Franse synode op zoek naar
plaats waar de kerk leeft
Kerk in DDR wil verruiming
van reismogelijkheden
HET BOEK VAN DE MAAND
IS DIT KEER EEN
BOEK VOOR DE JEUGD.
Trouw
Een halve
eeuw Fredeshiem
Eva wordt gedoopt in de Kritische Gemeente IJmond
ten den Heuvel wil
basisbeweging in
raad van Kerken
„I00 jaar geleden" in speciale
Boek van de Maand oplage f I950. Na 2 juni f34,50.
Oud-priester in
hongerstaking
VOORBUGANGERS
Ds Van Kooten leidt
mannenbond
Meer aandacht
voor Maria
DONDERDAG 3 MEI 1979
TROUW/KWARTET
Van «n medewerker
CALAIS - Vandaag de dag leer ik opnieuw ontdekken waar Christus aan het werk is. Naar
n p'voel vaak meer buiten, dan binnen de kerk In allerlei groepen aan de rand van de
ke samenleving Bij christenen die kerkelijke regels met voeten treden. In ontmoe-
■n t sm christenen en moslims. Waar groepen christenen eenzaam strijden voor
recht en gerechtigheid." Aldus Georges Casalis hoogleraar aan de theologische
faculteit in Parijs op de synode van de Franse hervormde kerk in Calais.
Do discussie «aat over het centrale
thema .,de plaats waar de kerk leeft"
Een commissie ls een Jaar geleden
aan het werk gegaan om boven water
te krijgen en -.ast te leggen wat er
spec it -p het plaatselijk vlak binnen
en bulten de kerkelijke gemeen
schap Moeilijk, niet alleen omdat
'•eel v.at in naam van Christus ge
beurt zich aan elke waarneming ont
trekt of -ebeurt op de grenslijn van
ver-ohlllcnde kerken, maar moeilijk
ook. omdat een aantal gemeenten
weigeren aan het onderzoek mee te
werken Zij vinden, dat de plaatsellj-
ke kerk de enige plaats is waar de
kerk leeft
De notie van de plaatselijke kerk
peelt een grote rol in de discussie
Deze notie is wezenlijk voor de orga
nisatievorm van de Franse kerk. als
presbyteriaanse kerk. dus van onder
en opgebouwd Ze is ook een rol gaan
spoil n door de ontwikkeling in de
i houding tussen kerk en staat in
Scheiding
inds de invoering van de scheiding
tu ïn staat en kerk in 1905 heeft de
kerk nog slechts recht van bestaan
als ..association cultuelle" (godsdien
stige verenigingi. die onder controle
staat van de plaatselijke overheid.
Aan het begin van elk jaar deponeren
plaatselijke kerken daar hun gege
vens een lijst van minstens tien le
den. voldoende om een kerkbestuur
te vormen, een financieel overzicht en
een verslag van de gang van zaken.
De wet van 1905 heeft verregaande
consequenties gehad voor het protes
tantisme in Frankrijk. Allerlei vor
men van kerkwerk, bij voorbeeld het
medisch-sociale, jeugd- en vormings
werk. hielden op officieel als kerke
lijk werk te bestaan. Het was immers
geen werk dat kan worden onderge
bracht in de rubriek ..association cul
tuelle". maar onder de rubriek ..asso
ciation culturelle" (culturele vereni
ging).
Deze werkvelden kunnen geen offi
ciële afvaardiging sturen naar de sy
node Deze kwestie ligt moeilijk. Men
zoekt verbreding van het draagvlak
van de gemeente De plaatselijke
kerk alleen vertegenwoordigt niet de
gemeente Dat doen ook groepen, be
wegingen. stichtingen. Maar om dat
te veranderen moet de hele kerkorde
overhoop worden gehaald en moet
het gesprek met de overheid opnieuw
beginnen. Kortom, een moeilijke
weg. Niet dat men daar tegenop ziet.
Calvijn was ten slotte ook Jurist en
zijn geest ls nog steeds vaardig over
de Franse protestanten. Dat is goed
te merken in de heftige discussies, op
punten en komma's.
