Versplintering onderschat en te weinig gezamenlijk Madge, specialist in onspeelbare pianomuziek lan Dury, bizar in woord en gebaar TROS grootste omroe bij verkiezingen L J Weinig te beleven bij de Laura Dean Dancers Dr. Marga Klompé over tien jaar omroepwet Ruimtegebruik en lijnenspel niet origineel Enquête universiteit van Amsterdam ip< Vierde 'Festival Nieuwe Muziek' in Middelburg WOENSDAG 13 JUNI 1979 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET door Riet Diemer HILVERSUM tegen m'n gastheer Van Doom gezegd: ik heb Jou met de grootste belangstelling gevolgd als minister, want als ik mij in mijn tijd tien procent had durven permitte ren tegenover de omroep van wat Jij je permitteert, dan had je dat lawaai in Hilversum en met name je eigen grote waf eens moeten horen. Waarop alle voorzitters riepen: goed zo, goed zo' Ik zei. niks goed zo, want jullie zijn geen laars beter. Hilariteit. Maar het is waar. Van Doom heeft dingen gedaan die zo strijdig waren met wat hij wilde als voorzitter van de KRO. Dan kun je beter zeggen, nou. dat betekent dat hij een onafhankelijk man is." In deze meer eerlijke dan beleefde anecdottsche uitspraak van oud-mi nister van cultuur, dr M. Klompé te gen mr H. W van Doorn, die inmid dels ook alweer oud-minister van cul tuur is. is de hele verhouding „Den Haag" staat tot „Hilversum" uitge legd. Zij het van één kant. want me vrouw Klompé sprak alleen als ex- vertegenwoordigster van de regering, vandaar haar gezegde: „De omroep is tegenover iedere overheid per defini tie vervelend." Maar mevrouw Klom pé is er niet gebukt onder gegaan, getuige haar bekentenis. „Ik vond het erg lastig. Maar ik was niet bang voor ze Dat was maar goed ook. anders heb je geen leven." Mevrouw Klompé Is een van de ge ïnterviewden uit de NOS-brochure In Alle Openheid die de N08-medewer- kers drs Jo Bardoel en Renso van Bergen naar aanleiding van tien Jaar N08 en tien jaar Omroepwet hebben samengesteld. In Alle Openheid is een deel In de steeds langer wordende serie Omroeppodium. In de brochure zijn vraaggesprekken te vinden met oud-VARA-voorzitter J. B. Broeksz, oud TROS-directeur mr J. Landré. commissaris van de Koningin in Gel derland mr W. J. Oeertsema, oud- NCRV-voorzitter mr dr. J Ozinga, oud N08-voorzitter E A. Schütten- helm en de oud-ministers van erm dr M. Klompé en mr H. W. van Doorn. Uitspraken Het zijn allen personen die aan de wieg van de thans tienjarige Omroep wet en N08 hebben gestaan en nu hun hart luchten over oorspronkelij ke verwachtingen, teleurstellingen en toekomstverwachtingen. Het is een interessante verzameling uitspraken, bekentenissen en anecdotes gewor den afkomstig uit de mond van vo gels van diverse pluimage. Want de brochurereeks heet Omroeppodium omdat ook vertegenwoordigers bui ten „Hilversum" hun zegje kunnen doen. Toch beperkt dit zich voorna melijk tot „Den Haag" en daarom is het gezelschap wat mij betreft niet bont genoeg, want waarom ook eens niet wat hout snijdende uitspraken van personen die bij het samenstellen van radio- en tv-programma's zijn betrokken of van luisteraars of kijkers? Om nog eens terug te komen bij onze eerste vrouwelijke minister. Marga Klompé, die in 1967 de Omroepwet door beide Kamers loodste. Hoe denkt zij nu nog over het omroep bestel? Ze zegt. „Het komt erop neer dat ik vind dat de gezamenlijkheid niet voldoende aan z'n trekken is gekomen, dat ik de versplintering heb onderschat en dat ik de plurifor miteit niet verbeterd vind." Haar opvolger mr Van Doorn toont zich kritisch tegenover het huidige omroepbestel en vraagt zich af of het toch niet de hoogste tijd is om