;)r.
>ver
Stern:
Israël
illusie
kwijt
Pais wil in 1980
tien projecten
4- tot 14-jarigen
Meubelfabriek Oisterwijk
>ijren
Voorgeschiedenis
4 e zijn in Rusland Joden, in Israël Russen
Door samenwerking bestaande scholen
Omdat wij alles in eigen hand houden, vanaf het met
zorg selekteren van het hout, het drogen, het met liefde bouwen
van het meubel, tot en met de aflevering bij u thuis, durven wij die
lange garantie te geven van 12 jaar op het hout en de konstruktie.
VVD wil in
Ridderzaal
vergaderen
'Beroep tegen
dumpen in zee
onmogelijk'
- IJDAG 15 JUNI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
familie Stern is al jaren bekend
rde strijd, die zij voerde met de
jet-autoriteiten. De nu 61-jarige
A jlichael Stern, vader van Victor
V tugust, werd een symbool van de
i voor Joodse emigratie uit de
jet-Unie.
1973 vroeg August als eerste van
imilie toestemming naar Israël
togen emigreren. Een half jaar
werd vader Michael door de
scbe geheime dienst, de KGB,
uitdragen het vertrek van August
f* urbieden, aldus Victor. De Sterns
Kl jerden met als gevolg, dat Mi-
J Stern werd gearresteerd, ter
met valse beschuldigingen werd
„Aobeerd een aanklacht te con-
e
i 1974 werd Michael Stern tot
acht jaar dwangarbeid veroordeeld,
maar in 1977 zwichten de Russen
voor een golf van internationale pro
testen en werd hij vrijgelaten. Au
gust en Victor werden min of meer
gedwongen Rusland te verlaten,
waarna August zich evenals zijn
ouders in Amsterdam vestigde.
Victor emigreerde naar Israël.
Dr. August Stern publiceerde in 1976
een boek, over de „zaak-Michael
Stern", een aanklacht tegen de Rus
sische staat. Een maand geleden is er
een nieuw boek in de Franse taal,
geschreven door vader Michael en
zoon August beiden, waarin een kri
tische, politiek-maatschappelijke
analyse van het seksuele leven in
Rusland wordt gebracht.
Al met al: de Sterns zullen zich niet
erg populair hebben gemaakt bij de
Sowjet-autoriteiten. Victor en Au
gust Stern wekken overigens bij ons,
„naïve" westerlingen, die geen tota
litaire staat gewend zijn, soms de
indruk wel erg snel samenzweringen
van de KGB te vermoeden.
Bovendien rijst de vraag of zij, zoals
de meeste Russische dissidenten,
wellicht niet te hoog gespannen ide
alen hebben gekoesterd over de wes
terse democratie, in dit geval over de
staat Israël.
hij Dor Huib Goudriaan
ng
ng «STERDAM Dr. Victor Stem, de Russisch-Joodse fysicus, die vier jaar geleden uit de
'jet-Unie naar Israël emigreerde, zegt „elke illusie over Israël" te hebben verloren. Hij laat
cynisch en verbitterd uit: „Wij zijn in Rusland Joden, maar in Israël Russen, het
ej introuwen is hetzelfde."
ngi nen van zo'n 25 jaar die een vrouw gen van de Russische Joden, die in
laa 38-jarige Victor Stern, die eergis- met twee kinderen (mijn vrouw) ver- Israël immigreerden, in het algemeen
horen van vier uur 's middags tot elf kan worden gezegd, dat ze een „more
uur 's avonds en dan die vrouw be- le schok" hebben opgelopen. „Materi-
dreigen met: als Je niet met ons wilt eel hebben de arbeiders bij voorbeeld
samenwerken arresteren we jou ook het wel beter, maar ze voelen dat ze
en zetten we jouw kinderen op straat niet welkom zijn. De gemiddelde Is-
of we sturen ze terug naar Rusland. raëli ziet in de nieuwkomers een be-
Als deze Jonge functionarissen den- dreiging: ze zullen de aanwezige ba
ken zo machtig te zijn, dat ze alles nen en huizen opslokken, terwijl het
kunnen doen, ziet de toekomst van leven zo al moeilijk genoeg is. Elke
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Minister Pais (Onderwijs) wil volgend jaar
beginnen met tien projecten elementair onderwijs voor vier-
tot veertienjarigen. De projecten moeten worden uitgevoerd
door samenwerkingsverbanden van basisscholen en scholen
voor voortgezet onderwijs. Een en ander blijkt uit een beleids
notitie van de minister, die hij heeft toegestuurd aan de
overkoepelende onderwijsorganisaties.