Maar de kwestie van het kerk-zijn
gaat de kerkordelijke perikelen te
boven. Onder de anderhalf miljoen
protestanten In Frankrijk zijn er ve
len die hun christen-zijn beleven bui
ten de bestaande patronen. Er vol
trekken zich veranderingen waarmee
men de handen vol heeft. Hoe die
ontwikkelingen bij te benen? Welnu,
de dominees van deze kerk hebben
hun toga's ervoor aan de kapstok
gehangen.
Niet dat er niet meer gepreekt wordt,
maar de behoefte zich te verenigen
met de velen, die binnen en buiten de
kerk het evangelie op een eigen ma-'
nier verder dragen, is hJer heel sterk
geworden. Sterker dan de neiging,
zich met het pastorale kleed binnen
de vertrouwde kerkmuren te sieren
en op te sluiten. De synode stemde
voor een voorstel om de postacademi
sche vorming van predikanten zoveel
mogelijk met leken samen te doen.
Theologen moeten ophouden in vak
termen te spreken. De kerk vraagt
om literatuur die tegelijk intelligent
en intelligible is (begrijpelijk).
Bemoedigend zijn de uitspraken over
de relaties met de vreemdelingen.
..Terwijl honderdduizenden Fransen
hun brood (en wel veel meer dan hun
dagelijks brood) verdienen over de
rug der armen van de ontwikkelings
landen. mogen wij hier niet werkeloos
toezien dat de rechten van de vreem
deling binnen onze poorten met voe
ten worden getreden. De synode ver
zet zich tegen overheidsmaatregelen
die erop neer komen, dat overzeese
arbeiders en ook studenten naar hun
landen van oorsprong worden terug
gedreven In de veronderstelling dat
hiermee het probleem van de werk
loosheid voor de Franse kan worden
opgelost."
Opmerkelijk is ook de synodale uit
spraak die pleit voor nader onderzoek
over bliksemarrestaties van jonge
ren. die mee hebben gelopen In de
demonstraties van de metaalarbei
ders begin april in Parijs. De pers, die
hier een tribune vult. is gretig op het
nieuws wat hier te halen is. Er ver
schijnt in het toonaangevende dag
blad Le Monde een belangrijk verslag
van deze synode.
Zo wordt een kleine moedige kerk
groot nieuws voor een maatschappij,
die veel Fransen te machtig is ge
worden.
TRECHTiANPi - Dr A H van den
He eer', iris-genera al van de
i erlnndse Hervormde Kerk. pleit
voor deelname van cic Nederlandse
.beweging van kritische groepen
co gemeenten aan de landelijke raad
an kerken Als lid van het modera-
.1 van deze raad reageert hij op het
Ties door de beweging uitgegeve
ns r; t e visie en program" Dit
•hrijft Van den Heuvel deze week ln
het congresnummer van de Informa
tiebrief voor basisgroepen Op 12 mei
li ti~ beweging ..Visie en Program'
bespreken
v'an den Heuvel constateert dat de
thema's ln „Visie en Program" the-
ol le. maatschappij en kerk in de
oecumenisch discussie voortdurend
tetipndw zijn en dat daarbij de ba-
sisbeweging al; directe gesprekspart-
node i ust wordt. Hij vraagt de
a; beweging het risico vroegtijdig
.vorden ingekapseld, toch te ne
m£n. om Safticn met de kérken tot
•n voor beiden noodzakelijk hoor en
wederboor te komen, ln het zoeken
tar de gehoorzame gestalte van
kerk-zijn in deze dagen.
eerder had de voorzitter van de
,k! n k' rken. prof DrH. Berkhof,
zioh evcnc. "-> positief uitgelaten over
ip lidmaatschap van de basisbcwe-
i rIn de landelijke raad van kerken
o harls-natisch weekend Nieuwe
i-f'. me vul - Aerwlnkel. Pos-
terholt (tel 04742-1393».
AOVER TENT*
w isnn opgenomen De Rotter-
c'.immer, nel Dordts Dagblad.
ruwe Hi'-.tjse Courant met
•'■ouwe Leid se Courant
Uitgave Trouw/Kwartet BV
Een jeugdboek voor kinderen
van 10-16 jaar. 100 jaar geleden heet
het en het speelt rond I860.
