Een telefoontje uit Baarn en gebeden van Luther
Vrijzinnige hervormden
willen actiever rol spelen
Geruisloze uittocht
vrouwen uit kerk
Mondige
mensen
Trouw
LET OP f2450,--
PHIUPS VIDEO CASSETTE RECORDER
Conferenties
Maastrichtse kerken:
aandacht voor
werkloosheid
VANDAAG
VOORBIJGANGEI
PHILIPS
VIDEO OP Z*N BEST
UIT DE KERKBLADEN
Zingen
heilige
gewoonte
MAANDAG 7 MEI 1979
KERK
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
De Baarnse uitgeverij Ten Have
stuurde me een aardlg-ogend
boekje met gebeden van Maarten
Luther Deze 86 pagina's tellende
bloemlezing, welke op een kwartje
na tien gulden kost. bevat een
uitstekende Inleiding met terzake
doende Informatie over vroegere
bundels en doeltreffende
opmerkingen over aard en opzet
van dit boekje
Er staat onder dit Woord vooraf
geen naam en ik vroeg me af. of het
soms vervaardigd zou zijn door Ten
Have's directeur Ton van der Worp
Deze heeft immers theologie
gestudeerd, zelfs in het
vrijgemaakte Kampen, hetgeen
niet Iedereen gegeven ls. Zou hij uit
bescheidenheid zijn bijdrage niet
ondertekend hebben, of zou hij in
de verrukkelijke overtuiging leven
dat zijn afnemers zijn meesterhand
zo wel herkennen?
Aldus zat ik te denken, want reken
maar dat er door mij heel wat
denkwerk wordt verzet alvorens ik
een pen op papier zet. Mijn
gedachtengang werd onderbroken
door het rinkelen van de telefoon.
Ik nam op en aan de andere kant
van de lijn meldde zich de heer
Van der Worp. Is dat niet
wonderbaar? Ik maakte hem
deelgenoot van mijn overwegingen,
waarop hij me verwees naar het
titelblad van zijn uitgave En nu zal
Ik. waar ik eerst overheen gekeken
had daar stond in kleine lettertjes
..Verzameld en ingeleid door
Frieder Schulz".
Ton van der Worp vertelde me dat
hij zo zuinig met de naam van
8chulz was omgesprongen uit
reactie op de Duitse editie van dit
bundeltje, waar de naam van de
samensteller die van de
kerkhervormer nagenoeg van de
titelpagina verdrong. Ik kon hier
inkomen en verhaalde van mijn
ergernis over de hoes van een plaat
met Bach-cantates. waarop de
naam van de beroemde bariton
Fischer-Dleskau in koeien van
letters staat en je bijna een loep
moet opzetten om te weten te
komen om welke componist het
gaat
Kortom, we waren geheel
eensgeestes en dit heeft ertoe geleid
dat we onze conversatie besloten
met in hooggestemde
bewoordingen te spreken ove
dominee K. H. Kroon, wakker
aanvoerder in de strijd voor een
professoraat voor Bert Ter
Schegget, die de afgelopen zaterdag
75 jaar is geworden, en over prof, dr.
J. H Gunning jr. die 20 mei 150 jaar
zou zijn Ik vernam dat dominee
Kroon mogi niet. maar Gunnir.g wel
In een boek herdacht zal worden
binnenkort komt bij Ten Have een
publikatie over Gunning uit van de
hand van prof. dr. E. J. Beker en ds.
M. G. L. den Boer. Wel is bij de 75ste
verjaardag van dominee Kroon een
boekje vèn hem verschenen, over
Openbaring, maar dat is door Kok
uitgegeven en zo zien we maar weer
dat het gereformeerde bloed van
dominee Kroon naar Kampen
kruipt.
Intussen bemerkt de wakkere lezer
dat ik nog steeds niets zeg over de
gebeden van Luther. Dat is ten
eerste omdat Je gebeden niet kunt
bespreken, in de trant van: het
gebed op pagina zoveel is heel
aardig uit gevallen! Voorts omdat ik
altijd het gevoel heb dat je.
wanneer Je iemands gebeden prijst.
