arine in
orgelijk
aarwater
Na de
Bessen
de Citroen
is er nu de
Appel
enever en
jenever
borrel
as
26
28
29
30
3i
I
2
5
•Cl'- ü-.:
jÖL Meubelfabriek
Oisterwijk
r
Turken weigeren St. Jan te verlaten
Ministerie
laat krakers
ongemoeid
iwelijk en welvaart steeds
eer bedreiging voor vloot
Thuisvaart met
de 'Evertsen'
Apfelschütz. Proef'm,
die pure, frisse appelborrel.
Situatie zou verslechterd zijn
U bent van harte welkom op onze
3AG 29 MEI 1979
TROUW/KWARTET P 11 - RHS 13
se Jan Roelfs
«urENGAATS De
I tdzee bij windkracht twee
Hhet zuiden, een rustig,
igal waterveld. Met de grilli-
"ataketsels van Nederland
ss Doreilanden aan de einder
Ik de oefengebieden voor
^i-schepen. Harer Maje-
ib« Evertsen maakt deel uit
iHhet internationale eska-
;m1als onderdeel van de Sta-
irlant-schepen, de aan-
ing voor „Standing Naval
Atlantic". Een ten dele
derde destroyer, die in
aam van de energiebe-
g tien procent op het
rbruik moet bezuinigin-
en maximum-snelheden,
iemaal zoveel brandstof
:n vergen, moet vermij-
De dagoefening is een
I menlijke actie met een
S^ser, een Canadees, een
rikaan, een Engelsman
en Potugees. Het streven
istendiging van de inter
ne >nale paraatheid.
oei
f,eihepen lijken wel menselijke bij-
mare
ek|
iTen; de 240 opvarenden van de
sen zijn overwegend en traditio-
IM bekrompen ondergebracht in
iff lie onderkomens bij kunstlicht,
oiidtooien boven elkaar in lange
leen compact leef- en slaapoord,
Ie dagen van de vijf maanden
igaats zijn afgeteld Nog één
lanoeuvres. dan naar huis. Het
ichip is doortrokken van die
achting; IJmuiden, Amsterdam
naar „moeders".
jlkaars lip
120 dagen op zee en in vreemde
s. Van de 240 koppen zijn er 230
a ips". Ze zijn ondergebracht in
fen waar je elkaar bijna ieder
ilik tegenkomt, waar weken
i reen een grote saamhorigheid
nctheersen om het bestaan leef-
houden. het isolement van
lannengemeenschap. Binnen-
ijgt de oorlogsbodem op de
werf in Den Helder een grote
3 wordt hij gemoderniseerd en
nog meer dan hij nu al is een
(ling van maritieme techniek en
!bnica. een drijvende fabriek die
!kePg heeft van een laboratorium,
ld ftenschap heeft de koninklijke
ïntle een totaal ander gezicht gege-
i tussen het touwsplitsen en de
r>s schap ligt een wéreld Tech-
ok üe bijdraagt tot de controle van
J, miljoen vierkante zeemijlen
Noord-Atlantic, waarop zich
r jks drieduizend koopvaarders
5fViewegen Het beroep op zee. de
van het varen, is echter aange-
>UW
j°ival trekt
len
1 den. waarin de zee jonge gene-
g"t°aantrok, is voorbij. Huwelijk en
art vormen meer en meer een
s Iging voor de vloot. De toegeno-
e,TTije tijd van de landrotten, de
weekeinden, de arbeidsverkor-
h niet in de laatste plaats het
Tweestrijd
De Hr. MS Evertsen.
slinkende aantal .echte' zeemans
vrouwen. doen herhaaldelijk een gro
te aanslag op het personeelsbestand.
De raming is. dat vijftig tot zeventig
procent van de opvarenden niet
wenst bij te tekenen De Evertsen zal
in de toekomst met zestig koppen
minder gaan varen: minder menselij
ke werkkracht door meer technische
voorzieningen. en dat zal ook voor
andere, verouderde schepen gelden.
De marine raakt meer en meer in
zorgelijk vaarwater. Daarbij komt
dan het sociale bezwaar: na vijf
maanden van huis slechts vijf vrije
dagen aan de wal. Een schriel sou
laas! De vloot moet varen, kan zich
geen walverhoudingen veroorloven.
