Het kabinet en de consumptiebloei Tekening van een lezer ouw YAMAHA EMINENT SOUNA S^^lOCCASIONS Commentaar Ma m POLITIEK Nep-bankbiljet van Haarlemse wijkraad een milieuvriendelijk schrift EO en de omroepwet VERHUUR Met uitgifte op verzoek gestopt stuur 'n brief sentiment sport ""{DAG 31 MAART 1979, n BINNENLAND TROUW/KWARTET 5 irangelische Omroep is deze op nogal forse wijze in de iteit getild. Voorop moet buitenstaanders een te- Hdend oordeel past over de «rsoneelsaffaires die daarbij h!foren ziin gekomen. Wel vje vraag intrigeren in hoever- oar sprake is van een reeks /a4ige incidenten of dat het fym een faliekant verkeerde isatie en structuur van het Gezien de veelheid en de Ploortigheid van de moeilijk- lijkt dat laatste meer voor aijhd te liggen, de laa buitenstaanders echter wel injk wat mee te maken heb- S de vraag in hoeverre de EO et vervullen van zijn taak opji de bepalingen van de om- 'et blijft. De EO ontplooit zijn opdracht voor het ver- i van radio- en televisieuit- ^gen, een reeks actviteiten ler waarschijnlijk op gespan- w>et staan met de bepalingen O omroepwet (zoals het uitge- an een familieblad, het run- in een platenmaatschappij en «ploiteren van een reisbu- l duidelijk, dat de EO-leiding lOilambities heeft, maar binnen ep^els van de Nederlandse sa- mfcdng zal toch ook de EO zich Qn voegen naar de regels en die de wet stelt. De 1 bedoelingen van de EO mo- n d kunnen daarbij geen excuus 'j^jrgelijking dringt zich op met ng^ronica-zaak, hoe anders de uitgangspunten en motieven van de twee omroeporganisaties ook zijn. Veronica is in opdracht van de minister van CRM nog steeds onderwerp van een ernstig onder zoek. (Tussen haakjes: hoe staat het eigenlijk met dat onderzoek? De minister had vorig jaar laten door schemeren, dat er haast was met het onderzoek, zodat de resultaten punt van overweging zouden kun nen zijn bij de zendtijdverdeling per 1 april 1979, maar die termijn is stilzwijgend verlopen. Is het alle maal nog ingewikkelder dan eerst moest worden gevreesd?) Minister Gardeniers heeft inder tijd aangekondigd dat het onder zoek naar de structuur en de ver vlechtingen van Veronica slechts een begin was en dat onderzoeken bij andere omroepverenigingen zouden volgen. Jammer, dat de minister tot nu toe die zaak zo heeft laten sloffen. Maar misschien vormen de publikaties van deze week over de EO een goede aan leiding voor haar zich haar belofte van vorig jaar te herinneren. Het gaat daarbij om de vraag in hoeverre de omroepwet naar geest en letter wordt uitgevoerd en dat is een belangrijke zaak, waar iedere Nederlander mee te maken heeft. Er is ook haast met een dergelijk onderzoek (ten overvloede: niet alleen bij de EO, maar bij alle zendgemachtigden). Hoe langer immers de zaken gelegenheid krij gen om schreef te groeien, des te moeilijker zal het zijn alles daarna weer recht te breien. s (met recht van koop) WU HEBBEN KOOPAVOND OP DONDERDAGAVOND EN ZUN OP MAANDAG DE GEHELE DAG GESLOTEN. "Uwe jaarkaart openbaar vervoer in 3000 gezinnen 'c-Gravelandseweg 620 Schiedam Telefoon OIO-734366. en onzer verslaggevers ,a ICHT De voorverkoop van de openbaar-vervoer-jaarkaart, ekfnaf zondag 1 april geldig is op jnen van trein. bus. tram en in heel het land, valt tegen. drieduizend gezinnen hebben art tot nu toe aangeschaft. Van (gelijkheid om de sinds oktober :e trein-jaarkaart tegen een ex- edrag van dertig gulden per om te ruilen voor de nieuwe iar-vervoerkaart maakten 2400, gebruik, wat op 7400 kaar- lid elsTau tefyen it DEN HAAG Als één ding deze week duidelijk is geworden, dan is het wel dat de hele economische malaise, die ons nu alweer jarenlang wordt aangepraat, door jan en alleman aan zijn laars is gelapt. De