frees voor geweld
emt verlagen WW
Een ambtsbericht uit de doolhof
s
Christelijke
politiek
itomobilist dronken
tor kalmeringsmiddel
s
N
S
s
s
N
s
s
s
s
s
V
s
s
'Veluwse boer nog eens
oliesheik van Europa'
_jrdeel Rekenkamer gaat Albeda te ver
ASOCIAAL
Bedreiging zou
vaak voorkomen
Mogelijk gaswinning uit mest
tëE
dag 31 maart 1979
BINNENLAND
trouw/kwartet
Derd C J
pnze Haagse redactie
HAAG Veel werkloosheidsuitkeringen worden niet verlaagd of stopgezet, terwijl dat
ou moeten gebeuren. De vrees, dat werklozen geweld zullen gebruiken als hun uitkering
vaar komt, is een van de oorzaken. Dat is de overtuiging van de Algemene Rekenkamer,
neent dat de overheid er financieel „aanzienlijk" bij inschiet. Minister Albeda (sociale
0) vindt echter dat de Rekenkamer „wat ver" gaat door te suggereren „dat er een
oestand van grote omvang is". De Rekenkamer staaft zijn bevindingen niet met cijfers.
1SII
"^^kenkamer toont zich in het
in verschenen Jaarverslag over
.verontrust" door de bevindin-
ij een vijftiental gewestelijke
jsbureau's (GAB's). Het is de
ikamer gebleken, dat de GAB's
reke blijven bij het inlichten
emeenten en bedrijfsverenigin-
die uitkeringen verstrekken,
een werkloze een baan, spant
niet voldoende in voor nieuw
>f belemmert hij op een andere
de arbeidsbemiddeling, dan
zijn recht op een uitkering
n. De GAB's moeten hun er-
n met werkzoekenden doorge
in de uitkerende instanties,
,de informatiestroom bevat be-
ap'pke leemten", aldus voorzitter
1 djeschar van de Rekenkamer.
Ikenkamer noemt als oorzaken:
jsheid van de uitkerende instan-
luufclf („een vertraagde of zelfs ont-
nde reactie stimuleert de
"t niet"), een doelbewuste keuze
e GAB's voor beperkte bericht-
g, en de dreiging met geweld
medewerkers van de GAB's.
ps de Rekenkamer is hier spra-
n een „dikwijls voorkomend ver-
TYisel". Noch uit het jaarverslag,
uit de toelichting van drs. Pe-
blijkt hoe „dikwijls" dat voor-
en hoe „aanzienlijk" het finan-
nadeel voor de overheid is als
ringen intact worden gelaten,
lar: „Wij hoorden van geweld,
alleen op de arbeidsbureau s,
ook gericht tegen de woningen
Zinnen van GAB-medewerkers".
Jter Albeda is. zo heeft hij de
amer laten weten, ervan door-
drongen dat er „een reëel probleem"
bestaat. Maar van een „veel voorko
mend daadwerkelijk agressief optre
den" kan volgens de bewindsman
niet gesproken worden. Peschar: „De
minister heeft kennelijk de neiging
de zaak wat minder zwaar aan te
zetten. Het kan zijn dat hij als goed
politicus het probleem met veel om
zichtigheid benadert."
Ontwikkelingshulp
De Rekenkamer levert in zijn jaarver
slag nogal wat kritiek op de wijze,
waarop ontwikkelingsgelden worden
besteed. Nederland zet in de derde
wereld vaak projecten op, die later
echter exploitatietekorten opleveren
waarvoor de bewuste landen niet
kunnen opdraaien. Peschar: „Onze
suggestie is daarom om als hulpverle
nend land ook tijdelijk die tekorten
te betalen, in plaats van nieuwe pro
jecten op te zetten." Gebeurt dat
niet, dan zijn veel projecten gedoemd
snel weer ineen te zakken.
