iVat ik doe is roeren in de pot
an het emotionele leven'
HEM
vogeivnj
Mi
Uit brieven van lezers
mm 1
Wfmml A M
js Croiset wil Bredero plaatsen in deze tijd
)AG 28 MEI 1979
VARIA
TROUW/KWARTET
9
a Fred Lammers
aa9
Dr
ld«fTERDAM De wereld
ten onder aan gebrek
zijn|iefde en respect voor el-
:En Dat heb ik vorige week
eens duidelijk gevoeld
[j nze laatste voorstelling
Pisuisse in Carré. Die
bijgewoond door leden
iet Pro theater, een
acteurs die zelfs de Am-
imse toneelschool al ou-
lts vindt. Na afloop kwa-
te met alle medewerkers
iet Publiekstheater, die
,Mensch durf te leven'
perken, praten.
lensjjkken alles in het negatieve,
geen goed woord voor wat we
iver Dat ik de Louis d'Or heb
in voor de titelrol van „Plato-
be van Tsjechow vonden ze hele-
0 vreselijk. Er kon volgens hen
20! een prijs worden uitgeloofd
~7 egene die mij van het toneel
0,<* \leten.
mensen van Pro zat ook een
sprekend Vincent van Gogh.
het gewoon. Ik dacht: wat zou
man prachtig kunnen spelen,
n ik nog eens goed naar hem
kijken wist ik ineens, dat hij
oit zou kunnen. Hij miste een
it daarvoor onontbeerlijk is, in
jen ontbrak de warme liefde,
iren dode ogen. Dat is iets wat
de hele linie ziet. Het is alle-
negatief geworden.
•ft het heus niet in alles met
eens te zijn. Je hebt nu een-
nensen die je tegenpolen zijn,
lat wil niet zeggen, dat je daar-
t doen alsof er niets deugt bij
Ier. Neem de politiek. Ik kom
echt rood nest, ben zelf PvdA.
huidige regering kun je een
inmerken, maar om nu te zeg-
t er geen draad goed is bij wat
t"
jroiset windt zich duidelijk op
lens ons gesprek dit onderwerp
ake komt. Het is een zaak die
a aan het hart ligt, omdat het
eeft te maken met zijn bezig-
het toneel. Dat geldt voor zijn
ow-vertolking, waarvoor hij de
rn week in Kerkrade is be
door de Vereniging van
aNrburg- en Concertgebouwdi-
•fcmaar eveneens voor de wijze
^Jhij mannen als Vincent van
5 tPisuisse, de legendarische zan-
lilde jaren twintig, en iemand als
17 fcamont gestalte heeft, weten te
gaat het allemaal om mensen
rkeerd of eenzijdig zijn beoor-
in de geschiedenis, vaak niet
n begrepen.
ijdig
iben allemaal gemeen, dat het
met een verhaal zijn. Neem
Pisuisse, een rol die heel onver-
op mijn weg is gekomen en die
nlijk eerst helemaal niet wilde
men, omdat ik het veel te druk
iet andere dingen. Maar wat is
in me gaan boeien. Zijn wereld
nteressant, vooral omdat er zo
iknopingspunten zijn met de
larin wij nu leven. Toen pakten
ik donkere wolken boven de
samen, alleen vrees ik dat het
veel desastreuzer zal aflopen.
Ihalve eeuw geleden had twintig
lit van de mensen het goed en
|chtig procent in de stront. Nu
i rollen omgekeerd, maar het
Jules Croisethet is allemaal zo negatief geworden
(foto: Dirk Ketting)
raglsche is dat, nu we het allemaal zo
goed hebben, niemand in de gaten
heeft dat het zo niet langer kan. En
daar doe je zelf volop aan mee. Dat ik
in plaats van met de rest van ons
gezelschap in de toneelbus naar de
voorstellingen te gaan in mijn eigen
auto rijd, omdat ik. voordat ik moet
optreden, de stilte prefereer is na
tuurlijk te dwaas om los te lopen.
Daarom heb ik ook bewust besloten
de auto voortaan thuis te laten. In het
najaar zou dat toch moeten als naar
ik vrees de benzine op de bon gaat.
We zullen nog wel meer prijs moeten
geven. Over een jaar of vijf spelen we
misschien wel toneel bij kaarslicht!"
Troost
Hoewel de theaters ruim van tevoren
zijn volgeboekt is er in de pers de
nodige kritiek op Pisuisse geuit.
