■)r Abraham Kuyper hield liet van bedeesde mensen Nadruk op naleving van mensenrechten Jeugdwerkloosheid aanpakken binnen beleid Bestek '81 Vorst vertraagde lerstel haringstand nv°onderdtwee-jarige mevrouw Rutgers groeide op met de ARP ntf Zwitserland wil in VN Strop door blad over Van Gogh Van der Klaauw in Roemenië en Bulgarije; Nieuwe premier in Roemenië IRTC ERDAG 31 MAART 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTETPHS 23 rouw Maria Wilhelmlna Rutgers-Ho- n Wassenaar Is met haar 102 Jaar der twijfel een van de oudste leden de een eeuw gelden opgerichte Anti olutlonalre Partij. Opgegroeid In een v elijk gezin, waar kerk en politiek een iiëntjngrl|ke plaats innamen In de dage- e gesprekken, vooral ten tijde van doleantie, maakte zij heel bewust de 3 "Wikkelingen In en rondom de ARP nabij mee. r ouders, het Amsterdamse bier brouwersechtpaar Hovy, raakten In het begin van de Jaren zeventig van de vorige eeuw hecht bevriend met Abra ham Kuyper. Vandaar dat mevrouw Rut gers kan zeggen dat zij als baby nog bij de AR-staatsman op de knie heeft geze ten. Later werd zij vriendin met Jo, een van Kuypers dochters, en daardoor werd zij kind aan huis op de Prins Hendrikkade 173, waar de familie Kuy per destijds woonde. Eenmaal getrouwd met prof. mr Victor Henri Rutgers, de In 1945 In Duitse gevangenschap omgekomen oud-mi nister van onderwijs, oud-ARP-Tweede- Kamerlld en VU-hoogleraar, behield zij die contacten, want Victor Rutgers was eveneens een regelmatige bezoeker van de Kuypers. In de tijd dat haar man minister was, kwam dr Hendrik Colljn vaak bij de familie Rutgers over de vloer. Professor Gerbrandy, eveneens een legendarisch geworden ARP-lelder, was een jongere collega van haar man en dr Bruins Slot, die na de oorlog een aantal jaren de Kamerfractie leidde, trouwde met een van haar dochters. Maria Rutgers hield zich op de achter grond, wat niet wil zeggen dat zij zich niet nauw betrokken voelde bij alle ge beurtenissen waarbij zij om zo te zeggen op de eerste rij zat. Fred Lammers haal de met haar herinneringen op aan de eerste halve eeuw van de jubilerende ARP. ecoli) :fend Ie Ee restiii L iCht|r Fred Lammers in. p Assenaar „Dr Abra- n Kuyper was een heel =»ndelijke man, gemakke- in de omgang, maar als hij mer binnenstapte veran- ,e er ineens toch wat. Je dan met andere ogen n alles aan. Kuyper werd n het middelpunt. Je hem niet over het hoofd letterlijk niet, want hij 265 een zwaargebouwde man, an jar vooral figuurlijk niet. DO was een persoonlijkheid. het was kan ik niet pre- s onder woorden brengen, vaifschien waren het wel zijn srdringende ogen.' <vai dafrouw M. W. Rutgers-Hovy moet ïn teruggaan in haar herinneringen '-beelden op te roepen van de man, aan de wieg stond van de Anti- .olutionaire Partij, maar aan de 'd van deels vergeelde foto's, die r dochter, het oud-AR-Tweede- nerlld mr Jacqueline C. Rutgers, t tevoorschijn gehaald, lukt dat al is er veel vervaagd als je zo bent. eemd, maar daar weet ik niets van, „zegt mevrouw Rutgers Ik heb in mijn lange leven ook reel meegemaakt, goede, en ook verdrietige dingen, dat het eigen- heel goed is dat ik van veel ge- rtenissen de details niet meer t. Ik geloof dat zoiets een zegen voegt ze eraan toe. Overigens zou aar beslist geen 102 jaar geven, als aar rechtop, het witte haar keurig ipt, in haar stoel ziet zitten. Zij is Je kunt noemen een waardige dame. ^Qrrouw Rutgers kan zichzelf ook goed voorstellen dat ze de eeuw leeft overschreden.'' Als ze tegen zeggen dat ik in mijn 103e levens ben, heb ik vaak het