Restauratie
Een doelmatiger besteding van over
heidsgeld is volgens de Rekenkamer
ook mogelijk bij de restauratie van
monumenten. Peschar: „Je kunt daar
wel een hoop geld in steken en dat
een onzer verslaggevers
STRICHT Een 45-jarige automobilist uit het Limburg-
iatsje Geulle maakt kans van rechtsvervolging te worden
agen nadat hij twee jaar geleden in Maastricht werd
;ehouden wegens dronkenschap achter het stuur,
•loedproef toonde destijds een
)lpromillage van 2,64 aan, ter-
erdachte ontkende ook maar
las alcoholhoudende drank te
én gedronken. Later beweerde
igeveer een waterglas Melisana
ibben gedronken, niet wetend
it „kalmeringsmiddel" bijna 75
nt alcohol bevat. Na een uitzen-
van AVRO's Televizier over dit
erp was hem pas een licht
;aan. De Maastrichtse officier
justitie mr. J. Booster gelastte
ip een onderzoek, waarna het
ïhtelijke Laboratorium in Rijs-
constateerde dat het drankje
daad 74,2 procent alcohol bevat.
iduiding van het alcoholper-
ge staat slechts vermeld op de
zijde van het doosje waarin het
verpakt is. Noch het etiket noch
jsluiter vermelden daarover iets.
rordt geadviseerd het drankje te
engen met water en desgewenst
een klontje suiker.
Over de precedentwerking van een
mogelijke vrijspraak kan mr. Booster
nog niets zinnigs zeggen. „Ik heb de
man in elk geval verzocht de rekenin
gen van het medicijn ter zitting op
tafel te leggen. En inderdaad is op de
verpakking nauwelijks waar te ne
men dat er sprake is van zo'n hoog
alcoholpercentage, terwijl Je het bij
elke apotheker of drogist kunt kopen.
Er is geen drankvergunning voor no
dig. Ik zou me zelfs kunnen voorstel
len dat veel apothekers en drogisten
het zelf ook niet weten".
Mr. Booster refereert daarbij aan een
artikel in het Nederlands Tijdschrift
voor Geneeskunde, waarin een arts
enige tijd geleden schreef over zijn
ervaringen met Melisana. Volgens
deze arts bleken verscheidene patiën
ten volledig verslaafd aan het middel.
Sommigen dronken één tot drie fla
cons van 250 ml per dag, terwijl fami-
gebeurt ook maar vaak is er geen
enkele zekerheid, dat er ook nog geld
is om het monument te onderhouden.
Daardoor bestaat het gevaar, dat een
gebouw toch weer in verval raakt
Het zou goed zijn als de rijksdienst'
voor de monumentenzorg ook een
onderhoudsregeling, met subsidies,
in het leven roept." Het ministerie
van CRM, heeft daar volgens de re
kenkamer wel oren naar.
De Rekenkamer heeft, net als in voor
gaande jaren, ook kritiek op de steun
verleningen aan bedrijven in noord.
Zo meent de Rekenkamer dat de
overheid onvoldoende toezicht heeft
gehouden op de besteding van steun
bedragen door het textielbedrijf Hol-
landis. De mogelijkheden van dit be
drijf werden, na de eerste steunverle
ning. keer op keer te optimistisch
ingeschat, zo oordeelt de Rekenka
mer verder. De Rekenkamer komt tot
de conclusie, dat het zeer moeilijk is
voor de overheid om zich te onttrek
ken aan steunverlening als eenmaal
de eerste bedragen zijn neergeteld.
De steun krijgt een „slepend karak
ter", en het is „vrijwel onontkoom
baar" dat de overheid zich niet houdt
aan de zelf-ontworpen normen voor
steun.
KLM
De Rekenkamer heeft ook gepoogd
opheldering te krijgen over een „aan
zienlijk bedrag aan geheime uitga
ven" (provincies en dergelijke) van de
KLM. De Rekenkamer heeft echter
„niet de bevoegdheid om ter plekke
een onderzoek in te stellen, om zelf
andere stukken in te zien dan officië
le papieren zoals het jaarverslag",
aldus Peschar.
Hij betreurde het dat de Rekenkamer
„afhankelijk is van door anderen ver
strekte informatie". De Rekenkamer
kon niets anders doen dan de staats
secretaris van verkeer en waterstaat,
mevrouw Smit Kroes om informatie
vragen. De staatssecretaris heeft de
Rekenkamer hetzelfde antwoord ge
geven als eerder aan de Tweede Ka
mer: geheime reducties kunnen wor
den aanvaard, mits de controle daar
op voldoende is. Dat is bij de KLM,
naar haar mening, het geval.
lieleden bevestigden dat er honder
den flessen in huis werden aangetrof
fen. Geen van deze patiënten was
zich bewust van het feit dat hij alco
hol dronk. Bovendien werd in het
desbetreffende artikel aangetoond
dat in Duitsland (waar Melisana van
daan komt) wel degelijk zowel op de
verpakking als op de bijsluiter wordt
gewaarschuwd tegen beïnvloeding
van de rijvaardigheid in verband met
het hoge alcoholpercentage.