Je daarmee te kennen geeft dat hij
voor de rest niet veel zaaks is. Dit is
onjuist, dat zal wel. maar ik ga
uitleggen hoe ik aan mijn gevoel
kom. In mijn dorpse Jongensjaren
was ik kerkorganist en ais er tijdens
een vakature dominees ,.op beroep"
kwamen preken, hoorde ik vaak
wat kerkeraadsleden na afloop
tegen elkaar zeiden. Daaruit heb ik
geleerd dat. wanneer er hoog werd
opgegeven over de gebedsgaven
van de voorganger, de preek maar
minnetjes was
Ik denk dan ook dat de reeds
genoemde professor Gunning geen
kanselredenaar was. aangezien zijn
zoon dr. J. H. Gunning J. Hzn. altijd
sterk de nadruk legde op het feit
dat zijn vader ..de gave des gebeds"
had Meermalen verklaarde hij dat
mensen, die de preek van professor
Gunning te moeilijk vonden, toch
..versterkt en verkwikt" werden
door zijn gebed.
Overigens beveel ik dit bundeltje
korte gebeden van Luther graag
aan. ook omdat onder elk gebed de
tekst vermeld staat, „waaruit het
gebed ls gegroeid of waarmee het
verband houdt" (citaat uit de
inleiding). Ik geef één, naar me
voorkomt, typerend fagment: ..Ik
heb geen vast. sterk geloof, soms
twijfel ik en kan U niet volkomen
vertrouwen. Ach Heer. help mij.
vermeerder het geloof en
vertrouwen".
LuTHEfc-
Van een onzer redacteuren
UTRECHT ..Hoewel de vrijzinnigen kwantitatief nog steeds een belangrijke vleugel vormen
van de hervormde kerk, worden èn hun bestaan èn hun bijdrage gebagatelliseerd en wordt
hun zelfvertrouwen ondermijnd door een aanhoudende negatieve publiciteit. Dit vormt geen
stimulans om als vrijzinnigen in het werk van de hervormde kerk te participeren."
Aldus een beleidsnota van het hoofd
bestuur van de vereniging van vrij
zinnige hervormden (WH). De nota is
bedoeld als aanzet om de WH uit de
huidige impasse te helpen. De ver
eniging maakt een vrij machteloze
Indruk, het ledenbestand vergrijst
sterk, de aansluiting bij de Jongeren
wordt gemist ZIJ zien de georgani
seerde vrijzinnigheid als een vrijblij
vende praatclub voor ouderen. Daar
bij komen diepgaande verschillen
over wat vrijzinnigheid nu betekent
Het hoofdbestuur benadrukt In de
nota de verbondenheid van de WH
met de hervormde kerk. presenteert
vijf funcUes van de vereniging en
biedt tenslotte twee mogelijkheden
voor een nieuwe, betere verenigings
structuur. waardoor een slagvaardi
ger beleid mogelijk wordt.
„vrijzinnig" nog allerminst als een
vanzelfsprekende modallteltsaandui-
ding wordt geaccepteerd.
Daarnaast valt een neiging tot polari
seren waar te nemen tussen een tradi
tionele vrijzinnigheid, die zich in de
huidige Ujd niet meer thuis voelt, en
een nieuwe, sterk maatschappelijk
gerichte vrijzinnigheid. De nota ver
wijst naar de ontwikkelingen in de
VPRO en soortgelijke ervaringen in
de vrijzinnig christelijke studenten
beweging (VCSB) en de vrijzinnig
christelijk Jeugdcentrale (VCJC).
„WIJ staan nu tegenover een groep
van niet onreligieuze, maar volstrekt
onkerkelijke jongeren, die geen lid
zijn van de vereniging, maar waarvan
wij voor ons voortbestaan afhanke
lijk zijn." aldus de beleidsnota.
Binnen de WH blijkt her en der het
verlangen te bestaan naar een strijd
baarder houding tegenover de her
vormde kerk. Maar anderen brengen
hiertegen in, dat de grenzen nu veel
minder sterk lopen tussen verschillen
in religieuze beleving dan tussen ver
schillen in maatschappijbeschou
wing.
