feel vrouwelijk talent gaat verloren
Madame Curie, hèt grote voorbeeld
^i«c«0*141S16 171819me\
en meisje kiest A, een jongen B
it brieven van lezers
Een bericht voor meisjes die niet weten of ze A moeten zeggen. Of B
ËIDAG 12 MEI 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
n Hinneke Wijgh
TERDAM Een
jt >rkelij ke adverten-
ert de laatste weken
agbladen. Vijf aan-
Lelijke vrouwen met
kaderfunctie doen
ens Shell Nederland
jeroep op alle meis-
lie thans in de derde
r» zitten van het voor
dend wetenschap-
i onderwijs. Zij
1 ligen de meisjes aan
B-pakket te kiezen
—t vakken als natuur-
wiskunde en
unde.
iproep verschijnt op het
moment. Deze weken
s de derdeklassers van
rmnastum en het athe-
beslissen over de sa-
elling van hun eindexa-
ikket. Die keuze is be
id voor een latere stu-
'ie eenmaal A heeft ge-
;an later moeilijk een B-
gaan volgen.
liekeuze is in Nederland nog
dltloneel. Meisjes kiezen voor
pedagogiek en psychologie.
ondervertegenwoordigd in de
wetenschappen en de tand
de Op de technische hoge-
is hun aantal zelfs minimaal,
twee op de honderd studen
ten meisje.
ef<
rertentlecampagne van de
(tekent meer dan een gebaar
chtlng van emanciperend Ne-
Liefdadigheld is niet van
Dot concern te verwachten
•ft goed1 opgeleide vrouwen
roor nu en voor straks. Het
heeft zelfs een speciale per-
Ridvlseuse aangetrokken, die
t heeft gekregen het werken
I voor vrouwelijke Ingenieurs,
A terdeskundigen, natuurweten-
I rs. scheikundigen, geologen
I ;etlngspeclalisten aantrekke-
naken.
Nog steeds wordt bij de keuze
van het vakkenpakket heel
ouderwets gedacht. Wordt in ver
band met meisjes gedacht aan
de zogenaamde "vrouwelijke"
beroepen. En worden meisjes
niet altijd aangemoedigd een
B-pakket te kiezen.
Toch zijn er steeds minder
studies en beroepen waarin je
zónder wiskunde verder kunt
komen. En steeds méér mogelijk
heden voor jonge vrouwen met
een Hogere Beroepsopleiding of
een academische graad in de
B-vakken.
Shell heeft speciaal voor bereiken valt.
meisjes die daarin geïnteresseerd Dat boekje ligt bij je school
zijn een boekje samengesteld. dekaan. Anders kun je het zelf
Waarin een aantal vrouwen die aanvragen bij Shell Nederland
bij Shell een loopbaan gekozen B.V., Afdeling Onderwijs-
hebben, vertellen over hun contacten, Postbus 1222.
beroep. Zodat je een inzicht kunt 3000 BE Rotterdam,
krijgen van wat er voor jou te
Met het oog op je toekomst.
ères
nodig? Ja. De barrières voor
die een topfunctie willen
tóf i ln een laboratorium of ln de
e, zijn erg hoog. Parttime
zijn zeldzaam. Het combine
een gezinsleven met een car-
aeen luxe, die vrijwel ultslui-
>r mannen Is weggelegd. Wie
dus een faire kans wil geven
n aantal barrières wegnemen,
uwen ervan weerhouden om
u 1. of bij welk concern dan ook.
it te treden.
den, waar uit economische
ik al veel eerder een beroep
daan op de vrouwelijke helft
bevolking zoals ln de Sovjet-
eeft men reeds ontdekt, dat
n even slim zijn als mannen.
rentage meisjes, dat ln de
>k-landen een exacte studie
I de techniek induikt, is er vele
hoger dan in Nederland. Om-
mand gelooft dat de talenten
ier$d anders worden gespreid. ligt
rlusle voor de hand: ln Neder-
In Groningen opereert sinds 1975
de groep „Chemlenen". Ze bestaat
uit zeven vrouwen die chemle-
schelkunde hebben gestudeerd of
r"e nog met hun studie bezig zijn.
Het zijn: Anlta Feenstra, Dorly
Deeg, Christlen Enzlng. Klarlsse
Nienhuys, Harma Ellens, Geny
Groothuls en Davine Opstelten.
