Kinderen op zoek naar
herkomst vooroordelen
ENHUN
KERKEN
Vierhonderd jaar
Nederlandse muziek op
grammofoonplaten
Shakespeares Coriolanus in
Amsterdamse Stadsschouwburg
HERDENKING
58 MILJOEN
NEDERLANDERS
IKON-serie over stereotiepen van minderheidsgroepen
Nieuwe boeken
Vierregelig
Jubileumuitgave Residentie Orkest
En dan nog
WOENSDAG 18 APRIL 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
door Jan van Galen
HILVERSUM Dat de IKON, als zendgemachtigde namens de kerken, zijn programma
steeds weer belicht vanuit een cultureel-maatschappelijk en christelijk perspectief mag zo
langzamerhand bekend heten, maar de invalshoek van waaruit documentaires gemaakt
worden, wordt meer en meer bepaald door de belevingswereld van het kind. Bij de IKON lijkt
men het al lang normaal te vinden, dat kinderen ook mensen zijn, derhalve ook verdriet of pijn
kunnen hebben en ook een visie ontwikkelen op het grote-mensen-gebeuren.
Terwijl de AVRO. TROS en noem
maar op, de jongsten uit onze samen
leving plegen te „verdoven" met Top-
pop, de astronautjes en andere enge
jeugdseries, vervaardigt de IKON
aan de lopende band „volwassen" te
levisie voor kinderen. Het drieluik „In
het belang van uw kind" van Hans
Hylkema. onlangs nog vertoond op
televisie, was daarvan een goed voor
beeld
Vanavond zendt de IKON (Nederland
II 18.59-19.25) andermaal zo n kinder-
tv-produkt uit dat voor volwassenen
mogelijk nog leerzamer zal zijn dan
voor de doelgroep zelf. Het wordt
aangekondigd als een gezinspro
gramma onder de titel „Een van mijn
beste vrienden". Het is een serie van
vijf afleveringen waarin stereotiepen
van bepaalde minderheidsgroepen
binnen de Nederlandse samenleving
centraal staan. In elke aflevering
gaat een kind uit zo n minderheids
groep op zoek naar de oorsprong van
die stereotiepen van zijn groep. Dat
gebeurt onder meer aan de hand van
historisch materiaal en hedendaagse
gegevens. Voor de minderheden
staan in de serie Chinezen. Kreoolse
Surinamers. Zigeuners en Turken
model. Veel Nederlanders blijken
over hen nog steeds merkwaardige,
haast vunzige denkbeelden te heb
ben. Zo wordt er van Chinezen vaak
gezegd dat ze wreed zijn, dat ze on
doorgrondelijk zijn en dat ze honde
en kattevlees eten of verkopen.
Maarze kunnen ook vriendelijk
en onderdanig zijn, dus pas goed op,
want je weet nooit wat je aan ze hebt.
Van negers wordt veelal beweerd dat
ze lui en dom zijn. Bovendien zijn ze
slecht en daarbij stinken ze ook nog.
De makers van 'Een van mijn beste
vrienden', Doenja Verwey, Yvonne
Doets en Frank Zichem, zijn op zoek
gegaan naar de herkomst van die
prototypen en wat er uit discrimina
tie voortkomt. Daarin zijn zij op sim
pele wijze aardig geslaagd. Het is hun
gelukt de serie diepgang mee te ge
ven, zonder direct alle politieke ach
tergronden te belichten of er een.
diepliggende filosofie in te stoppen.
In tegenstelling tot vele andere tv-
makers hebben zij het uit hun hoofd
gelaten met dit programma vooroor
delen weg te willen nemen.
Zoals bij zovele IKON-programma's
is het uitgangspunt het signaleren
van wantoestanden in onze samenle
ving, zonder daarbij op moralistische
wijze het vingertje op te steken. Als
er na afloop in de huiskamer nog over
gepraat wordt dan is dat het beste
wat bereikt kon worden.
In allerlei oude reiskaarten en plaat
atlassen, maar ook in moderne kin
derboeken en stripverhalen zoals
Kuifje, Buck Danny en Tom Poes en
Olivier B. Bommel is er door de pro
grammamakers gezocht naar de
voorstellingen die er bestaan van
minderheidsgroepen. Het blijkt dat
die voorstellingen al heel oud zijn en
Op het protestantse literaire erf geen
onbekende, geen vreemde op andere
terreinen is Van Doorne tijdens zijn
leven al een begrip. Wie zijn recensies
uit Trouw kent, wie zijn overige pu-
blikaties van vroeger zich herinnert,
zal geïnteresseerd zijn in deze bloem
lezing vierregelige gedichten die in
ruim een halve eeuw geschreven zijn.
