Achttiende-eeuws theater
in Koninklijke Schouwburg
Geen gemoderniseerde show
maar eerlijke volksmuziek
end 4
hedtndMgftfi
mm
Televisiereis door de
onbekende middeleeuwen
VARA vindt geen
televisiedirecteur
Strawinsky-
programma
in Utrecht
HÜSSTEGE
Nationaal ensemble van Mali
bij de boekhandel
Naar Frans standaardwerk over kathedralen
Royaal
Multifilm wint
twee prijzen
Sollicitanten voldoen niet aan profiel
STEDELIJK
WAAGMUSEUM
Zomertentoonstelling
CLAES OLDENBURG
Galerie Srefldensi
VRIJDAG 15 JUNI 1979
door Adr. Hager
DEN HAAG Afwisselend
en Interessant mag men het
festivaiprogramma noemen
dat tot en met 16 Juni wordt
gepresenteerd in de Konink
lijke Schouwburg. De spil van
deze voorstelling is Ton
Koopman, gespecialiseerd in
barokmuziek, die zich dit
maal ontpopt als dirigent van
een modern orkest in een re
constructie van een achttien-
de-eeuwse theateravond
Ton Koopman stelt, dat de schoon
heid en de expressie van oude mu
ziek. gespeeld met gebruikmaking
van de verworvenheden van de mu
ziekhistorische uitvoeringspraktijk,
inmiddels overal met name In Ne
derland op de Juiste waarde wordt
geschat. HIJ noemt In dit verband ons
land zelfs het middelpunt van de we
reld wat betreft de kennis en het
spelen van oude muziek. Dat wil nog
al wat zeggen en dat moet men dan
ook wel waarmaken. Stelt men zich
op een dergelijk verheven standpunt,
dan is er sprake van adeldom die
verplicht, en dat wekt hoge verwach
tingen.
Het driedelige programma werd geo
pend met een ..symphonie nouvelle"
van Jean Baptiste-Ferry Rebel, die in
1666 werd geboren en in Parijs grote
bekendheid verwierf In het werk. ge-
Uteld „Les Eléments" worden de ele
menten aarde, water, lucht en vuur
geschilderd door muziek en dans. De
muziek Is een typisch voorbeeld van
de componeertrant van de eerste
helft van de achttiende eeuw. Illu-
straUeve muziek waarop de dansers
en danseressen alleraardigste, doch
weinig gevarieerde danspassen ma
ken. Men liet voor deze verpozing de
vakbekwame English Bach Festival
Dancers overkomen.
Ton Koopman toonde aan, dat het
leiden van het Nederlands Kameror
kest zeker niet zijn dagelijks werk is.
Derek West ontwierp de charmante
kostuums. Om het alles „echt" te
doen lijken, kreeg het toneel een ba-
roktlntje. zat het orkest niet in de
orkestbak maar voor het toneel, bleef
het zaallicht in de getemperde stand
aan en werd ook het toneellicht aan
gepast, zij het dat men niet met kaar
sen kon en mocht werken
Tussen 1706 en 1709, tijdens een ver
blijf in Italië, schreef Höndel onge
veer honderd cantates. In een van die
cantates. „Armida Abbandonata".
beschrijft Handel de lotgevallen van
de Oosterse toverprinses Armida, die
het slachtoffer wordt van haar liefde
voor ene ridder Reinout. Marianne
Kweksilber, „verpakt" in een Japon
van ongekende afmetingen, was op
gedragen deze cantate op barokwijze
te presenteren. Dat wil zeggen met
gebruik van barokgebaren en mi
miek. Een meer curieus dan stralend
onderdeel van dit programma.
Ter afsluiting het duo-drama Ariadne
auf Naxos van de achttiende eeuwse
Boheemse componist Jlri Benda. Het
werk verscheen tweetalig en omdat
men de beschikking had over gespe
cialiseerde Franse acteurs, Beatrice
Cramoix en Christian Landy. koos
men voor de Franse versie, Ariane
Naxos. In dit werk worden gesproken
woord en muziek, naar een idee van J.
J. Rousseau, met elkaar verbonden.
Korte gesproken woordfragmenten
worden afgewisseld met kleine muzi
kale gebeurtenissen. De basis wordt
gevormd door een dramatische mo
noloog waarbij het om de uitdruk
king van gevoelens en stemmingen
gaat. De presentatie, in een stijlvolle
regie van Eddy Habema en Dene Bar-
nett en met decors en kostuums van
Rudolf Corens, maakte qua spel een
geïnspireerde indruk, zij het dat Thé-
sée overluid sprak; meer echt op een
eiland dan in de Koninklijke Schouw
burg.
