ghaanse rebellen rukken op In Frankrijk beroering Zuid-Afrika bloedt voor dure olie Bekendheden in Straatsburg Egypte en Israël maken ruzie 3s: met steun van VS en China Jibië weigert itlevering an Idi Amin Thailand: eis Rode Kruis is onredelijk Vlak voor hervatting overleg Iran waarschuwt Irakese leiders Hoessein in Parijs flank protest DAG 12 JUNI 1979 TROUW/KWARTET wtsKOU (AP, AFP) Rebellen in Afghanistan, die tegen hun marxistische regering in lia itand zijn gekomen, hebben het grootste deel van het land onder controle. Volgens het tsische persbureau Tass krijgen de opstandelingen wapens van de Verenigde Staten, l (ot-Brittannië, China en Pakistan. 4 bewijs van deze beschuldiging zei T 5 gisteren in een bericht uit de ei# haanse hoofdstad Kaboel dat on- een wapenopslagplaats van de en is ontdekt, die was gevuld llJEoorlogsmaterieel uit deze landen, gens het persbureau hebben ge- igen genomen opstandelingen toe ier; even dat zij worden betaald in isb Hars en ponden sterling". Zij zou- lopdracht hebben Afghaanse boe- rte vermoorden, scholen in brand iteken en bruggen en andere ver- idingen op te blazen. het bericht van Tass wordt gezegd ju ide rebellen door „agenten van het jerialisme, de reactionaire krach- jln een aantal buurlanden en ook in China" naar Afghanistan zijn ge stuurd. Het persbureau gaf geen be vestiging van Amerikaanse berichten dat de gezinnen van de Afghaanse president en zijn medewerkers uit veiligheidsoverwegingen in het ge heim naar Moskou zijn overgevlogen. Anti-communisten Volgens een woordvoerder van de op standelingen trekken ongeveer 15.000 anti-communistische guerrillastrij ders naar Jalalabad, de op één na grootste stad van Afghanistan. De woordvoerder zei gisteren dat ze tot op vijftien kilometer van de stad wa ren opgetrokken. Van de hoofdstad Kaboel zouden ze nog 120 kilometer zijn verwijderd. Een aanval op Jalala bad zou de verbinding van de hoofd stad met Pakistan kunnen blokkeren en daardoor de economie van het land in gevaar brengen. Adviseurs Sinds de marxistische staatsgreep in april vorig jaar heeft het regime van president Taraki voortdurend te lij den gehad onder aanvallen van gewa pende moslims. De strijd wordt ge voerd onder het motto „tegen het communisme en voor de islam". Vol gens de leider van de oppositiepartij en, die de rebellen steunen, is tachtig procent van het platteland onder controle van de islamieten, ondanks de steun die de regeringstroepen krij gen van de Russische luchtmacht. De Sowjet-Unle heeft grote belangen in Afghanistan. Volgens Westerse di plomatieke bronnen bevinden zich in het land ongeveer drieduizend Russi sche adviseurs, waarvan duizend mi litairen. Als de regering van Taraki valt, is het niet onmogelijk dat Rus land ingrijpt. Waarnemers wijzen erop dat de Verenigde Staten blijk baar hun invloed in het gebied probe ren te herwinnen. Dit zou vooral no dig zijn om het „verlies" van Iran, een belangrijke militaire luisterpost vlak bij Rusland, te compenseren. |Ul ES SALAAM/KAMPALA (Reu- AP) De onderhandelingen over vrijlating door Tanzaniaanse en gandese troepen van tweehonderd vufliische krijgsgevangenen zijn vast er lopen. Een diplomatieke vertegen at «rdlger vertelde in de Tanzaniaan- hoofdstad dat de Libische leider oi «daffi niet op de Oegandese voor- wilt ingaan. BANGKOK/HONGKONG (AFP. AP. Reuter) Thailand gaat niet in op het verzoek van het Internationale Rode Kruis om geen vluchtelingen meer terug te sturen naar Cambodja. „Het Rode Kruis is onredelijk, ze moesten zich schamen voor hun ac tie", zei premier Kriangsak gisteren. „Humanitaire organisaties staan klaar om wat over mensenrechten te roepen. Maar waarom zijn zij niet tevoorschijn gekomen om er wat aan te doen? Ze praten maar, ze praten en ze doen niets." Ook gisteren zonden