„In Nederland ontbreekt die duidelij
ke indicatie, en wellicht dat deze pu
bliciteit kan leiden tot verandering
daarin". Mocht bij toekomstige aan
houdingen het drankje door dronken
automobilisten als alibi worden ge
bruikt, dan ziet ook mr. Booster daar
in nog geen oplossing. „Een moeilijke
zaak", is zijn enige commentaar. De
zaak dient vrijdag 6 april.
Voor veel mensen is het sociale verzekerings
stelsel een doolhof. Je weet hoogstens waar je
naar binnen moet, maar daarna ben je in het
oerwoud van overheidsinstanties en voor
schriften de weg zo kwijt. Nu zal het best waar
zijn dat er nogal wat mensen van het kastje
naar de muur worden gestuurd: dat er mensen
worden vermalen tussen ambtelijke molens en
dat zij het sociale verzekeringsgebouw zien als
een logge, bureaucratische papierwinkel.
Hoe is het omgekeerd? Is voor veel sociale
verzekeringsmannen alles wat zich buiten de
vertrouwde sfeer van rechtsregels en voor
schriften afspeelt een soort eng buitenbos?
Met hoeveel argwaan bekijkt een ambtenaar
de stroom mensen, die dagelijks langs zijn
loket trekt? Het is ongetwijfeld waar dat de
meeste mensen op goede gronden en te goeder
trouw om een uitkering vragen, maar een amb
tenaar weet natuurlijk heel goed dat er een
klein percentage tussen zit dat doelbewust
probeert de zaak te flessen.
En over het grijze gebied van kleine vergissin
gen en verschrijvingen, halve waarheden en
leugentjes om bestwil is dan nog niet gespro
ken. Een ambtenaar weet dat hij soms wordt
geflest, maar hij is niet aangesteld en niet
opgeleid als rechercheur, hij voelt er vaak niet
voor om als verlengstuk van justitie te dienen
en hij zal terwille van zijn eigen arbeidsvreug
de niet iedereen tegemoet willen treden als een
potentiële oplichter. Hij hoeft per slot van
rekening geen enkele uitkering uit eigen zak te
betalen.
Aan de andere kant is hij ook niet aangesteld
om voor suikeroompje te spelen. Hij zal op
basis van zijn gezonde verstand, uitgaande van
de goede trouw, de voorschriften moeten toe
passen. Dat het hem daarbij niet gemakkelijk
wordt gemaakt, blijkt weer eens uit de caprio
len die een Marokkaan onlangs tot in hoogste
instantie heeft gemaakt. Ter voorkoming van
misverstanden wijzen we er op dat Juist de
groep buitenlandse werknemers er vaak het
bekaaidst afkomt. Voor hen is immers niet
alleen de sociale verzekering, maar heel Neder
land een doolhof.
De Marokkaan K. vroeg bij de Raad van Ar
beid kinderbijslag voor het derde kwartaal
1972 tot en met het vierde kwartaal 1975 voor
zijn vier kinderen: Mohamed. geboren in 1960,
Farid (1962), Laïla (1964) en Farid (1971). Nu
ontving de man zo bleek later al jarenlang
onder een andere naam van een andere Raad
van Arbeid al kinderbijslag voor zijn eerste
drie kinderen. Dat belette hem niet om zich in
september 1976 weer onder de naam K. met
ander paspoort bij de Raad van Arbeid te
melden.
„Ik heb nooit kinderbijslag gekregen, vertelde
hij de dienstdoende ambtenaar. „Ik wist niet
dat zoiets bestond in Nederland, maar ik heb
wel twee dochters: Laïla, geboren in 1962 en
Farid, geboren in 1971".
„In ieder geval klopt er een datum niet, stelde
de ambtenaar vast. En waar zijn nu die twee
andere kinderen?" Het probleem werd niet
opgelost. De Raad van Arbeid voelde er echter
niets voor om bij de neus te worden genomen
en wees de aanvraag af. Wanneer deze aan
vraag naar waarheid is ingevuld, dan hebt u al
jaren ten onrechte kinderbijslag voor twee.
kennelijk niet bestaande, kinderen genoten"
door Huub Elzerman
K. hield vol dat er sprake moest zijn van een
misverstand en hij ging in beroep tegen de
afwijzing door de Raad van Arbeid. Dat beroep
verloor hij en vervolgens stapte hij naar de
Centrale Raad van Beroep. Dit wijze college
keek verrast op. toen alle stukken op tafel
kwamen. Allereerst was daar een dagrapportje
van de ambtenaar van de Raad van Arbeid.