Verschillen
Sommigen menen, aldus de beleids
nota. dat de actieve rol van een vere
niging als de WH is uitgespeeld. Het
vrijzinnig protestantisme is geen fac
tor van betekenis meer in de machts
vorming. terwijl anderzijds een vrij
zinnige of althans een tolerante men
taliteit zich duidelijk heeft doorgezet Ook de zeer ruime sociale en politieke
in kerk en oecumene. Anderen wijzen gevarieerdheid van tot ledenbestand
er echter op. dat een werkelijk onbe
vooroordeelde en ondogmatische be
nadering binnen de kerk nog steeds
niet mogelijk is en dat ook de term
waarin opgenomen: Oe Roller
dammer. met Dordts Dagblad,
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwadet BV
Hootdredacteur Jenre Tammmga
Directeur mg O Post ma
Pos tg «o 66 00 00
fork Ned Cred-etbari.
Reken.ngnr 23 00 12 5?4
Gfneenitg.ro Amsit'dèm
XII000
REGIO ROTTERDAM/DORDRECHT
PostDu* 948
3000 AX Rotterdam
'W 010-115 SaS (8Dooo»fTi»nten
•n oe/org.ng)
tel 010-11SSM (r
lei 115700 (w'
REGIO DEN MAAG lElDEN
Postte» 101
2A0' CC Der» Maag
Oen Maag
REGIO NOORD'OOSr.NEOERLANO
lu'lS-U'iend adnvrvyrjtie)
Abonnementsprijien:
Per m*end I 15 90
Per uwerta*! l 47.ro
Por half paf 95.40
Per nar M 68 60
A<j»efieneer#r»i»r op a*nv-aag
Opoeve ramweber^nien 9-*9 30
-■aandAfl l m w-oag Oc tondeg »*n i
020 936666 O» scn»4le'i« aan Mw-Ad»
*000 AK AMSTÊR0AM
A<jres«ni»>gingen u.*»'u'ie«d a<n«>l»e'»i*
aan om» Amsterdamae adressen
maakt het niet eenvoudig tot ge
meenschappelijke doelstellingen
tekomen.
Hervormd
De nota kiest dan met nadruk voor
een plaats van de WH binnen de
hervormde kerk. onder meer vanuit
de overtuiging, dat de kerk pluriform
dient te zijn en dat alle groeperingen
die zich tot haar rekenen, binnen de
kerk tot hun recht moeten kunnen
komen.
Beleldsinstanties binnen de hervorm
de kerk stemmen iten dele uit wel
overwogen eigenbelang! met deze
zienswijze in. maar binnen de besluit
vormingsorganen ls er meer sprake
van een onderlinge machtsstrijd dan
van het welbewust streven naar ge
differentieerde oplossingen, die in het
belang zijn van zowel meerderheid
als minderheden, aldus de nota
Zolang de synodeleden getrapt wor
den verkozen en minderheden hier
door automatisch bij de besluitvor
ming worden geweerd, ligt onze enige
mogelijkheid tot inbreng in raden en
commissies Deze inbreng heeft in het
verleden onze invloed ver doen uit
gaan boven ons aantal en zou het ons
nu mogelijk moeten maken verschil
lende nieuwe wegen te verkennen en
nieuwe ontwikkelingen kritisch te be
geleiden. zo meent het hoofdbestuur.
..In onze relativerende houding te
genover geloof en kerk staan wij dich
ter dan de hervormde kerk als geheel
bij diegenen die de kerk als Instituut
de rug hebben toegekeerd én bij die
genen die allerminst a-rellgleus zijn.
maar de stap naar de kerk niet (meer»
wensen te maken Het ontwikkelen
van een gespreksbasls met deze groe
peringen zou zowel voor de levensvat
baarheid van de WH als voor de
gehele kerk weieens van veel belang
kunnen zijn."
Nederlandse hervormde kerk. Ge
dacht wordt aan het uitbrengen van
rapporten en publikaties over actuele
onderwerpen.
4. Het leggen van verbindingen met
rand-kerkelijke groeperingen. Hier
toe rekent de nota zowel hen. die zich
in huidige hervormde kerk niet meer
thulsvoelen als degenen die de stap
naar het lidmaatschap van een kerk
niet wensen te maken. Bovendien
verwacht de nota. dat ook onder hu
manisten en buitenkerkelijken wel
licht mensen te vinden zijn. die in
activiteiten van de WH willen mee
doen. In dit verband wordt het raad
zaam geacht, voeling te houden met
kritische en basisgemeenten. In het
verlengde hiervan ligt de vraag, in
hoeverre de WH moet uitgroeien tot
een open vereniging, en óf en hóe
voorkomen moet worden dat de WH
de weg gaat van VCSB. VPRO en
VCJC.
