Het Oudekerksorgel
klinkt weer
Kerk in Soweto
niet voor dienst
beschikbaar
Salomo's oordeel
in sabbatsstrijd
Bijzondere visie op gemeente van onderen
Trouw
Conferenties
Een kwart van
Britten gelooft
in de hel
Rhodesia-zending
geafrikaniseerd
Zendingsraad wil
boycot Zuid-Afrika
VAN DA Ale
VOORBUGAN(
WOENSDAG 18 APRIL 1979
TROUW/KWARTET
door Jac Kort
Kort na de tweede wereldoorlog werd de Hersteld-Evangelisch Lutherse Kerk aan de
Kloveniersburgwal te Amsterdam gesloten en het „orgel van Jan Zwart" overgeplaatst naar
een kerk ln Arnhem. De orgelconcerten, die Zwart vroeger wekelijks in deze kerk gaf, werden
voortgezet door zijn leerlingen, maar nu in de Oude Kerk. Deze verkeerde echter reeds vele
jaren lang in een bouwvallige staat, zowel van binnen als van buiten, zoals een leek kon zien.
Maar er waren weinig mensen die zich daarover zorgen maakten, zolang het prachtige Vater-
Müller-orgel uit 1738 nog zijn verrukkelijke klanken door de kerk deed schallen.
Maar het werd te gek met de toestand
waarin de Oude Kerk verkeerde.
Evenals bij zovele historische gebou
wen had men ook hier een soort van
dubbel-boekhouden toegepast wat
geërfd was van het voorgeslacht,
moest maar worden onderhouden
door het nageslacht. Er moest nu
eindelijk raad geschaft worden.
Grondige restauraUe kon niet langer
uitblijven.
Deze restauratie, die omtrent een
kwart eeuw en vele miljoenen heeft
gevergd, is nu geëindigd. In maart
van dit Jaar is de kerk in tegenwoor
digheid van prinses Beatrix, prins
Claus en vele autoriteiten heropend.
Ter gelegenheid van de viering van
het einde van de restauraUe bracht
de Stichting De Oude Kerk te Am
sterdam een grammofoonplaat uit,
waarop Willem Vogel, cantor-orga
nist van deze kerk. en Klaas Bolt.
kerkelijk organist van de Grote- of
Bavokerk te Haarlem, ieder een
plaatzijde hebben volgespeeld, voor
namelijk met koraalbewerkingen
Het is goed gezien van bovengenoem
de Stichting, dat zij op deze wijze
belangstelling wekt voor de kerk.
waarover net hier gaat. Immers, wat
heeft de jaren door zoveel duizenden
mensen, gelovigen van alle gezindten
(maar ook ongelovigen) naar deze
kerk, die toch in een weinig toeganke
lijke buurt staat, getrokken, zelfs in
de tijd dat zij voor een belangrijk deel
met houten schotten was afgesloten?
Was het niet de klank van het schitte
rende orgel, het mooiste van Amster
dam, voor velen van heel Nederland,
voor sommigen van heel Europa?
Men heeft er geen half werk van ge
maakt. Alleen al om de hoes zou Je
deze plaat willen hebben. Op de voor
zijde een prachUge kleurenfoto van
het grote orgel. Binnenin en achterop
foto's van het interieur van het orgel,
maar ook afbeeldingen van het vroe
gere. door Sweellnck bespeelde orgel
en van de beide concertgevers, alsme
de een beknopte, zakelijke blografie
van Vogel en Bolt. Natuurlijk is ook
de volledige dlsposiUe afgedrukt met
alle veranderingen die er in de loop
der eeuwen in aangebracht zijn. In
een uitvoerige historische beschrij
ving van 1724 tot heden wordt ver
meld. dat Witte en Steenkuljl heel
verkeerde dingen met het orgel heb
ben gedaan. De plaat is dan ook uit
gegeven om geld te verkrijgen om die
fouten te kunnen herstellen.
