Klinkend geloof uit onze geschiedenis
fouter UttMfó
Dat is geen
werk(en)
Een mijlpaal voor CvS
Trouw
[MD Boekennieuws
(Sbmiactftrntrcn <goDattpailetne
pfolmm&a ©auto: tot aüfytin
g^c/eft eengfyeefteUhe her
mahinqbe ban alien
<£f)irftëmenftl)r.
€um (StatiaetpawiegiOv
Vóórdat u honderden guldens wóggooit
THACIR
Kerken vragen
geld voor India
ZATERDAG 19 MEI 1979
door A. J. Klei
De collega die verleden week dins
dagochtend ons redactielokaal
binnentrad, keek enigszins mis
noegd. Hij hield pagina twee on-
hoog en sprak narrig, wat moeten
wij in de krant met die kerkelijke
geheimtaal?
Hoezo?, vroegen we vriendelijk,
want we blijven onder alle om
standigheden vriendelijk.
Het bleek dat de kop boven ons
bericht over de visie van de chris
tenen voor het socialisme op de
komende Europese verkiezingen
zijn wrevel had gewekt. Daarin
stond de afkorting CvS, en dat zou
de gemiddelde krantelezer niet
snappen.
Wij wierpen tegen dat de ganse
krant wemelt van afkortingen in
koppen boven berichten en begon
nen op te sommen: CDA. PSP. VN.
Unctad, Unifil...
Onze collega onderbrak ons en gaf
als zijn oordeel dat de meeste
mensen best weten wat dat alle
maal betekent. Het zijn, zei hij.
volledig ingeburgerde afkor
tingen.
Hierop verklaarden wij plechtig
dat de christenen voor het socia
lisme thans, of men dat nu be
treurt of toejuicht, voldoende in
geburgerd zijn om afgekort in een
krantekop te kunnen staan. Bo
vendien, maar dat zeiden we niet
hardop, nemen ze önverkort veel
te veel ruimte in de kop in.
De CvS hebben (of heeft, want
Cv8 staat ook voor. de bewéging
christenen voor het socialisme)
hiermee een mijlpaal bereikt. Het
voorrecht om afgekort in een
krantekop te staan is in 't kerk
nieuws aan weinigen beschoren.
CvS deelt (of: de Cv» delen), voor
zover tk ln de gauwigheid heb kun
nen nagaan, deze uitzonderlike
positie slechts met het Nederlands
bijbelgenootschap (NBG) en met
het speciale fonds van de wereld
raad ter bestrijding van de rassen
waan (PCR).
Overigens is de positie van het
NB O in dit opzicht wankel. Deze
afkorting kan tot verwarring lei
den. Stel dat wij aanleiding vin
den. geestdriftig te melden: NGB
nog steeds in teek!, dan is er alle
kans dat een vluchtig lezer (en
veel krantelezers zijn vluchtig)
meent dat het hier gaat om het
bijbelgenootschap, in plaats van
om de Nederlandse geloofsbelij
denis.
We hebben 't uit hartelijkheid een
keertje geprobeerd met de Neder
landse zendingsraad. NZR zetten
we in de kop, maar minder (in)ge-
wijde collega's dachten toen dat
wij met de nationale ziekenhuis
raad aan de gang waren. Dat was
dus snel afgelopen.
Inmiddels heeft onze kop met
„CvS" erin veel afgunst gewekt in
kerkelijke kringen. Dat valt ook
wel te begrijpen. Ik weet bijvoor
beeld dat de gereformeerde bond
in de hervormde kerk reeds lang
uitziet naar het moment, waarop
wij het zullen hebben over de G.B.
Wij achten de tijd hiervoor echter
nog niet rijp. Recente steekproe
ven hebben aangetoond dat nog te
veel lezers bij het aanschouwen
van de letters G.B. aan Engeland
denken.