5. Het signaleren van kerkelijke en
maatschappelijke situaties waarin de
vrijheid en de humaniteit bedreigd
worden.
Structuur
Tenslotte wordt vastgesteld, dat de
huidige verenigingsstructuur niet
voldoet. De WH ls een federatie van
tien autonome provinciale verenigin
gen en kent zelf geen leden. Dit bete
kent. dat in principe de besluitvor
ming gedecentraliseerd is. Toch
blijkt dat de provinciale verenigingen
initiatieven van het hoofdbestuur
verwacht. Dat heeft echter gebrek
aan mankracht, het representeert
niet alle stromingen en mist de in
strumenten om direct met alle leden
in contact te treden. Ook is het ge
middelde gemeentelid maar zeer indi
rect bij de besluitvorming betrokken.
Daarom stelt de nota voor: één van
de twee: of decentraliseren, maar dan
ook goed. of centraliseren met een
Wat is een vrijzinnige her
vormde? De beleidsnota van
het hoofdbestuur van de WH
geeft de volgende proeve van
definitie:
Wij menen dat wij als mondige
mensen onze eigen beslissin
gen kunnen nemen, ook in ge
loofszaken. Wij menen dat het
christelijk geloof niet noodza
kelijkerwijs de enig ware
godsdienst is, maar dat alle
godsdiensten door hun beroep
op de religieuze dimensie van
het menselijk bestaan in be
ginsel gelijkwaardig zijn. Wel
kiezen wij als navolgers van
Jezus voor het Christelijk Ge
loof. Wij voelen ons hierin ver
bonden met de Nederlandse
Hervormde Kerk, en wel ener-
sijds omdat wij als Vrijzinnige
Hervormden de kerk niet kun
nen ontberen, anderzijds de
kerk, wil zij meer zijn dan lou
ter instituut, de dynamiek van
de confrontatie tussen diverse
stromingen niet kan missen.
Wij kiezen daarom voor de
persoonlijke geloofsbeleving
en de dialoog met de andere
godsdiensten. Wij aanvaarden
de autoriteit der Kerk, doch
alleen als zij ons de noodzake
lijke ruimte wil geven.
Op zoek naar de bron. Bezinning,
meditatie, stilte, gebed. 18-20 mei.
Den Alerdinck. Laag Zuthem (tel.
05290-541).
Op sterven na dood?! over de am
bivalentie van „was ik maar dood" en
„het leven bevalt me nog goed", voor
werken in bejaardenpastoraat m.m.v.
mevrouw M. Stubbe. dinsdag 15 mei
9.30-16 uur. gereformeerde kerk. Ber-
kel (ZH). Inl. prov. bureau herv. kerk.
tel. 010-264500.
Omgaan met jezelf en anderen. 18-
20 mei. Vinea Domini. Witmarsum
(tel. 05175-1444)
Geloofs- en gebedspracticum, 20-
25 mei. Emmaus Priorij, Maarssen
(tel. 03465-62146).
MAASTRICHT (ANP) De raad van
kerken in Maastricht heeft alle pasto
res en predikanten gevraagd in de
kerkdiensten aandacht te besteden
aan de werkloosheid. In Nederland
zijn meer dan 200.000 werklozen en
450.000 arbeidsongeschikten, zo staat
in een brief aan de Maastrichtse pas
tores en predikanten. Voor Maas
tricht zijn deze cijfers resp. 4500 en
4000.
Begin maart zijn pastores en predi
kanten ontvangen in verschillende
Maastrichtse bedrijven, o.a. Encl
Sphinx en Thomas Regout. Verder
waren er ontmoetingen met arbeids
ongeschikten en werklozen.
TILBURG „Na de geruisloze uittocht van arbeiders uit de kerk is nu een
geruisloze uittocht van vrouwen begonnen. Steeds meer vrouwen keren de
officiële kerk de rug toe, omdat zij zich pijnlijk bewust worden van de
achterstelling van de vrouw in de kerk." Dit zei zuster Mediatrix Hoes,
voorzitter van de stichting Nederlandse Vrouwelijke Religieuzen, tijdens de
jaarvergadering van het algemeen bestuur.