Dr. Victor Stern in de woning van zijn broer in Amsterdam
met zijn vrouw en twee jonge
stofleren uit Tel Aviv op Schiphol
;wam, geeft in een gesprek (waar-
jn broer August aanwezig is)
lelden van de „morele schok",
hij en de Russische Joden in het
teen ondergaan in Israël. „Even-
iin Rusland werd ik verhoord door
theime dienst, bleek in mijn ge-
iets van persvrijheid en kon ik
werk naar mijn zin en capacitel-
ijgen."
ir Stern is vandaag op de Rotter-
se Erasmus universiteit zijn werk
(ederland begonnen. De komende
e jaar zal hij met dr. W. H. H.
V nermeijer, hoogleraar in de wis-
Tdige economie, samenwerken op
gebied van numerieke wiskunde
computerprogrammering. „Via
normale sollicitatie ben ik aan
werk gekomen", vertelt Stern. „Ik
in Israël tevergeefs geprobeerd
de slag te komen."
deze staat er somber uit."
1.1 irdat hij blijk geeft van zijn teleur-
ling over de negatieve benadering
de bevolking van de Russische
die Israël binnenkomen, wil
ir zijn verhaal over zijn recente
ingen kwijt.
aan dr. Victor Stern: U zou 15
met uw gezin naar Nederland
kken om daar aan de slag te
toen op 14 mei Israëlische dou-
tambten dat verhinderden. Er
en beschuldigingen tegen u die
weer werden ingetrokken door
hter in Tel Aviv. Hoe verklaart
10 «e gang van zaken en wat ge-
rde er precies?
se hele zaak is in scène gezet door
Israëlische geheime dienst in sa-
nwerking met de Russische KGB.
(1 was de Sterns zwart te maken en
laten voelen dat de arm van de
B ver reikt. Het was een poging
onder druk te zetten. De laatste
weken van mei en de eerste
y/ fk van juni heb ik geen prettige
I gehad, maar in zekere zin was het
0 dragen, omdat ik zoiets voor de
:ede keer meemaakte. Het was de
lfde methode en dezelfde manier
beschuldigen als in de Sowjet-
Ook in Israël werd ik ervan
chuldigd te hebben gestolen van
staat. Maar u moet weten dat ik
1 imer belastingwetten of verorde-
H ren van de douane heb overtre-
Toch kwamen op 14 juni om drie
's middags douane-beambten
i huis binnen, vertelden dat ik het
drie maanden niet zou kunnen
iten, omdat ze die tijd nodig had
voor een onderzoek en lieten
hele huis leeghalen. Zelfs de
Ikast werd meegenomen."
t u zich verzet?
Uil
vroeg de beambten het huiszoe-
ou ïsbevel, dat in het Hebreeuws was
!ld. voor mij te vertalen, want ik
ek geen Hebreeuws. Maar het
■of eoord was: nee. Ik kreeg ook geen
(temming de politie of mijn advo-
ol it te bellen. Toen ik toch probeerde
telefoon te pakken, werd ik in mijn
si Icht geslagen en sloeg ik terug,
werd ik ervan beschuldigd de
mten te hebben aangevallen. Ten-
te zag mijn vrouw kans de politie
le eaarschuwen, maar die zei dat ze
li kon doen. Ze was wel vriende-
net zoals in Rusland als de KGB
hter zit. Ik heb toen 48 uur gevan-
gezeten in een cel op het politie-
Jtau. Ik ervaar het als bijzonder
toevend dat deze beambten, deel
makend van de jonge generatie
°ffli's, dermate geïndoctrineerd
dat zij zo konden optreden. Hoe.
Israël nog het beeld bewaren van
democratische staat, als deze
we generatie geen enkel begrip
ft van mensenrechten, van nor-
burgerlijk fatsoen? Jonge man-
Hoe komt u er toch bij, dat deze actie
niet alleen uitging van de Israëlische
geheime dienst, maar ook van de
KGB?