Als Chemlenen hebben zij een on
derzoek gedaan onder 44 afgestu
deerde vrouwelijke scheikundi
gen. Zeventien van hen stuurden
de vragenlijst terug. De antwoor
den zijn weinig bemoedigend.
Acht vrouwen werd indertijd afge
raden om scheikunde te gaan stu
deren, omdat de studie te moeilijk
zou zijn. Dit ondanks het feit dat
de meesten op de middelbare
school goed waren in scheikunde.
Twee studierichtingen binnen de
scheikunde werd door geen van de
vrouwen gekozen, namelijk fysi
sche chemie en technische che
mie. De ondervraagde vrouwen
vonden deze studierichtingen
meer geschikt voor mannen,
slechts een vond dat er geen ver
schil bestond. Bijna allemaal
achtten ze de biochemie een meer
vrouwelijker studie „Je kiest bio
chemie als compensatie. Je grijpt
dan terug naar wat Je vroeger hebt
geleerd, wat het meest bij vrou
wen past, het minst abstract, het
dichtst bij de mensen en bij de
verzorgende beroepen
Negen vrouwen rapporteerden dat
hen tijdens de studie was verteld
dat een dergelijke dure studie niet
aan een vrouw was besteed, om
dat ze toch zou trouwen en kinde
ren zou krijgen. Tien vrouwen wer
den tijdens hun studie gevraagd
om administratieve of huishoude
lijke karweitjes op té knappen.
Tien vrouwen ook meenden door
mannelijke collega's en door do
centen en practlcumbegeleiders
meer als vrouw dan als collega te
zijn beschouwd.
Van de zeventien vrouwen, die de
vragenlijst terugstuurden hebben
er vijftien een baan. Zeven werken
op de universiteit, acht in het on
derwijs. Geen van de vrouwen
werkt ln de industrie of in de ge
zondheidszorg. Dertien van de ze
ventien vrouwen zouden hun baan
opgeven zodra er kinderen komen
Slechts vier antwoordden dat zij
samen met hun partner naar een
oplossing zouden zoeken
De Chemlenen doen nog meer Zij
zijn ook op scholen actief Door
hun veelvuldige bemoeienis ho
pen 2e een proces van bewustwor
ding op gang te brengen, zowel bij
de leerlingen als bij de docenten
Het grote manco is volgens hen
het ontbreken van identificatiefi
guren Meisjes kunnen zich niet
optrekken aan vrouwelijke voor
beelden in de natuurkunde, schei
kunde of wiskunde Madame Cu
rie is de grote uitzondering, maar
zij wordt ln de schoolboekjes meer
als een curiosum behandeld An
dere grote vrouwelijke natuurkun
digen. scheikundigen en wiskun
digen. die wèl hebben bestaan, ko
men in de schoolboekjes niet of
nauwelijks voor
meisje, ik hoef niets van techniek te-
weten'antwoordde een meisje op de'
vraag van Torrence waarom ze niets
deed. Een Jaar later werd hetzelfde
onderzoek herhaald De meisjes, die
nu minder vreemd tegenover de op
dracht stonden, scoorden even hoog
als de Jongens. Het opmerkelijke was
echter wèl dat zowel de Jongens als de
meisjes vonden dat de jongens het
beter hadden gedaan.
Dit soort minderwaardigheidsgevoel
lens spelen een grote rol op school
Meisjes slaan vaak hun resultaten
minder hoog aan dan de Jongens. Een
onvoldoende leidt eerder tot de con
clusie „Ik hou er maar mee op. ik kan
het toch niet'" Leerkrachten doen in
feite hetzelfde Een acht voor een
proefwerk van een meisje wordt ln de
regel lager gewaardeerd dan de zes
van een jongen Meisjes zijn ijveriger,
leren beter uit het hoofd, halen daar
door hogere punten, maar het zijn de
iongens. die het echt begrijpen, is
vaak hun redenering.
Angst voor succes
Meisjes durven geen succes te heb
ben. Ze zijn er bang van. omdat het
hebben van succes hen minder aan-
trekkelijk maakt voor het andere ge-
slacht Meisjes doen vaak hun uiter-
ste best. vooral in de hoger klassen
van de middelbare school, om niet op
te vallen door intellectuele prestaties
Uit een Amerikaans onderzoek blijkt
dat veertig procent van de vrouwen-
lijke studenten zich van de domme
houdt in contact met mannen Zij
vertellen niets over hun goede resul-
taten, en zelfs niets over hun onder-
scheldingen In wetenschappelijke
discussies houden zij vaak op de ach
tergrond en geven mannen zo moge
lijk het laatste woord.