Zij drong erop aan, dat de vrouwelijke religieuzen samen met vrouwelijke
leken werken aan de uitbanning van de vrouwendiscriminatie in de kerk. Ook
dienen zich voor de vrouwelijke religieuzen nieuwe taken in de maatschappij
aan. aldus zuster Mediatrix Hoes. Zij noemde de opvang en begeleiding van
vrouwen van gastarbeiders, hulp aan geschieden vrouwen en ongehuwde
moeders.
KINDEREN VAN GOD
Het protestantisme heeft ln het
verleden nog al veel getobd met de
vraag naar het kindschap Gods.
Wanneer ben ik een kind van God?
Wanneer magikme zo beschouwe
Je had de „voorwerpelijkendie t
nadruk legden op het objectieve fe
van de aanneming tot kinderen,
bijvoorbeeld, verzinnebeeld en
bezegeld in de doop. en je had de
„onderwèrpelijken". Deze laatster
waren daar niet zo zeker van en
vonden dat je voor het kindschap
in aanmerking kwam als je aan
bepaalde kenmerken voldeed, of
kon aantonen. Een heilloze en
machteloos makende strijd zondei
enige betekenis. Voor Johannes lij
die zaak blijkbaar heel eenvoudig
Hij schrijft aan een groep christen
Hij zal ze niet allemaal tot op het
geestelijk bot hebben doorgelicht, i
maar -bij aarzelt niet tegen ze te
zeggen: „Vrienden, hoe groot is de
liefde die de Vader ons betoond he
Wij worden kinderen van God
genoemd en wij zijn het ook" 1
Johannes 3.1-2). Zo. dat staat vast
Dat is een duidelijk uitgangspunt
Dat kindschap rust nergens ander
dan in de grote liefde Vfin dé.Vadeï
God heeft ons tot Kinderen
aangenomen. „Zijn naam óp ons
geieg." Daar Hoéft nog niet eerst
ergens iets te gebeuren óf föïëts. C
dat hoeft niet eerst nog eens even I
'door een paar keurmeesters
vastgesteld te worden.'Dat is
volstrekt onbijbels en onchristelij
onzin. Mensen die gedoopt zijn en i
betrokken willen zijn (cok als ze n
gedoopt zijn) bij wat daar gebeurt i
in Jezus en wat daar nog dagelij ka
onder die heilbrengende naam
gebeurd, die zijn kinderen Gods. I
gaan meer gerust voor Johannes
staan en laten zich zonder enige zo1
zo toespreken. En die kenmerken
dan? Dat ls vers twee. Ja. als je da 1
staat en er weer uitloopt omdat je
het leven vah adles onder die naan
doen moet. dan heb je een
verantwoordelijkheid. En dan hot
die Vader je wel in't oog.
P. Stevens
Vicaris P. Stevens van het bis
Den Bosch, die namens mgr. B
sen belast is met de zorg voor
zuidelijk gebied van het bis
(Eindhoven en omgeving) neer 5
juni afscheid. Die dag viert hij j
veertigjarig priesterfeest. Op 26
wordt hij 65 jaar. Per,, I. septei
gaat hij met emeritaat: In een
aan pastores en parochiebest
prijst bisschop, BJuyssen vicaris
vens voor diens trouwe toewijdin
onbaatzuchtige, inzet in moei]
omstandigheden.
ADVERTENTIE
sterker algemeen bestuur en een lan
delijk lidmaatschap.
De nota is zaterdag gepresenteerd
door voorzitter L. C. van Loon op een
studiedag in Den Haag. Komende
zaterdag volgt een dergelijke dag in
Zwolle. Aan de hand van de resulta
ten van deze dagen zal het hoofdbe
stuur een principevoorstel formule
ren voor de algemene vergadering,
die dit Jaar in september in Veendam
wordt gehouden
Dat is de nieuwe bruto adviesprijs van
Philips VCR. Daarvoor krijgt u héél wat.