consumptiemaatschappij draaide als nooit tevoren. Er werden méér vakanties in het buitenland doorgebracht, méér duurzame gebruiksartikelen aangeschaft en voorzover al dit moois niet meteen uit eigen beurs kon worden betaald werd er méér dan ooit tevoren een beroep gedaan op allerlei duistere financiële instellingen. Van onze calvinistische spaarzin bleek weinig meer over. Tegelijkertijd ls er echter al bitter weinig reden tot beklag over deze ontsporing van de consumptiemaat schappij. Want het ls het volkomen begrijpelijke spiegelbeeld van wat de autoriteiten ons de laatste tijd aan malle prietpraat hebben voorgehou den. Iedereen wist of kon weten dat het economisch getij aan het kente ren was. De werkloosheid nam als maar toe, energie bleek plotseling een kostbaar artikel geworden en een ver dergaande aanslag op het leefmilieu bleek steeds minder gewenst. door Willem Breedveld Naïef Op zijn manier heeft ook iedereen zijn best gedaan een bijdrage te leve ren om aan de nieuwe crisis het hoofd te bieden. Ofschoon de naïviteit war mee dit vaak gebeurde vaak hartver scheurend was. Want hoe vaak niet werd hetzelfde consumptiepatroon voortgezet onder de geruststellende vlag van milieuvriendelijkheid. Als reactie op de blo-industrie kwam zelfs het vegetarische voedsel weer in de mode, maar het werd wel toebe reid in peperdure, energieslurpende keukens. We deden echter ons best, overtuigd als we waren dat alleen offers ln staat zouden zijn het getij enigermate te keren. Helaas, de politiek liet het afweten. Zo kregen we van minister Andrles- sen vorig jaar te horen dat het vragen van een offer over een lange reeks van jaren „realistisch noch gewenst ls". Het was niet realistisch, omdat uit de toen al sterk stijgende toeneming van het consumptieve krediet wel over duidelijk zou aantonen wat het pu bliek wel wilde, namelijk meer con sumptie. En meer offers waren niet gewenst, omdat het niet realistisch was. Hoe verzlnet iemand zo'n prach tige cirkelredenering. Hef kabinet introduceerde echter nog een tweede belangrijke voorwaarde om het laatste restje offerzin te on dergraven. Op aandrang van de WD zou niet alleen de koopkracht van Jan Modaal gehandhaafd moeten blijven, maar ook dat van de mid deninkomens. Sinds de Amsterdam se hoogleraar Hans van den Doel rui me bekendheid gaf aan het vak poli tieke economie, weten we dat het onder die omstandigheden inderdaad niet realistisch ls van de werknemer een offer te verwachten. Hij gaat na melijk al gauw uit van de redenering: waarom zou ik een offer brengen als lk er niet zeker van ben dat mijn buurman het ook doet. Dit geldt in versterkte mate, wanneer die buur tman toevallig nog meer verdient ook. Dilemma Er wordt dus al gauw niet geofferd, ondanks het feit dat men van het nut daarvan wel degelijk overtuigd is. Uit enquêtes blijkt telkens weer dat de mensen best bereid zijn offers te brengen, bij voorbeeld voor het be houd van werkgelegenheid. Het zal echter ook duidelijk zijn, dat de over heid het voortouw zal moeten nemen, om dit dilemma te doorbreken. De fracties van PvdA en CDA hebben bij de algemene beschouwingen vorig jaar ook inderdaad een heroïsche po ging gedaan om het kabinet zover te krijgen. Deze wens van zo'n tweederde van het electoraat stuitte echter af op liberale onwil en de boekhouderslogi ca van Andriessen. De minister van financiën weigerde zijn kaarten te zetten op de onzekerheid van een strakker Inkomensbeleid. De over heid zelf zou het offer moeten bren gen. dat wil zeggen de overheidsuit gaven, de sociale uitkeringen en de ambtenarensalarissen. Beter een vo gel in de hand dan tien in de lucht. Op zichzelf ls een groot deel van deze operatie wel gerechtvaardigd. Een