Ik weet dat kritiek betrekkelijk is.
maar als gevoelsmens trek ik me dat
toch wel aan. Gerben Hellinga, die
het stuk heeft geschreven, zat er ook
erg mee. Ik heb hem toen hij met die
negatieve kritieken voor zich zat. de
verzamelde brieven van Van Gogh
gegeven en hem aangeraden daarin
eens te gaan lezen. Daar haal ik zelf
ook vaak troost uit. Het is een soort
bijbel voor me. Ik heb ze altijd onder
handbereik. De tomeloze liefde voor
de mens, de liefde voor de natuur, de
liefde voor de kunst, die daaruit
spreekt, laten je zien dat alles wat je
verdrietig maakt is te overwinnen. En
Van Gogh wist waarover hij het had.
Hij heeft zijn portie wel gehad van de
narigheden in het leven. Van Gogh
kwam uit een domineesfamilie. Later
heeft hij van dat verleden afstand
genomen, maar die liefde waar het
christendom van uitgaat is hem toch
blijven voeden, zij het niet in de tradi
tionele zin. Het is de opvatting, die Je
ook bij Pisuisse en vooral Tsjechow
herkent, dat de liefde de bron vormt
van alle bestaan."
Pisuisse is Jules zo gaan Interesseren,
dat bij na de voorstellingen van
„Mensch durf te leven", die tot 1
december duren, niet uit zijn leven
zal verdwijnen. „In 1980 wil ik het
cabaret van Pisuisse laten herleven.
Ik ga het tot in details nabootsen. Het
liefst zou ik het daarom in Schiller
brengen", vertelt Jules Croiset.
Voor de nabije toekomst heeft hij
trouwens nog meer boeiende figuren
op de lijst staan. Dat is in de eerste
plaats „De Schoolmeester" ofwel
Gerrit van dv Linde, de dichter, die
wegens zijn ro.-nance met de vrouw
van een Leidse professor de wijk
moest nemen naar Engeland en met
name van Jacob van Lennep veel
steun kreeg.
„Ik wil beginnen met schoolvoorstel
lingen en er in een later stadium iets
voor volwassenen mee gaan doen,
want het is een reuze thema, die dub
bele moraal van de vorige eeuw waar
mee Van der Linde te maken kreeg.
Hij was zo echt mens".
In het najaar begint Jules samen met
Cox Habbema ook aan een reeks van
zestig voorstellingen van „De divan",
een oorspronkelijk Nederlands stuk.
geschreven door Manuel van Log-
hem. „Het gaat over een heel actueel
gegeven: een psychiater, die bezoek
krijgt van een patiënt, met wie hij zo
diepgaand in gesprek raakt, dat op de
duur de rollen worden omgekeerd en
ik als het ware op de divan terecht
kom bij Cox".
Champagne
In een wat verder verschiet volgt Bre-
derode.„In een gedachten ben ik er al
druk mee aan het werk. hoewel het
nog wel twee Jaar kan duren eer ik
dat plan ga realiseren. Het zal wel net
zo gaan als bij Van Gogh. Toen ben ik
vijf keer met mijn vrouw uit eten
gegaan met champagne erbij, omdat
ik de tekst klaar had, maar de volgen
de dag verscheurde ik die dan weer
omdat ik er toch niet helemaal tevre
den over was. Wat ik met Brederode
wil doen is zijn tijd naar voren halen.
Het wordt een avondvullend pro
gramma met voor de pauze twee ee-
nacters: de Klucht van de Koe en de
Klucht van de Molenaar. Daarna doe
ik een keuze uit zijn gedichten en
andere teksten.
„Ik laat als het ware Bredero praten
in deze tijd. Marsman heeft een
prachtig gedicht over hem geschre
ven, waarin Bredero heel juist naar
voren komt. In die geest wil ik het
ook doen. Het zal een ander beeld van
Bredero geven dan veel mensen van
hem hebben als blij en bruisend we
zen. Evenals bij Tsjechow wil ik pro
beren contact met hem te krijgen,
hem te leren begrijpen, op een gege
ven moment het gevoel hebben, dat
ik hem een hand kan geven.".
