jvangenisstraf
ior studenten
lit Soweto
Pinochet haalt
Anaconda terug
wordt vrij zoals Pretoria het wil
Carter en Breznjew
in juni naar Wenen
«resident El Salvador
eigt met noodtoestand
China laat Vietnamese
krijgsgevangenen vrij
5;
stduitser
ïjgt van
nn asiel
ndelsakkoord
•^Jsen China
VS op komst
Rantsoenering
benzine in VS
weggestemd
Volgende week eerste honderd
Toon uw solidariteit
metdearmsten in
Latijns-Amerika voor
de opbouw van:
vakbonden *koö-
peraties boeren bon
den ♦vrouwen
organisaties* krot
tenwijkorganisaties:
Zij verdienen uw
solidariteit!
Giro 3878700
CUT Nederland'
Gevaar voor
splitsing
Tsjaad blijft
Zeven kinderen dood
door spel met bom
Ondertekening SALT 2-akkoord
Amerika gebruikt
meer aardwarmte
CflDAG 12 MEI 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
onze correspondent
S ANNESBURG Emotionele taferelen speelden zich
m ren af bij het gerechtsgebouw Kemptonpark, ruim 20
jeter buiten Johannesburg. Elf studenten uit het zwarte
[deel Soweto werden daar veroordeeld wegens opruiing
ia un aandeel in de rellen in Soweto, drie jaar geleden. De
;te veroordelingen waren echter voorwaardelijk.
de „black power" groet en zongen zij
„Azania (Zuid-Afrikal het tehuis waar
ik van hou". Nadat de veroordelingen
bekend werden barstten familieleden
"Jsi 123) die tot acht jaar werd en bekenden in tranen uit.
^rdeeld Seth Mazibuko (19)
Omarmen
jen uiteen van vijf tot acht Jaar.
totaal werd voor 62 jaar aan
genisstraffen opgelegd. De
straf kreeg Sechaba Dan
zes jaar, Matison Morobe (22)
en de enige vrouw Suzanne
nbu (22) kreeg zes jaar gevange-
if. Vier jaar van iedere veroor-
zijn voorwaardelijk.
lere zeven beschuldigden kre-
jaar voorwaardelijk, en wer-
^Snmiddellijk vrijgelaten.
w de zeven de rechtszaal binnen-
i brachten zij met gebalde vuist
(AFP, DPA) Een overgelo-
itduitse diplomaat heeft in
j—iuitsland asiel gekregen. Een
l0fl Ivoerder zei dat het hoofd van Leeftijd
eling Scandinavië op het minis-
ron buitenlandse zaken in Oost-
Peter Schadlich, naar de
srepubliek is overgelopen. Hij
ich op 25 april bij een buiten
vertegenwoordiging van West-
jnd gemeld en was daarna
jrlereisd naar de Bondsrepubliek,
cl esluit daartoe had hij „uit ge-
in( vrije wil, zonder beïnvloeding
ki uiten, genomen".
De studenten omarmden elkaar ech
ter na de uitspraak en wuifden en
lachten naar de mensen op de over
volle publieke tribune. Blanke en
zwarte politie-agenten patrouilleer
den in en rond het gerechtsgebouw.
Een politieinspecteur kreeg moeilijk
heden met een bekende zwarte foto
graaf, die een boek over Soweto heeft
uitgegeven. Hij beschuldigde de man
zonder toestemming foto's te hebben
genomen, waarop deze het gerechts
gebouw werd uitgewerkt.
Het proces draaide om de rol van de
studenten tijdens de rellen in Soweto
in 1976 en 1977. Volgens rechter Henk
van Dyk waren de elf lid van de
studentenraad in Soweto,<die tot doel
had betogingen en stakingen te orga
niseren.
nil KG (Reuter. AFP) - De Ver-
i Staten en China hebben giste-
n sn overeenkomst getekend die
idèg vrij moet maken voor een
htfosakkoord tussen beide landen.