het hele omroep-systeem tegen het licht te houden: „Het is niet zo dat men de grote vraagstukken met enige moed aan de orde durft te stellen. En In de mate waarin dat minder gebeurt, is de mate waarin men geen kleur durft te brengen in die dingen waar het erin gebracht moet worden om verhelde ring te krijgen, in die mate is natuur lijk zo'n bijzonder systeem als het Nederlandse minder gerechtvaar digd." „Als het zo is dat het getals criterium er de oorzaak van is dat de NCRV nog maar heel bescheiden wat aan de christelijke boodschap kan doen en de KRO met vele afleverin gen van Centennial moet komen om te bereiken dat men niet al te veel naar beneden duvelt, dan vind ik dat we inderdaad met elkaar om de tafel moeten zitten om te bekijken of we een andere uitvinding zullen doen." Als voorbeeld van een zendgemach tigde die „nog wel eens wat durft te doen" noemt hij de IKON. Maar hij is teleurgesteld over datgene wat de ge wone zendgemachtigden allemaal van het maatschappelijke en politie ke laat liggen en hij vraagt zich af waarom men ooit zo zijn best heeft gedaan om zo'n principieel omroep bestel op te zetten. Oud-NCRV-voorzitter. mr dr. J. Ozin ga gaat in op de op de krlteria „Tel len" en „wegen", zoals deze met be trekking tot de toelating van nieuwe zendgemachtigden in de wet zijn ver werkt. Hij noemt het kwalitatieve as pect een van de meest boeiende, maar ook een van de meest troostelo ze vraagstukken. Hij zegt dat de Om roep destijds deze zaak doorlopend bij minister Van Doorn aan de orde heeft gesteld. Hij vindt dat er een patstelling is bereikt: „Je zit in ons land met de smaakkwestie. Dingen, die uiterst verwerpelijk zijn in theore- tisch-culturele zin, worden door de massa gegeten en gedronken als hun dagelijks voedseL" Gevolg van de openheid dankzij de Omroepwet is de komst van de TROS geweest, een omroep waarover prak tisch ieder geïnterviewde in de bro chure In Alle Openheid wel iets te zeggen heeft. Oud-TROS-directeur mr Landré komt er rond voor uit dat zijn aktie meer een kwestie van reak- tie, van wraak was. „Die samenklon tering van de toenmalige grote om roepen, dat besloten bestel want het was zo besloten als het maar kon daar heb ik toen vreselijk de pé aan gekregen." „Toen ik daar zo koud, koel en rot werd ontvangen is er psy chisch iets gebeurd, iets van: ik krijg je nog wel en misschien heeft dat later wel een rol gespeeld", zegt hij. „Als men zegt dat men moet vertros- sen, dan heeft men het kennelijk ver- Mevrouw dr M. Klompé was niet bang voor ze Mr J. Landré „ik krijg je nog wel... keerd gedaan. Je kimt je nooit beroe pen op het succes van een ander en dan zeggen dat je wordt gedwongen het ook zo te doen." De NOS-brochure In Alle Openheid kan worden besteld voor 7,50 bij de NOS. giro 1422. door Ineke Sluiter Scheveningen Maandagavond was het optreden van Laura Dean Dancers en Muxicians ln het Schevenlngse Theater aan de Haven. Zij rekenen zich tot de stroming in de kunsten, die zich Minima] Art noemt. Het matarial wear mee gewerkt wordt (beweging, muziek en woord en gebaar) is ontdaan van alle bekende franje, gewerkt wordt met basiselementen, die teruggebracht zijn tot het minimum. Voor de dans is dat lopen, draalen en springen, terwijl de vloerpatronen be perkt zijn tot diagonalen, rechte lij nen en cirkels Thema's worden her haald tot, onmerkbaar, een verschui ving heeft plaats gevonden, b.v. in het ritme van de beweging, waardoor Je je realiseert, dat de eindeloos lij kende herhaling leidt tot die ver schuiving. Je wordt als toeschouwer/ luisteraar vaak aangenaam verrast en beloond voor het geduld. Dit laatste