„Er bestaat contact tussen deze beide
diensten, ze hebben een overeen
komst om gegevens uit te wisselen en
werken samen op het gebied van de
emigratie van Joden uit Rusland.
Voor het samenspel van de Israëli's
en de KGB wat betreft onze zaak
hebben wij bewijzen, maar die kun
nen we (nog) niet laten zien, omdat er
dan andere mensen bij betrokken ra
ken. KGB zowel als Israëlische gehei
me dienst zijn erbij gebaat te weten
te komen, welke vrienden en relaties
ons hebben geholpen om bij voor
beeld vader uit de Sow jet-Unie te.
krijgen.
En dan de merkwaardige samenloop
van omstandigheden, dat ik van plan
was om op 15 mei via Cannes naar
Schiphol te vliegen waarna de inval
van de douane komt. Ik zou op het
filmfestival van Cannes met de Ame
rikaanse maatschappij, die een film
wil maken over de zaak-Stern, de
promoting van deze film bespreken.
Dat is een jaar vertraagd.
Toen lk acht maanden geleden con
tact kreeg met die filmmaatschappij
over zo'n film, kwam er een bevel van
de Israëlische geheime dienst te ko
men praten. Hun vragen richtten zich
ook toen op de contacten die mijn
broer en ik hadden bij de hulp aan
mijn vader, toen die nog in Rusland
was. Maar ik vond het immoreel die
namen te geven".
„Het was weer dezelfde methode als
in Rusland: erachter proberen te ko
men welke relaties Je hebt. Toen ik
niet toegaf, werd gezegd: de ware
reden van dit gesprek is dat we je
ervan verdenken een Russisch spion
te zijn. Ik heb geantwoord: maak die
beschuldigingen waar, dan bel ik
mijn advocaat. Op 14 mei, toen de
douane mij aanhield, stelden ze weer
dezelfde vragen over de relaties, die
wij hebben".
Is het niet wat vreemd dat de KGB
binnen uw zienswijze samen
werkt met het in Russische ogen
„zionistische" Israël, dat de Russen
toch verafschuwen als we de Russi
sche officiële verklaringen mogen
geloven?
Dr. August Stern: „De Sowjet-Unie
speelt een prachtig spel met de Russi
sche Joden, dat alleen maar in hun
voordeel uitvalt. Zoals de Joden in
het Derde Rijk een Davidsster droe
gen, hebben de Joden in Rusland een
stempel in hun paspoort, om ze als
zondebok bij interne problemen te
kunnen gebruiken. Bovendien spelen
ze deze groep, die wil emigreren uit,
om handelsvoordelen van de Ameri
kanen te verkrijgen in ruil voor meer
emigratiemogelijkheden. En buiten
lands politiek gezien, is het voortbe
staan van de staat Israël een garantie
voor een vijandige houding van de
Arabische olieleveranciers tegenover
het Westen."
Een vergezochte constructie? Het is
August Stern niet uit het hoofd te
praten. Hij vindt het Westen „dom en
naïef", omdat het in deze val van de
8owjet-Unie trapt. August meent,
evenals Victor, dat over de ervarin-
Russische Jood, die een wens uit,
krijgt te horen: Soms klachten? Ga
dan maar terug naar de Sowjet-Unie.
we hebben jullie niet uitgenodigd."
Dr. Victor Stern beschuldigt de Israë
lische autoriteiten er ook van in We
nen, het opvangcentrum van de Rus
sische emigranten, een vals beeld te
schetsen van de mogelijkheden in
Israël. „Waarom hebben ze mij niet
direct gezegd, dat er in Israël geen
werk is voor zoveel wetenschapsmen
sen als in Rusland?
Waarom hebben ze niet gezegd: U
bent welkom, maar dan moet u wel
op een bank gaan werken? Een ande
re grief van Victor Stem is dat er in
Israël geen persvrijheid zou zijn. Van
af 14 mei, de dag dat de Israëlische
douane zijn woning binnenkwam tot
2 juni, de dag dat de rechter besliste
dat hij onschuldig was, verscheen er
geen letter over de affaire in de Israë
lische pers.