Ton Koopman droeg wederom zorg
voor het muzikale aandeel, dat de
waarde van Benda's muziek onder
streepte. Zoals gezegd, afwisselend
en soms interessant, maar toch ook
wel „would-be".
Marjanne Kweksilber in de cantate „Armida Abbandonata
door R. N. Degens
UTRECHT Een van de vele Hol
land Festivalconcerten die door de
NOS-radio worden uitgezonden
speelde zich woensdagavond af in de
Oeertekerk te Utrecht met een pro
gramma dat uitsluitend werken van
8trawlnsky bevatte
Een normaal, degelijk concert, waar
in het instrumentale deel werd ver
zorgd door het Radio Kamerorkest
onder leiding van David Atherton
met solistische medewerking van pia
nist Theo Bruins, en waarvan voorts
de vocalisten Karin Oster (sopraani.
Hein Meens (tenor) en Hubert Waber
(bas) meewerkten. De laatsten in een
integrale uitvoering van de balletmu
ziek „Pulcinella" die Igor 8trawinsky
in 1920 op verzoek van Sege Dlaghi-
lew ivan de Baliets Russes) compo
neerde.
Aan de hand van manuscripten van
de Napolitaan Giovanni Pergolesi
(1710-1736) Kamermuziek en opera-
fragmenten van Pergolesi (of aan
hem toegeschreven) vormden het ma
teriaal waarmee Strawinsky een bal
letmuziek creëerde waarin het oor
spronkelijke schijnbaar onaangetast
was gebleven, maar die niettemin het
begin was van een geheel nieuwe on
miskenbare eigen Strawlnsky-stljl;
zijn neo-classlsisme.
Ostar. Meens en Waber zongen er de
vocale passages In, en als de teksten
daarvan in het programmaboekje wa
ren afgedrukt, had het publiek zeker
nog meer kunnen genieten van de
fijne Ironie van deze verrukkelijke
muziek. Die het programma eigenlijk
had moeten openen omdat er een
duidelijke chronologische lijn in zat
die bij Strawinsky's neo-classisme
begon en via zijn „Monumentum pro
Gesualdo". zijn ..Eight instrumental
miniatures" en het „In memoriam
Dylan Thomas" eindigde bij zijn se
riële periode met de ..Movements"
voor plano en orkest die hij in 1959
schreef. In dat laatste werk was Theo
Bruins de intelligente plano-solist die
een Juist begrip toonde voor de
speelsheid waarmee de oude Igor (hij
was 77 toen hij de Movements compo
neerde) het terrein van de serialiteit
beheerste
Een Indrukwekkende vertolking door
Hein Meens van het In Memoriam
(ook geen tekst in het programma),
en sonore verklankingen van de twee
andere werken hebben het vrij talrij
ke publiek een boeiende Strawinsky-
avond bezorgd Het was de tweede
NOS-radloproductle in dit Holland
Festival; de volgende vindt op 16 Juni
in het Amsterdamse Concertgebouw
plaats (een Xenakis-programma) en
de laatste met Omroeporkest en
Koor (werken van Scriabin en Prof-
kofjef) in het Utrechtse muziekcen
trum Vredenburg. beide in recht
streekse uitzendingen
ADVERTENTIE
Speciaal vandaag
Over hel ling bossen, die de
rijkste stukjes natuur In ons
land worden genoemd gaat de
film uit de serie Natuur in eigen
land van de Limburgers Mauri
ce Nijsten en Jo Erkens
Ned. 2/19J7
Jena-Pierre Melville regis-*
seerde de Franse speelfilm De
cercle rouge (de rode cirkel) met
in de hoofdrollen Alain Delon
en Yves Montand
Nad. 2/26.27
In de KRO-actualiteitenru-
brtek Brandpunt gaat het over
de bexinetekorten en vakantie;
burgeroorlog in Nicaragua-,
commentaren uit binnen- en
buitenland over de Salt-2-over-
eenkomst die maandag door
Carter en Breznjev in Wenen
wordt getekend
Ned. 2/22.45
Een inleiding op de nieuwe
Franse serie Tocht door de mid
deleeuwen waarmee volgende
week vrijdag wordt begonnen.
In dese inleiding spreekt Guus
van Hemert met de Georges
Duby. historicus en tekstschrij
ver van de serie
Ned. tlIJt
Henk van l'lsen leest het ver
haal van Louis Couperus „Van
een miljoen dat Rockefeller sou
kunnen verlieten
Hilv. H4J0
Ronald Held/
Joke Schreden
DE BAZEN VAN
EUROPA
13 Europese commissaris
sen over Europese politiek,
nu en straks.