kan maar ten dele gezegd worden van het werk van Laura Dean. De basisbewegingen zijn uitge breid met veel gedetailleerde bewe ging van torso en ledematen, wat in het begin van ..Music" (1979) zelfs storend werkte, en niet bijdroeg aan de duidelijkheid. De verschuivingen leken te snel te verlopen, te opvallend en voorspelbaar, zodat de verveling toe dreigde te slaan, maar plotseling begonnen de dansers op de plaats te draaien, wervelend om de eigen as als dansende derwisjen, in wisselende vormen, van hoog naar laag en omge keerd Fascinerend, maar nergens toe leidend, zodat de ongenuanceerde herhaling afbreuk deed aan het in wezen opwindend gegeven In Dance" (1976) leek de volksdans inspirerend gewerkt te hebben, of. zo men wil, door het bezig zijn met lich te. snelle springachtlge beweging ont stond een volksdansachtig karakter, nog benadrukt door de manier waar op Laura Dean de dansers choreogra fisch in de ruimte zette, weinig inven tief. square-danceachtïg. Ruimtege bruik en lijnenspel was m het geheel van de voorstelling nogal mager, niet origineel, en heeft dacht ik niets te maken met de inderdaad kleine speelruimte van het theater. Zangers Het einde van Dance gaf de dansers gelegenheid hun kwaliteiten als zan gers te laten horen, geen geringe pres tatie na het lange gedanste deel van het ballet. De overgang naar dit zang gedeelte vond ik echter niet bevredi gend. omdat een totaal andere bewe gingssoort werd gebruikt die niet pas te bij de rest. Wat positief overkwam, in Dance was. dat sommigen, zoals Monica 8olem en Peter Heaiy het dansplezier van het gezicht te lezen viel, een welkome afwisseling van de vaak wat knorrig in het publiek kij kende dansers Vooral Peter Healey heeft een heel natuurlijk bewegings gevoel dat de beweging van Dean het meest volledig tot zijn recht deed komen. Als pleitbezorger van de minimal dance in deze kolommen moet me van het hart dat ik dit niet de sterkste manifestatie vind van wat er gaande is. Met name miste ik het theatrale gebeuren wat zo boeide in het werk van Bob Wilson, Lucinda Childs en ook ln de concerten van Philip Olass. Ik denk dat er dichter bij huis meer te beleven valt. n.L bij de Stichting Dansproductie, die voorstellingen geeft in het kader van het Holland Festival met Vermiljoen, en delen uit nieuw werk. Van onze radio- en tv-redactie AMSTERDAM Als in 1978 omroepverkiezingen zouden! 5 zou de TROS met 21 procent van de stemmen de groot omroep zijn geworden. De AVRO zou mogen rekenen op*^ procent, de VARA op 13 en de NCRV op II procent van stemmen. rfen esch Laura Dean Dancers and Musicians Deze cijfers komen van de Werkgroep Kwartaalenquête van de subfaculteit politicologie van de universiteit van Amsterdam. In november 1977 en in januari, juni en november vorig jaar werd telkens rond de 600 Nederlan ders van 17 jaar en ouder gevraagd welke omroep zij steunen. De uitein delijke cijfers vormen het gemiddel de van de vier enquêtes. De KRO en VOO (Veronica) zouden elk acht procent van de stemmen krijgen. De VPRO en EO scoorden 4 procent. Uit de cijfers blijkt ook dat de TROS de snelst groeiende omroep is. In november 1977 haalde de om roep 17 procent, een jaar later was dat 24 procent (gemiddeld dus 21 procent). De aanhang van de andere omroepen is opmerkelijk stabiel, schrijft de werkgroep. „De resultaten geven geen aanleiding om te veronderstel len, dat de kiezers zich in hun voor keur zouden laten leiden door tijdelij ke inzinkingen of uitschieters in de programma's. Bedacht moet echter worden dat van een „verkiezings strijd" geen sprake is geweest tussen de omroepen. Of men moet de