L)e hoofdpersoon is Claartje Haas.
Een meisje dat van een klein
dorpje in Friesland via een a^jital
omzwervingen in de grote stad
Amsterdam terechtkomt.
Jeugdboeken romantiseren vaak
historische feiten en vergeten veelal
de ven elende kanten van het leven
in die tijd. In dit bock maakt de
jonge lezer kennis met de werkelijk
heid van toen.
Het doen en laten van gewone
mensen. (En dat „gewone"
betekende honderd
'k 1 faar geleden meestal:
V S gewoon arm)
100 Jaar geleden is ge
schreven door liet
schrijverscollectief: Hans
t Dorrestein, Karei Evkman,
ÈOÊÊr Ries Moonen, Fetze
Pijlman, Arie Rampen.
Jan Riem en Willem
Wilmink.
Het bevat vijftig .schit
terendetekeningen in
kleur van Fiel van der
Veen en veertig
J nctjclirifvsrs!i»éü$&f.<yïet vm act van
ioojaar ijeCedetv'
historische foto's en documenten.
Kortom, 100 jaar geleden is een
leerzaam en tegelijkertijd een lekker
spannend lees-en kijkboek.
Deze aanbieding is geldig l 'm 2 juni. Echter zolang de voorraad strekt.
Van een onzer medewerkers
STEENWIJK Zaterdag 12 mei hoopt het doopsgezind
broederschapshuis „Fredeshiem" haar vijftigjarig jubi
leum te vieren. Dan is het een halve eeuw geleden dat een
kleine groep idealistische Friezen op een klein terrein
even buiten Friesland waar de Steenwijkse Weiden in
bosland overgaan het eigen huis stichtten voor de broe
ders en zusters uit het Noorden van het land. De grote
inspirator was Ds T. O. Hylkema, eerst predikant te
Giethoorn, later te Amsterdam, die ook in ons land iets
wilde uitdragen van wat hij bij de Quakers in Woodbrook
als een zegenrijke ervaring had beleefd: een huis waar
men in een echt broederschappelijke sfeer zou samenzijn
als leden van één groot gezin, bereid om naar elkaar te
luisteren en open te staan voor de gezindheid van
Christus.
Na een heel bescheiden begin,
waarin men met groepen gasten
van 30 of 40 al heel tevreden was.
werd het huis langzamerhand uit
gebreid met een aantal kleine
huisjes op het eigen terrein, zodat
nu een kleine honderd gasten wel
kom zijn. Het zijn de jaren door
drie groepen, die we telkens op
Fredeshiem terugvinden: de va
kantiegangers. de rustzoekers en
de conferentiedeelnemers. De
heerlijke ongerepte omgeving
maakte Fredeshiem bijzonder ge
schikt als vakantieoord, vooral
ook voor gezinnen, die met elkaar
uit wilden zijn zonder in de wat
formele omgeving van een hotel te
belanden.
In de stillere maanden, buiten sei-
zoentijd. heeft Fredeshiem steeds
een functie om hen. die door de
samenleving wat zwaar werden
belast of met herstel van gezond
heid te kampen hadden, nieuwe
moed en kracht te geven na een
verblijf dat gekenmerkt wordt
door zorg voor elkaar en de gele
genheid om uit te rusten en zo
nodig uit te praten Zonder dat
grote woorden als groepstherapie
hoeven te vallen, kan men zeggen
dat in het broederschapshuis heel
wat helend werk verricht is door
wat mensen in grote openheid
voor elkaar hebben willen bete
kenen.
Conferenties en groepsbijeenkom
sten zijn er heel wat gehouden.
