'Snel maatregelen nemen ter voorkoming racisme' Tekening van een lezer Christenen in Turkije itbloot aan intimidatie [rouwCommentaar kroonluchters onder de hamer Sjef Theunis: Nederland kan minderheidsvorming niet aan ne -loodverband (1) loodverband (2) Velen miskennen belangrijke plaats religie moslims Ook acties van streekvervoer te verwachten moeilijk dier vrijstaand buitenhuis vervelend koks tekort JNDERDAG 14 JUNI 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 lister Andriessen van financiën ue|c realistisch genoeg om de nu W werking gestelde noodrempro- in di dure desgevraagd te karakterise- ind n als een „noodverbandje". Het it dus om weliswaar noodzake- e. maar zeker geen afdoende ^atregelen. kunnen Andriessen slechts ijzen om deze nuchtere opstel- iewi ng Het woord noodremprocedu- ?a! moge dan wel een geladen klank ?gl1 bben, op de keeper beschouwd |eft zij inderdaad weinig om hak- n. De versnelde inning van de •enAiastingen bijvoorbeeld heeft "25 tc^ts een eenma'ig effect. Bo ndien zal de betaler van inkom- rTltnbelasting, die normaal aan zijn rplichtingen voldoet, daarvan in praktijk geen enkel hinder on- rvinden. isen :r3i- of U B dl ie 6 ;tet Heen notoire wanbetalers zullen iefd£.n den lijve ervaren dat de belas- jnspectie hen voortaan wat nl rènger zal aanpakken. Zo bezien >or m men zich zelfs afvragen waar- n het departement van financiën ee niet veel eerder op dit idee is imen. Des te pijnlijker valt de «oc Maag zouden we wat dit betreft 9B kabinet het voordeel van de alijfel hebben gegund, bij voor speld omdat de vooruitzichten ir volgend jaar wat vrolijker «den zijn. Het tegendeel lijkt iter ook als we afgaan op ?rs rdere mededelingen van het ka- bpet helaas meer voor de hand :n. De werkloosheid blijft iverantwoord hoog en de finan- ringsproblemen zullen dan eer- ^laj gfoter dan kleiner zijn. De nu orjbnteerde noodrem doet daar- niets toe of af. De vervroegde ing van belastingen levert al- dit jaar een voordeeltje op en taa blokkade wijst eerder op een •ter gavenvergroting voor het vol- in' nd jaar. put m imi ider deze omstandigheden valt ;ere: t in te zien, dat het kabinet 11 gerekend nu gebroken heeft iSj l de regel uitgavenoverschrij- ort f*gen en/of tegenvallende belas- gontvangsten op de lopende be steling moeten worden gecompen- M iw mogelijk excuus zou kunnen /n dat de overschrijdingen en/of invallende ontvangsten slechts w) maatregel uit voor de betalers van vennootschapsbelasting. De voor lopige aanslagen zullen met vijf procent worden verhoogd. De tweede poot van de noodrem- procedure behelst een blokkade van de overheidsuitgaven van in totaal 750 miljoen gulden. Het gaat hier om uitgaven, waar de verschillende departementen dit jaar waarschijnlijk toch niet aan toe zouden zijn gekomen. De blokkade is dus hooguit een soort garantie dat het geld dit jaar inder daad niet zal worden uitgegeven. En wat er volgend jaar nuttig en nodig is, dat ziet het kabinet dan wel weer. Per saldo resteert daarmee inder daad slechts een noodverband om het financieringstekort voor dit ene jaar binnen aanvaardbare grenzen te houden. Het kabinet heeft bewust afgezien van een keu ze, die ook voor de iets langere termijn een oplossing betekent. Of een dergelijk korte termijn-beleid verantwoord kan worden ge noemd, is zeer de vraag. een incidenteel karakter hebben. Uit de gisteren gepresenteerde stukken bhjkt echter dat dit slechts in beperkte mate het geval is. Het kabinet heeft dus bewust afge zien van een poging de koe werke lijk bij de horens te pakken. Daar voor is maar één verklaring moge lijk: het kabinet heeft het nog niet aangedurfd nu al politieke knopen door