:ei
i overeenkomst wordt de vergoe-
1 [eregeld van Amerikaanse bezit-
in China van voor 1949, de
ping van de Volksrepubliek. De
kanen hadden geëist dat deze
d^nkomst eerst ondetekend zou
n voordat een handelsverdrag
ind zou kunnen komen. De
ukomst werd van Amerkaanse
ondertekend door Juanita
de minister van handel en van
e zijde door de minister van
lën Zhang Jinfu.
dii
B< SALVADOR (AFP. Reuter) De president van de
«xpenamerikaanse staat El Salvador, zal de noodtoestand
pen als er nieuwe schermutselingen plaats vinden tus-
;e betogers en de politie.
e"
ge i Humberto Romero heeft die
en chuwing laten horen, na de
[a (partijen van afgelopen dinsdag
ed kathedraal in de hoofdstad San
pe dor, waarbij negentien mensen
Vod vonden.
ng voor de onrust in het land
setting van de kathedraal, en
Ie Franse ambassade, waar on-
WASHINGTON (AFP,
Reuter) Het Amerikaan
se Huis van Afgevaardig
den heeft de rantsoene-
ringsvoorstellen van presi
dent Carter weggestemd.
Deze zal nu opnieuw moeten be
kijken hoe hij de Amerikanen er
toe kan bewegen zuiniger aan te
doen met brandstof. De Senaat
was eerder akkoord gegaan met
Carters plannen, maar in het huis
stemden 246 afgevaardigden te
gen, en 159 voor.
Dit gebeurde ondanks een drama
tische oproep van voorzitter
O'Neill die tegenstemmen verge
leek met het bezwaar maken te
gen dienstplicht tijdens de Twee
de Wereldoorlog. De Democrati
sche afgevaardigde Mikulski
drong aan tegen te stemmen. „We
zitten hier om mensen te vertegen
woordigen, geen auto's".
De president had eerder gezegd
dat hij alleen tot rantsoenering
zou overgaan in een „noodsitua-
tie", zoals een nieuw olie-embargo
van de zijde van olielanden. Vol
gens Carter is het „krankzinnig"
als de Verenigde Staten daarop
niet zijn voorbereid.
Platteland
Tot de tegenstemmers behoorden
veel afgevaardigden uit de land-
bouwstaten in Midden-Amerika,
die de voorstellen onrechtvaardig
vinden. De afstanden zijn daar
veel groter dan in de steden en de
mensen kunnen er niet zonder
auto. Volgens hen moeten er apar
te maatregelen komen voor het
platteland.
Ook werd de vrees uitgesproken
dat de president zijn bevoegdhe
den zou gebruiken als er slechts
tijdelijke tekorten zijn, zoals op
het ogenblik in Californiê. Daar is
benzine gerantsoeneerd en wor
den auto's met even nummers op
de even dagen getankt, en met
oneven kentekens op de oneven.
De nu weggestemde voorstellen
van Carter kwamen neer op een
bonnensysteem op basis van het
benzineverbruik in het verleden,
en het aantal auto's imet een
maximum van drie per gezin). Ook
daar was kritiek op. Volgens som
mige afgevaardigden werden men
sen met meer dan een auto be
voordeeld.
Het rantsoeneringsplan was een
van de vier energievoorstellen die
de Amerikaanse president heeft
ingediend. Slechts een dat hem
controlemogelijkheden geeft op
de temperatuur in openbare ge
bouwen heeft het tot nu toe
gehaald. Plannen voor sluiting
van benzinestations in de week
einden, en het aan banden leggen
van lichtreclames, kwamen niet
over de streep.
De Amerikaanse minister van energiezaken, Schlesinger, geeft een toelichting op de
oliesituatie.
De rechter zei dat rekening was ge
houden met de jeugdige leeftijd
waarop de studenten betrokken raak
ten bij de studentenraad en dat het
hof tevens in aanmerking had geno
men dat de studenten al 18 tot 21
maanden in voorarrest hadden geze
ten. Van Dyk zei dat het in het belang
van de samenleving was veel van de
vroegere studenten naar hun families
terug te sturen zodat ze hun opleiding
konden voortzetten en een construc
tieve bijdrage voor Zuid-Afrika kon
den leveren.
Mazibuko zal tegen zijn veroordeling
in hoger beroep gaan. Montsisi, Moro
be en Mthembu zullen tegen de
zwaarte van de straf in beroep gaan.
De Anglicaanse deken van Johannes
burg, bisschop Nkoane zei na afloop:
Ik denk niet dat veel zwarten zullen
geloven dat deze mensen de straffen
verdienen, maar als gekeken wordt
wat er met Mhlangu gebeurde, dan
vallen de straffen voor de studenten
uit Soweto nog mee.