gevoel dat e voor de gek houden. Het klinkt ze een grapje maken. Ik vind het nog heel boeiend! Gelukkig zijn ogen nog aardig goed. Het be- Het bierbrouwersechtpaar Hovy-Tutein Nolthenius be hoorde tot de intieme vriendenkring van dr Abraham Kuyper. In het midden van de jaren negentig van de vorige eeuw poseerden Mien Hovy (rechts) en haar vriendin Jo Kuyper, een van de dochters van de staatsman, tijdens een vakantie in Oostkapeile in Zeeuwse klederdracht voor een fotograaf. langrijkste nieuws in de krant kan ik nog volgen en ik ga meestal nog elke zondag naar de kerk. Daarom heeft het leven nog waarde voor me. Ik hoop echt dat ik nog wat Jaren voor mijn kinderen en kleinkinderen ge spaard mag blijven.' Al is mevrouw Rutgers een vrouw die met haar tijd is meegegaan („Ik zal nooit zeggen dat het vroeger zoveel beter was, omdat ik weet dat dit niet waar is") toch ontkomt ze er niet aan bij het ouder worden vaak terug te denken aan het verleden, aan al de mensen die een rol in haar leven hebben gespeeld en die nu bijna alle maal zijn gestorven. „Ik heb er zoveel zien komen, maar nog meer zien gaan." Geen spelletjes Om op Abraham Kuyper terug te komen, die was, zoals mevrouw Rut gers weet te vertellen, hoewel hij het altijd druk had, thuis een echt gezelli ge vader, al kwam hij er nooit toe om spelletjes met zijn kinderen te doen. Dat was er niet bij. Kort na het heengaan van dr Kuyper in 1920 heeft mevrouw Rutgers enige persoonlijke herinneringen aan de staatsman opgeschreven, die in de familie zuinig worden bewaard. Met name het conflict, dat zij als zevenja rig meisje met „vader Kuyper" (zoals zij hem noemde) had, maakte diepe indruk. Dr Kuyper zelf plaagde haar er later nog dikwijls mee. „Hij be weerde iets of las iets voor en hield eensklaps op. Toen riep ik luid: .Hier stond de lezer stil' Dat was toen erg brutaal. Maar ik geloof dat in de grond van zijn hart Kuyper zich meer tot brutale dan tot bedeesde mensen voelde aangetrokken. Die bedeesde mensen hebben nooit ten volle van zijn grote persoonlijkheid kunnen ge nieten. omdat hun bedeesdheid als het ware een sluier tussen hen en de persoon van .vader Kuyper' wierp en door een sluier ziet men slechts ten dele. Maar als Je je verlegenheid van Je afschudde en dan soms wat te brutaal werd, kwam er Juist de stem ming om met de grote man op dreef te komen. Als ik daaraan terug denk, herinner ik me nog die alleraardigste, pittige, van humor tintelende ge sprekken, waaraan maar geen eind wilde komen, want wij jongeren wil den zo graag eens het laatste woord hebben. Maar daan kwam het nooit toe! Op ieder raak antwoord of gezeg de had dr Kuyper steeds een nóg raker wederwoord. Op een keer, toen we wel een uur met hem in de gezelli ge serre van de Prins Hendrikkade 173 hadden staan praten, zei een van ons: ,U is precies als een muis, die maar het kleinste gaatje nodig heeft om te ontsnappen.' Het antwoord klonk zeer ad rem: .Maar als ik door een klein gaatje kan ontsnappen ben ik ook nog niet gevangen.' Dat was Abraham Kuyper ten voeten uit." Judith Van heel persoonlijke aard was de gebeurtenis in 1895 toen Judith, de twee Jaar oudere zuster van mevrouw Rutgers stierf aan TBC, destijds volksziekte nummer één. „Ze is slechts twintig Jaar geworden, onze Juut en haar heengaan betekende een groot verdriet in ons gezin. Op de avond van haar sterven kwam Abra ham Kuyper naar ons toe en op zijn vereoek zijn we allen neergeknield, waarop hij voorging in gebed. Hij vond precies de woorden, waaraan ons hart behoefte hads Kuyper was een diep