U kunt deze door Phonogram ver
vaardigde plaat in uw bezit krijgen
door ƒ20 plus ƒ3,75 verzendkosten
over te maken op postgiro 650.000
van de Stichting De Oude Kerk te
Amsterdam. U kunt hem ook afhalen
bij de Kosterij. Oudekerksplein 23.
Dat spaart de verzendkosten uit.
Voor degenen, die reeds vast besloten
zijn. zich deze plaat aan te schaffen,
ga ik nu nog opsommen, wat Willem
Vogel en Klaas Bolt zoal laten horen.
Vogel begint met een eigen zetüng
van Psalm 84. Hierna volgt Concerto
van Signor Meck. bewerkt door Jo-
hann Gottfried Walther (1684-1748).
Van Johann Pachelbel (1653-1706)
speelt Vogel „Werde munter, meln
Gemüte", waarna Bachs strakke „Al-
labreve" klinkt. Willem Vogel besluit
met drie koraalbewerkingen van de
Franse organist Marcel Dupré (1886-
1971), van wie ik Jaren geleden een
schitterend improvisatie-concert in
de Oude Kerk bijwoonde.
Klaas Bolt begint met Psalm 36/68.
Willem Vogel (links) en Klaas Bolt aan de speeltafel van het
Oudekerksorgel.
Eerst horen we daarvan de vierstem
mige vocale zetting van Claude Gou-
dimel uit 1565, voorts een bewerking
uit 1778 „Door eene zeer kundige
hand voor den Zang. voor 't Orgel,
Claveclmbaal, de Fiool, Fluit en an
dere Instrumenten gevarieerd" en
eindelijk een gemeentezangbegelei
ding, zoals Conrad Friedrich Hurle-
busch die van 1743 en 1765 in de Oude
Kerk placht te spelen, met tal van
kwikjes en strikjes. De pruikentijd in
de muziek. Na de Fuga in D groot van
dezelfde componist besluit Klaas
Bolt met ..Variaties over de melodie
en de zetting van John Dowland:
.Now, o now I needs must past", bij
ons bekend als het Valerius-lied
..Here, kere van ons af'. Het betreft
hier een gedeeltelijk voorbereide im
provisatie van de concertgever, waar
in hij ln acht variaties het orgel op
veelzijdige wijze doet horen.
Gelijk men van een zo goed gedocu
menteerde uitgave mocht verwach
ten (met uitzondering van die van
John Dowland 1562-1626 zijn
van alle componisten de Jaartallen
vermeld) vindt men op de achterzijde
van de hoes bij leder uitgevoerd stuk
een opgave van de registers waarvan
gebruik gemaakt wordt
Het klinkt was afgezaagd, maar dit is
nu echt zo'n plaat, die in geen (orgel)
discotheek mag ontbreken. Een be
wering, die naar ik hoop met het
bovenstaande op overtuigende mate
is aangetoond.
door Hennle Serfonteln
Zwart Zuid-AIrlka ls boos op de rooms-katholieke kerk we
gens het besluit van de bisschop van Johannesburg, de
Regina Mundi kerk ln Soweto niet langer ter beschikking te
stellen voor zwarte gebedsdiensten, politieke vergaderingen
en nlet-katholieke diensten.
LONDEN (ANP) Driekwart van
de Britten gelooft in God maar
nog geen vierde deel van hen ge
looft in duivel of hel. Dit blijkt uit
een onderzoek van het Gallup In
stituut. 76 procent van de onder
vraagden zei te geloven in het be
staan van een God. 57 procent
twijfelt niet aan de hemel, terwijl
28 procent in reïncarnatie gelooft,
22 procent in het bestaan van de
duivel en evenveel in het bestaan
van de hel. Opvallend is de stij
ging van het aantal mensen dat de
voorkeur is gaan geven aan reïn
carnatie. In 1968 geloofde 18 pro
cent aan die mogelijkheid, in 1979
28 procent
Het Godsgeloof kent echter ver-
schillende vormen. Slechts 35 pro
cent der Britten gelooft in een
persoonlijke god. Het grootste
percentage, namelijk 41 procent,
omschrijft God liever als „een
soort geest, een levenskracht". 16
Procent weet niet wat er van te
moeten denken. Uit deze cijfers
blijkt een aanzienlijke verminde
ring van het geloof in een persoon
lijke god. In 1957 zei nog 41 pro
cent ln een persoonlijke god te
geloven, terwijl 37 procent God als
levenskracht omschreef.