strijd om de kijk- en luistercijfers als zoda nig beschouwen. Ook belangrijk is dat de enquête niet binnen een dag is afgerond, zodat de invloed van direct aan de interviews voorafgaande uit zendingen niet in de cijfers tot uit drukking kan komen," aldus de werk groep. MIDDELBURG Jeugd en Muziek Zeeland organiseert van 21 juni toten met 8 juli voor de vierde maal een „Festival Nieuwe Muziek". Het vindt plaats in de Vleeshal te Middelburg en staat in het teken van Japan. Er komen veel Japanse musici voor dit festival naar Middelburg o.a. een Gagaku-ensemble bestaande uit 18 musici. Deze groep zal drie keer in Middelburg optreden. Dan komt er een traditioneel koto-kamermuziek- ensemble en ook de beroemde ma rimbaspeelster Michiko Takahashi (winnares Oaudeamusconcoi^rs 1973) zal in Middelburg optreden. Tijdens de openingsmanifestatie zal de kalligraaf Nankoku Hidai een de monstratie geven: een tentoonstel ling van zijn werken is in de Vleeshal te zien. Er word£ muziek van heden daagse Japanse componisten ten ge hore gebracht. Ook worden enkele werken van Vietnamese componisten uitgevoerd. door Stan Rijven AMSTERDAM De hoes van lan Dury's nieuwe LP waarop kitscherig bloemetjesbehang prijkt vormt een schrille tegenstelling met zijn mu ziek. Deze bizarre freak in woord en gebaar giet zijn ideeën in alles behal ve conventionele muzikale vorm. die het best omschreven kan worden als een mix van funk, punk en reggae. Ook de kermisachtige walsmelodieén schuwt hij niet en gecombineerd met zijn bijna valse stem levert dat een origineel en dansbaar resultaat op. Tijdens de punkrage van het afgelo pen jaar kwam hij op de voorgrond, hoewel hij al jaren op deze weg bezig was in o.a. Kilburn and the High roads. Het woord punk kan bij lan Dury misschien beter met rock and roll vertaald worden aangezien hij daarmee is grootgebracht en daarin mede zijn inspiratie vond. „Sweet Gene Vincent" van zijn eerste plaat vormt daar een aanwijzing voor. Net als het voorprogramma van het con-, eert, dat hij maandagavond in Carré gaf. Ian Dury had daarvoor speciaal Ro bert Gordon gevraagd, die zo voor een perfecte kopie van de vroege El- vis Presley kan doorgaan. Zijn uiter lijk, wijze van zingen en muziek pas sen helemaal in de vijftiger jaren roc kabilly. Dat is een rock and rollvorm, die voortkwam uit een kruising tus sen rhythm and blues en country and western. Het gaat vooral om de per soonlijke vocale kwaliteiten van de zanger en de improvisatie daarop van de begeleiders. In dit geval drum, contrabas en slag-sologitaar. „Rockabilly Boogie", „Move it" (de eerste hit van Cliff Richard). „I'm too tired to rock and roll" (duet van Gor don en Dury) en „Redhot" als toegift, wérden vol vaart gebracht. Gitarist Chris Spedding speelde voortreffelijk, en Gordons stem klonk als een klok. toch had het iets voorspelbaars en gedateerds. Bovendien zou een kleine zweterige zaal meer geschikt zijn voor dit soort muziek. Dat laatste bleek na de pauze niet het geval te zijn omdat de persoonlijkheid van Dury en de vitaliteit van zijn begelei ders, The Blockheads, de zaak voort durend in hun greep hielden. Zijn band bestaat uit John Tumbull (solo- gitaar), Davey Payne (sax), Norman Watt-Roy (bass), Charlie Charles (dr tms). Mickey Gallagher (toetsen) en Chaz Jankel op synthesizer en gitaar. Naast Dury vervult deze laat ste een belangrijke rol als componist. lan Dury zelf vormde voortdurend bewegend, grimassend en rondstap pend als een Franksteincreatie de Een van de laatste foto's kn John Wayne. hun om De ideale filmcowbo kn' John Wayne overledi E,i: LOS ANOELES (ANP) De Ajuc f* kaanse