Ook de confessionele vereniging
hunkert naar de dag, waarop in
een krantekop zal prijken: C.V. In
het confessionele Hervormd
Weekblad gebruikt dominee Kooi-
stra te pas en te onpas deze afkor
ting om haar toch maar ingang te
doen vinden. We waarderen 2ijn
vlijtig pogen, we moedigen hem
gaarne aan om op het ingeslagen
pad voort te gaan, maar we kun
nen nog niets beloven. We willen
er nog een wintertje overheen la
ten gaan en kijken of er in ver
band met de energiebesparing erg
veel gesproken zal worden over 't
al dan niet stoken van de c.v. Is dit
het geval, dan kunnen we helaas
niet tot het gebruik van C.V. over
gaan.
Intussen neemt het gebruik van
afkortingen in de kerkelijke we
reld hand over hand toe. De leden
van de deze week officiéél geopen
de gereformeerde synode hebben
bij hun papieren een lijst met 119
afkortingen ontvangen en ik kan
wel meteen vertellen, dat die lijst
niet volledig is, want CvS staat er
niet op. En dat terwijl ik zó een
handvol gereformeerde theologen,
al dan niet in 't ambt, kan opnoe
men die CvS zijn.
Een synodezitting is openbaar.
maar als we niet oppassen wordt
dit schijn. Indien de synodeleden
de hun verstrekte afkortingen in
hun debatten gaan toepassen, zit
de publieke tribune voor gek. En
dan zeker achteraf klagen, dat het
kerkvolk niet meeleeft!
Ik geef een fragment uit een denk
beeldige discussie:
Voorzitter, ik lees hier in het
rapport van Dobu, dat men subsi
die heeft gevraagd aan Dobij.
maar had die aanvraag niet ge
richt dienen te worden aan de
EDCS?
Het woord is aan...
Een ogenblik, voorzitter! Ik ben
er namens Dobi bij betrokken ge
weest en kan meedelen dat het
hier ging om iemand die een UO
moest volgen aan het HKI. Men
had dit ook in het GTT kunnen
lezen.
(Oplossingen elders op deze
pagina)
door dr. C. Rijnsdorp
Het hier te bespreken boekje heet Klinkend geloof. De
ondertitel maakt de zaak wat duidelijker; hij luidt: „Uit de
geschiedenis van het Nederlandse kerkelijk en geestelijk Citaten
lied". Het zijn acht gebundelde radiolezingen vanwege de
NCRV, onder redactie van A. C. Honders.
over het kerklied op een rijtje te
zetten. Gemakshalve laat ik de na
men van de desbetreffende schrijvers
en de nummers van de bladzijden
onvermeld.
Dr Honders (geb. 1923) heeft voor een
korte inleiding gezorgd en voorts
twee hoofdstukken bijgedragen. De
overige zes vermelden als auteurs W.
F. Dankbaar, C. F. W. Herngreen, W
ADVERTENTIE
Prof <Jf. IC. Runia
VRAGEN VAN ONZE TIJD
1«0Wz 18.90
Klaar an naWa» «ctvyi oe auttu' ov*> verscM-
ier.de onderwerpen die m discussie «n Oe
•cfT'ico» ftee'i. n tyn oefoog goed gefundeerde
atgumooten Van AaN' «arfa aanOavo'en
(Kark an Thaotog*)
Prof dr K Runia
EIGENTIJDSE VRAGEN
isa bu i ia so
Opn.euw brengt de autau' op giaihaidara w«i»
een aantal vragan ier spraka -waarop m dere
anal veranderende ind diverse antwoorden ge
geven ««Ofdan
Oe. M. P van Oi|k
THEOLOGIE TUSSEN GISTEREN EN MORGEN
160 OU 20 7$
Oa la/er ontmoet via een kntucno weergave da
gedecMen van «vei se bafcande theologen Wm
d f boek 'ee«' wordt ongemeen voir j*r Hang»t*
aanoevofcn iKerkbted van het Noordem
OE MAN IN KWESTIE
128 bif I 14.95
Oe auteur tprak 40 uur mal Wiersmga tn de
hoop mnveraianden op te nemen en da duieiiR-
he»d ie dienen m dar opzicht u Aa/ber»
boek to"0Ogn dan a»e andere pubLcatros d e
aan de kwesf'e gom,a n,n Leeuwarder
Courant)
Vark'Hgbat' m de boothanoot
[MO KOK KAMPEN
P. van der Hoeven. A. G. Soeting, A.
Sturm en A. Ypma. De omvang van
het werkje is 110 blz. en de prijs
13,90 (voor NCR V-leden 11.-).