Het is duidelijk dat meisjes, die on-
danks de sociale druk. toch een B-
pakket kiezen, het niet gemakkelijk
hebben. Zij moeten heel wat tegen-
werking overwinnen en zich los zien
te maken van voorgebakken sekse
patronen. Een lichtpuntje is vaak een
moeder, die werkt of vroeger zelf
heeft gestudeerd ZIJ willen huh doch
ters nog wel eens het extra duwtje
geven dat nodig is. Ook een lerares op
school, die wiskunde doceert of schei-
kunde, kan stimulerend werken En
gelukkig zijn er al vele vaders die
inzien dat hun dochters even goedg,
kansen moeten krijgen als hun zonen
Lichtpuntjes
land gaat veel vrouwelijk talent ver
loren.
Het misverstand dat vrouwen beter
zijn in taal en dat mannen logischer
kunnen denken Is haast onuitroei
baar. Zeker zolang de feiten het mis
verstand bevestigen, vrouwen zijn
Immers vooral te vinden in de A-
studies en de A-beroepen. Ook ln de
komende Jaren is daar geen verande
ring ln te verwachten, zo heeft de
vakgroep methodeleer en statistiek
van het instituut voor pedagogische
en andragogische wetenschappen ln
Utrecht becijferd. In 1985 zal het per
centage meisjes, dat voor de B-rich
ting kiest slechts een fractie hoger
liggen dan thans.
Kentering
Heel langzaam echter tekent zich een
kentering af. In diverse publikaties
wordt hardop de vraag gesteld of de
voorkeur van de meisjes voor A-stu-
dles niet te verklaren zou zijn uit de
opvoeding. Ouders en docenten be
krachtigen bij het meisje een ander
soort gedrag dan bij Jongens, zo blijkt
uit allerlei wetenschappelijk onder
zoek. Meisjes moeten vooral lief en
vriendelijk zijn. Ze hoeven ook weinig
initiatief te tonen. Bij jongens daar
entegen wordt onafhankelijk gedrag
gestimuleerd ZIJ worden aangemoe
digd om risico's te nemen en om van
zich af te bijten. Onafhankelijkheid,
een kritische houding en ontdek
kingszin zijn nu Juist de eigenschap
pen. die meer vereist zijn bij een
studie in de exacte of technische we
tenschappen.
Iet zijn niet alleen de ouderen die
een voorgebakken idee hebben hoe
een jongen en een meisje zich horen
te gedragen De kinderen zelf menen
al heel Jong dat een jongen techni
scher is en meer kan dan een meisje
De Amerikaanse psycholoog Torren
ce liet jongens en meisjes van twaalf
experimenteren met technische
speelgoed robots en ruimtevaart
schepen De Jongens gingen direct
aan de slag. de meisjes wisten niet
wat er mee te doen „Ik ben een
Al die lichtpuntjes bij elkaar zijiv
'echter niet voldoende Meisjes zulleir
nog meer gestimuleerd moeten wor-I
den dan tot nog toe het geval is?
Minister Pais. die een groot voorstan-,
der is van de emancipatie van de
vrouw, laat geen gelegenheid onbe-'
nut om op dit punt te wijzen. De
vraag is hoe meisjes gestimuleerd
kunnen worden. Uit allerlei onderzoe
ken blijkt Immers dat er niet éér»
oorzaak valt aan te wijzen, maar dal!
de achterstand te maken heeft met»
de opvoeding, de sekse-patronen, hefj
onderwijs en met de ideeën, die de
meisjes er over zichzelf op na houden;
Een van de vijfentwintig ontwikkei
iingsprojecten voor de nieuwe basis'
school is een project, waarin dd
emancipatie grote aandacht krijgt-
De leerkrachten zullen zich oefenen
in een ander reactiepatroon op het
gedrag van het meisje Daarnaast zul*
len ook de leerboeken bekeken wor
den op rolpatronen Het mag nlete
langer vanzelfsprekend zijn dat d^
vaders de slimme antwoorden gever»
en de moeders altijd zorgen en slo-*
ven Maar één project van minister*
Pais en één advertentiecampagne;
van de Shell zijn nog bij lange na niet
voldoende om alle discriminatie in
een klap op te heffen Daar is meer
begrip, meer initiatieven, en meer tijd
voor nodig
gulden per week erbij etc." WIJ vin
den dat egoïstisch en asociaal. Van
daar dat „Ikke, ikke. Ikke en de rest
kan stikken.