ambtenaar mag ln tijden van grote werkloosheid best een offer brengen voor zijn zoveel grotere zekerheid van het bestaan. En op zichzelf is er ook wel wat voor te zeggen onzuivere ele menten uit de sociale voorzieningen te halen. Maar daarna houdt iedere logica op, omdat dan in feite het mes wordt gezet ln een stukje werkgele genheid van de overheid, die men elders, namelijk bij het bedrijfsleven, hoopt terug te winnen ook al is dat ln hoge mate onzeker. Minister Andriessen Het ls een keus voor handhaving en zelfs stimulering van het huidige con sumptiepatroon. De oplossing van het werkloosheidsvraagstuk wordt primair gezocht in de van ouds ver trouwde formule meer consumptie meer produktle=meer werkgelegen heid. Alsof de zo langzamerhand overladen consument niet eens Iets anders wil consumeren: bij voorbeeld een goed openbaar vervoer, een leef bare binnenstad, minder stank, min der lawaai. Daarvoor moeten echter offers worden gebracht, maar minis ter Andriessen is vooralsnog niet van plan, die te vragen. En ls het dan zo gek. dat de consument dan toch maar weer gewoon zijn gang gaat? Jammer alleen voor het kabinet, dat de vertrouwde rekensommetjes toch niet bleken te kloppen. De consump tie bleek te hoog en de voordelen ervan kwamen bovendien nog groten deels in het buitenland terecht. Met als gevolg een scheve betalingsbalans en een bedenkelijk oplopend finan cieringstekort. En zo konden we deze week de vreemdste liberale capriolen meemaken sinds de eeuwwisseling: een pleidooi van het WD-kamerlid Rudolf de Korte voor een regelrechte ingreep ln de consumentenvrijheid. Het kabinet zou de kredietverstrek king aan particulieren aan banden moeten leggen. Een liberaal die uit maakt dat een consument iets niet mag kopen. Het kabinet besloot dankbaar aldus te zullen doen. gehouden dat consumptievrijheid van de actieven (werkenden) nooit zover zou mogen gaan, dat daarmee de parallelliteit van de inactleven (de trekkers van sociale voorzieningen) doorbroken zou worden. Of anders gezegd: de actieven zouden er niet méér op vooruit mogen gaan dan de inactieven. Het CDA wilde met deze norm een al te forse en ongemotiveerde ingreep in de hoogte van de sociale uitkeringen voorkomen. Wel nu, die parallelliteit zou doorbroken worden wanneer het kabinet per 1 juli andermaal zou be: sluiten de sociale uitkeringen met een half procent te bekorten. De inac tleven blijven dan, zij het met tien den van procenten, achter bij de ac tieven. Die doorbreking heeft echter meer dan symbolische betekenis. Het zou betekenen dat desnoods ten kos te van de inactleven zou worden vast gehouden aan de oude consumptie- moraal. Minister Albeda (sociale zaken) heeft deze bui natuurlijk al zien hangen. Vandaar dat hij deze week het beleid radicaal heeft omgebogen. Het kabi net wil voortaan alleen nog maar op de sociale sector „verdienen" door het beroep op de sociale voorzienin gen te verminderen. Er zal dus voor moeten worden gezorgd dat werklo zen sneller een passende baan accep teren, werknemers met slechts een geringe handicap niet al te snel uit het arbeidsproces worden gestoten enz. Op zichzelf zijn dit mits met de nodige zorgvuldigheid uitgevoerd heel nuttige maatregelen. Alleen zal het ln hoge mate onzeker zijn of hier aan veel te „verdienen" valt. Albeda heeft dus voor enkele honderden mil joenen guldens aan onzekerheid geïn troduceerd. Dat ls hem door de libe ralen niet in dank afgenomen. Dreigementen Achter de schermen zijn onverholen dreigementen geuit. Want het is na tuurlijk wel mooi. dat de WD een stukje inperking van de consumen tenvrijheid heeft geaccepteerd. Het is natuurlijk prachtig ook dat de VVD tandenknersend een stukje inko mensnivellering