Hij sprak de vrees uit dat de veroor
deling wegen „opruiïng" een precent
zal zijn, waardoor de rassenbetrek-
kingen verder zullen verslechteren.
De meeste zwarten weten, zo zei hij,
dat het onderwijs waarom de rellen
draaiden voor de zwarten nog
steeds niet is veranderd. Het blijft
slecht en onrechtvaardig.
PEKING (Reuter, AFP, AP) De Chinese Volksrepubliek zal
volgende week beginnen met het vrijlaten van Vietnamese
krijgsgevangenen, zo heeft gisteren vice-minister van buiten
landse zaken, Zhong Xidong, in Peking gezegd.
ADVERTENTIE
gime aan de gang, en worden de jon
geren aangezet tot „vandalisme". Hij
riep de ouders op hun kinderen te
weerhouden zich aan te sluiten bij
het Revolutionaire VOlksblok.
onl [ta
t toi
ndere ambassadeur Michel Don-
ienf al negen dagen wordt vastge-
n door het Revolutionaire
ilok. Humberto Romero liet
Keiweten dat hij een onderzoek
gelast naar de schietpartij.
nei ns de president is er een „inter-
eJnale ondermijning" van zijn re-
San Salvador wordt beheerst door
een klein aantal families, die de poli
tieke en economische macht in han
den hebben. Zestig procent van het
land behoort aan slechts twee pro- C&Itlbodjd
cent van de bevolking. Guerrillabe- J
wegingen zijn al jaren actief tegen de
elite in El Salvador, die de schrik in
de benen is geslagen door de gebeur
tenissen in het naburige Nicaragua.
El Salvador kwam eind vorig jaar in
het nieuws door de ontvoering van de
Nederlandse zakenman Schuitema.
De uitspraak van de minister volgde
op de bekendmaking dat de Chinese
en Vietnamese delegatie die in de
Vietnamese hoofdstad Hanoi onder
handelen over het grensconflict tus
sen beide landen, vandaag opnieuw
bij elkaar zullen komen. Volgens de
Chinese vice-minister houdt China
ruim 1600 Vietnamese krijgsgevange
nen vast, die tijdens de grensoorlog
van februari-maart gevangen werden
genomen. Honderd van hen zullen op
19 mei bij de grens worden vrijgela
ten. Minister Zhong zei dat China
door zal gaan met het vrijlaten van
Vietnamezen, ook al zou Vietnam van
zijn kant geen Chinezen vrijlaten.
Het Chinese Rode Kruis zou verte
genwoordigers van het Vietnamese
Rode Kruis vragen bij de grens aan
wezig te zijn om de vrijgelatenen op
te vangen en besprekingen te begin
nen over verdere wederzijdse vrijla
tingen. Het internationale Rode
Kruis is ook uitgenodigd om getuige
te zijn van de eerste vrijlatingen.
Vice-minister Zhong zei nog dat Chi
na 2600 soldaten uit Vietnam gevan
gen had genomen, maar dat er al
duizend op het slagveld waren vrij
gelaten. Hij zei dat Hanoi beweerde
200 Chinezen vast te houden, maar
Peking geloofdse niet dat dat cijfer
juist was.
De man betreurde het dat de onder
handelingen tussen Vietnam en Chi
na nog niets hadden opgeleverd. Bei
de landen zijn nog niet opgehouden
elkaar verwijten te maken over „pro
vocerende acties grenaschendingen
en agressie" en China houdt nog
steeds vol dat het bereid is Vietnam
zonodig „een nieuw lesje te leren".
In de onderhandelingen heeft China
geëist dat Vietnam zijn troepen uit
Cambodje en Laos terugtrekt. In
Cambodja heeft Vietnam het bewind
van Pol Pot verdreven en vervangen
door het pro-Vietnbamese bewind
van Heng Samrin. Gisteren prees het
Chinese Volksdagblad het besluit
van de niet-gebonden landen, die een
vertegenwoordiger van Pol Pot heb
ben uitgenodigd om in juni de confe
rentie van ministers van buitenland
se zaken van de niet-gebonden lan
den bij te wonen. „Deze Juist beslis
sing is rechtvaardig en houdt de prin
cipes van de niet-gebonden beweging
overeind en is een slag voor het Viet
namese en Cubaanse streven de be
weging te ondermijnen", aldus het
blad.
