werkt averechts Fietsenfabriek EMPO failliet Textielaanvoer stagneert laat Unctad niet onberoerd arroa-mijt gevaar fi>or de fruitteelt Winkeldieven vaak scholier 'atat uurder of Odell: beleid is onlogisch en merkwaardig U— Kledingmarkt sterk verzadigd Russen eten kip uit Nederland Postorder-bedrijven kunnen klanten niet leveren Goudprijs stijgt nog verder Sr en Wereldbank rekenen te weinig met Derde Wereld o'Ie hand m ERDAG 26 MEI 1979 FINANCIENtN ECONOMIE TROUW/KWARTET 31 een onzer verslaggevers ITERDAM De filosofie van het huidige energiebeleid in Nederland berust op de nderstelling dat zich binnen afzienbare tijd een tekort aan olie en aardgas zal voordoen, rbij wordt echter voorbijgegaan aan de werkelijke oorzaken van de Nederlandse schaar- Onze energiepolitiek werkt averechts. conclusie komt dr P. R. hoogleraar in de economische ciale geografie aan de Erasmus rsiteit te Rotterdam in een kri- g beschouwing van de uitgangs van het Nederlandse energle- 9i De beschouwing van prof is gepubliceerd in Economisch 3tyische Berichten. 3ai odell merkt in zijn artikel op wezenlijke discussie over hel ebeleid van Nederland wordl rsboomd door één fundamen •llingname van de regering, na dat zij niet zal toestaan dat d( lo-fcle veronderstelling die aar Ynergiebeleid ten grondslag ligt vochten wordt. Deze central* A kierstelling is de vaste overtui gg ran de regering, dat op relatiel j: termijn een fysieke schaarste pe en aardgas een feit zal zijn ïid van de regering met be tot de verwachte schaarste en aardgas de eerste teke- aarvan zouden de huidige pro- aan de aanbodzijde zijn ich, aldus prof Odell, ten eerste op het beperken van het energiever bruik. ten tweede op het zuinig om springen met onze aardgasreserves en ten derde op het ontwikkelen van alternatieve energiebronnen. Wat het besparen van energie betreft meent hij, dat dit weliswaar al een tijdje met wisselend enthousiasme wordt gepre dikt, maar dat het zeer weinig in de praktijk wordt gebracht. Dit komt o.a. door het onwrikbare vertrouwen dat onze politici hebben in het prijs mechanisme als het voornaamste in strument voor het besparen van energie. Prijsmechanisme Volgens Odell is energiebesparing met als enig instrument het prijsme chanisme echter geen lang leven be schoren. Het doelbewust bevorderen van de elektrificatie gevolg van het aanwenden van kernenergie en kolen voor de leverantie van energie die in de vorm van elektriciteit nodig is zal onvermijdelijk leiden tot een (vol komen onnodige) stijging van het energieverbruik. Er is volgens prof. Odell echter nog een andere reden, waarom men niet te vast op de mogelijkheden van be sparing zal kunnen vertrouwen. Dat is de onveranderde officiële opvat ting. dat de economische groei afhan kelijk is van een stijging van het energieverbruik. Anders gezegd, de redenering is dat te voorzichtig om springen met energie te weinig groei oplevert. Iets, waarvan de Juistheid echter in twijfel moet worden ge trokken. Wat de aanbodkant betreft is het overheidsbeleid gericht op het ver vangen van het gebruik van aardgas door het gebruik van andere energie bronnen. Daarbij, aldus Odell, is men zelfs bereid het olieverbruik opzette lijk te verhogen ondanks het feit, dat de regering beweert dat er sprake is van een feitelijk en potentieel tekort schietend olieaanbod. Het beleid houdt ook rekening met een stijgend gebruik van kolen, die van een andere kant van de aardbol zullen moeten worden gehaald (net als de olie). Ook, zegt hij. vloeit uit dit beleid de wens voort om dure kernenergie (duur, om dat kernenergie slechts voor de pro- duktie van elektriciteit kan worden aangewend) te gebruiken. Onzekerheden Volgens Odell kan de conclusie niet anders zijn dan dat dit een merk waardig