de Thaise auto riteiten enkele duizenden vluchtelin gen naar Cambodja terug. Een hoge functionaris zei dat nu 32.700 Cam- bodjanen „ervan overtuigd zijn op vrijwillige basis terug te keren". In totaal zou Thailand tachtigduizend Cambodjanen kwijt willen. Ondanks de massale troepenverster kingen langs de Thais-Cambodjaanse grens is gisteren een nieuwe groep vluchtelingen van ongeveer duizend man sterk erin geslaagd Thailand binnen te komen. Waarschijnlijk zul len ook zij terug moeten. Gisteren heeft de regering in Bangkok nog meer militairen naar het grensgebied gestuurd. Ook Hongkong neemt steeds scher pere maatregelen om de toevloed van vluchtelingen (voornamelijk Chine zen en Vietnamezen) te keren. Zon dag en gisterochtend kwamen daar drieduizend nieuwe vluchtelingen aan en op 150 mijl ten zuidwesten van Hongkong zou een schip varen met 700 mensen aan boord. De waterpoli- tie zou opdracht hebben gekregen te voorkomen dat het schip de territori ale wateren van Hongkong binnen komt. Ook is Hongkongs vrijwilli- gersregiment opgeroepen om de toe gangswegen tot de Britse kolonie be ter te bewaken. Fragcois Mitterrand Leo Tindemans Willy Brandt Barbara Castle Als ze allemaal hun Euro-toewijding waarmaken dan biedt het parlementsgebouw van Straatsburg volgende maand een keur aan bekende politici. Vooral de Franse politieke crème de la crème zal de aandacht trekken. Partijleiders, kabinetsleden, oudgedienden, wier naam nog altijd een begrip is. (ifr eigens onbevestigde berichten eist M nieuwe Oegandese regering van ipfiuufu Luie de uitwijzing van Idi voor de vrijlating van de twee- ird gevangenen. De oud-dicta- bf r zou zich rond de Libische hoofd ig id Tripoli schuilhouden. Tanzania nugt voor vrijlating van de Libische kjolditen een grote som geld ter com- atle van de geleden verliezen. De genwoordiger zei dat Gadaffi van plan is consessies te doen de vrijlating van zijn soldaten. krijgsgevangenen maakten deel It vu een tweeduizend man sterke strijdmacht die het leger n oud-dictator Amin versterkte tij- os de Tanzaniaanse invasie dit lorjaar. Meer dan de helft van de iepen is tijdens de bevrijdingsoor- gedood, gewond of gevangen nomen. voormalige rechterhand van Idi n, Bob Astles, is gisteren in de hoofdstad Kampala offi- el in staat van beschuldiging ge- wegens moord op een visser. vorig jaar. Astles, die voor het titsgebouw door honderden Oe- en werd uitgefloten ontkent I tenlastelegging. De ln Engeland en blanke Bob AsUes, eens op lAmin na de bekendste Oegandese b, zou bij nog zeven moorden tetolken zijn geweest ALEXANDRIE (AFP, Reuter, AP) De hervatting van het overleg tussen Egypte en Israël werd gisteren voorafgegaan door een serie openlijke aanvallen op elkaar. Inzet van de ruzie was opnieuw het probleem van de Joodse nederzettingen in bezet Arabisch gebied. De geprikkelde situatie volgde op een uitlating van de Israëlische premier Begin, die verklaarde dat hij zo nodig geweld zou gebruiken om de vorming van een Palestijnse staat te voorko men. Een Egyptische krant noemde deze opmerking vervolgens „slangen gif". De massakrant Al-Akhbar schreef dat de Verenigde Staten „de heer Begin in toom moeten houden en het hoofd van de slang af moeten hakken voordat hij zijn gif kan uit spugen". De Israëlische delegatie, die voor on derhandelingen in Egypte aankwam, was uiterét verbolgen over het kran teartikel. De Israëlische minister van binnenlandse zaken Burg noemde de krant zelf „vergiftigd". Hij zei dit op een openbare bijeenkomst met de Egyptische premier Khalil, vlak voor de (besloten) hervatting van het vre desoverleg. In Israël reageerde premiec Begin verontwaardigd op de boze reacties op de nieuwe Joodse vestigingen op de Westerse Jordaanoever. Hij ont kende dat die een obstakel vormen in het vredesproces. Begin