Er is ook een opvallende vermin
dering te constateren in de aan
vaarding van Christus als de Zoon
van God. In 1957 nam 71 procent
aan dat Christus de Zoon van God
was. In 1963 daalde dit percentage
tot 60 procent, nu is dit percenta
ge gedaald tot 55 procent. Van de
Britten ziet 25 procent Christus
als gewoon mens. In 1963 meende
dat 16 procent, ln 1957 negen pro
cent. Opvallend is wel, dat de his
toriciteit van Christus niet wordt
aangetast. Het aantal Britten dat
de historiciteit van Christus niet
aanneemt blijft al tientallen jaren
op 6 4 7 procent.
De Regina Mundi is het grootste ge
bouw ln Soweto. de zwarte ..lokasle"
bij Johannesburg en is een van de
bekendste ontmoetingsplaatsen ge
worden voor het zwarte protest
Het diocees Johannesburg heeft toe
stemming geweigerd om in de kerk
een herdenkingsdienst te houden
voor de geëxecuteerde vrijheidsstrij
der Solomon Mahlangu. De dienst
moest uitwijken naar de kleinere ang
licaanse kerk van Soweto.
Studenten en gemeenschapsleiders
ln Soweto reageerden kwaad dat. in
dien de kerken niet langer een vrij
plaats zouden kunnen zijn voor de
zwarten, de kerken maar beter naar
de blanke steden terug konden keren
Namens het diocees liet pater Ben
van Zeil weten dat de kerk in Soweto
waarin opgenomen De Rotter
dammer. met Oordts Dagblad
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe leidse Courant
Uitgave Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammtnga
Directeur mg O Poslma
HOOf ÜKANTOOR
POSICHJ?. 0S9
•000 AW AmMeuMn
Postgiro 66 00 00
B.mk Ned Crediefban*
Hekemignr 23 00 t2 574
REGIO ROTTERDAM'OORORECMT
Posrbus 948
3000 AX Rotterdam
iel 010-15588 iabonnementen
en bezorging)
lel 010-11 5588 i redactie i
iel 115700 (uitsluitend voor
advertenties)
WesitHaak 4
Rotterdam
REGIO OEN MAAG LFIOEN
Postbus tot
2501 CC Oen Haag
te» 070-464445
Parkstraat 22
Oen Haag
REGO NOORD OOST-NEDERIANO
uitsluitend voor religieuze doelen ge
bouwd is en niet voor iets anders
gebruikt mocht worden. Van Zeil
wees er op dat de kerk vorig jaar in
brand gestoken werd en voor veel
geld opgeknapt moest worden. Aarts
bisschop Joseph Fltsgerald van Jo
hannesburg zei dat de kerk regelma
tig door zoveel groepen wordt ge
vraagd. dat het niet mogelijk is aan
alle verzoeken te voldoen. Fltsgerald
staat bekend om zijn streven niet de
regering tegen de haren ln te strijken.
De beslissing de kerk niet af te staan
voor de dienst voor Mahlangu ls scha
delijk voor het vertrouwen dat zwar
ten ln de blanke kerken hebben, zei
de anglicaanse deken van Johannes
burg Simeon Nkoane Hij vreest dat
zwarten geneigd zullen zijn eigen
zwarte gemeenten op te richten
Wilke Kambule. een vroegere hoofd
onderwijzer van Soweto. die nu lector
is aan de Universiteit van Witwaters-
rand, gelooft dat de veiligheidspolitie
achter de weigering zit Vorig Jaar
werd de Regina Mundi gernstig be
schadigd door een mysterieuze
brand. De hoofdredacteur van het
zwarte dagblad Post. Percy Qobara.
zei mij dat men gezien had dat blan
ken wegrenden na de brand. Dit ver
sterkt de indruk dat de Zuidafrikaan-
se autoriteiten bij de brand betrok
ken waren, net als bij de brand ln de
kerkelijke drukkerij van de Ovambo-
kavango-kerk in Namibië in 1973.