De stijl waarin de bijdragen geschre
ven zijn verschilt weinig, zodat men
het boekje kan bekijken als het pro-
dukt van één ploeg. Dit vergemakke
lijkt niet alleen het lezen, maar ook
het citeren. Ik wilde namelijk begin
nen met enkele algemene uitspraken
Hier zijn de citaten, naar de inhoud
aanééngevoegd: „Altijd weer is de
christelijke gemeente door niets zo
opgewonden geraakt als door het op
duiken of invoeren van nieuwe ker
kliederen. Het is de gemeente die in
hoge mate, hetzij door attent, hetzij
door nalatig te zijn, beslist over het
wel en wee van haar eigen lied. In elke
bundel zal men iets moeten dragen,
dat men persoonlijk niet zo van harte
meezingt. In de zang van de gemeen
te dient vóór alles het gedenken van
God en van zijn daden tot uiting te
komen.
waarin opgenomen Oc Rotter
dammer. met Oordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoo'dredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Postma
HOOFDKANTOOR
POS.iöu% 859
1000 AW Am«,tefdaf*>
Wibautsfaat t3i
Amsterdam Jk
tev. U006 Jii' Tl
L_
iv^fti.ih k"
c,,--grr 23 00 12 574
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
Pos-bus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-115580 (Abonnementen
en Bezorging)
lel 010-n S588 (redactie)
lel 115700 (uitslu tend voor
atWertwiies)
Weslb'aak 4
Ron er dam
REGIO OEN MAAG LEiDEN
PoVbus 101
2501 CC Oen Haag
te 070-469445
Parkstraat 22
Oen Haag
REGIO NOORD'OOST-NEOERLANO
(u lsiu'tend administratie
Pos" US 3
8000 AA Zwfo-e
tel 05200-17030
Me'*markt 56
Abonnementsprijzen;
Per maand 15.90
Per kwartaal 47,70
Per hall iaar 95.40
Per (aar 188.60
A<7werff--e/j''even oo aanv'aag
Tewiorusctie abonnementenopdrachien
(Zie adressen boven)
Opgave lam^DencWen 9-19 30 van
maanjag l m vrijdag Op zondag van ia-
20 uur te'e» 020-913456
Opgave mim-adverteniies te>
020 936868 ol SChnfte''ik aan M n-Adv
afdeling postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
AdreswMZ-gwgen uitstotend schnftefci*
aan onze Amsterdamse adressen
Collo(T-mt (5Cap.
Ct<crt enöc atrwarnf d feJuen tttrt pfatmm en loffanjrtcn
en gtrrrörtihc licörtcne inbcr gfjmaben/cnüe Rng^et
twn Ujttre ln uwer tjerten. {.1.) (JJ
CI<8bf$wntStjatiftxmpt/ op öicTombarrüéoeör/tegtra
bit «uBen bameuer/ippmi £ptn&n Cocfe. KrctC
.ftë.<Td,C'Ci£..tnbe;Sn. Oen .rij. in Junto.
Titelpagina van de Souterliedekens, „ghemaect ter eeren
Gods op alle die Psalmen van David".
ADVERTENTIE
besteed eerst eens enkele duppies aan een briefkaart om bij ons te informeren
naar wat wij u kunnen bieden aan
reizen zowe/ individu**! als groepsgewijs- naar:
ISRAËL
TURKIJE
GRIEKENLAND
en
N.B. Vanaf 1980 óók al naar EGYPTEI
ROME!
THeo logisch verantwoorde
Archeologisch interessante
Cultureel belangwekkende
Israel
Reizen
EUROPALAAN 14,
3844 AV HARDERWIJK
Telefoon: 03410-21989
U mag ons ook na 5 uur en
op zaterdag bellen
Wij zijn maar klem daarom
moeten we beter ons best
doen!