zei dat de beschuldigingen, als zou de aanwe zigheid van Joden in de bezette Ara bische gebieden een provocatie zijn, vals waren. Khalil wees er de Israëli sche delegatie onmiddellijk op dat de Westelijke Jordaanoever niets te ma ken heeft met het Bijbelse Israël, zoals Begin beweerde. Khalil zei dat het ging om gebied dat met geweld is bezeh en dat Israël daarom geen en kel recht kon doen gelden op nieuwe vestigingen. Na de publieke aanvallen op elkaar trokken de twee delegaties zich terug voor een „zakelijk overleg", zoals een waarnemer het typeerde. De bijeen komsten van gisteren en vandaag zul len waarschijnlijk niet meer opleve ren dan een agenda voor besprekin gen in de toekomst over speciale deel onderwerpen. Na afloop drong pre mier Khalil er op aan matiging te betrachten bij het doen van publieke uitsp-aken over het vredesproces om de broze verhoudingen tussen de twee landen niet onnodig in gevaar te brengen. TEHERAN (AFP, Reuter, AP) On geveer vierduizend betogers demon streerden gisteren in de hoofdstad van Iran tegen de grensschendingen door het buurland Irak. De hoogste leider van de Iraanse marine heeft gewaarschuwd dat „als de Irakezen doorgaan met de grensschendingen, zij zich de woede van 35 miljoen Ira- nezen op de hals zullen halen". Directe aanleiding voor de demon stratie was een luchtaanval van het> Irakese leger op een aantal Koerdi sche grensdorpen, vorige week. Dê betogers riepen dat ayatollah Kho meini ook de leider van het volk van Irak is en dat het land ook een islami tische republiek moet worden. De kranten in Teheran stonden gisteren vol met beschuldigingen aan het adres van Irak. Ayatollah Khalkhali, een naaste medewerker van Khomei ni, deed een oproep aan het volk van Irak niet toe te staan dat de leiders van dat land door gaan met hun complot tegen de islamitische revolu tie van Iran. De sjah van Iran, die in februari naar het buitenland vluchtte, is giste ren van zijn tijdelijke verblijfplaats op de Bahama's aangekomen in Mexico. Hoewel de sjah en zijn gezin op een toeristenvisum het land in kwamen, lieten ze weten minstens „enige maanden" te zullen blijven. Volgens nog onbevestigde berichten heeft Henry Kissinger, de vroegere minister van buitenlandse zaken van de VS, er persoonlijk voor gezorgd dat de sjah in Mexico werd toege laten. De Franse gaullisten hebben niet al leen Jacques Chirac in de gelederen als aanvoerder maar bijvoor beeld ook oud-premier Michel Debré, een fanatiek tegenstander en bestrij der van de supranationale gedachte en oud-premier Pierre Messmer. In de UDF van Giscard niet alleen lijst trekker Simone Veil maar obk Jean Lecanuet oud-minister en -presi dentskandidaat en de ministers Jean Francois Denlau (eertijds Euro pees commissaris) en Pierre Mehaig- nerie (landbouw). En die oud-pre- mlers Edgar Faure en Pierre Pflimlin. Ook de oppositie komt met eerste garnituur politici. Partijleider Franb- pOcois Mitterrand is er naast de twee de man van de Franse socialisten Pierre Mauroy, oud-minister Maurice Faure gaat vergezeld van de Jonge lichting als Dldier Motchane en Jac ques Delors. De communisten zijn. nog het „zwakst"; alleen leider Geor ges Marchais geniet internationale bekendheid. Groot-Brittannië is zuinig met be roemdheden. Oud-minister Barbara Castle van Labour is de enige, tenzij ze, wat nog niet bekend is gezelschap krijgt van dominee Ian Paisley. Dene marken houdt het ook bij onbeken den, net als Ierland. Maar Luxem burg houdt zowel zaakwaamemend premier Gaston Thorn van de libera len als diens voorganger Pierre Wer ner beschikbaar. Aangezien Werners christen-democraten de algemene verkiezingen van zondag hebben ge wonnen is de kans klein dat hij naar oost-Frankrijk vertrekt. Hij zal de voorkeur geven aan het premier schap. Bij de Belgen