Zoals hij altijd onomwonden en on
opgesmukt van zijn uitdagende me
ningen de goegemeente blijk gal. zo
zijn deze kwatrijnen van een onver
hulde eerlijkheid en van een ontboe
zemende rechtschapenheid. Zij han
delen over het zoeken naar de verbor
gen omgang met God. die de vreemd
ste capriolen van zijn schepselen in
het numineuze omvat als de afstoten
de aantrekkingskracht. Opstandige
en deemoedige vereen wisselen be
rouwvolle vergeving vragende ge
dichten af. De verzen noemt Van
Doorne „niet meer dan lege schelpen
die bij 't ebben der ontroering achter
bleven". Bij het luwen van de storm
des levens vindt de dichter niet alleen
troost in het spreken tot en over de
hemelse Vader, maar ook in de aardse
vrouw, zijn eigen vrouw aan wie het
bundeltje is opgedragen. Zij fungeert
bij wijze van spreken als middelares
en als bron van leven. Het bundeltje
geeft al met al een fel en hartstochte
lijk beeld van een genieter des levens
die zwak is in zijn sterkte en sterk in
zijn zwakte. Een wandelende para
dox dat lijkt Van Doorne te zijn. en
daarin is hij zo echt als het leven.
R. L. K. Fokkema
J. van Doorne. Vierregelig. Ui tg. T.
Wever. Franeker 1978. 80 blL. 8,90.
Het Onafhankelijk Toneel trekt de
maanden mei. juni. augustus en sep
tember door het land met een tent, de
Onafhankelijke Salon. Deze wordt
opgebouwd tegenover een winkel met
een aantrekkelijke etalage. De winke
letalage wordt op ware grootte nage
schilderd en de geschilderde produk-
ten worden de volgende dagen ver
kocht De Onafhankelijke Salon
blijft op elke plaats vijf dagen te
beginnen op 14 mei in Leuven
Speciaal vandaag
In Van gewest tot gewest
verhalen in Peels dialect van
een Brabantse bioloog; ver
planting van honderden bo
men; Muidens seilvloot; actie
voor een school in het rivie
rengebied in Gelderland en z.
Holland
Ned. 1/18.59
Kenmerk heeft een eigen re
portage over een vorm van be
taald educatief verlof in Ita
lië, als achtergrondinformatie
voor de Nederlandse situatie
Ned. 2/19.25
Het Engelse televisiespel Ik
krijg je wel gaat over een jon
geman die het hoofd van de
school, een leraar en lerares
gijaelt. Een confrontatie tus
sen de gevestigde machten en
dc leerling die aan het autori
taire schoolsysteem is kapot
gegaan. Dit stuk dat meer op
het Engelse autoritaire school
systeem van toepassing is
heeft in dat land veel reacties
teweeg gebracht
Ned. 1/20.99
Panoramiek met een eigen
reportage over de eerste ver
kiesingen voor een swarte
meerderheidsregering in
Rhodesië
Ned. 1 22.05
In Onder de hoogtezon van
NCRV-radio behandelt ds. II
A. Visser vragen van luiste
raars
Hilv. 49.02
Boemerang gaat over het
doen en laten van de massa
media
Hilv. 2/17.00
Shakespeares Coriolanus, eerder dit seizoen gespeeld door de Haagse Comedie, wordt
20 en 21 april in de Amsterdamse Stadsschouwburg opgevoerd door The Royal
Shakespeare Company. Deze veelgeroemde voorstelling, met in de hoofdrollen Maxine
Audley als Volumnia en Alan Howard als Coriolanus, werd geregisseerd door Terry
Hands. Alan Howard was twee jaar geleden ook in Nederland te zien tijdens het
Holland Festival. Hij speelde toen de titelrol in Henry V van Shakespeare.
ADVERTENTIE
STADSSCHOUWBURG
AMSTERDAM
4 mei 1979, 19.30 uur precies
door PUBLIEKSTHEATER
in samenwerking met
HET PAROOL - TROUW en
VRIJ NEDERLAND
documentaire '40-'45, gelezen
door medewerkers van
Publiekst heater
Gratis toegangskaarten zijn, zo
lang de voorraad strekt, vanaf 18
april t/m 27 april verkrijgbaar bij
onderstaande vestigingen van
HET PAROOL TROUW en
VRIJ NEDERLAND in Amsterdam
CENTRUM: VRIJ NEDERLAND
afdeling boekhouding (begane
grond). Raamgracht 4
(10.00-16 00 uur zaterdags geslo
ten) HET PAROOL Rokin 110
(11 00-17 00 uur, zaterdags 11 00-
15.00 uur) Plantage Kerklaan 32
(9 00-17 00 uur, zaterdags 10.00-
12 00 uur)
NOORD: Meeuwenlaan 145
(14 00-17 00 uur zaterdags 10 00-
12 00 uur)
OOST. TROUW en HET PAROOL
Wibautstraat 131 (9.00-17.00 uur;
zaterdags gesloten). Beukenweg
29 (9.00-17 00 uur; zaterdags
10 00-12 00 uur)
ZUID: ie Van der Helststraat 68
(9 00-17 00 uur: zaterdags 10 00-
12 00 uur). Corn Schuytstraat 10
(9 00-17 00 uur. zaterdags 10 00-
12 00 uur). Churchilllaan 1 (15.30-
17.00 uur zaterdags 11 00-12.00
uur)
WEST: Haarlemmerplein 43 (9 00-
17.00 uur; zaterdags 10 00-12.00
uur), Burg de Vlugtlaan 208 (9.00-
17.00 uur; zaterdags 10.00-12.00
uur), Tussenmeer 94 (16.00-17.00
uur, zaterdags 11.00-12.00 uur),
Adm. de Ruyterweg 93 (9.00-17.00
uur; zaterdags 10.00-12.00 uur).