Bij de psalmen ligt het blijvende
oriëntatiepunt voor alle hymnische
activiteiten. Een kerkboek is iets an
ders dan een bundel religieuze poëzie.
Een kerkboek mag niet samenvallen
met één bepaalde theologie. Ieder
kerkboek is onvolmaakt en na ver
loop van tijd aan restauratie toe. We
zijn (niettemin) uit op duurzaamheid,
op datgene wat blijvend karakter be
zit. Het kerklied heeft een ingebouw
de distantie tot het culturele leven
van de eigen tijd".
Moeilijkheden
Tot zover deze combinatie van uit
spraken. Zij toont al enkele interne
moeilijkheden. Elke bundel kerklie
deren verraadt iets van de geest van
de tijd waarin hij ontstond. Toch
moet hij nog bruikbaar zijn wanneer
die geest veranderd is, sterker nog: de
liederen moeten iets boventijdelijks
hebben.
i
Het kerklied moet voorts nieuwtesta
mentisch zijn, maar dit altijd tegen
de achtergrond van de oudtestamen
tische psalmen.
De gemeente heeft op de samenstel
ling van een bundel geen rechtstreek
se invloed gehad, maar onvermijde
lijk zal zij op den duur een keus
maken, wat betekent dat een aantal
opgenomen liederen ongezongen
blijft. Een bundel godsdienstige ge
dichten is uit dien hoofde nog geen
bundel kerkliederen. Toch mag een
kerklied niet ondichterlijk zijn.
Ds. Hasper
De afwijzipg door ds. Hasper van
dichterlijkheid berustte op zijn te be
grensd begrip van literatuur en, bij al
zijn grote verdiensten, op zijn poë
tisch onvermogen. Hij had gelijk in-
zover een zingende gemeente de ge
zongen woorden tot haar eigene moet
kunnen maken. Maar daarvoor is
juist een bepaald soort* dichterlijk
heid nodig, van een ander soort dan
die van de Tachtigers die Hasper voor
de geest zweefde.
En dan is er in een oecumenisch lied
boek altijd nog deze moeilijkheid: hij
is in de eerste plaats bestemd voor de
eigen kerk, maar voorts ook voor wel
ke kerk dan ook.
Inhoud
Over de inhoud van het boek:
Soeting schrijft over de Souterliede
kens, Sturm over Datheen en Marnix,
Ypma over protestantse liederen in
de 17e en 18e eeuw. Van der Hoeven
bepleit eerherstel voor de 19e eeuw.
Dankbaar bespreekt de hervormde
bundel van 1938, waarna Herngreen,
de oecumenische aspecten van de Ne
derlandse kerkzang behandelt. Hon
ders geeft daarna nog een slotbe
schouwing.
De uitgave is verzorgd door Boeken
centrum B.V. te 's-Gravenhage.
Liedboek
Wie zonder veel inspanning een aan
tal hoofdzaken te weten wil komen
over het Nederlandse geestelijke lied
en het kerklied, kan uit dit boekje
heel wat opsteken.
Tenslotte nog een persoonlijke, aan
vullende opmerking. Een kerkliede-
renbundel mag niet het stempel van
één bepaalde theologie vertonen, is er
gezegd. Er is nog een aspect, waaro
ver niet gesproken is. Elk lied heeft
een bepaalde theologie tot achter
grond, maar met zijn allen in een
bundel verenigd werken ze ook bij de
gemeente theologie-vormend. Wat
men op het Liedboek voor de Kerken
tegen moge hebben, zeker is dat het
oecumenisch is zowel in de breedte
(interkerkelijk) als in de diepte (histo
risch, als stem van de kerk van alle
eeuwen). Het is niet volmaakt, maar
voorlopig nog onmisbaar. En het se
lectieproces is na zes jaar nog pas
goed begonnen.
