Fatima, symbool van onderontwikkeling
Bedrijvenwerk gaat
langzaam vooruit
"331
GELDIGT/M
5 JUNI
_Nü_fJO50
(UZIU
Tips voor pinksteren
Stemmen zonder rood
potlood in opmars
VANAF O W»
S
Bentuhetzat?
Sinds aantal jaren wind mee
FLUAASER
VRIJDAG 1 JUNI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET P6 H15
De allerarmsten kruipen met bloedende knieën naar het beeld van de Moeder Gods. Deze man kruipt achteruit: een nog zwaardere
penitentie
De kerk is in Portugal nog niet een symbool van vooruitgang.
door Jan Halkes
„Overdrijf niet in de vervulling van uw belofte. Sleept U zich niet over de
grond. Uw belofte is voldoende volbracht als U op de knieën gaat." Dit is
het opschrift aan het begin van de weg die door honderden Portugese
Fatima-pelgrims op de knieën wordt afgelegd. Het is het laatste deel van
een voettocht van soms wel honderd kilometer of meer naar de plek waar
62 jaar geleden „de Moeder Gods" aan drie herdertjes verscheen.
Duizenden pelgrims per jaar leggen de weg af in de hoop op een
wonderbare genezing of een andere goddelijke gunst. Op de dertiende
mei, hoogtijdag van de pelgrimage, behandelde de eerste hulpdienst van
Fatima meer dan duizend gevallen van tot bloedens toe stukgekropen
knieën.
Het zijn de allerarmste Portugezen die Ma
ria's oproep tot berouw en boetedoening
nog steeds letterlijk nemen. Op het totaal
van rond een half miljoen pelgrims vormen
zij een kleine minderheid. Maar voor de
meeste bedevaartgangers is het bezoek aan
Fatima toch meer dan een dagje uit. Het
aantal bezoekers kwam dit jaar dicht bij
het record van 1967 toen een bezoek van
paus Paulus VI bijna een miljoen mensen
deed samenstromen
De dertiende
Gedurende zes maanden verscheen Onze
Lieve Vrouw van Fatima. steeds op de der
tiende van de maand, aan de herdertjes
Lucia. Jacinta en Francisco. Lucia was met
tien jaar de oudste van de drie, voerde het
woord tijdens en na de verschijningen. De
laatste dag van de verschijning was de
vallei van Cova da Iria vlakbij Fatima
één grote mensenzee. De menigte zelf heeft
de Moeder Gods niet gezien. Maar wel
meende iedereen de zon om haar as te
hebben zien draaien.
Drie geheimen zouden er door Maria aan de
herdertjes zijn doorgegeven. Het eerste ge
heim was een blik op de hel: „Een groot
vuur blijkbaar onderaards" met daarin dui
vels en zielen, schreeuwend en zuchtend
van wanhoop en pijn. „Als Onze Goede
Mdeder ons tevoren niet de hemel had be
loofd. geloof ik dat we van schrik en angst
gestorven zouden zijn", schreef Lucia in de
brief aan de bisschop van Leiria waarin zij
de eerste twee geheimen onthulde. Het
tweede betrof de aankondiging van het ein
de van de eerste wereldoorlog en het begin
van een tweede wanneer de mensheid niet
op zou houden God te beledigen. Maar het
zal allemaal goed aflopen beloofde de ver
schijning tot slot: Rusland zal zich bekeren
en „In Portugal zal het dogma van het
geloof steeds behouden blijven". De brief
van Lucia over deze onthullingen uit het
jaar 1917 draagt de datum van 31 augustus
1941.
De nu 72-jarige Lucia was toen al geruime
tijd opgenomen in de orde van de Carmeli-
tessen, eerst in Tuy (Spanje) daarna in
Coimbra. Volgens de regels van de orde
heeft alleen de moederoverste via een
luikje in de muur contact met de buiten
wereld. Ook navraag bij de twee andere
herdertjes is niet meer mogelijk; Jacinto en
Francisco stierven enkele jaren na de ver
schijning.
Derde geheim
In 1943 schrijft Lucia een brief waarin zij
het derde geheim onthult. De gesloten enve
loppe komt via de aartsbisschop van Lissa
bon bij paus Johannes XXIII terecht die
hem in 1959 openmaakt. Zonder de buiten
wereld echter van de inhoud op de hoogte te
stellen op een paar hoge kardinalen na
bergt hij de enveloppe weer op in het gehei
me archief van het Vaticaan. Ter gelegen
heid van de dertiende mei wordt er nog
steeds gespeculeerd over de inhoud van de
brief. De rector van het heiligdom van Fati
ma, pater dr. Luciano Guerra. vindt dat de
paus het geheim maar moest onthullen om
aan deze geruchten een einde te maken.