Vooral het vredeswerk zocht
graag Fredeshiem voor het
groepswerk uit. Geen wonder! Be
tekent de naam van het huis niet
„huis van de vrede"? Al in 1936
vond een grote internationale
doopsgezinde vredesconferentie
plaats, waarbij bekende persoon
lijkheden uit de gehele wereld
aanwezig waren. Vanouds had
Fredeshiem een oecumenische in
stelling. Juist omdat ln andere
kerken dergelijke gemeenschaps
huizen lange tijd geheel onbekend
waren vonden heel wat hervorm
den. gereformeerden en ook ka
tholieken hier een weg tot ken-
nisvmaken met de veelal weinig
bekende doopsgezinden
Van een onzer Verslaggevers
BOXTEL Een 54-jarlge uit het
ambt getreden en gehuwde priester.
Jo Bolk in Boxtel, is al zes weken in
hongerstaking Hiermee wil hij bis
schop Bluyssen van Den Bosch dwin
gen tot een gesprek over zijn werk
loosheid
Bolk heeft onder meer negen jaar als
missionaris gewerkt in Brazilië Hij
zegt. dat hij overal geprobeerd heeft
om aan de slag te komen, ook bij
instanties als de NOVIB. Ook klopte
hij om hulp aan bij het CAPER in
Utrecht, een bureau van de r.k. kerk
dat gespecialiseerd is in hulp aan uit
hun ambt getreden priesters, doch
alles tevergeefs. Hoe graag hil aan
het werk wil. in de r.k. kerk. het lukt
hem niet. hetgeen hij wijt aan het
feit. dat hij uit het ambt getreden is
Hij heeft een project ontwikkeld,
waarmee hij heel Nederland zou wil
len doordringen van een nieuwe visie
op de maatschappij en de doorwer
king van het Rijk Gods daarin, maar
niemand heeft er belangstelling voor
en bisschop Bluyssen wil niet eens
met hem praten.
Jo Bolk vertelde ons gisteren op 21
maart met zijn hongerstaking te zijn
begonnen. De eerste acht dagen at hij
nog een sneetje brood, sindsdien leeft
hij op een dieet van drie of vier si
naasappels per dag. Alleen de vorige
week heeft hij iets extra gegeten, om
zijn spijsvertering weer op gang te
brengen. Van zijn huisdokter krijgt
hij geconcentreerde calorieën en vita
minetabletten. maar hij heeft al 21
kilo aan gewicht verloren.
Van de zijde van het bisdom Derv
Bosch deelde men ons mee. van hef
geval af te weten, maar geen moge
lijkheden te zien om serieus in te
gaan op de plannen en ideeën van Jo
Bolk. Dat hij uitgetreden priester is.
heeft daar niets mee te maken. Wel is
hem pastorale begeleiding aange
boden.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Werkendam: G. C. de
Jong te Moerkapelle: te Alblasser-
dam (toez.): mevr G M van Wijk te
Hoorn; te Beverwijk-Heemskerk G
H v.d Graaf te Zuidland: te Gouds
waard. te Bruchem-Kerkwijk en te
Kamperveen: M. A v.d. Berg. kand
te Bodegraven.
Aangenomen naar Oudorp: mevr F.
W. Oosterwijk. kand. te Utrecht
Bedankt voor Oude Tonge. Stolwijk.
Genemuiden. Kinderdijk J. H. C
Olie te Linschoten.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt voor Aalten: R. van Beek te
Baam.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Franklin Lakes «USA>:
A Moerkerken te Nieuw Beijerland
Bedankt voor Klaaswal: J. Koster te j
Barneveld
UTRECHT Ds G. H. van Kooten
uit Delft is op de huishoudelijke ver
gadering van de hervormde mannen
bond op gereformeerde grondslag ge
kozen tot voorzitter. Hij volgt ds A.
Vroegindeweij op. die eind vorig jaar
overleed. Secretaris ds John. Verweli-j
us kon meedelen, dat de bond het IJ
afgelopen jaar nog iets gegroeid is en f
nu 173 plaatselijke verenigingen telt
met samen ruim vierduizend leden. I
BERLIJN (EPD/IDEA) De
synode van de evangelische
kerk van Berlijn Branden
burg in de DDR heeft de lei
ding van de synode opgedra
gen er bij de staat op aan te
dringen dat de mogelijkheden
van burgers van het land om
naar het buitenland te reizen
worden verruimd.