Derkinderenstraat 62 (9.00-17.00
uur; zaterdags 10.00-12.00 uur).
AMSTELVEEN: Molenweg 37
(17 00-19 00 uur. zaterdags 12.00-
15 00 uur)
Clsca Ticketshop op het leidse-
plein in Amsterdam heeft ook een
beperkte hoeveelheid kaarten in-
voorraad
Vanaf woensdag 2 mei zi|n kaar
ten, indien nog voorradig, uitslui
tend verkrijgbaar aan de kassa van
de Stadsschouwburg op het Leid-
seplein in Amsterdam, dagelijks
van 10 00 tot 15.00 uur
De herdenking zal 20.30 af
gelopen zijn. Er zijn geen gere
serveerde plaatsen
nog nauwelijks veranderen. Vooral
ook in strips wordt enorm gediscrimi
neerd. Kuifje is bijvoorbeeld het pro
totype van een frisse gezonde Wester
se jongen die, ondernemend als hij is,
continue Chinezen, Zigeuners, Ara
bieren en Negers aframmelt of ze bij
de neus neemt. Deze boeken, die ver
slonden worden, bevestigen het grote
onbegrip. Men kent andere leefwijze
en gewoonte niet en bestempelt ze
gelijk als vreemd, geheimzinnig, dom
en slecht.
In de eerste aflevering krijgen we een
aardig beeld te zien van hoe een vijf
tienjarig Chinees meisje Hui Fang
leeft. Drie jaar geleden kwam zij met
haar ouders uit Taiwan naar Neder
land en woont nu in Tilburg. Daar
helpt zij na schooltijd in het restau
rant van haar vader. Frappant is dat
ze meer gediscrimineerd wordt door
kinderen dan door volwassenen. Die
laatsten vindt zij beleefd en aardig,
maar kinderen doen haar op straat
na. Roepen „rare poepchinees" tegen
haar en maken spleetogen. Mogelijk
is dat een aardig beeld van hoe ou
ders met hun kinderen praten over
deze minderheidsgroepen.
De tweede aflevering gaat over een
Creoolse Surinaamse jongen Jerry
Hardenberg. Hij is vijftien jaar. Ook
hier laat de IKON ons kennis maken
met een „andere" levenswijze. Deze
DEN HAAG Niemand zal het u kwalijk nemen wanneer u het Oostenrijkse volksli dig
kent. Maar het Wilhelmus kent u natuurlijk. Omdat het beter is? Welnee, omdat het, ne^ u
u, Nederlands is.
Zo begint de folder waarmee het Re
sidentie Orkest aandacht vraagt voor
de cassette met zes grammofoonpla
ten waarop vertolkingen van Neder
landse muziek van 1579 tot 1978 zijn
opgenomen. Vertolkingen door het
Residentie Orkest uiteraard, en opge
nomen in verband met het 75-jarig
bestaan van het Haagse Orkest. De
composities (tweeëntwintig in totaal)
zijn van onder meer, Pieter Hellen-
daal (1721-1799), Jan Brandts-Buijs
(1868-1939), Alphons Dlepenbrock
(1862-1921), Johan Wagenaar (1862-
1941), Rudolf Escher (1912), Matthijs
Vermeulen (1888-1967), Jan van Vlij
men (1935) en Guus Janssen (1951).
Ferdinand Leitner, Ernest Bour, Ton
Koopman, Nicolaus Harnoncourt,
Antal Dorati, Hans Vonk en Alain
Lombard zijn de dirigenten. De zes
platen zijn verpakt in een cassette
waarin een beknopt geschiedkundig
overzicht van de Nederlandse muziek
van de hand van Luc van Hasselt is
opgenomen.