Het wekelijkse sabbatgevecht tussen
orthodoxe joden die de sabbatrust
liefhebben en de automobilisten die
door autotochtjes van de arbeldsrust
willen genieten met de politie als goe
de derde, aan wie door de gevechten
geen rustdag is gegund, was weinig
naar de zin van het Jeruzalemse ge
meentebestuur. Burgemeester Feddy
Koliek benoemde een commissie die
oplossingen zou moeten aandragen.
Prof. Mosje Livneh. deken van de
bouwkundige faculteit van de techni
sche hogeschool, prof. Ze'ev Lev van
de faculteit der geneeskunde van de
Hebreeuwse universiteit en prof.
Arye Shahar, hoogleraar ln de geo
grafie aan de Hebreeuwse universi
teit. Kwamen met een oplossing, even
eenvoudig als duur. ZIJ gaven als ad
vies een nieuwe weg van Jeruzalem
naar Ramot te bouwen, maar dan zou
zij niet, gelijk de pas geopende, om
streden snelweg van 2'h kilometer,
langs hulzen bewoond door ortho
doxe Joden moeten lopen.
Struiken
De commissie van de drie hooglera
ren kwam met nog een aantal aanbe
velingen voor het geval de Idee van
een nieuwe weg niet kan worden ver
werkelijkt. De commissie stelt voor
dan bomen én struiken langs de
thans als wekelijkse boks ring benut-
BARENDRECHT Er zal geen nieu
we Nederlander in dienst van de
stichting Rhodesia-zending naar
Afrika gaan. nu ds Tj. de Jong een
beroep naar Bergambacht heeft aan
genomen. Het Thembiso-kinderhuis
in Bulawayo komt gebeel onder zwar
te leiding. Wel zal de Nederlandse
stichting financiële steun aan het
kinderhuis blijven geven.
Ds De Jong, voorheen hervormd pre
dikant te Garderen. ging anderhalf
Jaar geleden naar Rhodesië om daar
de leiding van dit zendingswerk op
zich te nemen, maar de gevaarlijke
situatie noodzaakte tot zijn terug
keer De stichting Rhodesie-zendlng
werd tien jaar geleden opgericht en
kreeg steun in de rechterflank van de
gereformeerde gezindte. Aanvanke
lijk onder leiding van de heer J. D.
van Woerden, later door ds TJ. de
Jong werd aan kinderbescherming en
lectuurwerk gedaan in Bulawayo en
omgeving.
AMSTERDAM (ANP) De Neder
landse Zendingsraad in Amsterdam
heeft in een brief aan minister-presi
dent Van Agt krachtig aangedrongen
op een olieboycot tegen Zuid-Afrika.
De zendingsraad sluit zich hierbij aan
bij een soortgelijke brief van de raad
van kerken in Nederland van 9 april,
die van de regering een sluitende wet
geving en een efficiënt controle-appa
raat eiste voor naleving van het olie-
embargo met name ook door de mul
tinationale ondernemingen.
De zendingsraad merkt op, dat het
zijn gewoonte niet is om zelf eveneens
op dergelijke zaken in te gaan, omdat
die het terrein zijn van de raad van
kerken. De zendingsraad meent ech
ter een uitzondering op deze regel te
moeten maken vanwege „de uitzon
derlijke ernst van de ontwikkelingen
ln Zuid-Afrika".
De tweede reden voor zijn ondersteu
ning van het initiatief van de raad
van Kerken ontleent de zendingsraad
aan zijn nauwe contacten met part-
nerkerken ln de wereld. In die contac
ten is het duidelijk geworden aldus
de zendingsraad aan premier Van Agt
hoe die partnerkerken op steun
van de kerkelijke instellingen in Ne
derland rekenen. Zij verlangen van
de Nederlandse kerken en instellin
gen. dat deze zich verzetten tegen
alles wat vanuit het westen morele of
economische steun biedt aan de
voortduring van de apartheid in
Zuid-Afrika.