De gevechten tussen Rode Khmer
aanhangers van Pol Pot en Vietname
se torpen gaan nog steeds door en
gisteren liet mevrouw leng Thirit, mi
nister van sociale zaken in het be
wind van Pol Pot weten dat de Rode
Khmer in het regenseizoen een offen
sief zal voeren tegen het Vietnamese
leger. „In de regentijd kan Vietnam
zijn tanks niet inzetten en zijn de
wegen voor zwaar materiaal onbe
gaanbaar zodat Vietnam zijn troepen
niet kan bevoorraden. Dan kunnen
wij tegenaanvallen lanceren", aldus
mevrouw leng. Zij sprak in de Filip
pijnse hoofdstad Manilla, waar wel
het bewind van Pol Pot en niet dat
van Heng Smarln bij de Unctad ver
tegenwoordigd is. Zeer tegen de zin
overigens van de Sowjet-Unle eri
Vietnam.
Vietnam probeert voor de regentijd
korte metten te maken met de over
gebleven troepen van Pol Pot. Een
maand geleden lanceerde Vietnam
een zwaar offensief, waardoor ruim
vijftigduizend Cambodjanen de
grens met Thailand werden overge
dreven. Via Thais grondgebied trok
ken zij onder bewaking van de Rode
Khmer enkele tientallen kilomters
zuidelijker weer de Cambodjaanse
oerwouden in. Ook deze week kwa
men ongeveer vierduizend Cambod
janen de grens over. Sommigen op de
rug van olifanten. Gisteren werden zij
door Thiase militairen elders weer
over de grens gezet. Hetgeen de Thai
se regering opnieuw op een beschul
diging uit Vietnam kwam te staan
dat zij zich niet „neutraal" opstelt in
de oorlog in Indo-China.
Nieuwe gracht 47, Utrecht
PARIJS (AP, AFP) De vorming
van een nieuwe regering in Tsjaad
heeft niets mogen verhelpen aan de
dreigende splitsing van het land. Het
nieuwe bewind heeft troepen ge
stuurd naar het zuiden van het land
om een halt toe te roepen aan de
afscheidingsbeweging, die steeds
krachtiger wordt.
In het zuiden van het midden-Afri
kaanse land wonen overwegend
christenen en aanhangers van na
tuurgodsdiensten, terwijl het noor
den wordt bevolkt door islamitische
nomaden.
BEIROET (AFP) In het dorp Ba-
bllech in de westelijke sector van
Zuid-Libanon zijn zeven kinderen om
het leven gekomen bij de ontploffing
van de granaat waarmee ze aan het
spelen waren. Zeven kinderen liepen
verwondingen op.
De omgekomen kinderen varieerden
in leeftijd van acht tot dertien jaar.
Drie gewonden verkeren in levensge
vaar in het ziekenhuis van Saida.
Van een onzer redacteuren
Anaconda is terug in Chili. De Noordamerikaanse kopergi
gant die door president Allende het land was uitgezet, heeft
donderdag een complete kopermijn op driehonderd kilometer
ten noorden van Santiago gekocht, voor de som van veertig
miljoen gulden.
Als reden voor de terugkeer voert
Ralph Cox, president van Anaconda,
aan dat „de economische politiek van
de Chileense regering buitenlandse
investeringen stimuleert". De aan
koop viel samen met een bijeenkomst
in de Chileense hoofdstad van verte
genwoordigers van multinationale
ondernemingen, die zich hebben ver
enigd in de organisatie Business In
ternational. Zestig zakenmensen,
hoofdzakelijk afkomstig uit de Ver
enigde Staten. Japan. Canada en
Zweden, hebben die gelegenheid aan
gegrepen om te onderhandelen met
president Pinochet en zijn minister
van buitenlandse zaken, Herman Cu-
billos. Deze verklaarde na afloop dat
„het beeld dat de zakenmensen van
Chili hebben met de dag positiever
wordt".
Chili staat blijkbaar weer te springen
om multinationale ondernemingen
binnen zijn grenzen te halen. Vooral
de terugkeer van Anaconda zal veel
Chilenen droevig stemmen. Dit be
drijf was voor een groot deel verant
woordelijk voor de economische
chaos in Chili, die uiteindelijk de weg
vrij maakte voor de huidige militaire
dictatuur.