„De heer K. meldde zich in september 1976 aan
mijn loket met de mededeling dat hij zijn
familieboek op ons verzoek kwam inleveren.
Hij zou reeds zeven jaar in Nederland verblij
ven. had echter nimmer kinderbijslag aange
vraagd. omdat hem niet bekend zou zijn dat hij
daar recht op had. Hij zou dat eerst kort
geleden hebben vernomenaldus de ambte
naar. Een dag later nam de ambtenaar contact
op met de werkgever van K.
„Dat is merkwaardig, zei de werkgever. Ik weet
niet beter dan dat hij met ernstige rugklachten
thuis zit en dat hij niet zou kunnen of mogen
lopen". De baas van de Marokkaan bleek ver
volgens bereid te zijn voor de ambtenaar een
tipje van de sluier op te lichten. „K. zit al
jarenlang in Nederland met een vals paspoort,
vertelde hij. In mei '76 ging hij met vakantie
naar Marokko. Toen hij daar twee dagen was.
meldde hij zich ziek. Begin september dook hij
plotseling op met het verhaal dat hij een nieuw
paspoort en een nieuwe naam had gekregen.
Daardoor beschikte hij ook over een eigen
familieboek op zijn nieuwe naam".
Navraag bij de andere Raad van Arbeid leerde
de ambtenaar vervolgens dat de Marokkaan
daar onder de naam D. kinderbijslag had geno
ten en wel tot het derde kwartaal van 1972.
Daarna was de verzekering overgeschreven
naar Utrecht de plaats waar het verhaal
speelt maar de Raad van Arbeid Utrecht
betaalde nimmer kinderbijslag omdat op de
verschillende controleformulieren uit Marokko
steeds stond vermeld: „Sans Etat Civil" ofwel
..zonder burgerlijke staat".
Nu de Marokkaan onder zijn nieuwe naam
probeerde alsnog zijn kinderbijslag sinds "72 te
incasseren, besloot de ambtenaar opnieuw ver
der te speuren. Hij stuurde nieuwe controlefor
mulieren naar Marokko en hij schakelde het
ministerie van buitenlandse zaken in. Dat le
verde hem een briefje op van de tijdelijke
zaakgelastigde in Rabat
„Ik heb de eer te berichten dat blijkens van de
gouveneur van Nador desgevraagd ontvangen
inlichtingen de heer M. M. alias D. slechts
eenmaal ln het huwelijk ls getreden en wel met
mevrouw H. De uit dit huwelijk geboren kinde
ren zijn: Farid, geboren ln 1969 en Abdelmajid,
geboren in 1971. Het meisje Laïla. geboren in
1970 is in '73 overleden," aldus de zaakgelas
tigde.
De opmerking over het eenmalige huwelijk
van K.sloeg overigens op een aanvullehd be
roepschrift. waarin hij stelde dat hij nimmer
kinderbijslag had ontvangen ten behoeve van
zijn kinderen uit zijn tweede huwelijk. Met
deze warwinkel aan tegenstrijdige gegevens
bleef de centrale raad zitten. Toch lag het
probleem juridisch gezien niet zo moeilijk. „De
man heeft kinderbijslag aangevraagd voor kin
deren, die blijkens dc officiële ambtsberichten
niet bestaan, stelde de centrale raad vast. Voor
die kinderen is de kinderbijslag dus terecht
geweigerd."
Maar zou het dan niet mogelijk zijn dat K.
kinderbijslag claimde voor kinderen uit een
huwelijk waarvan niet duidelijk was of het
ging om een eerste of een tweede vrouw? Hij
mocht er per slot van rekening vier hebben
Bovendien moest op grond van het zelfde
„ambtsbericht" worden vastgesteld, dat hij
weldegelijk kinderen had. ook al was er sprake
van een tot nu toe onbekende Abdelmajid.
Het antwoord van de centrale raad was kort:
De afwijzing heeft geen betrekking op deze
kinderen, zodat het verweer van K. in dit
geding bulten de orde is."