begint oud-pre mier Leo Tindemans aan een loop baan als Europarlementariër. Maar ook Jean Rey, de oud-voorzitter van de Europese Commissie, Karei van Miert de voorzitter van de Vlaamse socialisten en Antoinette Spaak, dochter van Paul-Henri en veel ver wenst leider van de Brusselse FDF. In de Italiaanse groep als we nog naar nationaliteit mogen opdelen komen de namen voor van de com munistische leider Enrico Berlinguer, van diens socialistische collega Betti- no Craxi en de secretaris-generaal van de christen-democraten Benigno Zaccagnlni. Maar ook oud-Europees Commissaris Altiero Spineill (onaf hankelijk communist) en de Tsjechi sche dissident Jiri Pellkan, die ln de socialistische fractie zit. Bij de West duitsers is Willy Brandt, de oud-SPD- bondskanselier, de grote bekende. Hij krijgt onder meer gezelschap van kopstukken uit de Westduitse vakbe weging, zoals Helnz-Oskar Vetter en Eugen Loderer. BRUSSEL (AFP, Reuter, AP, ANP) De uitslag van de Europese verkiezingen heeft vooral ln Frankrijk tot grote beroering geleld. Met name de positie van de gaullistische leider Jacques Chirac Is ln het geding gekomen nu de RPR zelfs nog na de communisten is geëindigd. Chiracs lijst krijgt maar liefst 6,3 procent minder stemmen dan bij de algemene verkiezingen van vorig jaar maart. Ook al trok Chirac een grijns toen hij commentaar gaf op de uitslagen, hij kon niet verhelen dat het ln de RPR gaat rommelen. Minister Robert Bou- lin van arbeid weet het verlies van de gaullisten aan „de agressieve en on handige campagne" en oud-adviseur van Chirac Yves Guèba stelde: „Het wordt nu tijd de gaullistische bewe ging te hervormen. We moeten een duidelijk politiek beleid hebben." Chiracs politieke adviseur Pierre Juillet heeft verklaard zijn functie te zullen opgeven. De kansen van de gaullistische leider op het president schap in 1981 lijken nu wel verkeken. Simone Veil, die namens de Franse president de giscardistische lijst aan voerde zei dat de uitslag van zondag het toekomstbeeld bepaalde voor Frankrijk, zijn onafhankelijkheid en het individuele welzijn van de Fran sen. Het volk heeft naar haar mening het beleid van de president duidelijk onderschreven. De lijst-Veil eindigde met 27,6 procent als eerste. De leider van nummer twee, Francois Mitterrand (23,6 procent), kwam tot twee slotconclusies: de grote partijen „stagneren" en de president heeft een nederlaag geleden. Wat Giscard be treft trok Mitterrand een vergelijking met de uitslag van de presidentsver kiezingen van 1974. Toen behaalde deze ruim 49 procent. In de goede uitslag voor de socialisten zag Mitter rand nog eens de bevestiging van het feit dat zij momenteel de sterkste groepering van links is. De communistische leider Georges Marchais was „positief" over de 20,6 procent voor zijn partij. „We handha ven onze invloed", aldus Marchais. Van de overige partijen kwamen al leen de ecologisten ln de buurt van de DpTlPITIftrkpil kiesdrempel van 5 procent. De lijst ^iiciiiarivcii van Servan-Schreiber deed het bij zonder slecht. van de twee protestantse zetels zal weten te winnen. Groot-Brittanië In Groot-Brittannië hebben de kies drempel en de betrekkelijk slechte opkomst van met name de Labour - kiezers de Conservatieven aan een groot aantal stemmen gholpen. De Tories krijgen 60 zetels in Straats burg en zijn de grootste éénpartij for matie. Op de Conservatieven stem den Iets meer dan de helft 50.6 procent van het totale aantal kie zers. De socialisten hebben vooral in hun bolwerken enorme verliezen geleden. Ex-minister Shirley Williams weet het aan de lauwheid van haar eigen Labourpartlj dat deze slechts 17 ze tels in het Europarlement krijgt. Een kleine troost is dat Labourleldster in Straatsburg, Barbara Castle, zeer overtuigend de winst ln haar kiesdis trict behaalde. De