De verschijningen van Maria van Fatima
vielen in een turbulente tijd. De eerste
wereldoorlog woedde nog steeds en 1917 is
het jaar van de Russische revolutie. In
Portugal liep de in 1910 uitgeroepen repu
bliek op haar einde. De verschillende radi
cale republikeinse groeperingen bleken niet
in staat orde te brengen in hun democratie.
Aanhangers van het koningshuis zinden op
wraak en ook de katholieke kerk was door
haar nauwe banden met de monarchie, in
een hoek gedreven. De verschijning van de
heilige maagd kwam „als geroepen". TWee
maanden na de laatste verschijning maak
ten de militairen een einde aan de Portuge
se democratie. Nog geen tien jaar later leidt
dat tot het aan de macht komen van Sala-
zar. Hij en zijn vroeger boezemvriend van
het seminarie, kardinaal Cerejeira, waren
tot 1968 de sleutelfiguren van het Portugese
fascisme.
De belangrijkste achterban van de Maria
verering, de arme boertjes uit het Noorden
en Centrum van Portugal, bleven een halve
eeuw lang van elke ontwikkeling verstoken.
Nog steeds zijn niet alle dorpen en gehuch
ten van elektriciteit voorzien om over stro
mend water en riolering maar niet te spre
ken De landbouw met primitieve middelen
produceert niet méér dan wat men voor het
eigen levensonderhoud en het betalen van
de pacht nodig heeft. Ziekenhuizen, artsen,
goed onderwijs, hygiëne behoren tot het
leven in de grote steden een andere
wereld ver weg vanwege de slechte verbin
dingen en onbetaalbaar. Voor de blinden,
kreupelen en andere ongelukkigen was Fa
tima niet alleen de laatste maar ook de
enige toevlucht.
Voor de vrouwen uit de steden vrouwen
zijn onder de pelgrims in de meerderheid
is de jaarlijkse reis naar Fatima de enige
vakantie die ze kennen. Liefdadigheidsvere
nigingen subsidiëren de reis. Het geld dat
de bedevaartgangers over houden leggen ze
op de bedjes van Jacinto en Francisco die er
nog net zo middeleeuws bijstaan als in 1917.
In de krottenbuurten van Lissabon, opge
trokken uit blik en afvalhout, vindt men
nog steeds een overvloed aan Fatima beeld
jes eventueel zelfs naast het portret van
Vasco Gongalves, de eerste minister uit
1975 die door conservatieven steevast voor
communist wordt versleten.
De Portugese pers behandelt het gebeuren
in Fatima als was het een politieke demon
stratie Conservatieve bladen verdubbelen
de aantallen, de linkse zwijgen erover of
delen door twee. De bisschop van Leiria.
dom Amaral, ziet in de toenemende belang
stelling voor Fatima een bewijs voor de
behoudende instelling van het Portugese
volk: „De mensen hebben hun vertrouwen
in de systemen verloren en keren zich weer
tot God" In een Portugal dat volgens zijn
grondwet op weg naar het socialisme is.
klinkt zo n uitspraak als een politiek oor
deel. Het geloof is in Portugal eerder een
politieke rem dan politieke inspiratie Zoals
blijkt uit een christendemocratische verkie
zingsleuze die nog steeds op een muurtje in
het afgelegen Tras os Montes prijkt „Als
Jesus weer op aarde was zou hij CDS
stemmen".
„Fatima kan men niet beschrijven, men
moet het geloven" zegt dom Amaral. Hij
heeft gelijk als hij spreekt in naam van de
honderdduizenden pelgrims die ieder op
hun eigen manier en met hun eigen redenen
in Fatima geloven. Maar als symbool van de
Portugese kerk staat Fatima voor onder
ontwikkeling en een geloven uit vrees, van
bovenaf opgelegd.
DEN HAAG (ANP) De Noordbrabantse gemeenten
Dongen en Zundert en het Zuidhollandse Henderik Ido
Ambacht maken bij de komende verkiezingen voor het
Europese Parlement gebruik van een nieuw stemsysteem,
dat het rode potlood overbodig maakt en het tellen van
de stemmen versnelt.
De kiezers in Hendrik Ido Am
bacht en Dongen treffen op 7 juni
een elektronische stemmachine in
het stemhokje aan; in Zundert zul
len ze bij wijze van proef in
één stemdistrict hun politieke
voorkeur met een prikpen op en
soort ponskaart aangeven. Naast
het experiment zal daar ook nog
volgens de oude methode worden
gestemd.