Jules Croiset zit boordevol plannen,
waarover hij geestdriftig weet te ver
tellen. Daartoe behoort ook zijn voor
nemen „De zachtmoedigen" van Dos-
tojewski op de planken te gaan zet
ten. „Dat trekt me vooral zo, omdat
het de lievellngsvoordracht van mijn
vader Max is geweest. Het is een van
de allermooiste verhalen die ik ooit
heb gelezen. Ook daarin is weer die
herkenning mogelijk en dat wil ik zo
graag bereiken. Wat ik doe is roeren
in de pot van het emotionele leven,
zodat de mensen door elkaar gehut
seld worden. Ik probeer iets los te
maken bij de mensen, zodat ze er 's
nachts of de volgende dag nog eens
over nadenken. Ze zeggen vaak tegen
me, dat ik de man van het zware
toneel ben. Dat bestrijd ik ten stellig
ste. Ik ben inderdaad niet iemand
van het „Theater van de lach". Maar
ontspanning is voor mij ook huilen,
verdriet hebben, ontroerd zijn. Dat
hoort immers allemaal bij het leven.
Amusement is niet alleen lachen, al
schijn Je tegenwoordig Je emoties
niet meer te mogen tonen."
Richard de Derde
Wat Jules ook heel graag zou doen is
Richard de Derde vertolken. „Dat is
een hartewens van me. Als het ervan
komt zal het binnen vijf jaar moeten
gebeuren, anders ben ik er te oud
voor. Wat me in die rol zo aantrekt?
Richard de Derde, waarvoor de vrou
wen vielen, maar die gebocheld was
en over die mismaaktheid veel ver
driet had. Om daar een mens van op
het toneel te zetten, aan de ene kant
de boef te spelen, die hij was, maar
ook de andere kant van zijn karakter
naar voren te laten komen, dat tegen
strijdige, dat in elk mens min of meer
aanwezig is, dat lijkt me geweldig!"
Jules Croiset, die dertig jaar geleden,
als jongen van elf, van zijn vader zijn
eerste toneellessen kreeg, is hoewel
hij zich nu heel goed in een gezel
schap kan schikken een solist geble
ven. Maar ook dat is betrekkelijk,
vindt Jules. „Je moet iemand hebben,
die je leidt.. Je kunt het niet alleen af.
Toneel moet je met anderen doen,
ook solo-programma's. Daar kom ik
steeds meer achter".
door Mink van Rijsdijk
Bfiiï UlUttr MÊL. M
Eigenlijk vond Mies het bar vervelend iedere
avond haar huis uit te moeten maar ze had nou
eenmaal haar zusters aangeboden op hun kinde
ren te passen. Dus stapte ze prompt tegen achten
in haar autootje, zei „Dag, Bolle" tegen haar poes
en verdween. Mies. Vera en Reina, drie zussen en
allemaal een beetje door het leven gebutst. Vera
was gescheiden en had drie kinderen, Reina was
als weduwe achtergebleven met twee dochtertjes
en Mies werd voor haar veertigste al met ver
vroegd pensioen gestuurd. Er was een hechte
band tussen de zussen, al piekerden ze er niet over
met elkaar in één huis te gaan wonen, ze waren te
veel op een eigen leven gesteld. Vera en Reina
volgden cursussen en ze hadden het met elkaar zo
uitgekiend dat Mies om de avond bij een van hen
kon oppassen. Dat ze zodoende zelf nooit thuis
was 's avonds was voor niemand een punt geweest
al begon het Mies zoals gezegd weieens te verve
len. Maar ze besefte dat ze door haar arbeidsonge
schiktheid over zoveel vrije tijd beschikte dat ze er
niet moeilijk over deed. Er bleven zoveel uren om
van haar huisje te genieten. Dat huisje was haar
trots en glorie, na jaren op gestoffeerde kamers
geleefd te hebben, was het haar tenslotte gelukt
een eigen woning te krijgen. Vooral het tuintje
achter had haar veel troost gegeven, want gemak
kelijk was het niet voor haar geweest met haar
schoolwerk te kappen. Diepweg mikte ze erop dat
ooit toch nog de dag kwam dat ze weer aan de slag
mocht. Daarom was ze met haar dieet en de
voorgeschreven rusturen dan ook erg stipt. Bijge
lovig en wettisch naar het oordeel van de zussen.