HOE ROOD IS ROOD?
.Het is allang bekend dat
gemeentepolitiek en het efficif00
inspelen op stedelijke problen1
de sterkste kanten van onze p
partijen laten zien. Hoe
kleinschaliger hoe onherkenb v0<
vaak de beginselprogramma's is
opzichte van het gevoerde belf^
worden. Dit geldt ook de
socialistische partijen. De wij:
waarop de socialistische weth
voor de Openbare Gezondheid
Ziekenhuiswezen te Amsterds i
mevrouw Vorrink op haar geb
meent knopen te kunnen
doorhakken, grenst aan het
ongelofelijke en absurde. Het tal*
bekend dat met name in Amst|rie
nu al enkele Jaren met grote
inspanning van particulier inlim
en geld de stichting „De Rege^ar
zich werpt op de
verslavingsproblematiek in
Amsterdam. Zij heeft daarbij
bijzonder ook aandacht gegeven'
de jonge Surinamers die het
slachtoffer van de godvergeteiool
dealers in hard-drugs en herol tn
Toen een grote zwervende groeit
hen het SOSA-gebouw in de iet
Vijzelstraat uit moesten en daiiei
der
kt
•rk
vei
Bn|
ie\
Van een medewerker
JERUZALEM Een speciale commissie, die oplossingen moest aangeven ter voorkoming van
de wekelijkse incidenten op de nieuwe autoweg van Jeruzalem naar de voorstad Ramot, heeft
een soort Salomo's oordeel geveld. Ieder sabbat barricaderen orthodoxe joden voor wier
huizen een snelweg is aangelegd de verkeersader, ten einde van hun sabbatrust te kunnen
genieten. Wekelijks ook komen al toeterend honderden automobilisten over de weg. omdat zij
zich niet de wet willen laten voorschrijven.
De Geest werkt nu, reveildag met
Herman Goudswaard, zaterdag 29
april 10.30 uur, Goede Herderkerk,
Johan de Wittstraat 2. Groningen.
Inl. tel. 03429-1318.
ADVERTENTIE
te weg te planten, opdat het voortra
zend verkeer geen aanstoot kan ge
ven. Voorts zouden een aantal rijstro
ken op sabbat moeten worden afge
sloten, opdat het verkeer vermindert.
De huizenbouw langs de weg zou te
vens moeten worden beperkt
Het gemeentebestuur van Jeruzalem,
gelijk zijn Amsterdamse collega's ge
wend aan protesten en commissies,
zal alvorens besluiten te nemen, het
rapport voorleggen aan de Inwoners
van Ramot en aan de orthodoxe Jo
den wonend langs de weg. Dat er geen
overeenstemming wordt bereikt ls nu
al zeker.
PoslDws 3
•000 AA Zwom*
05200-17030
Memmjrtrt 56
Abonnementsprijzen:
Pet maand 15 90
Per kwartaal f 47 70
P* has jaar f 95 40
Per iaar 188 60
Adto'teore•è'ff or aanvjag
(Z f adrfsjan boven i
Oogave lanx«oe»<nien 9-19 30 »an
mw-^dag I'm vt-idag Op zondag van 18-
20 wu« letel 020 913456
Opgave mm. -advertent*» te*
J2Ö 936868 oi schMtet R **n U.m-Adv
Jfdefcng poslbus 433
1000 AK AMSTEROAM
Adresmizigmgen L. (vatend scnrrfleHjk
aa" onze Amsterdamse adressan
het Anton de Komhuis aan de i!