gelovig mens." Hoewel poli tiek gezien de wegen van Willem Hovy en Abraham Kuyper zich op een gegeven moment scheidden, om dat de bierbrouwer in Kuypers con flict met jhr. mr de Savornin Lohman partij koos voor de laatste, bleven beiden in het persoonlijke vlak vrien den. Op de begrafenis van Hovy hield Kuyper een ontroerende toespraak. Boeiend is ook het verhaal, dat me vrouw Rutgers niet uit haar persoon lijke herinnering kan hebben, omdat het zich afspeelde toen ze twee Jaar was. Het werd thuis echter zo vaak verteld, dat ze het op het laatst zag gebeuren. Dat was in 1879, toen de familie Kuyper van Den Haag naar Amsterdam verhuisde. Kort voor het vertrek kregen enkele gezinsleden, ook mevrouw Kuyper, roodvonk, in Mevrouw Rutgers-Hovy Dr Colijn had liever een sigaar (foto: Dirk Kruin») die tijd een zeer gevreesde besmette lijke ziekte. Daar zich nieuwe huurders hadden gemeld voor het Haagse huis van de familie Kuyper, moest dat overhaast worden ontruimd. In Amsterdam werd een tijdelijke huisvesting ge vonden. De reis naar de hoofdstad leverde echter de nodige problemen op. Met de trein reizen mocht niet onder deze omstandigheden. Van daar dat de familie Kuyper in een turfschuit reisde met op de boeg een groot plakkaat: „Besmettelijke ziek te. Roodvonk". Bij aankomst in Am sterdam begroette moeder Hovy haar oude vrienden met een pannetje soep. Willem Hovy zorgde er op zijn beurt in een persoonlijk gesprek met de burgemeester van Amsterdam voor, dat de Kuypers hun tijdelijke woning mochten betrekken lnplaats van, zoals toen gebruikelijk was. in quarantaine te worden gehouden tot dat de zieken allen zouden zijn genezen. Legendarisch Legendarisch is ook het verhaal dat vtce-admiraal Ellis, die van 1903 tot 1905 in het toenmalige ministerie- Kuyper minister van marine was. eens aan de broer van mevrouw Rut gers vertelde. Het was na een teleur stellende ervaring in de Tweede Ka mer dat de vice-admiraal naar dr Kuyper stapte om zijn ontslag in te dienen. Kuyper ontblootte, nadat hij het verhaal van zijn minister had aangehoord, zijn borst en riep met stemverheffing uit: „Ziet gij hier die borst? Daar is thans bijna veertig jaren op gebeukt en gescholden Maar ik heb telkens weer vanjJJjn God nieuwe kracht gekregen. Prent het u in, dat het God is, die u tot werken als minister roept Ellis was daarvan zo onder de indruk, dat hij er naar vanaf zag de lier aan de wilgen te hangen. Dr Hendrik Colijn, met wie mevrouw Rutgers veel te maken kreeg toen haar man in 1925 minister De Visser opvolgde als minister van onderwijs, was een totaal andere figuur dan Kuyper. Hij kwam nog al eens bij de familie Rutgers eten en als goede gastvrouw zette mevrouw Rutgers dan haar beste beentje voor. Op een keer, nadat er weer uitgebreid was getafeld, ging Colijn zoals gebruike lijk met de heren uit het gezelschap naar boven om daar onder het genot van een sigaar nog wat te praten Colijn zei op de trap: „Nu komt het beste gedeelte," een uitroep, die de kinderen Rutgers (er waren er elf) spontaan aan moeder overbriefden Mevrouw Rutgers vond het helemaal niet leuk. dat de minister-president haar kookkunst zo versmaadde Had zij daarvoor uren in de keuken ge staan om te horen dat hij aan een goede sigaar de voorkeur gaf! BERN (UPI) Zwitserland wil lid worden van de Verenigde Naties, maar het zal nog op zijn minst drie jaar duren voordat vertegenwoordigers van dat land in New York aanschuiven. De federale raad van Zwitser land heeft het ministerie van buitenlandse zaken gevraagd een voorstel te maken, dat