Met die tuin had ze een dikke fout gemaakt door
zonder overleg met de buren rondom rietmatten
neer te zetten. Ze hield niet van pottenkijkers,
maar het vervelende was dat de buren juist graag
alles van elkaar waarnamen. Iedereen wist dan
ook altijd alles van elkaar zonder dat iemand zich
daar onplezierig bij voelde. En toen die matten,
waardoor het bij elkaar kunnen gluren hinderlijk
werd belemmerd, nee dat kon niemand van de
buurt waarderen. Trouwens Mies was toch al
niet zo best gevallen. Zo'n alleenstaande juffrouw
die niet werkt, toch een autootje had en alleen
heel erg in het vage iets had losgelaten over
vervroegd pensioen, kon men eigenlijk niet plaat
sen. Bovendien was er nog een complicatie: Mies
zag er niet uit zoals het hoorde, ze was gewoon te
leuk, een beetje te opvallend ook. Haar rokken
zwierden te wijd of kokerden juist veel te strak om
haar tengere lijf en eerlijk is eerlijk, haar krullen
waren gewoon te rood. Alles was te en toen ze ook
nog een keer iets vrolijks had geroepen tijdens het
auto wassen tegen een buurman, was iedereen van
mening: Mies kon niet. Mies voelde de toestand
wel aan en gooide er een kostbare vrije zaterdag
avond tegenaan. Ze nodigde een heel stel mensen
'uit en probeerde zo het vertrouwen te veroveren.
Korte tijd leek de situatie een beetje vriendelijker
te worden. Tot die winter dat Mies elke avond zo
tegen acht uur de deur uitging. Het gefluister
kwam weer op gang en groeide uit tot stevige
roddel.
Het was toch ook te gek, zeg nou zelf, een jonge
vrouw die maar een beetje door de dagen lubber
de, zich van alles kon permitteren zonder dat ze
een vaste baan had. Waar deed zo'n mens het
eigenlijk allemaal van? Enne brandende vraag
waar ging ze toch elke avond op af? Was dat
niet eigenaardig, ja zelfs een tikkeltje verdacht?
Hoe raakte men in vredesnaam ooit van zo'n
verdachte zus af in de nette buurt? Want verdacht
was het. Dat roje haar zei warempel toch ook wel
wat, dat was al je het goed beschouwde bepaald
een beetje nou je toe maar. Zou ze mis
schien Het zou niemand verbazen, gunst,
dat niemand daar eerder aangedacht had, natuur
lijk die nieuwe Erosflat, ja ja en ach ach. En de
vrouwen werden ongerust over hun mannen en die
vonden zo'n soort juffrouw ook niet direct een
sieraad voor de buurt. Bovendien de kinderen,
ook weer zoiets, ze moesten toch om de kinderen
denken. Zo'n type je wist maar nooit. En
iedere avond dat Mies bij een van haar zusters
doorbracht werd ze een beetje meer vogelvrij, een
beetje meer verdacht.
De sfeer in de straat werd erg gespannen totdat
Jan de Blauw er een eind aan maakte. Of zijn
motivaties helemaal zuiver waren is niet bekend,
hoe dan ook hij volgde Mies een weeklang
iedere avond. Hij ontdekte de waarheid. Het
.resultaat? Eén alleen wonende vrouw minder met
wie men slordig omgaat. Fijn voor Mies. Onder
tussen blijft het wel knokken voor veel anderen.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden). De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Posfbus 859,1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Ontslag CPN-leraar (4)
Bij het ontslag van leraar J. D. Pronk
aan het Katwijkse Pieter Groen Col
lege gaat het om de vraag: Is de CPN
een doodgewone politieke partij, die
ten aanzien van het thema thelsme-
atheïsme volkomen neutraal is en
haar leden de volle vrijheid laat om
voor hun atheïstische of theïstische
overtuiging propaganda te maken?
Of staan zij op een atheïstische
grondslag? Wanneer Pronk toe zou
geven dat de CPN uitgaat van een
atheïstische Ideologie, dan pleegt hij
verraad aan de Katwijkse school, die
tot taak heeft haar leerlingen in aan
raking te brengen met Jezus Christus
en Hem te belijden als de weg, de
waarheid en het leven, als de Heer der
wereld. Wanneer hij echter zou bewe
ren dat hij weliswaar lid van de CPN
is, maar haar grondslag niet of
slechts gedeeltelijk onderschrijft en
de consequentie zou trekken door te
weigeren mee te werken aan beslui
ten die tegen Christus Ingaan, dan
pleegt hij verraad aan de CPN. die
eist dat de besluiten van de partij
onvoorwaardelijk moeten worden
uitgevoerd.