beleid is, vol onzekerheden en onberekenbare gevolgen. En, zegt hij. het wordt bijna helemaal onbe grijpelijk door de even merkwaardige beslissing met betrekking tot het ge bruik van aardgasvoorraden, nl. de OPRC beslissing om duurdere bronnen te v prefereren boven goedkopere. van bepaalde economisch-politieke omstandigheden, waarin de oliepro ducenten nu verkeren. De daarmede samenhangende problemen worden nog versterkt door de klakkeloze aan vaarding door de verbruikers van olie van het idee, dat het overduidelijk door mensen bedachte olietekort on losmakelijk verbonden is met de vooruitzichten op lange termijn met betrekking tot de beschikbaarheid van dit produkt. In al zijn facetten, meent prof. Odell, is het energiebeleid onlogisch en in consistent, voornamelijk omdat niet doelbewust en systematisch aan dacht is geschonken aan de gevolgen van de uitgestippelde beleidslijnen. De situatie wordt daarbij nog ver slechterd door de gerechtvaardigde twijfel die we kunnen hebben ten aanzien van de fundamentele veron derstellingen achter de ontwikkeling van het beleid. Is er werkelijk enig bewijs voor een zodanig tekort aan olie en aardgas dat het beleid voor de lange termijn zonder meer van een dergelijke schaarste moet uitgaan? Volgens Odell is eerder het tegendeel het ge val. De schaarste die we nu kennen, merkt hij op, is uitsluitend het gevolg Volgens Odell kan de OPEC naar believen de produktie beperken. „En wij helpen de OPEC bij het realiseren van haar doelstellingen". In de eerste plaats door niet te onderkennen, dat de mate waarin het kleine aantal OPEC-landen (13) de markt beheerst (marktaandeel 60 procent) louter een historische toevalligheid is. Voorts door ons falen wat betreft het tot ontwikkeling brengen van olie- en aardgasvelden in andere delen van de wereld. En dat nu nieuwe technieken be schikbaar zijn en de consument be reid is een hogere prijs te betalen. Ook speelt echter een rol het feit, dat industriële landen, die belangrijke olie- en aardgasvoorraden ontdekt hebben, hun produktie van olie en gas beneden de volledige capaciteit proberen te houden. Door ons handelen wordt de macht van het OPEC-kartel steeds groter. Volgens prof. Odell is het daarom zaak, dat de produktie van de nu bekende explolteerbare voorraden tot het maximaal mogelijke wordt opgevoerd, teneinde zo de wereld vraag naar olie uit de OPEC-landen te beperken. Verder zal daadwerke lijk moeten worden overgegaan op een strategie, gericht op een laag energieverbruik teneinde zowel het „politieke" olietekort op de korte ter mijn te verminderen als de onzeker heid ten aanzien van het energie aanbod op de lange termijn te doen afnemen. Ten slotte zal er een overeenkomst moeten komen tussen alle westerse landen om zich gezamenlijk in te spannen om olie en gasbronnen te zoeken en te exploiteren in zoveel mogelijk landen en streken. „Als men", aldus Odell, „op deze drie pun ten tot daden overgaat kunnen ten minste drie generaties over de olie en aardgas beschikken". HAAO (ANP) Met de mogelijke komst van de varroa- een insect dat een dodelijke bijenziekte veroorzaakt, m( t ook de fruitteelt in ons land bedreigd. Dit meent de Tiiging tot bevordering van de bijenteelt. ADVERTENTIE deze vereniging heeft de var- al grote schade aangericht jde bijenvolken in Duitsland en groot, dat hij vanuit Duits land binnenkomt, ongeveer 15.000 bijenhouders triand zijn er naar schatting i die regelmatig bijenvolken Jen: aan fruittelers voor de be- 'lg van bloemen van onder meer len, frambozen, kruisbessen en maar ook van appels, peren augurken. Het telen van deze fluitsoorten zou ernstige schade ondervinden wan neer de varroa-mijt zich daadwerke lijk onder de Nederlandse bijen zou nestelen. Dat zou kunnen betekenen