Stadhouderskade moesten ve$f i
hebben de medewerkers van d
stichting, samen met de Raad
Kerken en een aantal andere
organisaties ervoor gezorgd dajeri
een tijdelijk onderdak in het
gekraakte Doelenpand vonden
steeds is nu de vraag: wie gaat 1
verder met de hulpverlening a
gang? En hoe? De gezamenlijlt
organisaties dienden een projel
waarin ook een zeer zinnig onti
hetzg. Njoeng Libi-project van
zijde van „De Regenboog" was
opgenomen. Wie schetst de
volstrekte verbijstering van de|
toen deze wethouder zonder bü
of blozen bekend maakte alleer
van deze stichtingen met het v
subsidie-bedrag te willen steui
Naar het motief daarvoor valt
te raden. Alles was klaar om h
goed stuk hulpverlening op zal
en deskundige basis te beginne[
samenleving wilde zelf meedoi
Geen sprake van. zegt de rode
wethouder. Hoe rood en hoe
democratisch en hoe werkelijk
sociaal bewogen is rood eigen
de gemeentepolitiek dan!!
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te IJsselmulden: A. I
Plas te Rljssen; te OosterhoutT]
M. T. Thans. kand. te OosterqU
Katwijk a.d. Rijn: J. M. Aart
Den Helder.
Bedankt voor Fijnaart (toez.):
Delhaas te Eikereee; voor II.
dam (toez.): T. Poot te Nieufr
drecht; voor Curacao (veriic
Gem.): dr R. M. K. v.d. Grijifc
voor bu.'tengew. werkz. te Saa
(nadere beslissing): voor Meerr
J. Geluk te zwolle. M
Aangenomen naar Nieuw S#ï
naai (toez.): H. J. Oortgiet
Schildwolde (part time). m
Beroepbaar: R. v.d. Grijp. Cofl
laan 14, Naarden.
GEREF. KERKEN et
Aangenomen naar Purmerendjr
Delhaas te Hilversum (IKON-ffe)
naris). ks
ge
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Harderwijk: P. Scfc-i
te Middelburg. d.
Aangenomen naar Zevenberf
Kleijn, kand. te Zwolle, die t
voor De Lier Maassluis voor I
voor Oegstgeest Lisse.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Zaamslag: A. 1
Urk.
Bedankt voor Soestdijk: G.
Bennekom; voor Bunschoten
Beek te Baarn.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Nieuwerkerk: J.
Rijssen.
door dr. J. van Slageren
In een gemeente van de basis, de
gemeente van Jezus van onderop, ko
men alle godsdienstige en sociaal-
politieke aspecten van het menszijn
aan het licht. Daarom is dat ook de
plaats waar de echte dialoog tussen
christenen en niet-christenen kan
plaatsvinden. Aldus prof. dr. A.
Camps in zijn boekje: „Geen doodlo
pende weg. lokale kerken in dialoog
met hun omgeving."
Camps, hoogleraar ln de mlsstologie aan de
katholieke universiteit van Nijmegen, is be
kend door zijn vele publicaties die handelen
over de verhouding tussen christendom en
andere godsdiensten. Een van zijn stellingen is
dat Je mensen van andere godsdiensten op
humane wijze kunt benaderen, door te probe
ren hen goed te begrijpen. In dit boek gaat hij
na hoe de dialoog verder inwerkt op het feitelij
ke kerkzlja Hoe de kerk er gaat uitzien die er is
voor het volk en thuis ls in de eigen omgeving.
Welnu, die kerk ls volgens Camps nu bezig
geboren te worden in de zogenaamde ontwik
kelingsgebieden: Azië. Afrika. LaUJns-Ameri-
ka. ..BIJ alle misère die het kerkzijn vaak
inhoudt, zijn deze kerken een teken van hoop.
een teken dat het anders kan en anders ge
beurt". (blz. 8)
Als je maar weet waar Je over spreekt de
overzeese kerk die door het westen ls geplant,
of de kerk van onderop gedragen, gegroeid
vanuit groepen christenen. Over de geschiede
nis van missie en zending is Camps niet zo best
te spreken Natuurlijk, de inzet, volharding,
trouw van individuele personen, niet te na
gesproken. Maar het systeem van missie en
zending heeft geen echte kerken voorgebracht.