Echte kleuren, uitstekend geluid,
bedieningsgemak. Plus de unieke
Philips VCR- service met de speciale
blauwe garantiekaart. Uw handelaar
kan daar alles over vertellen.
Wat betekent zingen voor de christe
nen? Daarover prof. dr. J. Verkuyl in
De Strijdkreet (van het Leger des
Hells):
Mijn levenservaring in allerlei om
standigheden heeft mij geleerd hoe
ontzaglijk belangrijk het is als kinde
ren en Jonge mensen in de gezinnen
voor hun leven meekrijgen het
„Onze Vader", de Tien Geboden, het
Apostolicum en een deel van de schat
van geestelijke liederen uit de kerk
van alle eeuwen. In de Jaren van
Japanse gevangenschap, waarin ik
duizenden mensen leerde kennen ln
een situatie waarin de diepste vragen
resonneerden op de bodem van har
ten. heb ik ontdekt hoe elementaire
gebeden, geloofsuitingen en liederen
als een licht in de tunnel een koers
wezen en hoe ook bij mensen die lang
Dr nou formuleert vijf functie, voor vervreemd waren van kerk en geloof
de WH de herinnering hun de oude liederen
en gebeden vóórzei en ivoorzong en
1 Het blijven waken dat. In het bil- ï°?„ze herleefden Moeders
«onder op het plaaUeUJke vUk. ln de "tV'tï
pastorale verzorging van vrijzinnigen hun hinderen als ie een klimaat
adequaat wordt vooralen Daarvoor "happen waarin gnbeden «liederen
zijn actieve plaatselijke afdelingen aard«. Het samen lezen uit de Bijbel
Vijf functies
nodig, die ook verdere activiteiten
organiseren, waarvoor de nota pro
vinciaal georganiseerde kadertrai-
ning bepleit
2 Het samenwerken met andere vrij
zinnige geloofsgemeenschappen, in
het bijzonder in de centrale commis
sie voor het vrijzinnig protestan
tismc
Het verzorgen van vrijzinnige acti
viteiten ten behoeve van de gehele uitgezongen.
aan tafel, het samen bidden, het sa
men zingen is van onschatbare bete
kenis ln leven en sterven en te mid
den van de ups en downs van de
levensgang Daarom moeten christe
lijke gezinnen, kerken en andere
christelijke gemeenschappen en
scholen deze heilige gewoonten on
derhouden van geslacht tot geslacht.
In Birma ts naar men zegt - het
evangelie in die gemeenschappen in
gezongen en ze raken sindsdien niet
Zingen bij het Leger des Hells.
Heeft de maatschappij de kerk no
dig? Dr. A. H. van den Heuvel ln In de
Waagschaal:
Dat de maatschappij de kerk nodig
heeft, komt ons niet over de lippen
Alleen een maatschappij die zich van
eigen ontoereikendheid bewust is. al
leen die maatschappij die zichzelf al
verloren waant, blijkt alleen die kerk
nodig te hebben, die weet heeft van
dure genade en van de prijs die au
thentieke dienst vraagt. De vraag of
de maatschappij de kerk nodig heeft,
leidt als vanzelf tot de veel exlstentië-
iere vraag welke kerk de maatschap
pij nodig heeft. En die vraag kan
alleen maar leiden tot de belijdenis,
dat de wereld eigenlijk helemaal niet
zozeer de kerk nodig heeft maar de
Christus zelf. die het gode-gelijk zijn
niet als een roof heeft geacht, maar
die zichzelf ontledigd heeft en de ge
stalte van een dienstknecht heeft
aangenomen en de mensen gelijk ge
worden is, die zich vernederd heeft en
gehoorzaam is geworden tot de dood
van het kruis en die daarom door God
verhoogd is. In zijn beroemde rede
over de christenen in de maatschap
pij uit 1919 mediteert Karl Barth over
de christenen ln de maatschappij. En
hij doet daarin de lapidaire uit
spraak. dat de christen in de maat
schappij niemand anders is dan
Christus zelf. ,,De christen is dat in
ons. wat niet wijzelf zijn. maar Chrls-
tus-in-ons De Christus, die voor al
len gestorven is Daarom, zegt hij. „is
de gemeente van Christus een huis
dat naar alle kanten open is Barth
springt in dit citaat zonder overgang
van de christen naar de Christus naar
de gemeente Wanneer wij zo over de
kerk durven te spreken, als de gestal
te van Christus zelf in deze wereld,
dan verliest de vraag die ons van
avond is voorgelegd zijn ludieke ka
rakter. Want de vraag stellen of de
maatschappij de Christus nodig
heeft, is haar beantwoorden. Wat zou.