ADVERTENTIE.
Hasselt
rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
hten. artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
iepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
len) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover of over
«et plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde-
Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859,1000
Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
eld.
M. R. Westenberg e.a.
sten-Turken (4)
it nu wel vast, dat de Turkse
Ben. die de St. Jan ln Den
bezet houden, wel deleiljk in
vervolgd worden. Laat het
odse volk waakzaam zijn en
Ier dezelfde fout maken als ln
t vóór 1940. Toen zijn er Dult-
Bi. die stlekum de grens over-
n om ln Nederland eindelijk
üd te vinden, door Nederland-
atroepen gevangen genomen
k op bevel van de overheid
htuurd naar Duitsland.
E. Leeuw
Itjes
I kan ik genieten van de speel-
s, waarop de heer Kiel polltle-
terkelijke kwesties bespreekt,
tt artikel ln mijn lijfblad van 8
onder de maat. Ik heb ln
Weekblad het artikel over
nde meerderheid van prof.
»rst nog eens overgelezen,
de grove grollen in Vrij Ne-
aan de kaak stellen? Mag hij
rnming van de bewuste
van Trouw wijzen op de
frbare beschuldigingen
Journalisten? Wanner Dl-
constateert. dat ln de pers
tl vertekend beeld van de
opinie wordt gegeven wordt
"es en verkiezingen zijn oor-
itigd. Ik begrijp niet, waar-
beer Klei in plaats van een
discussie er de Oranjequiz
Inginnedag bijsleept, waar
baakjes velen met mij van
genoten hebben. Waarom hier ietwat
denigrerend over geschreven? Het
zou best kunnen zijn dat de zoge
naamde zwijgende meerderheid hier
van meer heeft genoten, dan van een
programma vol „love-"liedjes.
Arnhem M.Goote
Ikke, ikke, ikke
Ikke. Ikke, Ikke. Dit lijkt zo langza
merhand de lijfspreuk van iedere
groepering ln onze samenleving te
worden. De ambtenaren eisen, de le
raren eisen, de vakbonden eisen en
nu weer de havenarbeiders. En als we
nu de laatsten eruit lichten, betekent
dat niet, dat we minder kritiek heb
ben op de andere genoemden en nlet-
genoemden „Ongezuiverde prijs
compensatie, dertig gulden per week
erbij en een 35-urlge werkweek." Ei
sen. die het actiecomité „Havenarbei
ders" zonder blikken of blozen stelt ln
een tijd, dat er (helaas vrijwel alleen
maar) gepraat wordt over bezuinigin
gen en sommigen daaraan zelfs al een
bescheiden bijdrage denken te heb
ben geleverd. Neen. het stellen van
deze eisen doet bepaald niet vermoe
den. dat er ln brede lagen van het
Nederlandse volk de bereidheid be
staat om aan die noodzakelijke bezui
nigingen mede te werken, (zoals de
oppositieleider in de Tweede Kamer
ons wèl wil doen geloven) Tot nu toe
heeft iedere groepering, die voor be
zuinigingen in aanmerking kwam of
zelfs maar genoemd werd ln die rich
ting. alles ln het werk gesteld om er
met zo min mogelijk kleerscheuren af
te komen. Er zijn zelfs die brutaalweg
met eisen blijven komen van „dertig
Heer, boer, vrouw
Mevrouw Smit-Kroes heeft enige le
den van de ARP doen opstuiven en
geïnspireerd tot uitspraken als „Deze
publiciteitszieke mevrouw" (de Boer)
en.„moet haar snavel houden"
(Faber). Maar, wanneer „onze lieve
Neelie een black-out heeft" (de heer
Lubbers), hoeft het Jou toch niet
zwart voor de ogen te worden? En ais
Je een publiciteitsstunt vermoedt en
daartegen bent en Je meent, dat Je
functie Je belet Je mond te houden,
getuigt het ln eik geval van weinig
zelfbeheersing zo luid Je ongenoegen
kenbaar te maken en het schone ge
lijk dat je hebt (daar twijfelt vrijwel
niemand aan) ook nog te gaan halen
(zodat anderssoortlge twijfels de kop
op steken). Reageer liever wat minder
spontaan, wat aardiger, op niveau en
dus veel doeltreffender, zoals, althans
in eerste Instantie, de KVP-er de heer
Lubbers.