Terzijde: die zijn er zeker niet als men
het ziektepercentage van nauwelijks
twee percent over vijf maanden ver
neemt. Gesprekken, commentaren
aan boord van de Evertsen hebben
soms voor een deel de teneur van
ontevredenheid. Er worden vergelij
kingen getroffen met de landmacht
in Libanon die wordt in de watten
gelegd, krijgt nationale aandacht
het varend personeel van de marine
voelt zich stiefmoederlijk bedeeld.
Ook is er de klacht: eenmaal op zee is
de marine uit het oog en het hart van
de natie.
Je praat, luistert, terwijl de geschuts
toren in gereedheid wordt gebracht:
zeedoelschieten op een gesleepte
schijf over een afstand van meer dan
tien kilometer. Wijsvingers in je oren
als de explosies beginnen. Met kij
kers worden de waterfonteinen gesig
naleerd.
Vervreemding
„Op lange reizen raak je vervreemd
van de maatschappij," zegt Jan Bies
heuvel, (24) radio-radar-monteur, af
komstig uit Hellevoetsluis. „Ik ben
nu vijf jaar verloofd, wil trouwen,
maar wel op een goede basis. Ik weet
nu al dat mijn aanstaande vrouw er
als een berg tegen opziet als ik blijf
varen, als ik hem weer voor maanden
ga piepen. Daarom ga ik eruit!"
Jan draagt een meetlint In centime
ters om de hals, tachtig centimeters
resteren, nog tachtig dagen scheiden
hem van een andere nog onzekere
toekomst.
Die morgen op zee: oefening „man
overboord". Henk Scheffer (23), van
Breezand, duiker en vaste zwemmer
van de wacht, heeft zijn astronau-
tischachtige, waterdichte pak uitge
trokken. Hij was een uur geleden de
hoofdpersoon in Man overboord".
Een pop werd in zee geworpen. Henk
sprong; voor hem, die regelmatig on
der de scheepskiel snuffelt om de
sonar-apparatuur te controleren
(duikboot bestrijding), was dit een
fluitje van een cent. De Evertsen
moet dan manoeuvreren, want een
drenkeling veroorzaakt een hele serie
scheepsbewegingen.
Henk is een rustige verteller. In de
long-room zegt hij dit. Mijn vrouw
huilt ais ik wegga, een vrouw kan
beter huilen dan lachen als je ver
trekt. Maar dat huilen neem je wel
mee. De meeste gehuwden van ons
gaan daar onder gebukt. Ik heb nu
gesolliciteerd bij de marine-brand
weer".
Het is een tweestrijd, die het leven
van veel marine-mannen beheerst,
tenzij er doorgewinterde zeemans-
Commandant Seydel van de
Evertsen: „Laat eens Russi
sche waarnemers meevaren".
vrouwen aan de wal zijn, die bereid
zijn alleen op te trekken met opgroei
ende kinderen, die er tegen kunnen
de mannen van de buurvrouwen da
gelijks te zien thuiskomen, die op
haar wijze de weekinden kunnen ver
slaan.
Sergeant Anema is een opgewekte
tegenpool. Zijn vrouw léót hem zijn
tweede, boeiende huwelijk, dat met
de marine. Maar toch. dat ingrijpen
de verloop bij de defensievloot, is een
probleem. De elektronisch uitgeruste
bodems de computer ontbreekt
natuurlijk niet behouden de zuig
kracht voor de ferventen.
Vissen en voetballen
In het geheel wordt aan recreatie een
royale plaats ingeruimd. Tijdens het
verblijf van de Evertsen in de noorde
lijke wateren van Europa Noorwe
gen kreeg de bemanning de be
schikking over honderden ski's van
het Noorse leger. Velen scharrelden
voor het eerst van hun leven over
besneeuwde hellingen.
De geluidsinstallatie meldt de stem
van de commandant van de wacht.
De vaart wordt voor een uur uit het
schip genomen: gelegenheid om te
vissen, vooral op makreel. „De diepte
is 26 meter".
Later déze mededeling, dat daags
tevoren bij het olietanken in Den
Helder een video is meegenomen met
de voetbalwedstrijd Argentinië-Ne-
derland. Tijdens de laatste avond van
de vijf maanden wordt dan nog de
bingo-pot verloot; hoofdprijs zeshon
derd gulden.