„Pas door publikaties in de Neder
landse pers die hoorde dat ik niet
in Nederland was aangekomen
werd men gedwongen mij op 2 Juni
vrij te laten en pas daarna kwam er
een bericht in de Israëlische pers.
Ook over de problematiek van de
Russische Joden wordt in de Israëli
sche pers gezwegen. En waarom heeft
geen enkele journalist mij benaderd
nadat ik onschuldig was verklaard?
Ja, ik verloor mijn Illusies over Israël
en natuurlijk is dat voor mij een zeer
droevige zaak. Maar ik ben niet tegen
de belangen van de mensen in Israël
en daarom zeg ik ook dat Israël juist
goodwill verliest met deze houding
tegenover de Russisch-Joodse immi
granten. Wij voelen ons ook niet
schuldig, doordat wij geen plaats in
Israël konden vinden."
In zijn notitie stelt Pais uitdrukkelijk
dat hij geen nieuwe scholen voor ele
mentair onderwijs wil. Hij vindt dat
deze nieuw vorm van onderwijs moet
worden gegeven in bestaande kleu
ter- en lagere scholen (de nieuwe ba
sisschool) en in de tweejarige brugpe-
rlode van het voortgezet onderwijs.
Achterliggende gedachte van het ele
mentair onderwijs is dat vier tot veer
tienjarigen straks zonder enige on
derbreking een leerweg kunnen vol
gen. Pas na de tweejarige brugperio-
de in het voortgezet onderwijs moe
ten ze kiezen voor het type voortgezet
onderwijs dat ze uiteindelijk willen
gaan volgen. Wat dat betreft lijkt het
elementair onderwijs een beetje op
het zogeheten funderend onderwijs
voor vier- tot zestienjarigen, waarvan
al geruime tijd drie projecten lopen.
Minister Pais acht uitstel van keuze
tot na het veertiende Jaar op grote
schaal en op middellange termijn
echter onmogelijk. Hij wil voor het
funderend onderwijs dan ook maar
beperkte ruimte openhouden.
In totaal wil Pais voorlopig twintig
projecten elementair onderwijs op
zetten. De eerste tien volgend Jaar en
de rest in 1981. In de jaren daarna
(1982-'83) wil hij het aantal projecten
uitbreiden. De projecten zullen drie
Jaar lopen met een mogelijkheid van
een vierde (afbouw)) jaar.
De eerste tien projecten kosten naar
schatting 2,5 miljoen gulden. Daar
komt dan nog 200.000 gulden bij voor
twee medewerkers van de Stichting
ADVERTENTIE
Garantie tot 1992
8GEMEESTERS Tot burge-
iter van Leerdam is met ingang
16 augustus benoemd de heer D
poraal uit Moordrecht, sinds 1 juli
secretaris van de AR Partij. De
'Corporaal is gereformeerd en lid
het CDA. Hij is 42 jaar. Tot
temeester van Holten is per 1 juli
oemd mr. W. L. F. C. Ridder van
>pard (33) uit Hasselt. Hij is sinds
hvember 1974 chef van het kabinet
12 jaar garantie
Massief Europees eiken
geloogd volgens oud recept
ongekende service ook na jaren
voorzien van eigen brandmerk
D. Corporaal
van de burgemeester van Zwolle. Hij
is hervormd en lid van de WD
Amstrrdam. I ridvltadr 98-99 Rcrltrl 71 (Y NnorririndtrvL'pa 116. Rrverwiik- Parallrlwrc ÏOO.
Amsterdam, Leidsckade 98-99, Berkel (ZHX Noordeindseweg 116, Beverwijk, Parallelweg 100,
Ede, Grotestraat 72/74, Hecrenvecn, Dracht 142, Hengelo (OX Deldenerstraat 3-5,
Oisterwijk, Heusdensebaan 65, Roosendaal, Dokter Brabersstraat 24, Utrecht, HoUantlaan 26,
Valkenburg (LX Reinaldstraat 7, Zuidlaren, De Millystraat 7, Zwolle, Melkmarkt 48.
leerplan ontwikkeling tSLO), die zich
gaan bezighouden met het onderwijs
plan.