te hakken. Het heeft geen antwoord willen of durven geven op de politieke hamvraag of de oplossing gezocht moet worden in extra bezuinigingen, dan wel in een straffer inkomensbeleid (be lastingverhoging in combinatie met loonmatiging). Dit uitstellen van de problemen stempelt de noodremprocedure niet alleen tot een noodverband, maar in menigvuldig opzicht ook tot een camouflagenetje voor een weinig voortvarend beleid. Soms is het wel eens nuttig pas op de plaats te maken. De huidige problemen vragen echter om een krachtig be leid. Regeren is niet alleen voor uitzien maar op grond van dit in zicht ook handelen. iiatu uc icvc, Tin de christenen. itssecretaris Haars van justitie eft de Kamercommissies voor jus- ie en buitenlandse zaken gisteren fer de resultaten van dat ondereoek fnlormeerd. Zij zal volgende week n notitie aan de Kamer sturen.. Sjef Theunis. algemeen secretaris van de NOVIB (Nederlandse organisatie voor inter nationale ontwikkelingssamenwerking), is gis teren in Nijmegen gepromoveerd op een stu die over de positie van de buitenlandse arbei ders in Nederland. Tegelijkertijd is een han delseditie van deze studie verschenen onder de titel „Ze zien liever mijn handen dan mijn gezicht". De studie van Theunis, gebaseerd op een breed literatuuronderzoek en meer dan tien jaren „veldwerk" schetst hoe de buitenlandse arbeider zijn eenzijdige afhankelijkheid er vaart, onder meer op de arbeidsmarkt en in zijn juridische rechten. Volgens Theunis is de Nederlandse regering er na vijftien jaar met ongeveer vierhon derdduizend vreemdelingen in ons midden nog steeds niet in geslaagd een samenhan gend vreemdelingenbeleid te voeren. Theunis spreekt van een beleid dat gekenmerkt wordt door een „ongecoördineerd samenraapsel van de met elkaar strijdende departementen". Niet alleen de overheid heeft het erbij laten zitten, meent Sjef Theunis. Ook de kerken hebben (tot nu toe) nagelaten in te spelen op de behoeften en noden van de buitenlanders, ook al signaleert Theunis hier en daar tenden- zen ten goede. Volgens Theunis is zeker voor de Nederlandse kerken een taak weggelegd, waar het gaat om de erkenning van het feit dat buitenlanders ook mensen zijn en niet alleen (goedkope) arbeidskrachten Theunis doet in zijn boek ook een aantal concrete beleidssuggesties, zowel voor de overheid als voor de kerken. door Henny de Lange DEN HAAG „Op grond van het toenemend aantal raciale conflicten is de conclusie ge rechtvaardigd dat Nederland de minderheidsvorming niet aankan. Om een rampzalig ra cisme te voorkomen moet de overheid op korte termijn maatregelen treffen." Uit spraken doet Sjef Theunis in een toelichting op zijn boek „Ze zien liever mijn handen dan mijn gezicht." „Ik hoop maar dat het ook in Den Haag doordringt dat het werkelijk de verkeerde kant opgaat als de over heid niet snel inziet dat we in Neder land te maken hebben met een multi- raciale samenleving; een samenle ving waarin buitenlanders zich net zo thuis moeten kunnen voelen als Ne derlanders." Acties als die van de kerk-Marokka- nen confronteren ons keihard met het gegeven dat ons land nu de onbetaal de rekening krijgt van het toelaten van buitenlanders, zonder voor hen de nodige voorzieningen te treffen, meent Theunis. Van integratie van de gastarbeiders, iets waar de overheid volgens hem de mond vol van heeft, is tot nu toe niets gekomen. „Integratie wil zeggen; in passen van vreemdelingen in onze samenleving maar mét behoud van hun eigen, culturele identiteit. Aan gezien wij hier totaal onbekend zijn met de identiteit van de vreemdelin gen en met hun normen- en waarden wereld, is integratie tot nu toe niet van de grond