dat er over een of twee Jaar geen gezonde bij meer is in Nederland. De vereniging is zeer verontrust temeer omdat er over het spreldingsgedrag van de varroa- mijt. weinig bekend is, wat de bestrij ding van dit insect bemoeilijkt. ÏS9M HAAG (ANP) De kimumprijs voor patates nfes (zonder saus) is ver- gd tot 95 cent voor 165 |n in plaats van 80 cent 1150 gram. De oorzaak van prijsverhoging is de kosten- ting van de grondstoffen, V tnamelijk die van voorge- ken frites, aldus heeft het üsterie van economische fcn meegedeeld. I gaat hier om patat in een enaamde wegwerpverpak- O-k. Voor andere gewichts- 19iveelheden dan 165 gram zal nk#rijs evenredig hoger of la- worden. Er wordt nu uitge- m van 165 gram, omdat uit onderzoek van het Produk- eitscentrum van het Be- fschap Horeca is gebleken, dit de meest voorkomende lie is. I aardappelprijsstijging in e maanden is een niet onge- jikelijk verschijnsel, aldus ministerie van Economi- t zaken. Het aardappelsei- b loopt namelijk ten einde. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Volgens de Duitse professor Helmstfldter is de kledingmarkt in zijn lang in sterke mate verzadigd, voor al voor die kleding die we als basisbehoefte beschouwen. In 1958 had nog 80 procent van de kledingaankopen betrekking op die eerste behoeften, in 1976 was dat slechts 46 procent. Bo vendien als het inkomen netto met één procent stijgt, gaan de textielaankopen met niet meer dan 0.8 procent omhoog De verzadiging heeft vervelen de consequenties voor de ate liers waar ze kwaliteitskleding maken. Zoals bekend legt men er in de textielwereld steeds de nadruk op, dat de West-Euro- pese producenten het moeten zoeken in kwaliteitskleding. Tegen het massagoed uit bij voorbeeld Hongkong kunnen we hier toch niet op concurre ren. De kwaliteitskleding moet een hogere prijs opbrengen. En prof. Helmstödter betwijfeld, of de consument die wel wil opbrengen, zo blijkt uit het weekblad Adformatie. UTRECHT (ANP) De grootste afnemer van Nederlandse kip is de Sowjet-Unie. De Russen kochten in april 1.651 ton panklare kippen. West-Duits- land kwam op de twee de plaats met 400 ton. Door de gestegen ex port naar deze en ande re landen blijven wei nig kippen in de voor raadkamers van de slachterijen over. Dit blijkt uit cijfers van het Produktschap voor puimvee en eieren over de export van deze bedrijfstak in de afgelopen maand. In het algemeen steeg de uitvoer van zowel eie ren als geslacht pluim vee gedurende het eer ste kwartaal van dit jaar in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar. De prijzen stegen echter niet mee. Het produktschap maakt zich zorgen over de gestegen prijzen van het pluimveevoer. Het verwacht over niet al te lange tijd doorbereke ning hiervan in de prij zen voor de consument. Van een onzer verslaggevers DEN HAAG Scholleren of stu denten zijn erg vaak betrokken bij winkeldiefstallen in waren huizen. Van de ruim 25.000 men sen die vorig jaar in een waren huis wegens diefstal zijn aange houden gaf 42 procent op scholiei of student te zijn. HuisvrouweD vertegenwoordigden 13 procent van het totaal. Deze gegevens zijn naar voren gekomen bij een onderzoek var het Centraal Bureau voor de Sta tistiek in 331 grote zaken. Be hal ve voor het beroep interesseerden de onderzoekers zich ook voor d< herkomst van de betrapten. Die bleken in 17.974 gevallen Neder lander te zijn. Er waren 2.708 bui tenlanders onder de aangehoude nen en 4.751 personen van wie de nationaliteit niet bekend was. De winkeldieven waren overwegend mannen. Tegenover iedere drie mannen stonden twee vrouwen. Kleding en kleding-accessoires waren bij de winkeldieven hel meest in trek, kwam te voor schijn uit het CBS-onderzoek Een op de vijf diefstallen lag op dat gebied. Hierna