Schotse nationalisten waren zeer tevreden met het feit dat hun Winnie Ewing in Straatsburg kan blijven maar de liberalen konden nauwelijks hun woede verbergen over het feit dat ze ondanks een aantal stemmen van ruim 13 procent geen enkele Euro- zetel krijgen. In Ulster ls nog geen uislag bekend maar de kans is vrij groot dat dominee Ian Paisley één President Giscard d'Estaign (links) ontving gisteren koning Hoessein van Jordanië en zijn vrouwen in het Elysee. Hoes sein is onder meer in Parijs om daar de grote luchtvaartten toonstelling te bezoeken en Kif een aantal toestellen te proberen. Bij de Denen zorgde de volksbewe ging tegen de EG voor de grote ver rassing. Deze groepering, die leden van een scala van partijen op haar lijst verenigt, heeft zich als eerste doel gessteld het Euro-parlement van binnen uit uit te hollen. De beweging behaalde bijna 21 pro cent en stuurt de grootste afvaardi ging 4 leden naar Straatsburg. Ook andere partijen, die tegen de EG zijn gekant, boekten succes. Van de EG-gezinden deden de regeringspar tijen socialisten en liberalen het niet slecht. Beiden kregen 3 zetels. In Groenland won de kandidaat van de Sjumut, die ernstige van plan is de banden tussen Brussel en Groenland te verbreken. Ierland In Ierland zal de uitslag pas morgen bekend zijn. Niet alleen vergt het ingewikkelde kiesstelsel dat de stem men vaker worden geteld, ook onder vindt men nogal hinder van het grote aantal ongeldige stemmen. De ver wachting is dat de regeringspartij Fl- anna Fail een flink verlies zal boeken. De oppositiepartijen Fine Gael en Labour zouden daarentegen op winst staan. In Luxemburg ls de winst vooral voor de christen-democraten. Van de zes te verdelen zetels krijgen zij er de helft. Grote verliezers zijn de socialis ten. Dit is hetzelfde beeld als bij de algemene verkiezingen, waar het ver lies van deze coalitiepartner premier Thorn heeft gedwongen zijn ontslag aan te bieden. door Hennie Serf on tel n JOHANNESBURG Het geriefelijke leven ln Zuid-Afrika, waar de levens standaard van de blanken tot de hoogste ter wereld behoort, is voorbij. Dat ls duidelijk geworden nadat eind vorige week minister J. C. Heunis van economische zaken aankondigde welke ingrijpende maatregelen hij heeft getroffen om de oliecrisis het hoofd te bieden. INDHOEK (AFP) Enige honder- n blanken hebben gisteren in Indhoek, Namibië, geprotesteerd ten een wetsvoorstel dat de discri- inatie in openbare gelegenheden K» opheffen. Het wetsvoorstel, inge- *nd door de grootste partij van *mlbië, de Democratische Turnhal- Alliantie, zou de raciale ongelijk- M wegnemen in openbare gebou- fn en parken in zones die anders blanken zijn gereserveerd. 1 de afgelopen drie dagen zijn tien wrriUastrijders en een Zuidafri- inse soldaat gedood bij schermut- ®ngen in het noorden. Een eerste gevolg zal zijn dat de blanke i afscheid moeten nemen van hun overvloedige vakanties en hun bijna onbeperkte auto tochten. De maatregelen zullen tot een versnelling van de Inflatie leiden en tot een serie prijsverhogin gen die de kosten van het levensonderhoud flink doen toenemen. Voor de miljoenen zwar ten, van wie meer dan de helft op of onder de armoedegrens leeft, zal dit ernstige consequen ties hebben. Apart Ook al merkt de hele wereld de gevolgen van de nieuwe energiecrisis. Zuid-Afrika is toch wel een geval apart omdat het land ook nog wordt geboycot wegens zijn politiek van rassenschei ding. Sedert de val van de sjah heeft Zuid- Afrika bovendien de aanvoer van Iraanse olie verloren, voordien goed voor tachtig procent van de -totale behoefte. Zuid-Afrika moet nu zijn olie op de open markt kopen, en betaalt daar veel hogere prijzen. De belangrijkste maatregel is een stijging van de benzineprijs met 36 procent, waardoor de Zuidafrikanen meer voor