Oplossingen
Dobu deputaten oecumene bui
tenland. Dobij deputaten onder
linge bijstand. EDCS ecumeni
cal development cooperative so
ciety (oecumenische ontwikke
lingscoöperatie). Dobi deputa
ten oecumene binnenland. UO
urgentie-opleiding. HKI Hen
drik Kraemer-instituut. GTT
gereformeerd theologisch tijd
schrift.
„Moeten we erover praten?" is de titel van een veertig pagina's tellend
boekje over: werk en werkloosheid. Het werd uitgegeven door de Bijbel
Kiosk Vereniging (Hoofdstraat 55, Driebergen) in samenwerking met de
deputaten voor algemene diakonale en maatschappelijke aangelegen
heden van de christelijke gereformeerde kerken. De tekst van de
brochure werd samengesteld door de sectie „kerk en bedrijfsleven" van
dit deputaatschap en geredigeerd door dominee T. Harder, een van de
sectieleden. De prijs is 3,90.
Hier volgt een fragment uit „Moeten we erover praten?" (en hierbij staat
een van de tekeningen van P. H. de Geus uit dit boekje):
„Zo is arbeid in de praktijk voor velen een beperkt begrip geworden: een
student bijv. werkt niet. Hij mag blij zijn met een studiebeurs, maar
werken doet hij niet, ondanks alle tentamens en examens. Hij levert nou
niet direkt een meetbare produktie.
En een huisvrouw is onder ons nog steeds iemand „zonder beroep",
terwijl dit werk terecht genoemd ls het meest veelzijdige beroep ter
wereld. Soms vraag ik me af, of de vlucht van vele „huisvrouwen" naar
een betaalde baan ook niet ondermeer door dit beperkte denken wordt
bepaald.
Wie na werktijd bezig is met het behangen van z'n kamer, het deelne
men aan een vergadering of het doen van huisbezoek, enz., is zeggen
wij weer heel typerend bezig z'n vrije tijd te besteden. Werken
noemen we dat niet. Het is hooguit een hobby.
Intussen is wel duidelijk, dat ik pleit voor een bredere inhoud voor het
begrip arbeid.
Je kunt het als theoloog heel mooi zeggen: arbeid is dienst. Dienst aan
God. dienst aan de medemens, dienst aan de schepping. Maar als ik het
zo stel is dit louter een theoretische benadering. Daarin ligt voor mij de
uitdaging om het in de praktijk ook waar te maken".
Scheveningseweg 72
s-Gravenhage
t de boekhandel verkriigbaar) een uitgebreide sortering
BIJBELS en KERKBOEKEN
LIEDBOEK VOOR DE KERKEN
(o.a. een mooie dun-druk uitgave) en de prachtige
REMBRANDTBIJBEL
klem en groot lormaat.
Op aanvraag zenden wij u graag onze uitgebreide catalogus en prijslijst toe'
Engelse houtsnede van een zingende gemeente uit de vorige
eeuw.
Eén van de lezingen van morgei
het verhaal van Cronelius. de
heidense hoofdman van de
zogenaamde Italiaanse afdeline fan
is wat je zou noemen een religieus
mens. Hij krijgt bericht dat zim
gebeden tot God verhoord zijn ec P
hij voor de inlossing daarvan my en
naar Joppe. naar Petrus moet Dj ifri
gaat de filmlens naar Joppe en «t
zien Petrus die een visioen krijgt
waarin hem aangeraden wordt ne!
zogenaamd onrein vlees te eten I lor
de betekenis ervan is wordt duldei
als Cornelius beneden voor de deü (fij
staat. Of meneer maar mee wil fce
komen. Petrus doet het en betree oen
daarmee het huis van de niet-iooc loer
Als Cronelius hem zijn verhaal jra;
verteld heeft gaat Petrus een lich
Hij geeft er op krasse wijze uiting m
aan: „Nu besef ik pas goed. daten
God geen aanzien des persoons
bestaat, maar dat. uit welk voll
ieder die Hem vreest en het goi
doet welgevallig is". „Hij is alk.