Acht gemeenten Berlicum, Eist.
Klaaswaal. Asperen, Renswoude.
Groenlo, Hendrik Ido Ambacht en
Dongen kennen sinds 1970 het
systeem van mechanische stern-
machines. De kiezer bepaalt zijn
keus met een druk op de knop.
Door aan de handle te trekken
wordt de stem vervolgens geteld.
Dit systeem heeft echter als be
zwaar, dat het telmechanisme niet
verspringt als de kiezer de hand
greep niet helemaal overhaalt
Vandaar dat Dongen en Hendrik
Ido Ambacht het nu hebben ge
zocht in de elektronische telma
chine. Geen goedkope oplossing:
de apparaten kosten ongeveer
tienduizend gulden per stuk en
beide gemeenten hebben er negen
nodig Ook op Schiphol komt op 7
juni een elektronische telmachine.
Voor zover bekend wordt het sys
teem elders binnen de Europese
Gemeenschap (nogi niet toege
past. Alleen in Amerika gebruikt
men het op bescheiden schaal.
Een nadeel is, dat achteraf geen
„harde bewijzen" (stembiljetten)
van de uitslag meer voorhanden
zijn.
Bij de proef in Zundert is dit be
zwaar uitgebannen door gebruik
te maken van ponskaarten. De
kiezer prikt een gaatje achter de
partij waarop hij wil stemmen en
achter de naam van zijn favoriete
kandidaat. Stemt hij op de lijst
trekker dan is dit laatste niet no
dig. De ponskaart stopt hij in een
envelop die hij in de stembus
gooit. De kaarten worden geteld
met en soort computer. Het sys
teem dat in de V.S voor 25 pro
cent van de kiezers is ingevoerd, is
bij uitgebreider toepassing dan nu
In Zundert aanzienlijk goedkoper
dan de elektronische stemma
chine.
De kiesgerechtigden uit het stem
district in Zundert, dat voor de
proef is uitgekozen, zullen naast
het kiezen op de gebruikelijke ma
nier hun stem ook nog een keer
uitbrengen met een ponskaart De
uitslag van deze „schaduwverkie
zing" zal in tegenstelling tot de
„potloodstemmen" donderdag
avond al aan de verkiezingsdienst
van het ANP bekendgemaakt
worden.
Mocht de stemmethode met de
ponskaart ooit op grote schaal
worden ingevoerd en het rode pot
lood uit het stemhokje verdrin
gen, dan is daar wel een aanpas
sing van de kieswet voor nodig. De
toepassing van mechanische en
elektronische stemmachines is nu
al mogelijk door een wijziging van
de Kieswet van 1965
Dte files en opstoppingen
die slechte service en
Stakingen die drukte en
overlastBlijf toch lekker in
de buurt! Komfortabele
vakantiebungalows,
vnjgelegen in de bossen
Op de Veluwe m Twente
of in Duitsland net even over
de grens Op gezellige
vakantieparken, met qast-
vn|e taveernes en volop
qelegenheid voor sport en
spel Folders'
Bel 070-552269.kantoor
urenl Schri|t Enn.a
Recreatie. Fostbus 504
2501 CM Den Haag
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG De intrede van het bedrijvenwerk of het
bondswerk in de onderneming in het midden van de jaren
zestig betekent een belangrijke heroriëntering van de Neder
landse vakbeweging. Het doel van het vakbondswerk is de
algemene centrale belangenbehartiging, die zich op een te
grote afstand van de leden voltrekt, aan te vullen met een
meer directe belangenbehartiging per onderneming om de
betekenis van de vakbond voor haar leden weer zichtbaar te
maken.
Aldus dr G. E. van Vliet, die gisteren
met zijn proefschrift „Bedrijvenwerk
als vorm van belangenbehartiging"
promoveerde tot doctor in de sociale
wetenschappen. In zes ondernemin
gen in de metaalindustrie werd van
1974 tot 1976 onderzocht in hoeverre
bedrijvenwerk in de praktijk functio
neerde De heer Van Vliet was van
1967 tot 1970 als bedrijvenmedewer
ker werkzaam bij de Metaalbedrijfs-
bond NVV
In het begin van het ontstaan van het
bedrijvenwerk was er een duidelijke
strijd merkbaar tussen de vakbonds
vertegenwoordigers in de onderne
mingsraad en de vertegenwoordigers
in de vakbondsgroep. Het duurde
tien jaar voordat het bedrijvenwerk
werd aanvaard Ook de werkgevers
stonden negatief tegenover het ont
staan van het bondswerk.