Zo verloor de Marokkaan zijn zaak zonder dat
met zekerheid vaststond of het hier ging om
een gewone oplichter of om iemand voor wie
het sociale verzekeringsstelsel een ondoor
dringbaar oerwoud is. Voor (Je laatste stelling
zijn goede gronden aan te voeren, want in de
jaren na de uitspraak van de centrale raad
vroeg hij zeer onregelmatig kinderbijslag aan
voor de twee kinderen van wie „officieel" vast
stond dat ze van hem waren. Die kinderbijslag
kreeg hij dan ook prompt uitbetaald, maar
waarom zou een oplichter zich zelf telkens
weer tekort doen? Waarom sloeg hij telkens
kwartalen over? Vaststaat dat hij zijn rechten
niet kende. Het ls ook best mogelijk dat hij
niet weet dat een jaar vier kwartalen heeft.
s
Van een onzer verslaggevers
VOORTHUIZEN „Nog
even en jullie zijn de olie-
sheiks van Europa." Dat zei
de Gelderse CBTB-secretaris
drs E. Broekhuis op een boe-
renvergadering in Voort
huizen.
Hij doelde hiermee schertsend op de
proeven, die op het ogenblik met de
winning van methaangas uit varkens-
mest worden genomen. De resultaten
zijn tot nu toe niet slecht en dat zou
voor de Veluwse boeren met hun
soms grote mestoverschotten best
eens nieuwe perspectieven kunnen
openen. „De hetze tegen de intensie
ve veehouderij begint wat te tanen,"
constateerde Broekhuis. „Eters van
karbonade en kip hebben zich altijd
al gematigd opgesteld, maar daar zijn
intussen de mensen bijgekomen, die
zich zorgen maken over onze econo
mie. werkgelegenheid en betalingsba
lans."
Volgens de heer Broekhuis zal binnen
kort een grote schare bewonderaars
de boeren van de bio-industrie zelfs
gaan bejubelen. Deze sector blijkt
een niet onbelangrijke bron te zijn
voor het produceren van energie.
Technisch is het mogelijk uit mest
methaangas te maken. De economi
sche kant moet verder nog worden
bekeken. Op het ogenblik neemt het
Instituut voor mechanisatie, arbeid
en gebouwen te Wageningen, in de
omgeving van Voorthuizen praktijk1
proeven met de gisting van varkensj
mest. Bij 2500 mestvarkens naderen
de kosten van het uit mest verkregen
gas die van het aardgas ai. vertelde
Broekhuis. „Als de aargasprijs de ko
mende Jaren mét de olieprijs
omhoog gaat. kan het maken van gas
uit mest aantrekkelijk worden. Dat
gas is ook bruikbaar voor het aandrij'
ven van gasgeneratoren, en dat biedt
veel mogelijkheden voor het opwek
ken van elektriciteit. Wellicht kan do
mestbank, die op het ogenblik hoge
overschotten en tekorten bij eikaar-
brengt. in de toekomst een nieuwe-
taak krijgen De CBTB-secretarij<
wees er overigens ook op dat hel.
produceren van methaangas uit mes
forse investeringen noodzakelijk zal
maken.
De ARP maakt zich op haar honderdste
verjaardag te vieren om daarna met spoed aan
haar eigen opheffing te kunnen gaan werken. Voor
de christen-democratische stroming in de politiek
is een andere organisatievorm gekozen: het CDA.
De drie hoofdstromen ln de Nederlandse politiek
tekenen zich daardoor duidelijk af: socialistisch,
liberaal en christen-democratisch. Is die laatste
stroming nu alleen maar het gemiddelde van de
andere twee? Of is zij wel degelijk een geheel
eigen richting? Ziet het CDA kans de veelheid van
politieke ideeën die christenen Juist uit hun
evangelische inspiratie hebben geput om te zetten
in één, herkenbare ideologie of politiek? De
redactie van Trouw zal de komende weken in een
serie artikelen proberen materiaal aan te dragen
voor de antwoorden op deze vragen. Voor
verschillende onderwerpen zal de positie worden
geschetst van het CDA tegenover de andere
hoofdstromen en/of tegenover andere christelijk
geïnspireerde groepen.
Piet Hagen en Hanneke Wijgh
christen-democratische partijen dan-
hun ontstaan en bestaan voor een
|elangrijk deel aan de schoolstrijd en dat
nog altijd te merken. Hoewel de
hoolkwestie reeds in de grondwet van
|917 is geregeld, bleef de interpretatie van
e vrijheid van onderwijs een van de voor-
laamste geschilpunten in het politieke
lebat over onderwijs.