gekomen." Sjef Theunis heeft zich bij zijn onder- niet alleen goedkope arbeidskrachten? zoek naar de positie van vreemdelin gen in ons land vooral gericht op de Marokkanen en in het bijzonder op hun cultuur, waarin de religie een belangrijke plaats inneemt. Volgens Theunis is de plaats van de religie zo wezenlijk, dat wie deze mis kent en dat doet naar zijn mening vrijwel de hele Nederlandse bevol king niet in staat is om tot een werkelijke ontmoeting met de vreem delingen te komen. Van de buitenlan ders in ons land zijn er 200.000 mos lim. Daarmee is de islam de tweede godsdienst na die van de christenen. Totnutoe hebben vooral progressieve actiegroepen en links Nederland zich het lot van de minderheden aange trokken. Maar, zegt Sjef Theunis, juist deze groepen hebben ip hun contacten de religieuze factor ver waarloosd, terwijl de religie toch zo'n belangrijke plaats inneemt in het le ven van veel buitenlanders. Daardoor hebben al deze goedwillende groepen in feite de vreemdelingen nooit wér kelijk bereikt en velen van hen zelfs van zich vervreemd. Dat is teleurstellend maar ook ge vaarlijk gebleken, meent Theunis, omdat met name de moslims daar door het doelwit zijn geworden van als fascistisch bekend staande natio nale organisaties als de Amicales en Grijze Wolven. „Deze organisaties weten goed dat ze hun landgenoten, die doorgaans weinig ontwikkeld zijn, in de eerste plaats kunnen berei ken via hun religie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat juist deze du bieuze organisaties zoveel strijd voe ren voor het bouwen van moskeeën voor de buitenlanders. Dat is omdat zij weten dat de moskee niet alleen een gebedsruimte is voor de moslim, maar net zo goed een sociale ontmoe tingsplaats." Theunis maakt in dit verband een vergelijking met de Nederlanders die naar Canada zijn geëmigreerd. „Elke zondagmorgen komen al die emigran ten bij elkaar in de kerk. Ook mensen die in feite het geloof afgezworen heb ben zul je daar elke zondagmorgen zien," zegt hij, „omdat ze nu eenmaal de wekelijkse ontmoeting met hun landgenoten niet kunnen missen." Kerk en staat Een groot probleem voor de moslims in ons land is de strenge scheiding tussen kerk en staat. In het thuisland zijn kerk en staat vaak zo nauw met elkaar verweven dat het voor elke moslim een normale zaak is dat de overheid de bouw van moskeeën fi nanciert. In Nederland wordt de mos lim geconfronteerd met een overheid die hoogstens bereid is de restauratie van fraaie, historische kerkgebouwen te subsidiëren. Verder krijgt de mos lim te maken met mensen christe nen die praten over hun religie. Theunis; „Voor de moslim is de reli gie zo totaal verweven met en inge bouwd in de dagelijkse realiteit, dat hij nooit zal praten over zijn geloof." Religie Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat, sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbom onze parlementsredactie IN HAAG De christelijke minderheid in Oost-Turkije ndervindt tal van moeilijkheden, vooral als gevolg van slt itimidaties en soms ook geweldpleging van de kant van de °P et-christelijke ex-bevolking, met name van rondtrekkende el|oerdenstammen. De situatie van de christenen elders in urkije laat zich minder benard aanzien, hoewel die zich ook dj| ongunstige zin ontwikkelt. it is de kem van de bevindingen waaruit zal blijken of de bevindingen een medewerker van de Neder- voor haar aanleiding zijn om het toe- indse ambassade in Ankara die van latingsbeleid jegens de Turkse chris- tot en met 19 mei een onderzoek in tenen te wijzigen. Aan de hand van de J wt-Turkijc en Istanboel heeft inge- notitie zal opnieuw overleg worden 3e* eld naar de