Ede e. a. de Leeuw
Opluisterende
kerkkoren
Natuurlijk heeft Jac. Kort volkomen
gelijk wanneer hij al die opluisteren
de kerkkoren van zo'n dikke 40 Jaar
geleden ontluistert, want zonder twij
fel kwamen zij menigmaal niet zo
heel veel verder dan „Bede en dank"
bij een romantisch klingelend avond
klokje. Toch werd de laatste band
met de kerk in die toen reeds totaal
geseculariseerde wereld met totaal
geseculariseerde mensen op deze ma
nier niet doorgesneden. Je moet zelf
vrijzinnig zijn in solidariteit met zul
ke vrijblijvende vrijzinnigen; Je moet
zelf in dat geestelijke klimaat geleefd
hebben (de omgeving van N. J. C.
Schermerhorn in Nieuwe Niedorp!)
om toch ontzettend gewaardeerd te
hebben dat vele kerkkoren met een
roerende trouw de laatste band met,
de kerk en met „de evangelische in
spiratie" niet wilden verbreken. Het
is geen kunst om met kerkse mensen
een model-cantorij te plegen. Maar
het is een enorme kunst om met men
sen die ook toen al veel kritiek had
den op kerk en godsdienst (en te
recht) ik denk aan Aartswoud.
Hoogwoud. Spanbroek, Hensbroek,
Heerhugowaard, Winkel. Barslnger-
horn etc. een kerkdienst te laten
afluisteren. Nog een late hulde hierbij
aan dirigenten als Rik us Bruin, Siem
Pluister en vele anderen, die soms
„van achter de koelen" door weer en
wind naar hun kerkkoren fietsten. Ja,
fietstenen zij troffen hun leden
trouw op de repetities.
Leeuwarden ds L. J. van der Kam
Onder redactie van
mevrouw J. Wentink-Frumau
en mr J. J. Wentink
Vragen uitsluitend in envelop sturen naar postbus 507, 2270 AM
Voorburg. Per vraag een gulden In postzegels, het liefst in waarden
van 55 en 45 cent bijvoegen. Beslist niet aan da buitenkant opplakken.
Geheimhouding verzekerd. Briefkaerten worden terzijde gelegd.
its op Spek met Peren (van 14
Nauwelijks lag de krant in de
ai ollandse brievenbussen, of de
rinkelden de telefoon uit. Het is
id een wintergerecht. Diverse
isen hadden herinneringen aan
istochten naar familie op boer-
n en daar was het dan smullen
*n De recepten variëren on-
l maar komen verder in princi-
freen Wie thuis op gezette tlj-
len varken „deed", bewaarde
*n gedeelte van in de pekel. Nu
ien daar de krabbetjes uithalen
Jhet pekelvlees, dat wel erg zout
ijn. Lekkerder was, heel licht
:ld zeer mager spek (magere
ppen bijvoorbeeld) te gebrui
kt ging in een pan met goed
ren, maar beslist niet geschilde
igekruiste peren. Dit waren har-
ofperen (winterjannen. kleipe-
gieze wildeman). Gelijk opzet-
!t onder water. Uren lang laten
ten Waarom die peren dan niet
Ie schillen? Dan zou het zout
et vlees in de peren trekken en
daar de juiste combinatie van
Uge (vuurrode) peren met het
vlees in het heerlijke vocht.
gebruikelijke manier gebon-
lordt (dat hoeft overigens niet
gecombineerd met kruimige
«kookte aardappelen.
irrespondentie van deze week
nu en dan even liggen, maar
üsche en persoonlijke contac
ten er des te meer. Op verzoek
levrouw De Jong (balie Park-
22 Den Haag) haalde ik daar
olie auto zwachtels, handdoe-
enz, voor Deventer vandaan,
oor men in de balie weer een
heen en weer lopen kan. In het
jgaan bezocht ik de Voorjaars-
'erk tentoonstelling van Goed
ferk te Wageningen. Het bleek,
fei wat lezeressen van Trouw
tfvies in een rubriek van een
paar weken geleden hadden opge
volgd en daar kwamen om ideeën op
te doen of zomaar te genieten van dat
wat heel gewone huisvrouwen preste
ren op handwerkgebied. Een doop
jurk, heel strak en eenvoudig, ver
sierd met entredeux van kloskant
trok direct de aandacht, vitrines met
kloskant, wandkleden, weefwerk,
poppen, een demonstratie van Cuna
(of Mola)-werk, waar in drie lagen stof
van verschillende kleuren een appli
catie- en incrustratletechniek wordt
toegepast. Maar ook de door onze
lezeressen zo vaak gevraagde patro
nen (Leer ons alzo onze dagen tellen
en dergelijke) hingen daar als oude
kennissen te pronken. Het was er wel
een beetje warm en eivol, maar het
was stimulerend daar bij al die actie
ve en gezellige mensen rond te stap
pen. Te Deventer kwamen we met
onze lading juist op tijd in het Albert
Schweitzer-centrum. Op 11 mei zou
alles Ingepakt en verzonden worden.