Wie zijn de echte leiders van
Europa? Hoe denken ze?
Wat doen ze? Waar willen ze
naar toe?
Een nieuwe politieke
paperback
12,50
11
hu
door Henk van Halm
De bevolking van het Sahel-
land Mali bestaat uit land
bouwers veetelers en hande
laars, beroepen die vrij strikt
aan bepaalde stammen zijn
gebonden. De animistische
boeren lagen vaak overhoop
met meestal Islamitische vee
telers niet alleen door de ver
schillen in religie maar vooral
ook door tegengestelde belan
gen. Het animisme uit zich bij
de boeren in spectaculaire ge
maskerde dansen die ten doel
hebben de vruchtbaarheid
van de aarde te verzekeren.
Wie verwacht dat in het kader van
het Holland Festival optredende Na
tionaal Ensemble van Mali een repro-
duktie brengt van deze dansen, komt
min of meer bedrogen uit.
Dergelijke dansen, fragmentarisch
vertoond in een niet adequate omge
ving voor een Westers publiek en
vaak met maar ten dele autenthieke
uitmonsteringen, zijn eigenlijk een
vervalsing. Zij maken deel uit van
riten, zo barstensvol betekenissen en
symboliek, zo heilig ook, dat zij op
het toneel alleen maar een slappe
vertoning worden.
Eerlijk
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Vanaf vanavond brengt de KRO-televisie de
eerstkomende tien weken op vrijdagavond een aflevering van
een interessante serie over de middeleeuwen. Gids en tekst
schrijver is de Franse historicus Georges Duby voor wie het
een onthutsende ervaring was om wat hij in letters had
geschreven in zijn standaardwerk Le Temps des Cathédrales
(De tijd van de kathedralen) in bewegende beelden uitgedrukt
te zien.
Duby vertelt dit ln een gesprek met
de Nederlander Guus van Hemert die
hem interviewde ln zijn woonplaats
Alx-en-Provence. Van Hemert ls ook
verantwoordelijk voor de Nederland
se bewerking van de afleveringen.
Het interview wordt uitgezonden om
23.20 uur op Ned. 2.
„De serie wil een zo breed mogelijk
publiek Inzicht geven ln een bescha
ving waarvan wij erfgenaam zijn. Een
verre erfenis die wij droevig genoeg
verwaarlozen, een erfenis ook die
haar rijkdommen alleen meedeelt
aan de geduldige en liefdevolle ont
dekkers". zegt Duby in het inleidende
programma
HIJ ls niet alleen kunst-historicus
maar ook hoogleraar in de sociale
geschiedenis aan de universiteit van
Alx-en-Provence. Zijn specialiteit is
het onderzoeken van oude documen
ten om de levenswijze van de toenma
lige gewone man te achterhalen.
sen wordt bewoond, ontstaan er tus
sen de enorme lege wouden vaste
punten als versterkte kastelen. De
kasteelheren worden geassisteerd
door ridders en de adel ontstaat. Het
volk, de lijfeigenen, wordt vaak uitge
buit. Wie de wapens bezit, heeft
macht en gevochten wordt er veel.
Daarvan getuigt het borduurwerk
van Bayeux met taferelen van de slag
bij het Engelse Halstings.
Een belangrijke rol speelt Karei de
Grote en herinneringen aan hem wor
den ln Aken nog gekoesterd. Ook is er
ln de serie veel aandacht aan de gees
telijkheid. In de vorm van opnamen
van kloosters en handschriften
Wat het Nationaal Ensemble van
Mali in Carré liet horen en zien is
eerlijk. De groep houdt de griot-tradi-
tie in ere. De griots zijn de musici in
Afrika, een rondreizende groep, te
vergelijken met de mlnstreels uit
onze eigen middeleeuwen die optre
den in de dorpen en vroeger aan de
koningshoven, en die elke rite waar
ook ln West-Afrika met hun muziek
begeleiden. Zij vormen een aparte
kaste binnen de bevolking en de groe
pen bestaan vaak uit leden van ver
schillende stammen. Omdat ze onder
de speciale bescherming staan van de
hoofden, kunnen zijn zich allerlei vrij
heden veroorloven en met hun gezan
gen misstanden aan de kaak stellen,
wat een heilzame invloed heeft op de
samenleving.