levensomstandigheden gevoerd met de Kamercommissies. De bewindsvrouw heeft het verslag van de ambassademedewerker onder de afspraak van vertrouwelijkheid aan de Kamerleden voorgelezen. Slechts de essentie daarvan is open baar gemaakt. Volgens mevrouw Haars bevat het verslag veel namen, die geheim moeten blijven. Religie is zijns inziens de sleutel waarmee de mens zijn omgeving be kijkt en waarmee hij zichzelf ziet in deze wereld. „Het zijn juist de christenen die dat zouden moeten begrijpen," meent. Theunis. Vandaar dat hij ook van oordeel is dat met name de kerken in ons land open zouden moeten staan voor de noden van de moslim-minder heden. „De moslim is alleen te inte greren als men beseft dat zijn identi teit ten diepste wordt bepaald door de islam, zijn religie. Je kunt dus alleen iemand integreren als je weet wat hem beweegt." merkt Theunis op. „Christenen zullen dat eerder aanvoelen." Naar zijn mening kan beter contact tussen christenen en moslims tot stand komen als aan drie voorwaar den wordt voldaan; De christenen zullen de islam als godsdienst moeten erkennen en niet beschouwen als folklore, zoals vaak gebeurt; De kerken moeten in West-Europa het recht op en de voorwaarden voor een volledige godsdienstvrijheid voor de moslim-minderheden bevorderen; De kerken zullen zich moeten in zetten voor verbetering van de situa tie van de moslims, die in alle secto ren van onze samenleving de minste kansen hebben. Concreet betekent dit volgens Theu nis het streven naar een goed gedocu menteerd studiecentrum over de is lam, en het verbeteren van de voor- Josephus Maria (Sjef) Theunis werd op 30 januari 1942 geboren in Rotter dam. Hij studeerde niet-westerse godsdienstwetenschappen en filoso fie in Nijmegen en Utrecht. In 1972 deed hij doctoraal-examen in Utrecht. Sjef Theunis was onder meer werkzaam als adjunct-direc teur van het Studiecentrum Berken hoven voor buitenlandse studenten: hij was ook fractie-voorzitter van het Progressief Akkoord in de ge meenteraad van Utrecht. Voorts was hij een van de oprichters van de Migrantenraad, waarvan hij enkele jaren voorzitter was. Nu is hij werk zaam als algemeen secretaris van de NOVIB, waaraan hij sinds 1973 ver bonden is. Hij doceert tevens aan de Technische Hogeschool in Delft In leiding in de ontwikkelingssamen werking. lichting onder christenen en moslims over eikaars godsdienst. Kiesrecht Ook voor de overheid heeft Sjef Theunis een aantal concrete beleids suggesties, die de integratie van de buitenlanders kunnen versnellen en de kans op rasconflicten verkleinen. Er zou een staatssecretariaat voor vreemdelingenzaken moeten komen om een eind te maken aan het ver snipperde beleid Voorts zou versneld actief en passief kiesrecht Ingevoerd moeten worden op niveau van ge meenteraden. provinciale staten en Tweede Kamer. Er zijn volgens Theu nis 500.000 stemmen „weg te geven". „Het wordt toch wel eens tijd dat de politieke partijen in hun programma ook eens rekening gaan houden met deze groep mensen." De zojuist ge houden verkiezingen voor het Euro pese parlement in Europa vertoe ven ongeveer tienmiljoen gastarbei ders hebben duidelijk aangetoond dat gastarbeiders in heel Europa niet meetellen, zegt hij. Ook adviseert Theunis de instelling van een nationale adviesraad van buitenlanders die gevraagd en onge vraagd de regering aanspreekt. Ten slotte zou de overheid moeten onder zoeken in hoeverre buitenlanders be lemmerd of politiek beïnvloed wor den door activiteiten vanuit de am bassades van de thuislanden. Naar aanleiding van kritische opmer kingen over het gebruik van de woor den „ras" en „raciaal" in zijn betoog gaf de heer Theunis toe dat