Ik kreeg daar een gekleurde prent
briefkaart: Au village de Lumlère, in
het dorp des lichts, stond daarop: In
de polikliniek wordt daar een patiënt
behandeld en verbonden. Om zijn
been heeft hij een van die lange brede
zwachtels, met zo'n keurig wit bandje
vastgemaakt. Men is heel gelukkig
met dit breiwerk en men kan er altijd
meer gebruiken. Voor zover mij dat
mogelijk is, krijgen onze bejaarde en
chronisch zieke lezeressen een briefje
van mij, met het zo langzamerhand
overbekende plaatje van het dansen
de Afrikaantje. Mocht er iemand van
u onbereikbaar voor mij zijn, dan in
elk geval heel hartelijke dank voor
het door u geleverde „Goede Hand
werk".
VRAAG: Ongeveer dertig Jaar gele
den stond in de Kwartetbladen een
feuilleton Edna Earl. Ik zou het graag
nog eens willen lezen.
ANTWOORD: Inderdaad werd dat in
1950 in 169 afleveringen gepubliceerd.
Het was geschreven door Bessy Ki-
vlng en „het ging er in als koek". In
een aantekening van 10 september
'1969 lees ik dat het verhaal in boek
vorm niet (meer) in de handel is. We
hebben toen onze vragenstellers ver
wezen naar de tweedehands-boek
handel of bibliotheek, waar het mis
schien zou kunnen zijn. Een van de
dames van het bijkantoor te Rotter
dam heeft een vrije middag opgeof
ferd in het Gemeente-archief van
haar woonplaats en uit de zware inge
bonden Jaargangen van de Rotter
dammer haar geheugen opgefrist,
niet alleen aan Edna Earl, maar ook
aan het merkwaardige feuilleton, dat
helaas nooit werd uitgegeven als
boek: Geen plaats in de herberg, dat
op de redactie van de Nieuwe Haag-
sche Courant van dag tot dag werd
verder geschreven door Hendrik Gre-
ven. Wij weten niet wie meer genoten
hebben van dit verhaal: de lezers van
de krant, dan wel de collega's die elke
dag de geboorte van de nieuwe afle
vering van minuut tot minuut kon
den meemaken. Overigens zagen wij
in het Haagse gemeente-archief ook
de meterslange en hoge kasten met
dezelfde Ingebonden kranten van de
Nieuwe Haagsche Courant, een
machtig spektakel, maar niet opval
lend in de 12 km lange planken vol
met allerlei archiefspullen. Heerlijk
om daarheen iemand te mogen ver
wijzen!
HET GEBEDENBOEKJE: Op 7 mei
hebben we een vraag geplaatst naar
de herkomst van een bepaald dank
gebed. Daar kwamen veel reacties op.
Echter (nog) niet de naam van dege
nen die deze gebeden samen stelden.
De oudste gegevens stammen uit een
„klein handgebedeboekje, zeer be
kwaam en profijtelijk voor Jonge en
oude personen" gedrukt bij J H de
Lange, Boekdrukker en verkooper
aan den Brink te Deventer in 1814.
Tevens ontvingen we de fotocopy van
de 8ste druk van dit boekje (1881 te
Zierikzee, bij P. de Looze). Verder
waren er verschillende teksten, maar
de meeste komen toch wel op hetzelf
de neer. Voor nóg oudere gegevens
houden we ons gaarne aanbevolen
VKAAU: Clara Jansd. van Spaer-
woude had volgens uw gegevens geen
rechtstreekse erfgenamen. Aangezien
u schrijft dat de positie van bastaard
kinderen niet oneervol was, zou het
wellicht mogelijk zijn dat Clara haar
bastaardkind»eren) in haar erfenis
heeft laten delen en dat dit bij vol
gende generaties is doorgegaan. Mijn
conclusie is dat het aannemelijk lijkt
dat Clara wèl rechtstreekse afstam
melingen gehad heeft en nog heeft, zij
het dan uit een of meer buitenechte
lijke relaties
ANTWOORD: Het beste is Clara
hierover zelf aan het woord te laten.