in Gods naam. de maatschappij an
ders nodig hebben dan God die tot
ons afdaalt, die ons leven deelt, die
onze ziekten op zich neemt en onze
godverlatenheid wegdraag? Hoe zou
deze dolgedraaide, vaak waanzinnige
maatschappij, deze opslagplaats van
vemietigingstulg, deze mesthoop van
onrecht en vernedering ooit toekomst
kunnen hebben als niet God zelf haar
ln de hand zou nemen? Hoe zou deze
broedplaats van dood leven kennen
als er geen kruis en geen opstanding
aan hem was geschied? Maar ook
alleen zo kan de vraag echt worden
beantwoord. Alleen als de kerk de
gemeente van Christus ls. die deel
heeft aan het leven en lijden van haar
Heer. is ze nodig Als het zout zijn
smaak verliest, deugt het nergens
meer toe. Als de kerk de smaak van
Christus niet meer heeft, deugt ze
nergens meer toe dan door de mensen
te worden verlaten en vergeten. En de
samenleving heeft alleen de kerk no
dig als ze van zichzelf weet ziek en
onrechtvaardig te zijn.
Alleen door de dood
Het eerste nummer van de dertiende
jaargang van Kosmos en Oekumene
biedt Interessante gegevens over de
theologie van het huwelijk in de di
verse kerken. fVoor 4.50 te bestellen
bij de Sint Willibrordvereniging, Sint
Janssingel 21, Den Bosch). Opvallend
is daarbij de praktijk van de oosters-
orthodoxe kerken Enerzijds stellen
zij. dat een huwelijk alleen maar ont
bonden kan worden door de dood.
Anderzijds kent het Russische cano
nieke recht tien wettige redenen voor
echtscheiding en het patriarchaat
van Constantinopel zelfs 21. waaron
der onverenigbaarheid van karakter
en zelfs wederzijds goedvinden. Bis
schop Nikodim Milasch (geciteerd
door P Al) legt uit, hoe het een
met het ander te rijmen ls:
De onverbreekbaarheid van hei1'
welijk is volgens de leer van de 11
ters-othodoxe Kerk een van
zenlijke eigenschappen van het
welijk. Wat God verbonden heefl
zal de mens niet scheiden. Zo
het in de Heilige Schrift. Daarom
het wettig gesloten huwelijk al
door de dood ontbonden worde J
door een andere gebeurtenis, die
zo te zeggen sterker is dan het k<
lijke idee van de onverbreekbaar
van het huwelijk", een gebeurtenii!
de morele en religieuze grond 8
van het huwelijk wegneemt en
door een dood in een andere zin
het woord is. Alleen de dood ii
verschillende nuances, natuu
moreel of religieus, kan dus dé h b
lijksband opheffen én het huws
scheiden. Deze leer van de oost
orthodoxe Kerk berust zowel o d
door haar vastgehouden opva n
van het huwelijk als sacrament
het Nieuwe Testament en op de
kenis van het huwelijk voor
maatschappijen godsdienst als
positieve leer van het Nieuwe T
ment. De schelding volgt elge '1
meer vanzelf, zodra-de echtelijk*
bintenis vernietigd is. de gronift
van het huwelijk tusSen de echti
ten verdwenen is het doel va
huwelijksverbintenis niet meer
reikt kan worden, in één woord:
het huwelijk niet meer bestaat
kerkelijke leiding ontbindt dus
huwelijk niet. zij stelt slechts foi
het feit vast. dat een wettige eet
bintenis haar grondslag ver
heeft en daardoor door God zelf
bonden is. De oosters-orthoi tl
Kerk is streng in haar leer ov< r
onontbindbaarheid van het huw n
en over de handhaving van de h
heid van de huwelijksband maai
ook streng in de beslissing ov
vraag, wannéér men het huwehjjji
ontbonden moet beschouwen.