Dit was een van de besluiten, die de
synode heeft genomen tijdens het be
raad dat vorige week dinsdag werd
besloten. De synode wil dat de leef
tijdsgrens voor mensen die mogen
reizen wordt verlaagd Deze is nu
voor mannen 65 jaar en voor vrouwen
60 jaar
De synodeleiding moet volharden in
haar gesprekken met de overheid
over de nadelen voor jonge christe-
6$ or O"»
Ci-■hettmnt
,'STé 2JOO >2S.'4
nen bij het onderwijs. In de discussie
werd gezegd dat jongeren zich zonder
opgaaf van redenen uit het leven van
de gemeente terugtrekken, omdat zij
moeilijkheden vrezen bij hun oplei
ding. De synode vroeg de kerkleiding
verder aan te dringen op vergroting
van de mogelijkheden voor gevange
nispastoraat.
Tijdens de synodezitting sprak als
gast de Westberlijnse bisschop dr
Martin Kruse. Hij oogstte groot en
thousiasme bij de synodeleden.
-Abonnementsprijzen
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM De gereformeerde predikant
J Heiderman. verbonden aan de Vrije Univer
siteit te Amsterdam, heeft in de krant van 13
april bezwaren geuit tegen de manier van
doopsbedu-ning in de Kritische Gemeente IJ
mond in de KOIJ spreekt men van doopvie
ring In Trouw van 23 april reageerde drs J R
H Schuurman», socioloog en theoloog en aan
de KGIJ verbonden geweest als pastoraal me
dewerker Vandaag de repliek van de heer
Helderman plus het antwoord van de heer
Schuurmans daarop «en hiermee ls wat ons
betreft de discussie voorlopig gesloten»
Drs Helderman schrijft:
Voorop stel ik. dat hei mij telkens Is gegaan
om de vraag of een doop als in de KGIJ
bediend door de kerken wel kan worden er
kend in het oecumenisch verkeer Die vraag
beantwoord ik ook nu ontkennend De heer
Schuurmans verdoezelt de zaak. wanneer hij
spreekt over ..verscheidene gemeenteleden",
die de doop bedienden Maar het ging erom.
dat de eigen ouders «banden van 't bloed) de
doop met nog iemand bedienden* Men had drie
willekeurige gemeenteleden (in de visie van de
KGIJ» moeten vragen Een enormiteit is de
opmerking, die suggereert dat bediening door
drie personen in verband zou staan met de drie
Personen van de Drieëenheld op de ikoon van
Roeblew Niets is minder waar' De ikoon leert
de eenheid van de Drieeenheid verstaan Diér
ging het mi) bij die lllustraUe om Maar de
opmerking ts wel onthullend' de doop wordt ln
de KGIJ inderdaad in drieën gedeeld, getuige
ook de toespraak van pastor Jan Ruijter op 14-
1-78 «'k ben genoegzaam gelnformeerdi
Wèl ben ik mijn criticus dankbaar voor z'n
opmerking over he« driemaal besprengen In
kerkelijke doopbediemngen Dat is oniulst.
Dese tekening stond op de geboorte-aankondiging van Eva Schuurmans.
inderdaad' wee men behoort éénmaal te be
sprengen bij het noemen van de NAAM daar
na des Vaders, des Zoons en des H Geestes. in
één adem als het ware! Over zelfkritiek gespro
ken de manier waarop de monnik Roeblew
uit 1411 voor maatschappijkritiek nu wordt
geannexeerd «evenals Lenin dat deedi. Is wel
héél vreemd Dat geldt ook voor het citaat uit
Berkhofs boek. ik zou haast zeggen dóórlezen
naar blz 397' Ten slotte worden wij opgeroe
pen ons te stellen onder de kritiek van de
apostoUciteit" volgens de visie van prof
Schillebeeckx. zoals blijkt! Ik zou willen voor
stellen het Nieuwe Testament op te slaan. Dat
lijkt me zinvoller en wetenschappelijk gezien
meer verantwoord Ten slotte hoop ik dat de
KGIJ zich niet zal ontwikkelen tot wéér een
kerkgenootschap in Nederland, zij het met zeer
uit de oecumenische toon vallende ..ambts"
en sacramentsopvattingen.