Het Nationaal Ensemble is niet min
der dan zo'n groep griots. De mannen
bespelen de trommen, fluiten, bala-
foons (houten xylofoons) en cora's
(harplulten), de vrouwen vormen het
koor en voeren ongemaskerde we
reldlijke dansen uit, gekleed in boe
boes. de nationale dracht in Mali, of
in met speciale modder in geometri
sche patronen geschilderde hemden
die de traditionele dracht zijn van de
Bambara's
Levensvreugde
De eerste helft van de voorstelling
bestaat achtereenvolgens uit de dans
van de griots, die levensvreugde uit
drukt. een deel van een heldendicht
over de stichter van het oude keizer
rijk Mali, een liefdeslied van een Mar-
ka-meisje, gezongen door Démou
Dramé, over haar - verloofde die als
gastarbeider in Europa werkt. Een
Bambara-melodie waarin de fluitist
Diawoye Diarra excelleert, een cora-
koppel solo van Sidiki Diabaté, en
een droevige melodie die het lijden
onder de droogte in de Sahel tracht
Aken bergt veel herinnerin- weer te geven.
generatie op generatie overgeleverde
balladen, volksliederen en dansen,
als nieuwe, die actuele toestanden als
onderwerp hebben. Kenmerkend
voor de griot-muziek is dat als twee
musici een zelfde instrument tegelij
kertijd bespelen er één optreedt als
solist die de improvisaties speelt, de
andere als begeleider die steeds de
grondmelodie herhaalt. Solist op de
balafoon, een van de belangrijkste
instrumenten in het orkest, is Djeli-
mady Diabaté, z'n begeleider Louti-
gui Diabaté. Cora-solist Sidiki Diaba
té wordt ondersteund door Djelima-
dy Slssoko. no. 1.
Na de pauze worden de dansen wil
der, bij een „Beul-melodie" die de
terugkeer van een grote kudde
begroet en het lied voor de jage
thuis komt na een succesvolle j
Als kijkshow bood dit gedeelte
dan voor de pauze, wat duidelijk
waardeerd werd door het publi(
zeer enthousiast reageerde. Daai
zal ook niet vreemd zijn geweest
het aantal decibels, geproduci
door de geluidsapparatuur enigs is
was teruggedraaid. Het Natiofft
Ensemble brengt in meer dan
opzicht overdonderende muziek
re
Vanavond (vrijdag) zijn groepen
het ensemble zowel in het Openluiei
theater in den Haag als in het
trum 't Hoogt te Utrecht te zien
beluisteren.
fc
ADVERTENTIE
gen aan Karei de Grote
Het repertoire omvat dus zowel van
Duby en de televisiemakers zetten de
serie zo royaal op. dat het zeker niet
alleen kost is voor kenners van de
middeleeuwen of voor liefhebbers
van de geschiedenis op zich.
De middeleeuwen verdienen ook wel
dat zij wat meer ln de belangstelling
komen te staan, want als er één perio
de uit de geschiedenis weinig bekend
is dan ls het deze tijd. Schampere
opmerkingen als „dat ls iets uit de
middeleeuwen" of het sterlotype „de
donkere middeleeuwen" hebben daar
het hun toe bijgedragen.
Toch vormt deze tijd Duby neemt
een periode van het jaar duizend tot
begin 1400 het begin van onze
Europese beschaving. Als het land
woest en door nog maar weinig men-
DEN BOSCH Op de manifestatie
Opdrachtfilm 1979. die woensdag in
Den Bosch is gehouden, heeft Multi-
film uit Hilversum twee prijzen ge
wonnen Voor de vilm „Djmamic Sa
fety" kreeg Multifilm de „Prix d'Am-
sterdam" en voor de film „Dat koop
Ik ervoor" de SAM-prlJs.
Van onze radio- en tv-redactle
HILVERSUM De VARA is er nog steeds niet in geslaagd
een geschikte kandidaat te vinden voor de functie van pro
gramma-directeur televisie. Men blijkt bij deze omroep, met
een ver doorgevoerde inspraak, nogal streng in de selectie te
zijn, want er zijn Inmiddels twee sollicitatieronden achter de
rug. Geen van de sollicitanten, waaronder Jan Haasbroek,
directeur VPRO-radio, zou hebben beantwoord aan het pro
fiel zoals dat door de VARA is opgesteld.
Programma's
zaterdag 16 juni
Hoewel verschillende kandidaten bij
de VARA hebben gesolliciteerd voor
de functie van programma-directeur
televisie zou hun aantal toch te klein
zijn geweest om aan de vereiste voor
dracht van drie gelijkwaardige aspi
rant-directeuren per functie ts kun
nen voldoen.
Het dagelijks bestuur van de VARA
zal zich nu samen met de onderne
mingsraad beraden over verder te ne
men stappen
De vacature is ontstaan door het ver
trek van dc televisie-directeur. Plet te
Nuyl, en zijn adjunct. Ben Eikerbout.