in de ambtenarensa larissen heeft moeten accepteren. Maar het kan ook te gek worden. En dat uur der waarheid kon wel eens- spoedig aanbreken, namelijk als per 1 juli het CDA onder druk van de WD zich wellicht zal moeten schikken in een doorbreking van de parallelliteit tussen actieven en nlet-actieven. Want de middeninkomens zullen hoe dan ook hun pondje vlees moeten, hebben. Al was het alleen al, om het met de woorden van Rudolf de Korte te zeggen, dat een inkomen van 500 tot 800 netto per week „ook geen vetpot is." De negentig procent van de Neder landse bevolking die minder ver dient. kan dan na 1 juli nog eens narekenen waar de liberale consu mentenvrijheid in feite op neerkomt. Wellicht is het dan toch voordeliger om het met z'n allen wat minder te doen. Dan zien we er tenminste nog wat voor terug. Klopt niet Maar ook ln een ander opzicht bleken de rekensommetjes niet te kloppen. De CDA-fractie had het kabinet voor- Tekeningen, bij voorkeur in liggend for maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 059. 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden. Voor geplaatste prenten is er een boekenbon. ten neerkomt. Er zijn slechts 500 nieuwe aanvragen voor de OV-jaar kaart, die voor één persoon 215 gul den per maand en voor een gezin van drie of vier personen 235 gulden kost. Dat het begrip „gezin" inmiddels is uitgebreid tot samenwonenden, heeft tot Iets meer dan honderd aanvragen geleid. Gezien de constante stijging van de verkoop van NS-jaarkaarten ver wacht men bij de Spoorwegen echter dat ook de verkoop van de OV-kaart op den duur beter zal gaan lopen. De afbeelding op het nepbankbiljet Van een onzer verslaggevers HAARLEM De Wijkraad Rozenprieel in Haarlem heeft na een verzoek daartoe van De Nederlandsche Bank besloten de uitgifte van een nep-bankbiljet van vijftig gulden stop te zetten. Het biljet was in een oplage van enkele honderden exemplaren uit gegeven ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de wijkraad en als onderdeel van een speelse actie, die tot doel heeft de dienst Openbare Werken verantwoordelijk te stellen voor het wegrotten van woningfunderingen in de wijk. Door het jarenlang zakken van het grondwater staan volgens een in ventarisatie van de wijkraad op dit moment 38 woningen op het punt te verzakken. Een onderzoek door het Instituut voor Grondmechanica in Delft heeft de aanleg van een diep- riool in de wijk als oorzaak aange wezen. Nu de gemeente Haarlem nog steeds niet te hulp is geschoten, zijn de bewoners alvast maar zichzelf gaan stutten met valium, aldus een brief van de wijkraad. Voor het ge val de bewoners uiteindelijk toch de rekening krijgen gepresenteerd, be sloot de wijkraad tot het eigenhan dig drukken van enkele honderden nep-blljetten van vijftig gulden met daarop de afbeelding van de water bouwkundige Leeghwater, voorzien van de gelaatstrekken van de direc teur van de dienst Openbare Wer ken, de heer Scheffelaar. Het auteursrecht werd toebedeeld aan „De Rozenprieelse Bank" en in kleine lettertjes staat op de achter zijde te lezen: Hij die het grondwa ter laat zaKken met het doel de funderingen te laten verrotten en het Rozenprieel na tien jaar strijd alsnog af te breken wordt verzocht zijn kantoor te verlaten via het raam van de zesde verdieping" (de dienst Openbare Werken ls in de wijk gevestigd in een kantoorflat). Aan het verzoek van De Nederland sche Bank om de uitgifte van de nep-biljetten te staken werd onmid dellijk voldaan, maar niet nadat de wijkraad geheel in stijl nog een grap had uitgehaald. Onder het brief hoofd „De Rozenprieelse Bank" werd de directie van De Nederland sche Bank meegedeeld dat de bil jetten van 5, 10. 25. 