Het westerse kerktype ls „van bovenaf" en
sluit daarom niet aan bij de geloofsvormen van
jonge christenen. Het kerkzijn wordt beheerst
door de bediening van sacramenten en de
cultus van de heiligen. Voor dialoog met de
eigen godsdienstige omgeving wordt geen
ruimte gelaten.
Maar, zo redeneert Camps, sinds het tweede
Vaticaanse concilie ls er zoveel ln de kerk
veranderd dat er nu kerken zijn die theologisch
en praktisch grote betekenis hebben als echte
kerken van de basis.
Protestantse kerkvorm
De ontwikkelingen naar dat andere kerktype
worden ln zijn boek scherp en overtuigend
getekend. Bezwaarlijk is wel als ln één penseel
streek daarmee ook de ontwikkeling van de
protestantse zendingskerk wordt afgedaan.
Alsof de ontwikkeling van het katholieke en
het protestantse kerktype parallel zouden lo
pen. Protestantse zendelingen hadden vaak
niet eens de stichting van kerken op het oog.
Ze waren meer gebrand op het „winnen van
zielen voor Christus" en de „zielen" de weg te
wijzen aan de hand van de boodschap van het
Evangelie. Kerkstichting was een bijkomstig
heid. een gebeuren dat helemaal uitging van de
plaatselijke christenen, waar de zendeling
soms tot zijn grote verdriet maar bar weinig
invloed op kon uitoefenen.
Die Jonge kerk was ook geen onderdeel van een
superkerk, maar een concrete belichaming van
heel de kerk. ter plaatse geboren. Toegegeven,
er was wel degelijk ook sprake van directe of
indirecte Invloed van westerse moederinstel
lingen. en ook is het waar dat de weg naar de
feitelijke zelfstandigwording moeilijk en veel
te lang was. Maar dat neemt niet weg dat er
onderhuidse protesten waren en dat ontwer
pen voor eigen kerkorde en kerkzijn ln de
gemeente circuleerden lang voor dat ze offici
eel gingen functioneren.
Wat de geschiedenis van deze kerken boven
dien ook zo interessant maakt is de aanwezige
oerervaring over de verhouding van het Evan
gelie tot de omgeving. Wel is er angst voor een
stuk verboden verleden, voor het openspringen
van het deksel van demonische krachten ln de
natuur en ln de cultuur, maar er ls ook verlan
gen om kerk te zijn in het hart van de eigen
samenleving. In kerken van het normale type,
met de gezonde broedplaatsen voor liturgie en
nieuwe doopvormen, maar ook in de kerken,
waarin men in een zucht naar authenticiteit
zich gemakkelijk laat meesleuren door beden
kelijke cultuurstromen. En niet minder in ker
ken waar men op het eerste gezicht over niets
beters beschikt dan lied en gebed waar de
zendeling, zeg maar honderd Jaar geleden, mee
aan kwam zetten. Want toon en taal van dat
eerste lied zit allang boordevol symboliek en
het wemelt er van verwijzingen naar de omge
ving waar de kerk thuis hoort. Maar dit even
terzijde van het boekje. Het gaat er nu om het
katholieke spoor dat Camps wijst, te ver
volgen.
Omgekeerde kerk
Camps zoekt naarstig naar basisvormen van
kerkzijn waar een omgekeerde ecclesiologie
(kerkorganisatie) zich ontwikkelt. Hij zegt ze
gevonden te hebben daar waar groepen bezig
zijn met een liturgie waarin levensvisies van
groepen en volken tot uiting wordt gebracht.
Boelend is de beschrijving van een Zaïrese
eucharistie-viering. waarvan Je de tropische
geur zo kunt opsnuiven. Bijvoorbeeld het boe
telied: „Heer. onze God. zoals een insect zich
vastzet op de huid en het bloed zuigt uit de
mens. zo houdt het kwaad ons in de greep. Wie
zal ons redden? (blz. 49).
Een belangrijk deel van zijn boek gaat over
vormen van theologisch en maatschappelijk
denken. Heel knap zoals de schrijver promi
nente en minder bekende theologen de revue
laat passeren. Al lezend leerde ik de verschillen
tussen respectievelijk de Aziatische-, Afri
kaanse- en Latijns-Amerikaanse geloofswereld
ontdekken.