volgder schrijfwaren, doe-het-zelf-artike- len, voedingswaren en drank. Of een winkeldiefstal aan de poli tie wordt gemeld bleek sterk af hankelijk van de waarde van de gestolen goederen. In 57 procent van alle gevallen werd de politie erin gemengd, maar als het om goederen ging met een waarde van minder dan 25 gulden werd slechts een kwart van de diefstal len aan de politie doorgegeven. De verkoopwaarde van alle in de 331 zaken gestolen goederen was in 1978 1.640.000 gulden. Onge veer een derde van die goederen moest als verloren worden be schouwd. Van een onzer verslaggevers VORDEN De rechtbank ln Zutphen heeft de rijwiellabriek EMPO in Zutphen failliet verklaard. Bij EMPO werken veer tig mensen; jaren geleden waren dat er nog tachtig. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Nederlandse postorderbedrijven zeggen hinder te ondervinden van de import-beperkende maatregelen in de textiel Leveringen aan de klanten kunnen soms niet worden uitgevoerd omdat de goederen niet binnenkomen. Dat is het gevolg van onverwachte administratieve belemmeringen bij import uit Derde Wereldlanden zegt de Nederlandse Postorderbond. Textielgoederen zijn goed voor 40 procent van het postordersassortiment. De curator in het faillissement mr. A van Oosten zal trachten gegadigden voor overname te vinden, waarbij be houd van de werkgelegenheid een be langrijk argument is. Volgens de cu rator „staat het bedrijf er netjes bij, de lonen zijn betaald en we hebben nu een zekere adempauze om te pro beren de continuïteit van de fabriek veilig te stellen." Mr. Van Oosten die pas sinds enkele dagen curator is, wist nog niet precies waarom het met EMPO mis is ge gaan. Op zichzelf is het faillissement een opmerkelijke zaak want het aan tal verkochte fietsen in Nederland bewoog zich de laatste jaren in stij gende lijn. Weliswaar kocht de consu ment veel importfietsen maar de rij wielfabrikanten in Nederland hebben in het algemeen toch meegeprofi teerd van de hausse. Directe oorzaak van het faillissement was een gebrek aan contante geldmiddelen; er is een grote schuld aan de fiscus en aan de bedrijfsvereniging. De administratieve maatregelen waarvan in toenemende mate ge bruik wordt gemaakt, behoren bij het Multivezelakkoord, de afspraak met ontwikkelingslanden om hun textie- lultvoer naar de EO af te remmen. De service aan de klanten wordt hier door onnodig verzwakt, vindt de Postorderbond. „Men ziet over het hoofd dat de Nederlandse textielhan del en de postorderbedrijven op de import uit de Derde Wereld zijn aan gewezen omdat de Nederlandse tex tielindustrie onvoldoende kan leve ren. De postorderbedrijven hebben zich samen met andere partners in de textielhandel gewend tot staatsscre taris Beijen van economische zaken. EMPO is een van de zeer weinige KrAfllPt fietsenfabrieken in Nederland die niet in buitenlandse handen is. Het is een oud familiebedrijf. „Onder het personeel is nog veel ambachtelijke kennis," aldus mr. Van Oosten. Kopen per post was vroeger bijna altijd: kopen op krediet. Zo'n tien jaar gelden geschiedde nog 80 6 90 procent van de betalingen op termijn. nu minder dan 50 proent. Dat zei directeur Schellekens van Necker- mann Postorders onlangs op een stu diedag. Schellekens vermeldde niet of de kredietverlening ook in absolu te bedragen is teruggelopen. De laat ste tien Jaar is de postorderomzet namelijk nogal gegroeid. Die groei zette ook in 1978 door: met 9 procent" terwijl de detailhandel in zijn geheel 7 procent steeg en de warenhuisom- zet slechts 6 procent. De postorder bond raamt de totale verkoop per post ln 1978 op 1,1 miljard. De bond voorspelt tenslotte dat de vaak zeer lijvige postordercatalogi ln de toekomst niet meer gratis toege zonden worden maar te koop zullen zijn in de boekhandel. Reden: de pro duktie en verzending wordt te duur. Manu-france in Frankrijk zendt al jaren niet gratis toe en Neckermann ln Duitsland doet dat sinds kort niet meer. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Aan de stijging van de goudprijs komt geen einde. Vrij dag ging het opnieuw bergopwaarts. In Londen werd de „psychologische grens" van 270 dollar per ounce (31,1 gram) overschreden met een notering van 270,15 dollar per ounce. Woens dag beliep de prijs nog 265,625 dollar per ounce. In Zürich kwam de goudprijs gisteren uit op 270,125 dollar per ounce. In Amsterdam werden vrijdag geen goudnoteringen opgemaakt flco Kussendrager ILLA Op de VN-conferentie voor handel en ontwikkeling speelt ,een rol. De westerse landen willen eigenlijk niet praten over 0)taire zaken. Die horen thuis bij de Wereldbank en bij het Interna- e Monetaire Fonds (IMF) en niet op de Unctad, in Manilla. De 11 kkelingslanden zijn het daarmee niet eens. Zij hebben nauwelijks d bij het IMF en bij de Wereldbank en ze vinden dat die lingen te weinig rekenen met het belang van de Derde Wereld. Mooi klinkend lai dat ze tijdens de Unctad veel waarde hechten aan overleg over vtaire zaken. mie. Als wij voortdurend gebrek aan geld hebben, kunnen we niets in het westen kopen wat de economische opleving nog verder belemmert. Iets doen aan betalings balansoverschotten en -tekorten is ook in het belang van het westen zelf. Overigens verzetten West-Duitsland en Japan zich met hand en tand tegen bemoeienis van het IMF met hun economische zaken. reldgeldstelsel kraakt in zal zijn voe- ie denkt aan de oliecrisis, de waarde- van de dollar, de voortdurende beta- lansoverschotten van sommige lan- dus de tekorten van veel andere, en schulden waarin de Derde Wereld eeft moeten steken, weet waarom, lame de betalingsbalanstekorten ee zij worden opgezadeld zijn de Der- ild een doorn het oog. Zij moet veel ofcopen tegen steeds hogere prijzen rieprodukten in het westen bijvoor- dan zij kan verkopen (vooral grond- eeJ). En wie meer uitgeeft dan hij ver- lt met tekorten. d c érnationale Monetaire Ponds wil in tval wel bijspringen met leningen, at gaat met harde hand Er worden gesteld aan de ontwikkelingslan- t om leningen aankloppen Die lan- •eten fors bezuinigen. Niet zelden op sociale programma's in bijvoorbeeld onder wijs en gezondheidszorg. De Derde Wereld wil nu dat het Internationale Monetaire Fonds meer op lange termijn gaat werken. Dat het niet alleen noodverbanden legt voor ontwikkelingslanden in acute moei lijkheden, maar meer bijdraagt aan de ont wikkeling van de Derde Wereld. Arme lan den moeten de tijd krijgen hun economie op poten te zetten en over langere termijn op goede voorwaarden kunnen lenen. Verder vraagt de „Groep van 77" (119 ont wikkelingslanden). dat het IMF zich bezig gaat houden met de betalingsbalansover schotten van westerse landen. Niet alleen de Derde Wereldstaten die te kort komen moeten op hun vingers worden getikt, maar bijvoorbeeld ook Japan en West-Duitsland. die bij wijze van spreken niet weten waar ze met hun yens en dollars naar toe moeten. Bovendien, zeggen de ontwikkelingslanden, is dat zeer ongezond voor de wereldecono Voor hulp aan ontwikkelingslanden met tekorten heeft het IMF een aparte instelling voor „compensatoire financiering". Lenin gen van het monetaire fonds voor landen met tekorten. Het klinkt mooi, maar de ontwikkelingslanden hebben er weinig aan. Het leeuwedeel van de 10 miljard gulden, die tot nu toe voor „compensatoire financie ring". is uitgegeven ging naar landen als Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid-Afrika. Die horen nu niet direct tot de Derde We reld. Voor de ontwikkelingslanden, die be talingsbalanshulp kregen door