100 en 1000 „grote overeenkomst vertonen met het door ons uitgegeven bankbiljet van 50 gulden". Maar voegde de wijkraad er geruststellend aan toe „in het kader van de vreedzame coëxistentie van onze jonge repu bliek en het voormalig moederland delen wij u echter hierbij mede geen enkel bezwaar te hebben tegen de uitfite van uw drukwerk, mits in uw serie niet een biljet van 50 gulden wordt opgenomen". Aan het verzoek van De Nederland sche Bank om de tot nu toe gedruk te nep-biljetten te vernietigen is nog niet voldaan. „Als de nood aan de man komt kunnen we de schade er alsnog mee betalen." grapte gis teren voorzitter Piet Verhoeven van de wijkraad. Alleen de achterpagina van de Strijdkreet, het veertiendaags or gaan van het Leger des Heils, zag er zo uit: een aantal op het eerste gezicht volstrekt onleesbare re gels. De rest was gewoon te lezen. Daar stond bij voorbeeld dit „mi- crcpreekje": godsdienst is be doeld als dagelijks brood, niet als gebak voor de zondag. Geen en kel probleem dus. Maar nu die achterpagina. Daar zit wel dege lijk een diepere bedoeling achter, maar daarvoor moet je toch eerst die tekst ontcijferen. Dat is minder moeilijk dan het lijkt. Alleen alle klinkers zijn weggelaten, net als in het modem Hebreeuws, het Ivriet. In Israel redden ze zich al sinds jaar en dag zonder geschreven klinkers en dat gaat dus best. Neem bij voorbeeld de eerste regel van dit Leger des Heils-geschrift: „Het lijkt wel ingewikkeld." Maar het is het niet. Een enkele keer kan deze schrijfwijze enige verwar ring in de hand werken. Ergens middenin kan „nt" net zo goed net als niet worden. Maar voor de rest heeft deze manier van schrij ven alleen maar voordelen. In de eerste plaats zal iemand die het leest, dat met veel meer aan dacht moeten doen. en dus beter onthouden wat meer gelezen heeft. Verder heeft wie zo schrijft, absoluut geen moeite meer met probleempjes als „korte" of „lan ge" ei/ij. En het allergrootste voordeel: denk u eens in hoeveel papier het zou schelen als we allemaal zo gingen schrijven. Al leen al deze negen Strijdkreet- regels zijn 83 letters korter ge worden; er zijn er nu maar 136 over, zodat op het geheel (219 letters) zo'n 38 procent aan ruim te bespaard is, maar dan een der de. Een milieuvriendelijk schrift dus. Voeren we dit systeem door, dan zou dat betekenen dat een krant van dertig pagina's nog geen twintig pagina's dik hoeft te zijn om precies evenveel nieuws te kunnen brengen. De abonnees zouden dan „Trw" in de bus krij gen, maar dat zal wel wennen. Van „Dchtb Vrdr" zou niets anders te maken zijn dan gewoon Dichtbij Verder, dus dat geen geen enkel probleem, net zo min als de rubriek Vndg of tv- emmntr. Iets minder simpel wordt gnd, maar wie de opsom ming daaronder beschouwt, zal al gauw snappen dat het om agenda gaat. En dat trsm iets met toerisme te maken heeft, daar kom je na enige oefening wel achter. Ook fnncn n cnm, of de sgnlmnrspgn wennen wel. U merkt wel: hoe meer lettergre pen een woord telt, hoe eenvoudi ger de klinkers in te passen zijn. Echt moeilijk wordt het pas met namen van buitenlandse plaat sen en leidende figuren, die voluit geschreven toch vaak al niet makkelijk zijn. Als oefening deze alvast: Brt, rk, srl, d Gzstrk, d Jrdnvr. Jrzlm, Cr, Msk, Hn. Om het iets te vergemakkelijken: dat waren dus namen van plaatsen en landen. Bekende binnen- en buitenlandse persoonlijkheden kunnen zo geschreven worden: Crtr, Sdt, Bgn, Vn Hwlngn, rft, Vn gt, Jln, Srs, Wgl, Khmn, mn. Sommige namen zijn misschien wat erg lastig, maar in de con- tekst gelezen, valt het best mee. De mogelijkheden zijn onuitput telijk. Ook boeken kunnen een derde dunner worden zonder dat aan de inhoud tekort gedaan wordt. En misschien