In het begin van de jaren zeventig
kreeg het bedrijvenwerk de wind
mee Die jaren waren, mede door de
arbeidsonrust en de stakingen van
beslissende betekenis voor het bedrij
venwerk. dat militanter werd.
Volgens dr Van Vliet is het bedrijven
werk niet ideaal, maar is er een duide
lijke vooruitgang. Het draagvlak van
de vakbonden is door het bondswerk
binnen de onderneming vergroot. Uit
het onderzoek blijkt verder dat in
verscheidene ondernemingen de on
dernemingsraadsfractie de belangen
behartiging monopoliseert. Alleen sa
menwerking tussen de or-vakbonds-
Ieden. de bezoldigde bestuurder en
het bedrijvenwerk kan leiden tot een
goede vorm van belangenbeharti
ging.
De geringe deelneming van de leden
is ten dele een gevolg van het feit dat
het bedrijvenwerk nauwelijks peilt
welke klachten en wensen er onder de
leden leven met betrekking tot hun
werksituatie. Een tweede oorzaak is
de te geringe communicatie met de
leden over de zaken, die de aandacht
van het bedrijvenwerk hebben
De geringe ondersteuning van de
vakbond heeft het bedrijvenwerk be
perkt in zijn mogelijkheden tot doel
treffende belangenbehartiging. Re
den hiervan is dat de bonden regelin
gen voor lonen en arbeidsvoorwaar
den en oplossingen voor het werkge
legenheidsvraagstuk vooral nastre
ven op centraal niveau
AMSTERDAM Voor wie het filerijden geen bezwaar is
om er met de Pinksteren op uit te trekken heeft het
Nationaal Bureau voor Toerisme weer een aantal tips
voor trips samengesteld. Een greep daaruit:
Boven het strand van Schevin-
gen worden beide Pinksterdagen
vliegerfeesten gehouden. Hoogte
punt is zondagmiddag; een poging
tot het verbeteren van het wereld
record van aaneengekoppelde
flexifoil-vliegers en vechtvlie-
geren
Op de Tongerlose Hoef in Til
burg wordt traditiegetrouw op de
middag van Pinkstermaandag het
schaapsscheerdersfeest gehou
den. Zaterdag wordt het feest in
het Drentse Exloo gevierd
In Delft geven straattheater
groepen zaterdagmiddag opvoe
ringen op de Markt.
In Soest wordt in het kader van
het 950-jarige bestaan op Tweede
Pinksterdag een blaaskapellen-
feest gehouden
Eenzelfde festival wordt op de
avonden van beide Pinksterdagen
in Aarle-Rlxtel gehouden.
Delfzijl viert zijn Neptunes
feesten met internationale roei-
wedstrijden op zaterdag en
zondag.
De rhodondendrons in de tuin
van kasteel De Wiersse in Vorden
staan in volle bloei. De tuinen zijn
beide Pinksterdagen geopend
Verzamelaars van oude boe
ken. prenten en tijdschriften kun
nen zaterdagmiddag terecht In
zaal Herkert in Oldebroek
De ruituig- en arresleevereni-
ging „De Koets 'n Keerls begint
tweede Pinksterdag om tien uur
haar negende Twenterit. De tocht
voert door en rond Haaksbergen.
gedurende de
zomervakantie 1979
9
Drie tenten staan midden in het vakantieoord gereed
om met het spe' voor kinderen en ouders te beginnen
90400 chalets en vakantiewoningen. 20 hotels. 10%
£i reductie 1e kind gratis
Bergbanen Overdekt zwembad Tennisbanen
w Vissen in bergbeken Surf- en zeilscholen 120
q km gemarkeerde wandelwegen Bergtochten met
O /berge\ t
O t o n O
E> O o - d
cr o» ,/o o cJo
6 «5 O O O O O
0 O O O O r'
O o a g 9 0
9 o O
n 0 J>
•J O o O q 9 v i
O o o u; 9 O
OQ( «o®
cr!f O Jm
düle::i)rirs^^nrrro'V.al
De leukste rolgordijnen, dekoratieve
raambekleding én.ideale zonwering.
Natuurlijk erg voordelig in de Hema.
Aluminium stok met automatisch oprol-
mechanisme. Met ophangsteunen in 'n wip
pasklaar gemaakt. En erg veel dessins!
Breedte 60-90 90-135 135-180
Effen 39.75 nu 33,50 55. nü 46,50 67.50 nü 57,50
Bedrukt 46,75 nü 39,- 65,-nü55,- 82.50 nü 70,-
Geweven50,- nü 42,50 70,-nü 59,50 90.- nü 76,50
Max. hoogte: effen en bedrukt 170 m; Geweven 1.85 m