aanvullende financieringen van het IMF, is het nogal ongelijk verdeeld. Egypte kreeg meer dan zijn hele tekort door tegenvallende uitvoer van grondstoffen vergoed; Papoea Nieuw- Guinea slechts 1 procent. Ook dat steekt de ontwikkelingslanden. Evenals de harde af- betalingseisen en de rente. Ze willen dat de regeling voor „compensa toire financiering" meer wordt toegesneden op de Derde Wereld en alleen gaat gelden voor grondstoffen. Daar hebben de ontwik kelingslanden het meeste aan. Opvallend is dat ze daarbij West-Duitsland aan hun zijde vinden en dat gebeurt zelden. Bonn wil een uitbreiding van de overeenkomst voor „sta bilisering van exportopbrengsten", die de Europese Gemeenschap heeft met een aan tal ontwikkelingslanden, vooral ln Afrika. Het lijkt op de leningen van het IMF bij tegenvallende uitvoer. Schuldenlast Doordat zij voortdurend te kort komen heb ben de ontwikkelingslanden overal en ner gens moeten lenen om toch nog de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Hun schul denlast wordt op het ogenblik geschat op 600 miljard gulden, grotendeels bij westerse landen en Internationale instellingen en voor de rest bij de gewone banken. Tot hun nadeel zijn de Derde Wereldlanden steeds meer op banken aangewezen en bankiers staan niet bekend als ontwikkelaars. De Derde Wereld moet echter wel bij de duivel te biecht omdat tekorten steeds groter wor den en aan de andere kant de bereidheid van de westerse landen tot het geven van ontwikkelingshulp steeds geringer wordt. Met name de Afrikanen wijzen er hier ln Manilla ook nog op dat ze door de tekorten en de schulden fors moeten bezuinigen. Moeten besluiten een waterleiding dan maar niet aan te leggen of gedwongen zijn verbetering van de landbouw te laten wach ten. Op de Unctad gaat een rapport rond waaruit blijkt, dat Afrikaanse landen door de zware schuldenlast gedwongen waren produkten uit te voeren tegen veel te lage prijzen. Hoeveel er betaald werd was niet zo belangrijk, als er maar geld in het laatje kwam. Geldgebrek en schulden belemme ren steeds meer de ontwikkeling van de Derde Wereld. Verlichting Voor de armste ontwikkelingslanden met betalingsbalanstekorten kwam enige ver lichting toen westerse landen waaronder. Nederland besloten de schuld kwijt te schelden. De Verenigde 8taten piekeren daar niet over, zo herhaalde gisteren de Amerikaanse delegatieleider in een ge sprek. Kwijtschelding van schulden is, vol gens de Amerikaanse wet. niet mogelijk, zo zei hij. Washington stelt zich trouwens op de Unctad helemaal bikkelhard op tegen over'de Derde Wereld Over de schuldenverlichting zeggen de ont wikkelingslanden hier. dat het allemaal aar dig is. maar niet voldoende Zij bepleiten de instelling van een internationale schulden commissie. waar de Derde Wereld een be hoorlijke vinger ln de pap moet hebben. Die commissie moet alle schulden op een rijtje zetten, maar vooral ook beoordelen hoe de economie van ontwikkelingslanden erbij staat. Als bij voorbeeld Zambia door een lage koperprtjs waar dat land niets aan kan doen zijn verplichtingen niet kan nakomen, dan moet daarover gepraat kun nen worden. De westerse landen voelen tot op heden weinig voor zo'n schuldencommissie, maar *r bestaat enig vertrouwen dat deze er wel komt. Wat de taken en bevoegdheden en de invloed van de Derde Wereld zouden moe ten zijn, is weer een heel ander verhaal. Het is niet de enige nieuwe Instelling die de ontwikkelingslanden willen. Ze vragen ook ;en „gespreksgroep van deskundigen op hoog niveau", die zich moet bezighouden met de wereldeconomie en met name het wereldgeldstelsel. Het westen is tegen met uitzondering van Nederland, dat wél wil praten over zo'n deskundlgengroep.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 31