Een dag van vliegoperaties, met de
boordhelikopter, oefening „Overge
ven van lichte lasten", via een kabel
met de „Almirante Pareira da Silva",
de Portugees met zijn uitstekende
koffie, het in kiellinie varen met vlag-
genceremonieel, spoedt ten einde.
Alom wordt er iri de avond opge
ruimd en gerommeld. Niemand is
meer in de werkplaatsen, waar in de
vrije uren, geknutseld kan worden.
De Russen
Commandant Ruud Seydel (46) is te
vreden. Hij leidt een werkgemeen
schap. die geen meetbaar produkt
maakt Het gaat er steeds om voorbe
reid te zijn op een crisissituatie.
„Goed. dat de Amerikanen meedoen,
die zijn nogal individualistisch inge
steld. Je werkt samen, sluit vriend
schappen, maar constructiviteit
moet voorp blijven staan. Een voor
beeld: een betere regeling van de re
serve-onderdelen internationaal
is van de grond gekomen".
De vuist van de NAVO. Onvermijde
lijk valt het woord: de Russen. Seydel
zegt: „Het is mijn persoonlijke me
ning, dat we best Russische waarne
mers kunnen uitnodigen. Laten die
maar eens meevaren, onze sfeer leren
kennen. Bij legeroefeningen van de
westerse democratieën gebeurt dat
ook. Je moet ze natuurlijk niet alles
laten zien, je zult schietoefeningen
achterwege moeten laten. Misschien
is zoiets over tien jaar mogelijk, je
zult dan je oefeningen moeten aan
passen. Nu is het zo ik denk aan
onze vaart in de Baltick dat we
werden gevolgd door de vermaarde
vissersschepen van de Oostbloklan
den. Als dat niet zo zou zijn geweest,
zou men ons niet belangrijk hebben
gevonden. Ons NAVO-verband heb
ben we nu sinds 1969, er is veel voor
uitgang geboekt, iedere gezamenlijke
oefening op zee werpt vruchten af."
Er staat iets nieuws, iets verfrissends
bij uw slijter,
't Heet Apfelschütz en 't is een
overheerlijke, frisse appelborrel.
Ga 't maar gauw 'ns
proeven: grote kans
dat 't uw lijfdrankje
wordt
Terug
Het pieren- en havengebied van IJ
muiden draagt de hardnekkige, herf
stige sfeer van deze lente, wanneer
windstoten op de Noordzee worden
verwacht. Vrouwen en kinderen ko-
-men aan boord, het weerzien volgt.
De Evertsen meert in Amsterdam,
aan de Oostelijke Handelskade als
laatste af. zonder hulp van sleepbo
ten. „De ouwe wil het altijd zelf
doen", zeggen ze op de Evertsen. Een
nieuwe stroom van familieleden.
Thuis, na vijf maanden!
Het internationaal eskader ligt afge
meerd voor een officieel bezoek aan
Nederland. Het blijft er tot na Pink
ster, zaterdag aanstaande en tijdens
de Pinksterdagen houden de schepen
van één uur tot vier uur „open huis".
Van een onzer verslaggevers
GOUDSWAARD Het ministerie
van CRM zal voorlopig niet ingrijpen
in de situatie die in Goudswaard bij
de illegale jachthaven De Kleiput is
ontstaan. Afgelopen weekeinde heeft
een aantal booteigenaren een deel
van de stalen damwand verwijderd,
die sinds enkele weken de jachthaven
afsloot. Die damwand is in opdracht
en op kosten van CRM geslagen, om
dat De Kleiput is aangewezen als
beschermd natuurgebied.