ZIJ konden zich niet verenigen met de
door ondernemingsraad goedgekeur
de plannen van het bestuur voor de
reorganisatie van de televisiedienst
om zo te trachten een eind te maken
aan de gespannen verhoudingen bin
nen het televisiebedrijf
Deze plannen bevatten een splitsing
van de televisiedienst in een pro
gramma-afdeling en een beheers-af-
deling, die zich uitstrekt tot financie
ring en faciliteiten. Ten Nuyl en Ei
kerbout konden zich niet verenigen
met de daardoor ontstane verminder
de bevoegdheid.
Intussen wordt de televisiedienst van
de VARA geleid door een project
groep die onder voorzitterschap staat
van omroepsfccretaris. Herman van
Wijk.
AMSTERDAM. De Kleine Komedie 19.30
en 22.00: De Club. Stadsschouwburg 20.15
Ned. Dans Theater Concertgebouw 20.15
Radio Filharm. Orkest. De Brakke Grond
20.30: Jana Haimsohn.
DEN HAAG. Kon Schouwburg 20.15: Les
Eléments Manege 20.00: BEWTH. Open
luchttheater Zuiderpark 20.30: Madagas
car. Voninavoko.
ROTTERDAM. De Lantaren 21.00 The
Irish-Hebrew Lesson en Catechism for Is-
raeL De Doelen 20 15 Losse snaren ensem
ble. De Doelen 20.15: Poetry International
ARNHEM. Stadsschouwburg 20.00 De UI.
EINDHOVEN. Stadsschouwburg 20.15
De Vorstenlikker
UTRECHT. Stadsschouwburg 20 30: Stich
ting DansprodukUe. Muziekcentrum Vre
denburg 20.15: Concertgebouworkest II
MAASTRICHT. Stadsschouwburg 20 IS
Musica Antiqua Köln
MIDDELBURG. Schouwburg 20 00 Laura
Dean Dancers and musicians
05200-20732
antiquariaat
moderne
kunst - ar
chitectuur
- poppen
mario
nettenspel
- grafiek
koestraat 32 - 8011 NL zwolle
Schilderijen van
Hollandse Impressionisten
Gouaches van
Jos Rovers
(1893-1976)
Galerie De Klooster-esch
Kunsthandel-lkonen
Westerstraat 9, Almelo
Dinsdags t/m zaterdags van 2 tot 6
uur of na tel. afspr. Tel. 05490-
14500.
Eigen parkeergel.
ENKHUIZEN
Kaasmarkt 8
Tel.: 02280-3382 of 5540
TOT 1 JULI
„Da Kiezentrekker'
permanent:
chirurgijnagildekamer 1636;
kraamkamer 18e eeuws
antieke medische Instrumenten Lr
en medische boeken
WIJ MAKEN
koperbeslag op oude
statenbijbels
RESTAUREREN
antieke horloges en klokken
GEVEN
prima vakwerk en goedtjfe
schriftelijke garantie
Bel 033-43694
Fa. HOOGENDOORN
postbus 32
3830 AA Leusden-C
Oude kunst uit het verre oosten
Pré-Columbiaanse kunst uit diverse culturen
Particuliere collectie ikonen
Steeds de combinatie antiek-modern
Driehoeven 12. Haaren N.B. 1264-1995.
Mouse Museum en
Rsy Gun Wing
16 |unl-29 juli
De opvallende catalogus (140
pag., 200 ill.) wordl (J toege
zonden na overmaking van
29.50 op postgiro 82 95 08
t n.v. Kröller-Muller Stichting,
Otterlo.
Amsterdam
Keizersgracht 757, tel. 223725
„Overzicht van de Haïtiooix
schilderkunst"
met werken van rond 16 kunstacM
ders uit Haiti van za 23/6 t/m zon 15H u
org Walsurla S.O.S. Wereldhandl
Dag. te bez: tussen 1-5.
Maak eens een toneelgeluid
Vergelijk Uw acteertalent met dat van Guus Hermus
Toets Uw kennis van de kleinkunst in 1 voor 10 met Joop
Koopman
Kijk naar wisselende voorstellingen op video van de Ker
sentuin, Agamemnon en Mooi weer vandaag
n WONDERLAND
Het Nederlands Theater Instituut tentoongesteld
Theatermuseum. Herengracht 168. Amsterdam Tel 020-235104
Openingstijden: Ma t/m za. 10 00 tot 17.00 uur,
zon- en feestdagen 13.00 uur tot 17.00 uur