Steun
De buitengewoon lage prijs die men
voor deze platencassette moet beta
len 35,40) is te danken aan de steun
die dit project van zowel het bedrijfs
leven en diverse culturele fondsen,
als van diverse omroepverenigingen
Kunstschilder Paul Citroen was
veertig jaar geleden een actief foto
graaf. Van 21 april tot 11 juni is in het
Prentenkabinet van het Haagse Ge
meentemuseum een tentoonstelling
te zien van zijn foto's waaronder por
tretten van zijn vrienden en kennis
sen, onder wie John Radecker, Carel
Willink en Jacob Bendien.
De vijfde van de twaalf afleverin
gen van „Jute" in Haarlem start 18
april met het onderwerp „Holocaust".
In de etalage van de Vishal vraagt
Pieter Zwaansdijk aandacht voor zi
geuners als vervolgde groep. Wlgbolt
Kruyver, Luc van de Lagemaat en
Gerrit van Dijk produceren een ani
matiefilmpje, een toneelvoorstelling
over „Holocaust in twee huiskamers"
en een aanplakbiljet over het ver
band tussen Holocaust en Amerika.
Het theater aan de Haven in Sche-
veningen houdt 19, 20 en 21 april een
festival voor actuele geïmproviseerde
muziek en moderne jazz. Op het pro
gramma staan optredens van Mischa
Mengelberg en Han Bennink, de Her-
bie White Combo en het Groot Ooie
vaar Orkest, een big band van Gilius
van Bergeijk.
Tina Turner, koningin van „Rock
'n soul" genoemd, treedt 22 april op in
theater Carré in Amsterdam. Impre
sariaat Paul Acket heeft dit meege
deeld. De ster wordt bijgestaan door
haar eigen orkest en dans- en zang
groep.
De Federatie van Nederlandse
Zangersbonden organiseert van 23
tot en met 30 juni in Den Haag voor
de achtste keer het Internationaal
Koorfestival. Deelnemers komen on
der meer uit Amerika. Hongarije, In
donesië, Noorwegen en Suriname.
Het festival gaat van start met een
openingsconcert. Koor en publiek
zullen hier onder meer gezamenlijk
een aantal bekende oratoriumfrag
menten uitvoeren. Diezelfde week
zijn er diverse workshops, een con
cours en een slotconcert waaraan
prijswinnende koren deelnemen. In
lichtingen: 070 - 609271.
ontving. De leden van het Residentie
Orkest verleenden gratis hun mede
werking.
Hoewel de platen pas eind november
van dit jaar verschijnen, kan men de
daarop vastgelegde opnamen al van-
tevören horen. VPRO en AVRO be
schikken over geluidsbanden van de
opnamen en die zullen worden uitge
zonden op vrijdag 27 april van 15.00
tot 17.00 uur (VPRO), zaterdag 28
april van 14.17 tot 16.00 uur, (AVRO),
vrijdag 4 mei van 15.00 tot 17.00 uur
(VPRO) en ïaterdag 5 mei van 14.17
tot 16.00 uur (AVRO).
De Wereldomroep zal negenhonderd
cassettes aan een even groot aantal
radiostations over de hele wereld zen
den. Dat de belangstelling
opnamen enorm groot is v
bewezen door de bestellini
reeds in totaal tienduizi
door het Nederlandse bei
voor relatiegeschenken,
cassette zal waarschijnlij]
een voor iedereen toeganki
concert eind november in h<
Congresgebouw worden
aan koningin Juliana.
Men kan de cassette nu al
bij het Residentie Orkest,
82090-2508 EB Den Haag vo
waarbij de verzendkosten bi
derland zijn inbegrepen. Wik
mand in het buitenland er efl
dan betaalt men 49,50 incl^
zendkosten (tot 1 septembeil
ADVERTENTIE
'tdagelijks leven van de gewone man, in
ez<
e i
id(
fM
et
ps
ruil
eti
e 1
;ers
pla
boekvorm, op de bekende tv-serie en de
boekafleveringen van Het Spectrum.
Nü bij de boekhandel.
Wegens ziekte kan Ton Hydra zijn
rubriek niet verzorgen.
De vijftienjarige Hui Fang probeert te ontdekken wat er waar is van alle
Chinezen f
ku
aflevering heeft een sterkere dramati
sche werking. Dat komt waarschijn
lijk omdat wij Nederlanders meer in
aanraking komen met Surinamers
dan met Chinezen. Surinamers vor
men zogenaamd een groter gevaar
voor onze samenleving, omdat ze niet
zouden willen werken en omdat ze
een bedreiging zouden vormen voor
vrouwen. Het is heel vermakelijk,
maar even aandoenlijk om te zien hoe
Jerry die vooroordelen één voor één
ontzenuwt. Tegelijkertijd
koude rillingen over je lijf
hem hoort zeggen dat hij
wijk heeft moeten opgeven
in die wijk werd
zijn afkomst.