dan bij het parlement zal worden ingediend. Als dat akkoord gaat zal er een referendum wor den gehouden, waarbij overi gens de kans groot is dat het voorstel zal worden afgestemd. Voor het lidmaatschap van de VN is een wijziging nodig van de Zwitserse grondwet, die is gebaseerd op strikte neutrali teit. DEN HAAG (ANP) Omdat de jeugdwerkloosheid niet los kan worden gezien van het algemene werkloosheidsvraag stuk, moet de bestrijding van de jeugdwerkloosheid in de eerste plaats gebeuren binnen de beleidslijnen die in Bestek '81 staan aangegeven. Maar gezien het omvangrijke aantal werkloze jongeren zijn aanvullende maatregelen wel noodza kelijk. ITTERDAM De democratische sluitvorming kost de Erasmusuni- rsiteit in Rotterdam alleen al aan rsoneelskosten ongeveer 3.5 mil-, in gulden per Jaar. Er gaan jaar- (s 53.000 man-uren zitten in het rgaderen van allerlei raden, bestu- i en commissies. Dit staat in een gezamenlijke notitie, die minister Albeda van sociale zaken en de staatssecretarissen De Jong (onderwijs) en mevrouw Kraaijeveld- Wouters (CRM) hebben toegezonden aan de drie betrokken vaste Tweede Kamercommissies. Het boekwerk is bedoeld ter voorbereiding van de 21 mei te houden openbare vergadering van de kamercommissies over deze problematiek. Het aanvullend beleid van de drie EN HAAG (ANP) Het jaarlijkse onderzoek dat visserijbio- gen in februari hebben gehouden naar de haringstand in de Dordzee heeft aangetoond dat het herstel van de haring and flink is vertraagd. de Noordzee is het aantal haringen n de jaarklasse 1977 maar 20 pro nt van het aantal dat in vorige ren werd aangetroffen. Dit blijkt t voorlopige cijfers van het Rijks stituut voor Visserij Onderzoek IVO) in IJmuiden. ilgens visserijbioloog A. Korten oeten deze gegevens echter niet te «simistisch worden uitgelegd. Door vangstbeperking van de afgelopen 'ee jaar heeft de haringstand zich al wzienlijk kunnen herstellen, aldus orten. In Noordzee zwemt nu al eer haring dan 7 a 8 Jaar geleden. "!l is het zo, dat door de geringe fwas van de stand dit jaar het eilijk wordt om alvast een „voor- ot" op te nemen De eventuele ingvangst van dil Jaar, waar naar aanleiding van de gunstige cijfers van de vorige twee Jaar op werd ge hoopt, komt nu wel op de tocht te staan, meent Korten. De geringe aanwas van de haring stand is mogelijk te wijten aan de extreem lage watertemperaturen, die zich deze winter in de Deense en Duitse Bocht hebben voorgedaan. Niet in alle delen van de Noordzee werd weinig haring in de Jaarklasse 1977 aangetroffen. Zo werden bij Noord-Schotland wel gunstige proef- vangsten naar boven gehaald. De laatste jaren was de haringstand al weer verbeterd van 150.000 ton tot 400.000 ton. Voor het herstel van de stand wordt door de biologen gemikt op £00.000 ton. bewindslieden is met name gericht op arbeidsmarkt- onderwijs- en scho lingsmaatregelen. In het bijzonder moet daarbij worden gekeken naar risicogroepen, zoals meisjes en jon gens met een gebrekkige vooroplei ding. jongeren in regio's met een zwakke werkgelegenheidsstructuur en schoolverlaters. De bewindslieden wijzende commissie erop dat speciaal voor de Jongeren in Zuid-Limburg 500 tijdelijke banen extra beschikbaar zijn gesteld en voor de jeugd in Noord-Nederland 750. De bewindslieden zullen er bij het plan „vervroegde vervulling vacatu res in de kwartaire sector" bovendien naar streven dat zeker de helft van de te scheppen banen aan de jeugd toe komt. Verder komt er in enkele grote steden een experiment met nieuwe vormen van aanvullende werkgele