acteur John Wayne is na Jtel dagavond op 72-jarige leeftijd in l Angeles overleden. De beroemd teur lag sinds 1 mei in het ziekei wegens een kankeraandoening. Ji Wayne gaf gedurende een halvee* filmgeschiedenis zodanig gesuï$iak aan de „Amerikaanse held" dat een internationaal bekend symtx !v werd van de sterke, vaderlandslied de Amerikaan. doo Wayne was al zeer lange tijd ziekl dat verschillende ingrepen onderg Wayne begin van dit jaar een i J* grote operatie. Zelfs daarna heefi m het zièkenhuis nog verlaten enil rc t was aanwezig bij de uitreiking va*I ken Oscars in april. j pje John Wayne, die in meer danl nen films zijn tegenstanders in het zn deed bijten, was de door weer en tra 0 geharde held van het Wilde Wesli m Zijn eerste succes kwam in 1939 toe regisseur Ford hem de rol gaf Al Ringo Kid in „Stagecoach". Er vo den rolprenten als „Reap the wi ar wind „The lady takes a chana diei „Flying Tigers" en „Back to Bataan' Kn Tot zijn belangrijkste rollen behon <>p verder die in films als „Red Rivef p|a „Rio Bravo", „The man who shcfpol Liberty Valence" en „El Dorado aar waarmee hij de verpersoonlijk] 5 werd van de ideale cowboy. wai In 1952 richtte Wayne zijn produktit maatschappij Batjac op en maaklhS meer dan een dozijn films die hemzelf werden geregisseerd. Hj** streefde ernaar zijn publiek na afloopm van een film nooit met een problwn te laten zitten. Alle intriges eindijf"^ „schoon". Buiten het witte doek was Wayne i__ aanhanger van Nixon en lid vanjfl ultrarechtse American Legion. I oiee ligdi spil. „Till my mouth becomes my head" zegt hij ergens in het nummer „Clevor Trevor" en dat kan inder daad letterlijk opgevat worden. Zijn binnenste moet naar buiten via een voortdurende woordenstroom van in vallen en associaties waarmee de nummers aan elkaar gepraat worden. Eigenlijk praat zijh hele lijf mee "en vormt de microfoon met het publiek zijn uitlaatklep. Als stevige onder grond fungeerde de zeer soepel musi cerende Blockheads waarmee hij het repertoire van zijn twee albums en drie singles overtuigend bracht. In „Sweet Gene Vincent" mocht Chris Spedding nog even uitblinken en toe passelijk werd besloten met „Lulla- bye for Francis". Het was inmiddels al twaalf uur geworden, zodat hij bij na met tegenzin een enthousiaste zaal achter moest laten. Gezien zijn kwaliteiten, persoonlijk en muzikaal, valt er in de toekomst nog voldoende te verwachten. Programma's woensdag 13 juni AMSTERDAM. Kleine Komedie 20.15: De Club, Centrum BeLJevue 12.30: Catechism for Israel en 20.30: The Irish-Hebrew Lesson en Cate chism for Israel. Waalse Kerk 20.15: ASKO-koor met Mauricio Kagel. Car ré 20.15: Mali, Nationaal Ensemble. DEN HAAG. Koninklijke Schouw burg 20.15: Les Eléments. Appel The ater 20.30: De Ui 's-Gravenhi Manege 20.00: Bewth. ROTTERDAM. De Lantaren 20.30: L Laura Dean Dancers and Musicians. I De Doelen 20.15: Poetry Interna- f tional. UTRECHT. Geertekerk 20.15 Radio Kamer Orkest o.l.v. David Atherton. J NIJMEGEN. Stadsschouwburg 20.00: De Vorstenlikker. MAASTRICHT. Stadsschouwburg 20.15: Kosugi and Friends. Speciaal vandaag In Nainra, Vlaams tv-spel van Paul Koeck, gebaseerd op de gelijknamige roman van deze auteur met in de hoofd rollen Roger Bolders, Liliane Raeymaekers, Leo Dewala en Jeannine Schevernels. Het verhaal gaat over een boer die door stadsmensen min of meer wordt uitgebuit bij bet restau reren van een boerderijtje. Ned I 20.00 uur En se kregen een dochter, vierde aflevering van dese En gelse tv-serie. Mandy en Win ston hebben een dochter ge kregen. Mandy heeft last van depressies en weet met aicb- self en de baby geen raad. Win