dit strict genomen niet correct is. Hij heeft de woorden echter gehanteerd om de zaak beter te doen overkomen) UTRECHT (ANP) Niet alleen in Amsterdam en Rotterdam, maar ook bij het gemeentelijk vervoerbedrijf in Den Haag en bij het streekvervoer zijn dinsdag (op de grote FNV-pro- testdag tegen het regeringsbeleid) werkonderbrekingen van enkele uren te verwachten. Dit hebben de ver- voersbonden FNV gisteren aange kondigd. In Noord- en Zuid-Holland, Utrecht, een deel van Gelderland en de IJssel meerpolders en mogelijk elders in het land rijden er dinsdag voor en tijdens de ochtendspits geen bussen Bij toeval aan zestig zeer fraaie slaapkamers met boxspringma- trassen toe? Dat treft dan, want die worden volgende week (dins dag, woensdag, en donderdag) geveild. Niet van één mannetje afkomstig, dat is duidelijk, maar van het Palace Hotel in Noord- wijk aan Zee. Dat is aan nieuw bouw toe en daarom moet alles ook radicaal de deur uit. Ook voor particulieren, lezen we, dus die zestig fraaie slaapkamers hoeft u niet allemó&l te nemen. Het opvallendste stuk van de vei ling is iets dat nou net niet in het hotel gestaan kan hebben, een Duitse vigilante, een soort rijtuig dus. Een leuke oplossing voor wie de auto toch de deur uit wou doen. Ook aardig: een waterstof- zuiger voor mensen die veel klie-, deren Of een koelvitrine, waar schijnlijk groot genoeg om er bij warm weer languit in te liggen Er zijn overigens genoeg dingen die in een gewone huishouding passen: vlees- en broodsnijma chines, stoelen en tafels in diver se uitvoeringen, leren bankstel len, kantoormeubilair, schilderij en en oude klokken. Het meeste zal wel door andere horecabedrij ven opgekocht worden, want niet alles is voor een doorsnee-woning geschikt. In een tweekamerflatje zien we niet direct een eilandfor nuis met drie kookblokken staan, evenmin als een zesdeurs koel kast in zo'n moderne kitchenette. De wasautomaat Super 6 is ver moedelijk groot genoeg om de was voor een heel dorp te doen; wie daar behoefte aan heeft, kan er het beste maar meteen de kookketel van honderd liter in houd bij nemen. En wie interesse heeft in de velours overgordijnen 2al toch minstens tien keer moe ten verhuizen om door de voor raad heen te raken, want reken maar dat er in zo'n hotel wat hangt. De afvalverwerker (vuil- compactor noemen ze het ding) zal waarschijnlijk wat te groot zijn voor een tweepersoonshuis houden. en in een hotel-toast- m as ter gaan vast veel teveel bo terhammen om 's morgens op je nuchtere maag te kunnen ver werken. Maar misschien woont u wel in een kast van een landhuis. In dat geval kunt u de ongeveer vierdui zend flessen wijn van een geren ommeerd merk wel in de kel- derts) bergen en zijn er nog wel een paar lege hoekjes in huis te vinden voor de zes eikenhouten bars. Wellicht is de villa net te klein voor de vierhonderd moder ne armfauteuils maar voor twee honderd terrasstoelen en vijftig idem tafels is in het parkje zeker wel plaats. En anders moet een gedeelte maar zolang in die onge bruikte vleugel. Die acht kristal len kroonluchters met wandar maturen kunnen er ook nog wel bij, maar bij het frituurfornuis compleet met dampafzuiginstal- latie zetten we een vraagteken. Dat zou handig zijn voor kinder partijtjes, maar als villabewoner kun je daar natuurlijk niet zelf achter gaan staan. Daar zou min stens één kok bij moeten, maar die wordt de volgende week niet geveild. Misschien was Albert nooit in de dierentuin van de Australische stad Adelaide toegelaten als ze daar zijn duistere verleden ge kend hadden. Toen de tuin hem drie jaar geleden van een safari park kocht, wisten ze wel dat het nijlpaard als een dier