Heer", zegt hij even later als hij
over Jezus heeft. Een goed stuk
tegen Pinksteren te lezen. Opvi
is dat Petrus niet zegt: er besl
God niet langer aanzien des
persoons. Nee. hij is absoluter.
bestaat bij God helemaal niet.
heeft, om zo te zeggen, nooit bei
De verkiezing van Israël beteki
geen verwerping van de anden
wordt met Pinksteren voor de
leerlingen van Jezus duidelijk,
wat er dan duidelijk geworden
wordt in zo'n verhaal door Lukt
verteld. Gods zorg gaat over alle]
mensen, zonder dat God eerst ni
papieren kijkt, of naar de kleur,
kijkt er zelfs niet naar of menst
vergeving der zonden geloven,
of ze Hem vrezen en dat is weer
synoniem met het goede doen
Daarom zijn christelijke
onderdrukkers en islamitische
ayatollah's en weet ik wie nog mi
Hem een doorn in het oog en zijn
Hem welgevallig die uit welk volk(
het goede doen. En wie dat vrijz
vindt of „geloofsondermijnend'
moet dat dan maar aankaarten
Lukas.
VOORBIJGA NGEI
Beroepingswerk ai
NED. HERV. KERK
Beroepen te IJsselmuiden^F Lu:
te Kootwijk: te Werkendam: I. Km iet
Zoetermeer; te Nijkerkerveen:
Vlietstra te Doornspijk; te Oki
broek (toez.): mevr. J van de?'®'
kand. te Utrecht. ie
Intrede op 20 mei te Vlaardingen lej
Trouwborst te Benschop; op 24 ra w
Veenendaal: J. Hoek uit Blaauiforc
pel-Groenekan (verb.ber.).
DOOPSGEZ. GEM.
Beroepen te Rottevalle mev
Postma, theol.-studente te
ningen.
iel
BAPT. GEMEENTE
Beroepen te Leiden: G. Bosveld tij.
Muntendam.
De meest recente berichten van
wereldraad van kerken over
stormramp aan de oostkust van Ir.
zijn bijzonder alarmerend. In te?
stelling tot de grote vloedgolf
november 1977 is het verlies aan re
senlevens betrekkelijk gering. Dei
teriële schade is echter aanzien!
groter.
Een miljoen mensen vooral deb
armen die in de volkomen ondergi
pen lagere gebieden wonen -
dakloos geworden en er is een ens
verlies aan vee en gewassen. Allee:
in het zuiden van Andra Pradi
wordt de financiële schade op 56
joen dollar geschat. De werket
omvang van de ramp is echter
groter.
De wereldraad heeft 100.000 do5
(ruim 200.000) overgemaakt
het hulpverleningsapparaat van
kerken in India om de eerste
(watereuiveringstabletten, voeds
kleding, medische hulp) te kua-
bekostigen. Ook zijn er plannen r
de wederopbouw, die veel geld
vergen.
Giften kunnen gestort worden opf
5261 van de Stichting Oecumenis
Hulp te Utrecht, onder vermeld
van „Help India".
In Holland staat een huis..
men plannen maken, hervormde
konale zomerconferentie. 25-26
De Leeuwenhorst. Noordwijkerb
Kijk op kaas. Wat men allemaal
kaas kan doen vertelt in dit bo
van 120 pagina's Nancy Eeld
Stork. Uitg. Elsevier. Amsterd
14 90
AO-boekje nr 1764: 100 jaar vei
stersopleiding van M van
Poort. Uitg. Stichting IVIO, Le!y.c
20 blz.-j 1.75; nr 1765: De katno
het openbare leven van deze tijd1'
schoppelijk mandement 1954) door
Kroon
Snel en lekker koken. Van 1
man. Uitg. Luitingh, Laren. 102 f
ƒ22 90.
In de omnibus De liefde vergaai
mermeer van Annie Oosterbi
Dutschen zijn opgenomen de bo
„Het lied dat nimmer zweeg",
drie linden" en „Langs een om*
Uitg. Zomer en Keuning, Ede