Tot vóór 1970, toen Allende tot presi
dent werd gekozen, bezaten de Ame
rikaanse bedrijven Kenecott en Ana
conda tachtig procent van alle Chi
leense kopermijnen. Een zeer belang
rijke positie, want de export van ko
per vormde ruim driekwart van de
totale Chileense uitvoer. Aan de ver
koop van koper aan het buitenland
verdiende Chili jaarlijks 130 miljoen
gulden. Geen onaardig bedrag, maar
de nettowinst van de twee Noord
amerikaanse bedrijven was veel ho
ger: samen hielden Anaconda en Ke
necott jaarlijks ongeveer 400 miljoen
gulden over aan hun kopermijnen.
Economen hebben berekend dat in
de afgelopen zestig Jaar alleen al in de
kopersector op die manier veertig
miljard gulden aan winsten het land
heeft verlaten.
Ook de christen-democratische presi
dent Frei, de voorganger van Allende.
voelde aan dat dit niet langer door
kon gaan. Hij durfde echter niet over
te gaan tot volledige nationalisatie en
kwam daarom met een tussenoplos
sing. Zijn regering kocht voor een
flink bedrag 51 procent van de aande
len van de buitenlandse bedrijven.
De regering van de marxistische pre
sident Salvador Allende nationali
seerde uiteindelijk in 1971 de mijnen
volledig.
Toen kon Anaconda, die in Chili on
der andere de grootste dagmijn voor
koperwinning ter wereld bezat, alleen
nog maar vanuit de Verenigde Staten
de linkse regering tegenwerken. Door
toedoen van dit bedrijf verkochten de
Verenigde Staten hun enorme strate
gische kopervoorraden aan het bui
tenland. Dumpen dus. waardoor de
prijs van het koper kelderde en de
regering van Allende haar belangrijk
ste bron van inkomsten zag verdwij
nen. De economische chaos, die on
der meer hierdoor ontstond, was voor
het leger in 1973 aanleiding tot een
bloedige staatsgreep.
Nu mag Anaconda terugkomen in de
zeer winstgevende Chileense koper-
handel. Veelzeggend voor de econo
mische toestand is dat de mijn. die
Anaconda nu heeft gekocht, eigen
dom was van een aantal Chileense
ondernemers, die niet eens geld ge
noeg hadden om de mijn te exploi
teren.
WASHINGTON, MOSKOU (Reuter. AFP, AP) President
Jimmy Carter van de Verenigde Staten en president en
partijleider Leonid Breznjew van de Sowjet-Unie zullen van 15
tot 16 Juni in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen een top
conferentie houden. Daar zal dan het tweede SALT-akkoord,
ter wederzijdse beperking van de strategische kernwapens,
ondertekend worden. Dit werd gisteren in zowel Moskou als
Washington bekendgemaakt.
.In het Witte Huis deed dat Carters
adviseur op het gebied van nationale
veiligheid, Zbigniew Brzezinsky, en in
Moskou werd het via de staatsradio
aangekondigd. In beide hoofdsteden
werd gezegd dat de leiders zich ook
over andere belangrijke zaken zou
den buigen, terwijl Amerikaanse re
geringskringen daar nog aan toe
voegden dat Carter hoopt dat hij met
Breznjew kan overeenkomen dat de
Verenigde Staten en de Sowjet-Unie
regelmatig topconferenties houden.
Nog steeds bestaat er bij buitenland
se diplomaten enige verbazing over
de summiere wijze waarop de Sowjet-
Unie de overeenstemming over het
SALT-akkoord heeft aangekondigd.
Terwijl de Sowjet-Unie de afgelopen
maanden uitvoerig op de noodzake
lljkheid van het verdrag is ingegaan
en het een publiek geheim is dat
Breznjew bereiking van SALT 2 een
persoonlijk succes vindt, kon er nau
welijks meer af dan een koele aan
kondiging en een opmerking van
Breznjew dat het sluiten van SALT 2
het bereiken „van een fase van ver
antwoordelijkheid is" bij het nemen
van belangrijke beslissingen in de
wapenwedloop.
Het communistische partijblad Rude
Pravo van Tsjechoslowakije hield
gisteren een aantal slagen om de arm
door op te merken dat niet van een
succes in de SALT-onderhandelingen
gesproken kon worden voordat er een
gezamenlijke Russisch-Amerikaanse
verklaring over de uiteindelijke ver
sie van het verdrag bekend was
gemaakt.