ston wordt veroordeeld voor een overval en moet een paar maanden naar de gevangenis. Mandy is nu helemaal teneinde raad. Ned 2 1* 5» uur Kenmerk besteedt uitge breid aandacht aan de situatie van de priesterarbeiders ia Frankrijk Priesterarbeid werd vijfentwintig jaar gele den door de Franse bisschop pen verboden, maar sinds tien jaar raag bet weer en staan de priesterarbeiders opnieuw on der dienst van bet episcopaat. Ned 2 19.25 uur door R. N. Degens AMSTERDAM De uit Australië afkomstige en nu in Nederland wonende pianist Geoffrey Douglas Madge is eindelijk tot het Holland Festival doorgedrongen. Zijn hoofdleraarschap piano aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. en de moderne muziekfestivals in Middelburg hadden hem in kleinere kring al bekend doen worden om de onverschrokkenheid waarmee hij de meest ..onspeelbare" stukken uit heden en verleden te lijf gaat. Een recente plaatopname (op BV Haast) van zijn vertolkingen van onbekende Russische pianostukken uit de Jaren twintig heeft een wat bredere aandacht voor zijn uitzonderlijke kwaliteiten op dit speciale terrein tot gevolg gehad. In dit Holland Festival gat hl) maan- dagavond ln Amsterdams Bellevue een recital met twee berucht moeilij ke werken van na de tweede wereld oorlog: de Sonate (1950-52) van de id 1973 overleden Fransman Jean 8ar raqué. en de ..Music of Changes' waarmee de Amerikaan John Cage in 1951 zijn compositiemethode intro duceerde waarbij het berekende toe val tmet behulp van het Chinese boek der veranderingen I Chtng) een grote rol speelt Twee werken die maar zel den worden gespeeld omdat de ver- tolkingselsen zo extreem hoog zijn. Waarbij nog komt dat het klinkende resultaat, met name in het geval van Barraqués sonate, de moeite van het instuderen nauwelijk rechtvaardigt Barraqué paste in dit werk de seriële compositietechniek toe. weliswaar met enige soepelheid, maar dan toch nog wel zó. dat het. als vrijwel alle seriële muziek, meer voor het oog (op papier dusidan voor het oor aan vaardbaar was. Achterlijk In de hoogtijdagen van de seriële muziek (de jaren vijftig) mocht je daarvan niets lelijks schrijven of zeg gen zonder op z'n minst voor achter lijk te worden gehouden Halverwege de jaren zeventig was het zover dat de serialiteit nagenoeg uit het westerse componeren was verdwenen, met achterlating van een enorme hoeveel heid gedrukte muziek waarvan het grootste deel hoogstens nog histori sche betekenis heelt, zoais genoemde sonate van Barraqué, die Geoffrey Madge maandagavond met de hem, eigen fanatieke trefzekerheid en in een niet aflatend fortissimo ten geho re bracht. Daarvoor was wel wat meer publiek op de been gekomen dan zondag avond bij zijn recital met Russische muziek uit de periode tussen 1914 en 1926 Dat gaf hij in de kleine Concert zaal voor niet meer dan een handvol bewonderaars die hem terecht met royaal applaus beloonden voor zijn vertolkingen van een zestal werken van Roslawetz, Mossolow. Lourié en 8Jostakowitsj Een viertal daarvan staat ook op de reeds genoemde grammofoonplaat, en daarvan kon Geoffrey Madge.fanatieke trefzekerheid men weten met hoeveel emotionele bewogenheid en technische paraat heid Madge deze stukken tot leven weet te wekken. Stukken die, op wat harmonische gedurfheden na, in hoofdzaak een vertrouwde roman- tisch-pathetische toon aanslaan. Waarop Sjostakowitsj met zijn diabo lische humor een uitzondering vormt. Wim Busink las tussendoor frag mentjes vertaalde poëzie eirw van Russische tijdgenoten i waarschijnlijk sfeerschepping*- doeld was, maar niet i' werkte.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 4