Iet lijkt er zelfs op of de strijd over de
ijheid van onderwijs zich weer verhe-
Na het principiële conflict over de
immoetwet in 1963 (waarbij een deel
^an de confessionelen tegen het wetsont
werp van de geestverwant Cals stemde), is
ftjiet enige rijd rustig geweest aan het on-
lerwijsfront. Maar vooral sinds het optre-
len van de socialistische minister Van
Kemenade (1973-1977) is de vrijheid van
>nderwijs weer volop in discussie. Voor de
mderwijs-deskundigen van de CDA-frac-
tles in het parlement is dit ongetwijfeld
een van de belangrijkste thema's.
Drs G. van Leijenhorst, via de CHU in de
>DA-fractie van de Tweede Kamer be-
and. geeft toe dat de vrijheid van onder-
wijs sinds 1917 niet wezenlijk is bedreigd,
\maar hij acht voortdurende waakzaam-
#>eid wel geboden. In dit opzicht heeft hij
een soort natuurlijke argwaan tegenover
Cykowel socialisten als liberalen. Vooral bij
Van Kemenade was het uitkijken gebla-
zen. zegt Van Leijenhorst. terugdenkend
aan menig vinnig debat dat hij met de
Dud-minister voerde.
Touwtrekken
3e liberaal Pais heeft tot nu toe beter op
ijn tellen gepast. Van Leijenhorst citeert
net instemming de toezegging van de
egering, dat niet alleen de vrijheid van
ichting. maar ook de vrijheid van oprich-
ing en de vrijheid van inrichting ten volle
tallen worden gehonoreerd
-Vooral op dat laatste punt. de vrijheid
van inrichting, moest je altijd touwtrek
ken met Van Kemenade". zegt Van Leij
enhorst. Hij noemt ook het gevecht over
een tweede protestants-christelijke en een
tweede rooms-katholieke lerarenoplei
ding. dat tenslotte door het CDA is gewon
nen. Ook in de debatten over de schoolbe
geleiding, de oprichting van een leerplan-
instituut en de grondwetswijziging (nota
bene voorgesteld door de antirevolutio
naire minister De Gaay Fortman) heeft
het CDA alle zeilen bij gezet.
Met het vertrek van Van Kemenade is dit
soort problemen overigens niet de wereld
uit, meent Van Leijenhorst. Elke keer dat
er nieuwe schoolvormen komen (onder
wijs voor werkende jongeren, bepaalde
soorten van hoger beroepsonderwijs, enz.)
moet de spreiding over de verschillende
richtingen opnieuw worden bevochten.
Verder denkt Van Leijenhorst aan de ver
dediging van de kleiner wordende school,
die door het teruglopend kindertal in haar
bestaan wordt bedreigd. De wetgeving
inzake democratisering (schoolraden) zal
in de komende maanden een van de heet
ste hangijzers worden.
Gevaren
Van Leijenhorst beseft zeer wel. dat een
parlementaire verdediging van de vrijheid
van onderwijs gevaren in zich bergt. Vrij
heid op papier is weinig waard, als de
mensen in de scholen deze vrijheid niet
waar maken. In de jaren vijftig en zestig
heeft het er wel eens op geleken, dat de
voorstanders van christelijk onderwijs
een beetje insliepen. De strijd was gestre
den, de druk was van de ketel. „Nu zie je
gelukkig dat men zich opnieuw bezint op
de betekenis van christelijk onderwijs in
de dagelijkse praktijk"
De strijd over de invulling van de vrijheid
van onderwijs heeft ook een vertragend
effect. Telkens als de overheid (en dat
geldt ook van confessionele ministers)
vernieuwingen die te maken hebben met
de inrichtingen van het onderwijs wil
doorvoeren, stuit dat op problemen bij
CDA-polltici, die menen dat Je het bijzon
der onderwijs niet kunt dwingen. Zij vin
den dat je in zulke gevallen door intensief
overleg met de organisaties tot voor het
gehele onderwijs bevredigende oplossin
gen moet komen
Grenzen vervagen
Wie over dit alles praat met christenen
buiten het CDA merkt dat men in die
kringen niet zo gelukkig is met de identifi
catie christelijk geloof-christelijke school-
christelijke politiek Pater D. van Ooijen,
lid van de Tweede Kamer voor de PvdA.
vindt zelf dat de confessionele school min
der vanzelfsprekend is dan vroeger. Con
fessionele scholen worden voor een groot
deel bevolkt door kinderen uit niet-kerke-
lijk gezinnen en kinderen van christelijke
ouders gaan ook naar openbare scholen
De grenzen vervagen en de traditionele
band tussen kerk en school is losser.