De Volksrepubliek China herhaalde
haar kritiek van de vorige dag en liet
weten dat de Amerikaans-Russische
overeenkomst het begin van een
nieuwe ronde in de wapenwedloop
inluidde Volgens het persbureau
Nieuw-China gaat het al lang niet
meer om de hoeveelheid wapens,
maar om de kwaliteit en de nauwkeu
righeid van de wapens en verbetering
hiervan wordt door het SALT 2-ak
koord niet tegengehouden.
WASHINGTON (Reuter) Amerika
heeft plannen aangekondigd om ge
bruik te maken van de nog nauwe
lijks ontgonnen bereikbare aard
warmte. Er wordt 1,3 miljoen dollar
gestoken in studies voor elf projec
ten, variërend van een kousenfabriek
in Nieuw Mexico tot de verwarming
van duizend huizen in een indianen
reservaat in Montana.
Volgens het ministerie van binnen
landse zaken zit her en der onder
Amerika een hoeveelheid af te tap
pen warmte die overeenkomt met de
verbrandingswarmte van 1200 mil
jard vaten aardolie. Dat komt neer op
162 maal het huidige jaarverbruik
van olie in de Verenigde Staten.
ert IANNESBURG Zuid-Afrika werkt onmiskenbaar toe naar een
Ijdige onafhankelijkheidsverklaring voor Namibië. Dat bleek ook
week weer duidelijk uit de verklaring van minister van buitenland-
iken Pik Botha dat de Zuidafrikaanse regering instemt met het
eek van de grondwetgevende vergadering van Zuidwest-Afrika voor
tstiging van een nationale vergadering met wetgevende bevoegdhe-
»i .die administrateur Marthinus Steyn terzijde zou moeten staan.
Hennie Serfontein
maar niet onder een „marxistische" rege
ring van de SWAPO
Bij zijn onderhandelingen met de VN. de
vijf westerse bemiddelaars en de frontlijn-
sta ten heeft Zuid-Afrika deze tactiek steeds
briljant doorgevoerd. Ondanks alle Zuid
afrikaanse concessies en sommige ervan
gingen ver heeft het land de afgelopen
twee jaar nummer een stap gezet die in
strijd is met zijn heimelijke doel: een inter
nationaal aanvaarde oplossing op Zuidafri
kaanse voorwaarden, of anders een interne
regeling, ongeacht de kosten en de noodzza-
kelijke concessies in binnen- en buitenland.
cn ontkende ten stelligste dat deze stap
9: komt op een eenzijdige onafhankelijk-
(verklaring. De regering blijft bereid de
ui ironkelijke westerse voorstellen die
•Afrika heeft aanvaard, toe te passen,
ikerde Botha. „De deur is niet dicht."
opmerkingen kunnen slechts bedoeld
om de ware plannen van de regering te
,f 1 frgen Want hij maakte ook de inhoud
nd van een brief aan de westerse mo-
beden. waarin Zuid-Afrika zich op-
keert tegen twee punten van de voor
in van de Verenigde Naties, de oprich-
1 *an bases voor de SWAPO rebellen op
foisch grondgebied en het feit dat VN-
nemers geen toezicht zullen houden op
J PO-troepen in Zambia en Angola.
Nu de guerrillabeweging SWAPO (de Zuid- EGnZijCÜQ
westafrikaanse Volksorganisatie) het VN- 9 9
plan heeft aanvaard, hoopt Zuid-Afrika dat
het Westen met een nieuw initiatief de
impasse zal doorbreken en de frontlijnsta-
ten tot een andere houding zal dwingen.
Het Westen slikte deze tegenslag, waardoor
de Pretoria-gezinde Democratische Turn-
halle Alliantie (DTA) haar positie kon ver
sterken, omdat het erop rekende dat er nog
een verkiezingsronde zou komen
Maar nu kan de nationale vergadering wet
ten gaan opstellen en veranderen en zij kan
de regering bevoegdheden en de gewenste
status verlenen. Dit biedt voorts de DTA de
kans te gaan strijken met de eer voor dé
afschaffing van de apartheid. Handig als
Zuid-Afrika is, heeft het net niet Namibië
onafhankelijk verklaard, maar heeft het
ondertussen wel weer doorgewerkt aan het
fundament voor een onafhankelijke staat.
Misleidend
Oppervlakkig beschouwd lijkt het alsof de
regeling van de VN kan worden toegepast
als die twee obstakels zijn opgeruimd. Maar
die gedachte is misleidend, zoals het Wes
ten na twee jaar onderhandelen eindelijk
ontdekt. Ik geloof dat Zuid-Afrika's strate
gie voor Namibië altijd heel simpel is ge
weest: onafhankelijkheid voor het gebied.
