezen van leningen. Dit constateert ir M. Bouwman, die gisteren aan Landbouwhogeschool in Wageningen promoveerde op een efschrift over de waarde van de entheskoop bij de presen- e van bouwplannen. entheskoop is een apparaat studeerde aan de TH in Eindhoven en rmee binnenin een maquette tele- nu werkt bij het Bouwfonds Neder- opnamen worden gemaakt, zo- landse Gemeenten, baseert zijn con- wuwplannen beter kunnen wor- clusie op de resultaten van een onder- beoordeeld. Ir Bouwman, die af- zoek, waarbij 200 architecten, 200 be stuurders en 200 bewoners waren be trokken. Het onderzoek werd verricht tijdens een tweetal projecten: eeni renovatie- plan in Eindhoven en een nieuw- bouwplan in Heteren. Beide plannen werden zowel voor als na de bouw beoordeeld. Gebleken is dat het beeld dat men zich met behulp van tekenin gen en maquettes had gevormd aan merkelijk verschilde van de echte bouw. Volgens Bouwman is een bete re beoordeling van bouwplannen mo gelijk als de Juiste technische midde len worden gebruikt, bijvoorbeeld de entheskoop. De camera van dit apparaat kan door de „bestuurder" naar elke plek bin nen een maquette worden „gereden". Toeschouwers die op een monitor de geprojecteerde beelden zien, krijgen zo de indruk dat zij zelf reeds door de gebouwde omgeving wandelen. Ir Bouwman stelde vast dat, wanneer bij de presentatie van plannen ge bruik wordt gemaakt van tekeningen en maquettes aangevuld met dia's en entheskoopopnamen, alles op oog hoogte, een vrijwel correcte beoorde ling mogelijk is. De promovendus acht een Juiste presentatie zeer nut tig, omdat inspraak van de bevolking bij het tot stand komen van bouw plannen een steeds belangrijker plaats inneemt. Ir Bouwman promoveerde bij H. van Leeuwen, architect HBO-BNA, lector in de leer van de woning en haar bewoning aan de Landbouwhoge school in Wageningen. SPORT SEN Nog voordat er een bal getrapt was, stond aan het ju gin van dit seizoen voor velen al één kampioen duidelijk vast: V. Eigenlijk al meteen na het behalen van de trilogie van ig jaar: afdelingskampioen, algeheel zaterdagkampioen en lateurkampioen was de prognose veelvuldig te horen. ACV n opnieuw een onstuitbare ploeg zijn. De competitie wees flers uit. lAssense topformatie kwam aan- kelijk niet verder dan het sukke- de bestaan van een middenmoter, schortte aan de motivatie: er ïn veel blessure. Dat was de pech 'ACV. Het geluk lag in het gege- dat de concurrentie te matig was afstand te nemen. ACV was uit- felijk toch de beste ploeg in de ste klasse B, maar met de grootste feite. stelling dat men na een kampi- ■schap niet meteen weer wonderen verwachten van een amateur- b. is door ACV van de nodige be- «tukken voorzien. Talrijk is het insider, dat beweert dat de pres- •s van de topamateurs in de hoog- klassen naar het professionele ?an en niet zelden ook, is er inder- f een soort voetbal te zien, wat rian doet denken. Het voetbal ACV vorig jaar de trilogie ople- da; het voetbal, waar DOVO in form toe in staat is. Maar voor het dijkse prolongatie is toch een tr beroepsmatige benadering no- idan men van amateurs kan eisen. •Pvallend is overigens de rol van e*-profs in de top van het zater- voetbal, in de ontmoeting tussen 'VO en ACV. Jan Schipper, gewe- professional bij FC Groningen, dit jaar een van de weinige v'ers die een constante vorm op- aht. Een rots in het centrum van de verdediging, waar secondanten soms niet meer dan kiezelstenen wa ren. Herman Veenendaal, nog niet lang geleden beroeps bij Vitesse, werd na een langdurige blessure uit eindelijk de wegwijzer naar het kam- pioenschap van Dovo. Jan Schipper was dit jaar ook een van de voornaamste critici op ACV- gebied. Hij is zich er degelijk van bewust dat voor amateurs andere normen gelden, maar toch. Hij had vaak gelijk dit seizoen als hij zei dat ACV onder de maat optrad. Na de eerste partij tegen Harkemase Boys, die door ACV met 1-3 gewonnen werd, sprak de routinier: „Het zit hem niet in de benen, maar hier." En hij wees naar zijn hoofd. Met een „zo kan het nier meer" voegde hij zich bij een kwade trainer Foppe de Haan, toen ACV na de winterstop met 0-4 van Go Ahead K gewonnen had, in plaats van het klas- severschil in dubbele cijfers Uit te drukken. ACV had er die middag alle kans toe. maar speelde opmerkelijk slap. Schipper toen: „Dat je je zo laat meeslepen door een degradant, dat mag niet." In die dagen volgde het gesprek tussen trainer en spelersgroep. I?e Haan: „Het was belangrijk dat ze wisten, dat ik er ontzettend van baal de af en toe. En dat ze zich over in de juiste vorm. DETO was nog de enige serieuze concurrent, waar ploe gen als Harkemase Boys, Spaken burg, Volendam en Barendrecht zich niet meer als zodanig konden waar