Zeker in het voortgezet onderwijs en nog
meer in het hoger onderwijs is de vrijheid
van onderwijs een vlag geworden die de
lading niet meer dekt. zegt Van Ooijen.
Het grote aantal ouders, leerlingen, stu
denten en docenten dat de doelstelling
zelf niet onderschrijft heeft als het erop
aan komt geen Invloed op het beleid van
de school. Vanuit de kerk gezien is dat een
onwaarachtige situatie.
Het zou beter zijn, zegt Van Ooijen. dat de
kerk zocht naar nieuwe instrumenten om
het geloof over te dragen op volgende
generaties Bijvoorbeeld via regionale ca
techese. waarvan dan zowel het openbaar
als het bijzonder onderwijs profiteren.
Democratisering
Een belangrijk geschilpunt tussen CDA-
en PvdA-pollticl wordt de kwestie van de
democratisering op school. De PvdA-frac-
tie in de Tweede Kamer heeft èen wets
ontwerp ingediend, dat ouders, docenten,
niet-onderwijzend personeel en in hoge
re leerjaren leerlingen medezeggen
schap wil garanderen via schoolraden.
Dat gaat het CDA veel te ver. Het CDA wil
wel medezeggenschap via schoolraden,
maar de wetgever mag niet meer dan zeer
globale richtlijnen geven. Als het aan Van
Leijenhorst ligt. mag er in het wetje dat
minister Pais over een maand of twee
voorstelt nauwelijks meer staan dan dat
er schoolraden zijn Wat die te vertellen
hebben, zal het bijzonder onderwijs zelf
moeten uitmaken Van Leijenhorst wil
ook dat op bijzondere scholen de verkies
baarheid voor de schoolraad beperkt zal
zijn. Wie ln de schoolgemeenschapsraad
wil. zal instemming met of op z'n minst
loyaliteit tegenover de doelstelling moe
ten kunnen opbrengen. Dat moet de men
sen duidelijk verteld worden als ze zich
voor het eerst bij de school aanmelden.
Dat neemt echter niet weg dat men ln de
praktijk wat soepeler te werk moet gaan
Haast
Wie intussen denkt dat het verschil tussen
christen-democratische onderwijspolitiek
enerzijds en liberale of socialistische poli
tiek anderzijds alleen maar de vrijheid
van onderwijs betreft, heeft het mis. Van-
Ooijen ziet tussen zijn partij en het CDA
vooral een verschil in aandrift Natuurlijk,
iedereen, ook Van Leijenhorst en zelfs
Pais. praat over gelijke kansen voor alle
kinderen. Maar bij de socialisten zit er
meer haast achter
Dat heeft soms tot gevolg dat de overheid
regelend moet optreden. Van Leijenhorst
mag zeggen dat de socialisten te hard van
stapel lopen en teveel van bovenaf willen
regelen, voor Van Ooijerf staat vast dat
ingrijpende maatregelen onontkoombaar
zijn, als Je kinderen in achterstandssitua
tie echt wilt helpen. Het huidige onderwijs
bevestigt nog veel teveel de bestaande
sociaal-economische klasse-indeling. Kin
deren worden nog altijd op hun twaalfde
gesorteerd volgens milieu. Vooral in het
basis- en voortgezet onderwijs moet er iets
gebeuren om dat te ondervangen. Langere
brugperiodes bijvoorbeeld, misschien wel
een middenschool.
Van Leijenhorst wil die mogelijkheid ze
ker niet van de hand wijzen, maar wekt
toch de Indruk dat zij die geloven geen
haast hebben. HIJ is vooral beducht voor
het opleggen van vernieuwingen waar de
scholen zelf nog niet aan toe zijn. De
liberalen willen oude structuren teveel
bevestigen, de socialisten willen ze te snel
veranderen, constateert hij.
„Zie Je wel", zegt Van Ooijen". het CDA is
toch niks anders dan een centrum-partij,
een mixture van linkse en rechtse ele
menten."