met een moeilijk karaktertje te boek stond. Omdat nu eenmaal niet iedereen lief en meegaand kan zijn. hadden ze er geen bijzonde re aandacht aan geschonken. Maar Albert heette toen niet voor niets nog Brutus. Ook dat waren ze in het dierenpark glad verge ten. want Brutus die samen met Vijfentwintig jaar geleden stond deze bunker, aan de Halvemaan- baai in Californië, nog vrijwel helemaal onder het zand. Maar regen en wind hebben er voor gezorgd dat de bunker méér dan vrij is komen te staan en als bunker niet meer bruikbaar is. Het optrekje wordt nu als weekendhuis te koop aangeboden. Leuk om te wonen, lekker vrij en geen buren, alleen een beetje moeilijk bereikbaar. vrouwtjesnijlpaard Suzy kwam. werd herdoopt in Albert, en Suzy werd Victoria. Een paar dagen geleden werd pas duidelijk hóe moelilijk Albert in de omgang was. Het nijlpaard brak uit zijn verblijf door een stalen hek te forceren en ging een waterbuffel te lijf. De buffel over leed aan zijn verwondingen. Na dit droevige incident zijn ze in de dierentuin in Alberts verleden gaan graven. Hij bleek al sinds 1973 aan zulke driftbuien te lij den. Toen was „Brutus" op een nacht in het safaripark helemaal zijn kop kwijtgeraakt, doordat hij samen met Suzy bij een over stroming tussen allerlei andere dieren terecht was gekomen. Hij doodde een geit, een waterbuffel en een varken, ontsnapte vervol gens en moest door zes gewapen de mannen teruggehaald worden. Een paar dagen later sloeg hij opnieuw toe. Een kameel die zijn kop door de spijlen van Brutus' hek stak om een hap extra t bemachtigen, werd zijn volgende, slachtoffer; het kostte de kameel letterlijk de kop. Jongeren die van school gegaan zijn voordat ze elf jaar onderwijs volgemaakt hebben, blijven ge deeltelijk leerplichtig totdat ze aan die elf Jaar toe zijn De mees ten van deze 'partieel leerplichti gen' gaan naar een vormingscen trum Verplicht. Je kunt er niet onderuit en dat is ook wel te merken aan de reacties. Mare Schapers, student aan de School voor de Journalistiek, ging een middagje op zo'n vormingscen trum kijken Zes meisjes waren er maar, schrijft hij in Zipitaja, de krant van de school, want niet iedereen was komen opdagen Van die zes liepen er korte tijd later twee weg: ze vonden er niks aan en gingen naar huis. Twee van de vier overgebleven vertel den Mare wat ze van dat verplich te gedoe vinden. Een meisje met Mavo-diploma en een adminis tratieve baan: „Ik vind het vor mingswerk eigenlijk maar verve lend Door het vormingswerk krijg Je moeilijker een baan. om dat je twee dagen naar school moet Ik vind het wel gezellig hoor. maar ik heb niet het idee dat ik hier iets leer". En een ver koopster in een parfumerie „Eerst leek het me wel wat. Je ontmoet leeftijdgenoten, een beetje praten met elkaar Maar de dingen waar de leraren het hier over hebben interesseren me niet. Het is al net zo als op de huishoudschool: die leraren moe ten altijd gelijk hebben, ze zijn zo kinderachtig. Ik bemoei me er maar niet meer mee" Best mogelijk dat we binnenkort in een Chinees restaurant in En geland een maaltijd voorgezet krijgen, die is bereid en geser veerd wordt door een Engelsman Volgens de voorzitter van de Chi nese Kamer van Koophandel In Engeland ene Tsjeung, dus wél een echte Chinees zullen de vijfduizend Chinese restaurants in Engeland binnenkort staan te springen om koks en ander ge schoold personeel van origineel Chinese bloede Er vertrekken er zoveel naar het Europese va-te- land omdat ze daar meer kunnen verdienen, dat de Engelsen zelf hun echt Chinese maaltijden zul len moeten klaarmaken, aks dat zo doorgaat.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5