Het ministerie vreest dat de proble
men tot een uitbarsting zullen ko
men, als de haven opnieuw afgesloten
zou worden. Op korte termijn wil het
ministerie alle betrokken partijen bij
een roepen om zich te beraden op de
situatie. Dat gesprek zal in ieder ge
val plaatshebben voor eind juni. Dan
loopt de voorlopige aanwijzing tot
beschermd natuurgebied voor De
Kleiput af en moet deze omgezet wor
den in een definitieve aanwijzing
Volgens een woordvoerder van CRM
is het niet onmogelijk dat De Kleiput
toch een functie voor de watersport
blijft behouden
Voor het gesprek heeft CRM behalve
het gemeentebestuur van Goud
swaard en leden van de watersport
vereniging De Put ook uitgenodigd
de provincie Zuid-Holland en de
ANWB
Het besluit De Put gesloten te verkla
ren voor pleziervaartuigen is door de
vorige gemeenteraad van Goud
swaard goedgekeurd De huidige
raad vindt dat De Put weer geopend
moet worden. Een motie waarin werd
gevraagd de afsluiting ongedaan te
maken, kreeg vorige week een meer
derheid in de gemeenteraad
Burgemeester B Kolbach van
Goudswaard meent dat deze motie in
strijd is met de natuurbeschermings
wet „De haven ligt in een landschap
dat door CRM is aangewezen als na
tuurgebled en in zo n gebied is geen
plaats voor een jachthaven Kol
bach weigert dan ook de motie uit te
voeren en heeft deze inmiddels ter
vernietiging voorgedragen bij gede
puteerde staten van Zuid-Holland
Als reactie op deze gang van zaken
hebben de watersporters afgelopen
weekeinde het heft in eigen hand
genomen en de haven gekraakt.
Volgens de watersporters verdient De
Put niet het predikaat beschermd
natuurgebied Bovendien beschuldi
gen ze het gemeentebestuur van
Goudswaard ervan dat persoonlijke
belangen (van een wethouder) een rol
hebben gespeeld bij het advies aan
CRM De Kleiput tot beschermd na
tuurgebied te verklaren.
Van onze correspondent
DEN BOSCH De 170 Sy-
risch-orthodoxe Turken die
sinds goede vrijdag de St. Jan
Kathedraal in Den Bosch be
zet houden weigeren deze te
verlaten en vragen blijvende
steun van de politieke partij
en. Ze hebben dit gisteren ge
antwoord aan bisschop
Bluyssen van het bisdom Den
Bosch.
Zondagavond zei Bluyssen dat ver
der verblijf in de St. Jan het vinden
van oplossingen bemoeilijkt en dat
dus maar beter gestopt kan worden
met de bezetting De Turken schrij
ven zich te realiseren dat ze tot last
zijn. „Toch verzoeken wij u om op uw
standpunt terug te komen omdat de
noodsituatie voor ons nog steeds be
staat. zelfs nog slechter is geworden'
aldus de brief In tegenstelling tot
bisschip Bluyssen vinden de Turken
de situatie niet uitzichtloos en wijzen
ze erop dat binnen de christelijke
partijen steeds meer verzet komt te
gen staatssecretaris Haars van Justi
tie „Vertrek uit de St. Jan betekent
verder arrestatie en terugzending
naar Turkije. We vragen u dan ook
dringend op uw verzoek terug te ko
men". aldus de brief.
Geen hulppost meer
Het Rode Kruis en de GGD van Den
Bosch hebben inmiddels besloten om
met ingang van gisteren geen perma
nente hulppost meer in de kerk te
bemannen Dit met het oog op het
feit dat de hygiënische toestand en de
algemene gang van zaken in de kerk
zich gunstig hebben ontwikkeld. Het
steuncomité Turken-St Jan heeft tot
dusver ongeveer 11.000 handtekenin
gen verzameld van mensen, die zich
solidair verklaren met de bezetters.
Deze handtekeningen gaan regelma
tig naar staatssecretaris Haars van
justitie, die er tot nog toe niet op
heeft gereageerd.
Bisschop Bluyssen kon gisteravond
nog geen commentaar geven op de
weigering van de Turken de St. Jan te
verlaten Vandaag zal hij overleg ple
gen met het diocesaanpastoraal cen
trum over de verder te nemen maat
regelen.
Pinkster-
show
vrijdag
mei
zaterdag
mei
zondag
gesloten
maandag
mei
dinsdag
mei
woensdag
mei
donderdag
mei
vrijdag
juni
zaterdag
juni
le pinkster
dag
gesloten
2e pinkster,
dag
gesloten
dinsdag
juni
I
Amsterdam, LciJsckadc 98-99. Berkcl (ZH), Noordeindscwtg 116. Beverwijk, Parallelweg 100,
Ede, Grotcstraat 72/74. Hccrcnveen, Dracht 142, Hengelo (O), Dcldcncrvi raai 1-5.
Oisterwijk, Hcusdcnvcbaan 65, Roosendaal, Dokter Brabmstraat 24. Utrecht, Hollanllaan 26,
Valkenburg (L), Rcinaldstraat 7. Zuidlarcn, De .Nlillystraat 7, Zwolle, Melkmarkt 48