hun brandstof moe ten betalen dan welk volk ook. Voor de miljoenen zwarten die hun huizen verwarmen en verlichten met paraffine had minister Heunis ook een onaangename verras sing: de prijs daarvan gaat nog iets meer omhoog dan die van benzine. Andere maatregelen zijn: De benzinestations zullen voortaan op za terdag en zondag gesloten zijn. Op overige dagen kan er alleen worden getankt tussen, zeven uur 's morgens en zes uur 's avonds. In een aantal districten wordt de maxi mumsnelheid van HO km verlaagd tot 70. El ders blijft het 90. Handel, industrie en landbouw zullen ge middeld twintig procent minder brandstof ont vangen dan vorig jaar. Deze beperkingen zijn erop gericht ongeveer 25 procent te besparen op de uitgaven van het land voor olie. In 1974 kochten de Zuidafrika nen voor één rand 0,25 liter, nu voor hetzelfde bedrag 1,8 liter. Gewoontes De snelle verhoging van de benzineprijs (de Zuidafrikanen betalen nu 1,35 gulden per liter) kan een eind maken aan veel gewoontes: even met de auto om de hoek een pakje sigaretten halen, maar ook snel even van Johannesburg naar Durban, het Kruger Park of het casino in Botswana voor het weekeinde. Het zal een inflatie met zich meebrengen die het hele leven beïnvloedt, huisvesting, vakan ties. voorkeur voor auto's en voeding. Econo men hebben al gewaarschuwd dat de Zuidafri kanen zich erop moeten voorbereiden dat de prijzen Jaarlijks vijftien procent kunnen stij gen. In 1979, zo vrezen zij, zal de inflatie wellicht net zo groot of mogelijk zelfs nog groter zijn dan in het crisisjaar 1975, toen de regering tevergeefs probeerde de prijzen weer in bedwang te krijgen. Een econoom zegt: „We zullen elkaar waar schijnlijk feliciteren als we eind dit Jaar de Inflatie tot 15 procent hebben weten te beper ken. Hogere brandstofkosten lelden tot hogere transportkosten, tot hogere prijzen van voed sel, en tot prijsverhoging van alles wat ver voerd moet worden. Vervolgens wordt het bou wen duurder en de Industriële produktie. Dat legt weer een druk op de lonen en salarissen en dan is de spiraal voltooid." België Lichtpunt Voor Zuid-Afrika is er echter ook nog een lichtpunt. Veel landen zullen door de dure energie problemen krijgen met hun betalings balans. Zuid-Afrika niet. Tot dusver zijn de goudprijzen flink gestegen in tijden van ener- gieschi larste evenals die van platina en dia mant. En van deze grondstoffen is Zuid-Afrika nog altijd een van de belangrijkste leveran ciers. Bovendien is Zuid-Afrika voor zijn ener gievoorziening lang niet zo afhankelijk van olie als veel andere geïndustrialiseerde landen. Maar niettemin: steeds meer huisvrouwen stappen op de flets, zakenlieden ontdekken de bus, rugbyers nemen de trein en benzinepomp houders zoeken ander werk. In België was de Vlaamse christelijke volkspartij van premier Wllfried Mar tens en oud-premier Leo Tindemans de duidelijke winnaar. Vergelijken met de parlementsverkiezingen van eind vorig Jaar krijgen zij 4,5 procent meer. Ook de socialisten wonnen maar de liberalen hebben moeten in leveren. In Wallonië was het beeld juist tegengesteld. Hier wonnen de liberalen en leden de regeringspartij en verlies. Opvallend was ook de for se nederlaag van de Brusselse taal- partlj FDF. De christendemocraten hebben het met name in de bondsrepubliek erg goed gedaan. Maar lleft 49,2 procent van de kiezers stemden op belde christendemocratische groepering CDU-CSU. BIJ algemene verkiezin gen zou de zittende regeringscoalitie van SPD en FDP ten val zijn ge bracht. De liberalen haalden net de 5 procentskiesdrempel. Het resultaat van de SPD 40,8 procent viel tegen. Waarnemers vermoeden dat de uitslag vooral bepaald is door het feit dat het hier niet ging om het voorbe staan van de coalitie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 7