genheid voor zeer moeilijk plaatsbare groepen jongeren. Werkende jeugd CNV is teleurgesteld over de nota over de jeugdwerkloos heid. „De bewindslieden zijn niet ver der gekomen dan een overzicht van de bestaande maatregelen. In een toelichting geven de bewindslieden zelf toe. dat de notitie slechts een opsomming is, aldus Werkende Jeugd. Uit de notitie blijkt volgens de CNV-Jongeren dan ook nergens hoe de regering over de jeugdwerkloos heid denkt en er worden geen sugges ties gedaan of maatregelen aange kondigd voor een effectieve bestrij ding van de jeugdwerkloosheid. Positief beoordeelt WJ dat de meest zwakke groepen bijzondere aandacht zullen krijgen door gerichte aanvul lende maatregelen, maar helaas wordt niet voldoende aangegeven op welke manier dit zal gebeuren. Ook blijft de notitie vaag over de aanslui ting van het onderwijs op de arbeids markt, aldus Werkende Jeugd. Van onze Haagse redactie DEN HAAG Een tijdschrift over leven en werk van de schil der Vincent van Gogh is voor de overheid op een strop van een kwart miljoen gulden uit gelopen. Van de bijna 70.000 exemplaren zijn er zegge en schrijven elfhonderd aan de man gebracht. Pogingen om het blad in de Verenigde Sta ten aan de man te brengen mis-v lukten volkomen: het abonne- bestand heeft nimmer verder gereikt dan twee personen. Het initiatief voor het blad was mede afkomstig van een amb tenaar van het ministerie van CRM. Dit departement stak geld in het blad zonder daar aan de nodige voorwaarden te stellen en zonder lering te trek ken uit de geringe belangstel ling, die het blad van meet af aan ontmoette. Er was zelfs een garage nodig als opbergplaats voor de stapels onverkochte tijdschriften. Voorzitter Peschar van de Al gemene Rekenkamer, die het geval gisteren in de openbaar heid bracht, sprak van „één van de mooiste verhalen uit de geschiedenis van zijn insti tuut". Peschar: „Goed, de staat zal er niet failliet door gaan. Maar je vraagt Je af of mensen zo met geld zouden omsprin gen als het niet uit de staats kas, maar uit hun eigen porte monnee komt." De uitgave van het blad. een initiatief uit het eind van de jaren zestig, werd in 1975 ge staakt. „Eindelijk", aldus Pe schar. Gepoogd wordt de reste rende voorraad via de repro- duktie-afdeling van het rijks museum Vincent var. Gogh in Amsterdam alsnog te ver kopen. door J. den Boef DEN HAAG In de marge van zijn bezoek aan Roemenië en Bulgarije heeft de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Van der Klaauw, in gesprekken over het slotakkoord van Helsinki ook de kritiek van Amnesty International op naleving van de mensenrechten aan de orde gesteld. De Roemeense president Ceausescu ,sneed zelf de kwestie van de mensen rechten aan. Naar aanleiding van het gesprek dat daar op volgde, verklaar de minister Van der Klaauw de in druk te hebben dat Amnesty Interna tional niet „de volle sympathie van de Roemeense regering heeft". Presi dent en partijleider Ceausescu maak te niet duidelijk waarom dit het geval is, maar in Roemeense kringen werd beweerd dat het kritische rapport van Amnesty International over de situatie in Roemenië niet correct was. Intussen hebben drie medewerkers van Amnesty International (één van het hoofdkwartier in Londen, één uit de Verenigde Staten en één uit Neder land) op uitnodiging van de autoritei ten een bezoek aan Roemenië ge bracht. Het is echter nog niet bekend, in hoeverre zij gelegenheid hebben gekregen, de beweringen van hun or ganisatie op hun waarheid te onder zoeken. Aangenomen mag worden dat zij binnenkort een rapport