De stap om een nationale vergadering in
het leven te roepen is er slechts een van.
verscheidene eenzijdige maatregelen die
Zuid-Afrika heeft getroffen sinds april 1977,
toen het Westen begon te bemiddelen.
Eerst benoemde het rechter 8teyn als admi
nistrateur-generaal, in strijd met de afspra
ken zonder overleg met de bemiddelaars.
Dat was in juni 1977. Een jaar later begon
Zuid-Afrika op eigen houtje de kiezers te
registreren, bulten VN-vertegenwoordiger
Martti Aahtisaari om. Vervolgens tartte
premier Botha de westerse vijf in oktober
1978 door aan te kondigen dat de verkiezin
gen van december gewoon door zouden
gaan.
Steunpilaren
Het beleid ten aanzien van Namibië is sterk
verweven met Zuid-Afrika's plannen voor
geheel zuidelijk Afrika. In dit opzicht is een
toespraak van premier Botha in het parle
ment van april dit jaar van historisch be
lang. Hij onthulde toen zijn plannen voor
een nauwe samenwerking in zuidelijk Afri
ka op politiek, economisch en militair
terrein.
Die toespraak en latere commentaren uit
regeringskringen maakten duidelijk dat
Rhodesië en Namibië steunpilaren van het
„bolwerk zuidelijk Afrika" zouden moeten
worden. Botha hoopte dat niet alleen de
onafhankelijke bantoestans, maar ook an
dere zwarte staten zouden meedoen. Voor
blank Zuid-Afrika begint dus de verdedi
ging van Pretoria niet bij de landsgrenzen,
maar veel noordelijker, bij de Zambesi en
de Kunene.
Bisschop Muzorewa van Rhodesië heeft al
openlijk ingestemd met dit idee En dus is
het voor Zuid-Afrika van groot belang in
Windhoek een regime te installeren dat tot
samenwerking bereid is.
Het lijkt dan ook onvermijdelijk dat Nami
bië dezelfde weg gaat als Rhodesië: slepen
de onderhandelingen tussen de „binnen
landse" betrokkenen en de vestiging van
een overgangsregering. Op het moment dat
Zuid-Afrika de SWAPO en de frontlijnsta-
ten daarvan de schuld kan geven, zullen de
internationale onderhandelingen misluk
ken, waarna er een tweede verkiezingsronde
kan plaatshebben.
Behoedzaam
Voorlopig zal Zuid-Afrika zeker nog be
hoedzaam omgaan met zijn plannen voor
Namibië Op 23 mei immers komt de Veilig
heidsraad bijeen voor het Namibië-debat.
Zuid-Afrika moet de westerse mogendhe
den hoop bieden op voortzetting van de
onderhandelingen, zodat zij hun veto kun
nen uitspreken over voorstellen om nu al
sancties in te stellen.
Bovendien zal Zuid-Afrika waarschijnlijk
niet voor een avontuur met Namibië voelen
zolang de situatie in Rhodesië niet is opge
klaard. Als Engeland en Amerika de boycot
van Rhodesië beëindigen, vermindert dat
de druk op Zuid-Afrika, dat zich heeft ver
plicht Muzorewa economisch en militair te
steunen. Zuid-Afrika heeft dan de handen
vrij voor Namibië.
Maar ook de politieke situatie in Namibië
zelf baart Zuid-Afrika nog zorgen. Om een
eenzijdige onafhankelijkheidsverklaring
een kans te bieden, heeft Pretoria een Na-
mlblsche Muzorewa nodig. En die is er niet.
Tot voor kort rekenden de Zuidafrikanen
op ex-SWAPO-lelder Andreas Shipanga. die
in Namibië onmiskenbaar gezag geniet
Maar eind april keerde hij zich zonder meer
tegen een eenzijdige onafhankelijkheids
verklaring. Het zou zeker tot internationale
sancties leiden, waarschuwde hij, en de
SWAPO zou ongetwijfeld een regering in
ballingschap vormen Als echter de interna
tionale onderhandelingen te zijner tijd vast
lopen. zullen deze binnenlandse complica
ties de eenzijdige onafhankelljkheid.svt-r
klaring wel vertragen, maar niet voor
komen