Papendrecht J. L. de Jong
oplossing voor het hoofdbureau Dit
is nu het zoveelste voorbeeld van het
aankaarten van een ongewenste situ
atie. om zodoende geld uit de ge
meenschapspot te krijgen. Waarom''
Omdat dezelfde omstandigheden,
geen daglicht, ondergronds worden
opgesloten en gebrek aan gewone ge
luiden. kortom isolatlefolter. zich
voordoen in een bureau als de Van
Leyenberghlaan. dat spiksplinter
nieuw is. Dit voor verslaafden en ge
wone burgers. Hierover laten politie.
GGD en stadhuis van Amsterdam
geen woord vallen. Dit soort begaan
zijn met het lot van medemensen
door ambtenaren kunnen we missen
als kiespijn
Amstelveen F. J. Colon
ven door materiele ideologie nog!
steeds de verovering van de anti
christelijke wereldheerschappij ln!
zijn vaandel heeft staan Te vaak nog
fungeert de pers in dezen nog slechts,
als doorgeefluik van goedkoop gelan
ceerde kreten uit kringen van het'
IKV en zomaar koude grond-pacifis
ten. Trouw biedt met de plaatsing
van dit artikel dan ook een gunstige
uitzondering
Arnhem
J. J. Rouwenhorst
Ogen open
Aftopping
Volle borst
Het uit volle borst ln 't openbaar
zingen kan men hier ln ons vrije land
nog. In het Holland van voor de twee
de wereldoorlog werd het verfoeilijke
Horst Wessel-lled van de Nazi's ook
meegezongen door verscheidene
landgenoten. Dan vraag ik mij seri
eus al; maken velen met „De Interna- Amsterdam
Hoe is het ln vredesnaam mogelijk,
dat er nog sprake is van prijscompen
satie voor mensen die 50.000 gulden
of meer salaris ontvangen? Prijscom
pensatie moest alleen worden gege
ven aan mensen die alleen een be
perkte sociale uitkering hebben en
niets anders, dan zouden er heel wat
meer arbeidsplaatsen te creëren zijn Zuidwolde
Wat een oeverloos geleuter over dat
bestek '81! Hoe lang nog0
Rotterdam mevrouw J. van Dijk KNIL
Zullen de christenen in de PvdA na
het partijcongres nog de ogen niet
open gaan? Nederland bijna uit de
NAVO en een PvdA die progressieve
samenwerking wil zoeken bij D'66 en
PPR en de CPN Christenen die PvdA
stemmen weest toch op uw hoede.
Gaat uw stemmen niet vergooien aan
een blindelings rood blok. maar geeft
het progressief CDA een kans Die
schopt tenminste met overal tegen
aan en probeert te bezuinigen. Dat is
heel hard nodig
A. Dragt Jin
tionale" nu niet dezelfde grote fout?
Weten wij dan niet dat in de naam
van het communistische ideaal al
miljoenen mensenkinderen om het
leven zijn gebracht? Zijn menigen
toch opnieuw verblind? Dit is ge
schreven naar aanleiding van burge
meester v. d. Louw die uit volle borst
de „Internationale" zong.
Isolatlefolter
In de landelijke pers wordt melding
gemaakt van de bezorgdheid van
OGD-artsen. die begaan 2ijn met het
lot van verslaafden, die tegen de iso
latie in politiecellen van het Hoofd
bureau in Amsterdam slecht bestand
zijn. De gemeente Amsterdam noemt
M. Smit nieuwbouw van politiecellen de enige
Kernwapens
Het artikel van ds. J Windig in Trouw
van 24 april heeft mijn volle instem
ming. Zeer terecht is het pleidooi
voor een eigen bijdrage van de kerk
in dezen; haar eigen taak tegenover
een communistisch blok. dat gedre-
Waarom blijft de Nederlandse rege
ring maar doorgaan met te trappen
op de harten van de ex-KNIL solda
ten? Waren wij toen en zijn wij nu
soms slechte staatsburgers0 Je daagt
je eigen soldaten toch niet voor de
rechter als ze om hun onrechtmatig
ontnomen soldij komen vragen'
Haarlem A. van Namen
ADVERTENTIE
MAANDAG I OINSDAG j^WOENSOAG j^OONOEROA^^^^^VRUOA^^^^^ZATEROA^^^^^^^^V
Internationale Verpakkingsbeurs/14 t/m 19 mei 1979/ Jaarbeurecomplex Utrecht/Van 9.30 uur -17.30 uur, zaterdag tot 16.00 uur.I