Azië: accent op de overgave, de dienst aan de
ander in het voetspoor van Christus die zich
zelf ontledigde. Trefwoorden zijn: Christus on
der de armen, je eigen smart dragen, het was
sen van de voeten van de anderen.
Afrika: hier grote nadruk op vormen van echte,
volwaardige menselijkheid. Tegen de achter
grond van armoede, slavernij, uitbuiting, dis
criminatie moet de theologie in Afrika begre
pen worden als een kreet om bevrijding en
menselijkheid.
Latijns-Amerika: hier het besef dat geloof al
leen kan samen met anderen in gemeenschap
want ook Christus gebeurt steeds in gemeen
schap. Hij openbaart zich in termen van zonde
en conflict om de onrechtvaardigheid in de
wereld aan te klagen en om ln de gemeente de
strijd voor de gerechtigheid gaande te houden.
Aldus een aantal trefzinnen uit het boek. Het is
niet nodig dit alles hier verder uit te werken.
Ook niet om er kritisch op in te spelen. Camps
heeft een gemakkelijk leesbaar en goed bruik
baar boek geschreven voor mensen die belang
stelling hebben voor nieuwe vormen van ge
loofsleven ln overzeese kerken, waar wij ook
hier de weerslag van kunnen ondervinden.
Wel zal de lezer er voortdurend op bedacht
moeten zijn dat het een boek is van iemand die
ongenuanceerd hoopvol is over de ontwikke
lingen die in de rooms-katholieke kerk aan de
gang zijn. In zijn visie ziet hij basisgemeenten
van heel de wereld met elkaar verbonden door
het apostolisch Petrusambt Het gaat om ba
sisgemeenten die plaatselijk door een priester
bijeen gehouden worden. De vraag die je kunt
stellen is: welke rol ziet hij dan weggelegd voor
basisgroepen zonder bevoegde priester, maar
waar baanbrekend werk wordt gedaan voor de
dialoog? Misschien is de omgekeerde ecclesio
logie van Camps toch niet helemaal de omge
keerde wereld waar vele basisgroepen van
dromen.
Dr. J. van Slageren, hervormd predikant te
Amsterdam-Bijlmer, bespreekt: „Geen dood
lopende weg" door prof. dr. A. Camps. Uitg.
Ten Have, Baarn (Oekumene-reeks), 108 pag.,
prijs 11,50.
Os. A. M. Lindebo
Ds. A. M. Lindeboom, emeritus
kant in de gereformeerde
heeft zijn boekje „Moeten ki0
worden gedoopt?" bij de viert
helemaal omgewerkt, reden
deze herdruk de aandacht t«
gen. Ds. Lindeboom schreef d n
om het gewone gemeentelid
geven op de betekenis en hi
recht van de kinderdoop. BijzoL
daarbij, dat hij Abraham K
opvatting over dopen op gro:
veronderstelde wedergeboort
voluit verdedigt. De centrale g t
te in het boekje is, dat de war
tegelijk doop met de Heilige C
Alle afwijkende opvattingel
klaart ds. Lindeboom daaru t
men de doop in de kerk niet m<
of wilde zien als doop met de
Geest. In dit kader gaat hij
uitvoerig in op de doopopvat
van de vrijgemaakt-gereformé
en de charismatische bewegini T
degenen die zich interesseren
vragen van genadeverbond ei
een belangrijk boekje. (Uitgav
Kampen. 114 blz 13.90).
Verslaving, een toenemend
te van onze samenleving en de
lijkheid tot genezing, artsen
rentie van het samenwerkings
inzake gezondheidszorg van
vormde en gereformeerde
i.s.m. de prot. chr. artsenconfe
5 - 6 mei. Hydepark. Driebergi
tel. 05207-1933.
Huisbezoek: hoe en wat roi
pastorale gesprek, 12-13 mt
Klencke, Oosterhesselen (tel.
651).