maken. De Vriezenveense ploeg van Arend Steunenberg moest het ten slotte afleggen wegens een tekort aan routine. ACV mocht zich opnieuw gaan opmaken voor de strijd om een algemene zaterdagtitel. elkaar uit spraken. Niet alleen als voetballers, maar ook als mens. Dat kan slecht aflopen: je kan iemand helemaal in de vernieling praten. Als je slaagt, kom je er heel goed uit te voorschijn. Dat pleit ook voor de groep. Ik heb een volwassen groep, geen zielige mensen." Ondertussen waren toch steeds de blessure-problemen. Het voornaam ste probleem zat 'm in een knie: de rechterknie van Jan Mennega. De grote spits uit het vorig seizoen kwam nu zwaar omzwachteld nog in het veld, maar dat had slechts psycholo gische waarde. De gesteldheid van „Menne" was te invalide, om tot een verheffende doelpuntenproduktie te leiden. Een maand geleden viel het besluit, dat hij niet meer zou spelen; dezer dagen gaat hij op de operatieta fel. De Haan. „Hij w^s toch dertig procent van het elftal. Gelukkig heeft Bert Hooyer het overgenomen." Daarnaast groeide Gerrit Volkers uit tot een acceptabele vervanger. Na alle moeilijkheden liet ACV uit eindelijk toch mentaliteit zien. Tegen Harkemase Boys in Assen kwamen Schipper c.s. tot de beste prestatie op dat gebied, daartoe overigens mede gedwongen door de keiharde Friezen. ACV kwam net op het goede ogenblik Van onze sportredactie ROTTERDAM De indeling van de eerste klassen van liet zaterdagvoetbal voor het seizoen 1979-1980 ziet er als volgt uit: EERSTE KLASSE A EERSTE KLASSE B Altena ACV Barendrecht Bennekom DETO DOSK - DOVO Harkemase Boys Kozakken Boys Huizen of NSW Noordwijk ONS Nunspeet Quick Boys OWIOS Rijnsburgse Boys RCL SDCP RVVH Spijkenisse Spakenburg 1 Jmuiden Vitesse Delft IJsselmeervogels WHC Volendam Zwart Wit '28 Zwaluwen. veel is geworden. In Veenendaal zag Foppe de Haan zijn ploeg opvallend mat spelen, maar hij wist, dat hij nu niet meer mocht balen. Hij sprak na afloop over het einde van het Assense latijn. Uit de spelersgroep kwam een groot verlangen naar het slot van de competitie. Schipper: „We moeten eens vier, vijf weken rust krijgen. Anders zitten we het volgend seizoen weer met de naweeën." Tegen DOVO is zaterdag gebleken, Vandaag moet blijken of ACV toch dat het voor ACV toch allemaal te nog voor een stunt kan zorgen. De mini-trampoline, ongevaarlijk bij een verantwoord gebruik. Van onze onderwijsredactie SLOCHTEREN Wanneer er op een verantwoorde wijze mee wordt gewerkt, is de minitrampoline niet gevaarlijk. Het wordt dan ook tijd dat staatssecretaris De Jong het verbod op dit gymnastiektoestel op Rijksscholen opheft De afdeling „De Noorder" van de vereniging van leraren en onderwij zers in de lichamelijke opvoeding heeft dit standpunt per open brief bekend gemaakt. Volgens de brief is er maar een manier om geen enkel risico te lopen, namelijk in bed blij ven liggen. Maar als men aanvaardt dat leven tevens bewegen inhoudt en elk bewegen risico's met zich brengt, dan lijkt ook het gebruik van mini- trampolines aanvaardbaar. De brief herinnert eraan dat in 1976 op een school in Delfzijl een ernstig ongeluk is gebeurd met een mini trampoline. De betrokken leerling heeft daar een blijvende handicap aan overgehouden. Op grond daar van heeft staatssecretaris De Jong dit toestel toen op alle Rijksscholen verboden. Een aantal gemeentebes turen en besturen van bijzondere scholen heeft dienovereenkomstig gehandeld. Dat is jammer, aldus de briefschrij vers, want niet de trampoline is ge vaarlijk, maar slechts ondeugdelijk materiaal of ondeskundig gebruik lei den tot ongelukken. Dat is destijds ook in Delfzijl gebleken. De eisen die aan een minitrampoline gesteld moeten worden zijn o.a.: een stevig frame, een gqede vergrende ling en stabiliteit en bescherming van het verend systeem. Ook de landings- mat moet aan bepaalde eisen vol doen. Net als bij andere toestellen in de gymnastiekzaal moet de leef kracht bij de minitrampoline zorgen voor een verantwoord gebruik. Dat kan, want sinds 1973 wordt in de opleiding voor de M.O.-akte met mi nitrampoline gewerkt. Staatssecretaris De Jong ziet op dit moment nog geen aanleiding om zijn verbod in te trekken. Hij wacht het advies af dat de inspectie lichamelij ke opvoeding na de zomervakantie zal uitbrengen. ARNHEM Gedeputeerde staten van Gelderland hebben in een nota hun voorkeur uitgesproken, wat de ziekenhuissituatie in de regio Arn hem betreft, voor nieuwbouw van een groot ziekenhuis in Arnhem-Zuid (575 bedden* en voor handhaving van het hervormd Diaconessenhuis in Arn hem-Noord (400 bedden). Zij willen de staatssecretaris van volksgezonheid en milieuhygiëne in die zin adviseren

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 11