over hun bevindingen zullen opstellen. Tijdens het bezoek van Van der Klaauw heeft zich een incident voor gedaan dat aantoont, hoe gevoelig de kwestie van de zogenaamde dissiden ten in Roemenië ligt. Enkele journalisten wilden spreken met de vrouw van een Roemeense dissident, de 64-jarige Gheorghe Bra- soveanu, die op 10 maart zou zijn gearresteerd, als één van de oprich ters van een „vrije vakbond" De be trokken Journalisten werden door po litie in burger gearresteerd en enkele uren op het politiebureau vastgehou den. Ook de vrouw zou dezelfde dag zijn gearresteerd. Van Roemeense zijde verkondigt men de opvatting, dat de mensen- Het Roemeense parlement heeft gis teren Ilie Verdet tot nieuwe premier gekozen. Verder staat hij bekend als een deskundige op economisch ge bied. Hij was tot dusver plaatsver vangend premier. Donderdag werd hij door het Centrale Comité van de Roemeense communistische partij aangewezen om Manea Manescoe op te volgen. De 63-jarige Manescoe, die sinds maart 1974 in functie was, had laten weten om gezondheidsredenen het ambt van premier te willen neer leggen. Verdet en Manescoe zijn bei den lid van het Politburo, het „dage lijks bestuur" van de Roemeense communistische partij. rechten in alle delen van de wereld verschillend zijn. Men zegt dat „het evenwicht van het slotakkoord van Helsinki niet verstoord mag worden door sterke nadruk te leggen op één van de drie onderdelen daarvan," na melijk de zogenaamde „derde mand", waarin een regeling voor de mensen rechten is getroffen. De Roemeense regering vraagt wèl prioriteit voor ontwapening (eerste mand) omdat „mensenrechten weinig te betekenen hebben voor iemand die een atoom bom op zijn hoofd krijgt." Minister Van der Klaauw herinnerde er aan dat alle 35 landen het slotak koord van Helsinki hebben onderte kend In dat akkoord wordt gezegd dat „naleving van rechten van de mens en het respecteren van de fun damentele vrijheden een factor is in de vreedzame relaties en de samen werking tussen de deelnemende landen." Tegenover zijn Roemeense collega Stefan Andrei noemde Van der Klaauw deze naleving „een essentiële factor voor de vrede, gerechtigheid en welzijn in Europa en de rest van de wereld." De Roemeense minister Andrei, die voornamelijk aandacht besteedde aan het probleem van de Europese veiligheid kwam mét het voorstel voor de dag om de „Helsinkl"-ver- volgconferentie, die volgend Jaar in Madrid moet worden gehouden, te laten voorafgaan door voorbereiden* de besprekingen op het niveau van de hoofden van de betrokken departe menten. Van Nederlandse zijde was men het eens met de Roemeense opvatting dat werkelijke ontspanning onmoge lijk is. als er geen vooruitgang wordt geboekt op militair terrein. Over een gedemilitariseerde zone in Centraal Europa bestond echter geen eenheid van opvatting. Wat de relaties tussen beide landen betreft, kon worden vastgesteld dat deze zich gunstig blijven ontwikke len. in het bijzonder sinds president Ceausescu in 1973 Nederland bezocht en koningin Juliana in 1975 een te genbezoek aan Roemenië bracht Te vredenheld werd geuit ten aanzien van de toegenomen handel en econo mische samenwerking in het alge meen die voornamelijk het resultaat is van het werk van de gemengde commissie, die afwisselend In Den Haag en Boekarest bijeenkomt Minister Andrei zegde toe zich per soonlljk te zullen bezig houden met problemen, voortvloeiende uit de wens van enkele tientallen Roemeen se vrouwen, die met Nederlanders willen trouwen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 23