Oeboren in 1530, overleden 4 augus
tus 1615, maakte zij in 1598 haar
testament, waar ik het volgende aan
ontleen: dewijle ick gene kinde
ren, descendenten, nochte necessare
erfgenamen hebbeToen zij dit
testament maakte, was zij dus 68 Jaar
oud. dus de kans op mogelijke ver
houdingen en bastaarden was toen
wel voorbij. Het gemeentearchief te
Delft heeft kasten vol gegevens om
trent de bepalingen van dit testa
ment en degenen die de toelage ont
vingen. Aangezien we geprobeerd
hebben dit alles in klein bestek over
zichtelijk onder te brengen, met ver
wijzing naar plaatsen en artikelen,
waar meer te lezen zou zijn over deze
merkwaardige geschiedenis, meen ik
dat het niet veel zin heeft de heer van
Tiggelen van dat archief verder lastig
te vallen om meer gegevens. WIJ zelf
willen het hier nu ook wel graag bij
laten.
AANVULLING van abonnee over
het aanhankelijke fietskarretje; Be
halve het door de ANWB aan u ge
noemde wagentje van Watertje 8,
Zoeterwoude, zou ik graag uw aan
dacht willen vestigen op dat van de
firma Zwartkar GV. Postbus 2093,
Amsterdam. Het wordt besproken in
de VogelVrije Fietser van april, het
blad van de ENFB, Postbus 2000,
3800 AA. Amersfoort.
ANTWOORD: Prijzen, plaatjes en
bijzonderheden moeten geïnteres
seerden zelf vragen. Deze rubriek
maakt geen reclame voor bonden of
wagentjes.
VRAAG: Ik heb kippen op mijn ter-
relntje lopen. Mag ik de eieren als
scharrels verkopen? Aan welke voor
waarden moeten ze voldoen?
ANTWOORD: Als de behuizing van
de legkippen aan alle eisen voldoet,
zou u. na bevredigend contact met de
Stichting Scharreleierencontrole die
eieren wel zo mogen noemen (adres
van deze stichting: Hoge Weg la,
Raalte) Die eitjes moeten komen van
een terrein, waar a. ten hoogste 8
kippen per m' lopen, b minstens 1/3
van de voor de kip bestemde ruimte
bedekt moet zijn met stro, turfmolm,
zand of ander strooiselmateriaal; c.
de kippen mogen niet uit de legpro-
duktie zijn gebracht voor een bepaal
de legperlode door middel van me
thoden waarbij water of/en voede
ronthoudingen, gedurende langere
tijd dan 24 uur. (gegevens van voor
lichting Bureau v.d. Voeding, zie In
formatie 2de Jaargang nr 2). Een an
dere zaak is. of u die eieren zo maar
op uw eigen houtje mag verkopen.
Daarover moet u met de controleur
van de Stichting maar eens praten.
VRAGEN over het Sint Elmusvuur
en de Bolbliksem: Met het doorzen
den van dit probleem naar de weer
man Hans de Jong was het Juiste
adres wel gevonden! Hartelijk dank
voor zoveel medewerking! Ik hoop nu
maar dat u de door de heer De Jong
verstrekte gegevens nu ook allemaal
uitgeknipt heeft en geplakt heeft in
het boek van Chriet Titulaer
VRAAG: Hoe kan ik op een milieu
vriendelijke manier motten weg
houden?
ANTWOORD: We gaan bij het lezen
van uw vraag uit van de gedachte dat
u geen motten (meer) heeft 8chone
en geluchte spullen doet u in motten-
zakken of dekenkisten, waarin u een
paar kranten gelegd heeft. Een prop
krantenpapier, waarop een paar
druppels petroleum, kunnen ook in
de hoeken van zo'n kist gelegd wor
den. Papiertjes van toiletzeep in de
zakken van uw winterjas en verder
gedroogde noteblaren, alsem, laven
del. mint. rozemarijn. Hang die plan
ten in de kasten of leg ze tussen
kleren en ondergoed.