Het antwoord van drs Schuurmans:
Vorige week ls onze dochter Eva geboren.
Ongetwijfeld zullen we haar laten dopen in de
KGIJ. Welke gemeenteleden de doop zullen
bedienen, weten we nog niet. Wel dat zij daar
toe „het vertrouwen en de opdracht van de
gemeente zullen hebben" (zie Berkhof pag.
397). Misschien zal een van haar geweldige
grootouders mee voorgaan in de bediening van
de doop. Niet vanwege de banden van het
bloed, maar omdat hij of zij, samen met nog
twee andere gemeenteleden, namens de ge
meente. het kindje in de kring willen opnemen,
op weg zetten, de weg van Jezus van Nazareth.
Drie verschillende mensen bedienen dan één
doop in de naam van God. de ondeelbare Heer,
precies zoals hij ons getoond wordt door mid
del van de drie engelen op de ikoon uit 1422/23
van Andrej Roebljew De heer Helderman
denkt, dat er dan sprake is van een in drieën
gedeelde doop. Hij citeert daartoe uit een
toespraak van pastor Jan Ruyter. Ten onrech
te. meen ik. al ben ik blij dat hij inmiddels
genoegzaam is geïnformeerd over onze doop-
bediening. Ik denk overigens, dat Eva later
niet zal vragen: wordt mijn doop erkend in
„het oecumenisch verkeer?" Maar wel: wat
bedoelden jullie met mijn doop? Wat hebben
jullie zelf gedaan om mij voor te gaan naar het
koninkrijk van God. een wereld vol gerechtig
heid en vrede? Wat hebben jullie (ouders, fami
lie. gemeente) gedaan om mijn doop inderdaad
een nieuw begin van leven te laten zijn? Die
vragen zullen we te beantwoorden krijgen. En
ons antwoord zal mede afhangen van de apos-
toliciteit van de gemeente, d wz. de gericht
heid van de gemeente in heel haar praxis op de
komst van het Rijk van God. d.i. de bevrijding
van mensen. Deze laatste zin is een definitie
van prof. Schillebeeckx Tot die nieuwe wereld
met bevrijde mensen dopen wij in de KGIJ en
over het realiseren van zulk een wereld moet de
discussie gaan. Ik hoop van harte, dat Helder
man er aan mee wil doen!
De synode herkoos bisschop Schön-jj,
herr en koos een achttal nieuwe leden]
in de kerkleiding. Een aftredend lid. L
dominee Knecht, die herhaaldelijk
optrad als conservatieve criticus van 1
Schönherr werd niet herkozen.
ROME (ANPUPI/BIP) - Tijdens dei
algemene audiëntie heeft de paus gis- j
teren de hele wereld aan Maria toege-
wijd. In zijn toespraak tot een menig-
te van rond 100.000 mensen verklaar-;
de hij „de gehele wereld toe te wijden
aan Maria, moeder van Christus en
moeder van de kerk". Maria, zo zei de
paus. is de moeder van alle volkeren
der aarde, van alle mensen
Hij riep vooral de jonge mensen op
tot verering van Maria Met name
priesterstudenten en aspirant-kloos
terlingen stelde hij onder haar be
scherming. De paus herinnerde in
zijn toespraak aan de maand mei. die
in de r k kerk bijzonder aan Maria is
toegewijd Hij zei vooral ook aan Ma
ria te willen toewijden de mensen, die
lichamelijk of geestelijk lijden of die
bloot staan aan ongerechtigheid
Tijdens zijn aanstaande bezoek aan
Polen wil de paus twee dagen verblij
ven aan de schrijn van Maria in Jasna
Gora bij Czestokowa De katholieke
bisschoppen van West-Duitsland
hebben besloten de verering van Ma
ria te zullen bevorderen. Kardinaal
Höffner heeft gezegd dat deze vere
ring de laatste tientallen jaren ach
teruit gegaan is. maar „zij is altijd
een essentieel deel geweest van het
geloof en het katholieke leven"