zouden ze dan nog goedkoper kunnen wor den ook. Michailo Osatsji is een Oekraïens journalist, dichter en literair cri ticus. Hij was hoofdlector journa listiek aan de universiteit van Lvov en lid van van dommunistl- sche partij. De 42-jarige Osatsji HT/LKT/WL/NGWKKLD/ MR/MT/WT/XTR/NSPNNNG/ ZL/HT/BST/LKKN/M/DZ/TKST/T/LZN/ HT/S/N/KWST/VN/WLLN/ MT/GD/N/GDSDNST/S/HT/NT/NDRS/ VL/MNSN/WLLN/LVR/NT/BGRPN/ DT/KMT/HN/BTR/T/ Z/WLLN/NT/ MR/DT/ZGGN/Z/NT! werd ln januari 1972 toen deed de politie huiszoeking ln zijn flat zn nam brochures van de onder grondse pers in beslag onder arrest gesteld op beschuldiging van „anti-sovjet-agitatie en -pro paganda". Acht maanden later werd hij in een besloten zitting veroordeeld tot zeven Jaar herop voedingskamp en drie jaar ver banning binnen de Sovjet-Unie Het is de tweede maal dat Osatsji gevangen zit. In 1966 was hij al. ook op beschuldiging van anti- sovjet-agitatie en -propaganda alsmede wegens uitingen van „nationalistische gevoelens" ver oordeeld tot twee Jaar verbete ringswerkkamp. Kort voor zijn tweede arrestatie in 1972 had hij een aantal protesten tegen de ar restatie van vooraanstaande- Oekraïense intellectuelen onder tekend. Tegelijkertijd werd toen zijn boek „Cataract" een ver slag van zijn ervaringen ln gevan genschap op grote schaal on dergronds in de Sovjet-Unie ver spreid. Osatsji zit nu het zesde jaar van zijn vonnis uit in een heropvoedingskamp met streng regime, de zwaarste werkkamp categorie. Hij heeft nog drie jaar verbanning tegoed ln een afgele gen stuk van de Sowjet-Unie. Wie iets voor hem wil doen, kan een beleefde brief met het ver zoek om onmiddellijk vrijlating van Michailo Osatsji schrijven naar dit adres: Moskva, Kreml - Generalnomu Sekretaryu Tsk KPSS, i Predsedaelyu Prezidiu- ma Verkhovnogo. L. I. Brezhne- vu; en naar: Moskva Pushkins- kaya ul. 15a, Prokuratura SSSR Generalnomu Prokuroru R. A. Rudenko. Wie 't niet ln het Rus sisch kan, kan in het Engels of Frans schrijven. En u weet: tegen een kleine vergoeding is bij Am nesty International, 3e Hugo de Grootstraat 7. Amsterdam, de brochure „uw brief helpt een poli tieke gevangene" verkrijgbaar, met richtlijnen en voorbeelden voor brieven in vier talen. De Belg Will Tura, al 22 Jaar zanger van het gevoelige lied, kan zijn muzikale aanleg zelf ook niet verklaren. De Varagids noemt hem nog „een kleine broe keman" als hij een mondaccorde- on krijgt. „Ik zette het kleinood aan de mond en speelde meteen Maria van Bahia. Ja. hoe dat kan. ge hebt gelijk, dan moet er wat zijn van dien aard", zegt Will be scheiden. En over het soort lied jes dat hij brengt: „Sentiment wordt nooit oud. En van senti ment houd ik, en het zal daarom zijn dat ik al 22 jaar zo glorieus hoog scoor in de harten van het publiek". Een duidelijk voor beeld: „Ik was onlangs bij de troepen ln Duitsland. Nu Ja, en de soldaat ls de soldaat, dus ik pak een paar vlugge disco-stampers En dan maak lk nog niet eens een pauze van tien seconden, en ik ga meteen over op „helmwee naar huls". Daar had ge het weer. sen timent wordt nooit oud. Want die zaal ls zó stil, dat had weg van de kerstnacht tussen Jabbeke en Oostende. Maar ja, die Jongens wilden natuurlijk ook al twee maanden lang naar huis en dach ten aan niets anders dan aan hun lief vrouwke en aan de steenweg langs het ouderlijk huls. Dus ge bent artiest en ge weet dat en ge haakt daar op in. En dan vult zo'n zaal zich met tederheid En dan kunt ge uw geluk niet op" „Ik ben op een leeftijd gekomen dat ik nog maar één tak van sport kan beoefenen, namelijk de Jacht op mijn bril." (Uit het trtjdachrift „De Bejaar den" dat ene Lord Grey of Fallo- den citeert).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5