Selectie
Alle scholen voor kleuter-, lager en
voortgezet onderwijs zullen nog voor
augustus van dit Jaar een circulaire
over het elementair onderwijs in de
bus krijgen. Tot 1 november aan
staande kunnen groepen van scholen
(basisonderwijs/voortgezet onder
wijs) zich voor een project aanmel
den. Na een selectie moeten de deel
nemers gaan werken aan projectplan
nen, die voor 1 maart volgend Jaar
moeten zijn ingediend.
Met name brede scholengemeen
schappen voor VWO/AVO/LBO ko
men voor de projecten in aanmerking
alsmede kleuter- en lagere scholen
die ai bezig zijn met het vormen van
een nieuwe basisschool. Wat het
voortgezet onderwijs betreft is echter
ook een combinatie van twee „smal
lere" scholengemeenschappen (VWO/
HAVO en MAVO/LBO bijvoorbeeld)
denkbaar.
In de loop van volgend jaar zal Pais
wellicht ook de pedagogische acade
mies en de nieuwe lerarenopleidingen
met een project elementair onderwijs
confronteren. De coördinatie van de
projecten blijft voorlopig in handen
van het ministerie.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Naast de dagelijkse
sores over de landsproblemen, willen
de vaderlandse parlementariërs ook
wel eens aan zichzelf denken. De ei
gen huisvesting op het overigens
sfeervolle en statige Binnenhof is veel
te krap en inefficiënt.
Al jaren wordt er over nieuwbouw
gepraat, maar het wil maar niet vlot
ten. Honderdelf architecten bakten
er In een wedstrijd niets van; althans,
de jury zei dat er geen plan tussen zat
om een fatsoenlijk parlement van te
bouwen. Inmiddels ls er een bouwbe-
geleidingscommlssle die drie archi
tecten naar een hopelijk beter resul
taat moet loodsen. Gisteren verga
derde die commissie in de Tweede
Kamer, de Oude Balzaal, op het Bin
nenhof.
De Tweede Kamerfractie van de VVD
wierp zich in die vergadering op als
beschermers van de „historische
kwetsbare omgeving" in de Haagse
binnenstad. De liberalen vinden dat
er bij vervanging van de oude, te
krappe vergaderruimte niet moet
worden gekeken naar nieuwbouw.
Immers op een steenworp afstand
staat nog de Ridderzaal, die voldoen
de ruimte biedt en nu nauwelijks
wordt gebruikt. De koningin leest er
de troonrede voor als het parlemen
taire Jaar wordt geopend en verder is
er wel eens iets officieels, maar daar
houdt het mee op.
De liberalen, die uit nostalgische
overwegingen de stijlvolle Ridderzaal
verkiezen boven kille nieuwbouw,
dienden een motie in voor dat plan.
Zij krijgen echter weinig steun van
het CDA en de PvdA. Die vinden het
jasje van het parlement al te lang
krap en met zijn drieën in een bankje
is toch geen regeren? De Ridderzaal
zal daarin nauwelijks verbetering
brengen. Liever dus nieuwbouw, van
alle gemakken voorzien.
GRAVELAND (ANP) De stichting
natuur en milieu is verontwaardigd
over de geringe inspraakmogelijkhe
den in de zaak van het dumpen van
radio-actief afval in zee. De stichting
stelt hiervoor het ministerie van
volksgezondheid en milieuhygiëne
verantwoorden j k.
Minister Ginjaar heeft, aldus de
stichting, pas woensdag een vergun
ning verleend aan het energiecen
trum Nederland voor het storten van
dit afval. Daarmee maakte de minis
ter de wettelijk vastgelegde beroeps
mogelijkheden vrijwel onmogelijk.
In tegenstelling tot eerdere berichten
zal ook afval uit de twee Nederlandse
kerncentrales worden gedumpt. Vol
gens de stichting natuur en milieu
moet het ministerie in verband met
internationale verdragen reeds drie
maanden geleden op de hoogte zijn
geweest van de stoffen die zullen wor-
*n gedumpt. De stichting heeft mi
nister Ginjaar gevraagd de ultvoe
ring van de dump-plannen op te
schorten tot de beroepstermijn is ver
streken en de raad van state uit
spraak heeft kunnen doen op even
tuele verzoeken tot verdere opschor
ting van de dumping
Volgens de plannen wordt het in be
ton gegoten afval maandag in IJmui-
den op een schip overgeladen
