Rond gang oor e tuin lunder van Wiersma izorgt Gantwarg titel Weekendpuzzel Bronsteins zetten nog steeds adembenemend :sm o* m \i m itf m m ITT - m mi ■MBa mmm i n i Dammen Schaken 15c TERDAG 24 MAART 1979 TROUW/KWARTET 19 Dik en veelbelovend komt aan de vijver het grote hoef- ïlad omhoog tussen de jruingele, dorre sprieten van de waterbeis. In de polder itralen de gouden zonnetjes ran het kleine hoefblad. Maar van het witte hoefblad en van de winterheliotroop leb ik nog geen spoor kun- len ontdekken. Zijn ze ter [iele, net als de passiebloem, lie acht jaar zonder enige schade de zachte winters iverleefde, maar de langdu- ige vrieskou van deze win- er niet? indere voorjaarsgewassen vragen iu volle aandacht. Onder de Japan- e en de Chinese toverhazelaars. die ingewoon lang hebben gebloeid, laar nu toch op hun retour zijn. preiden de gevlekte aronskelken lun pijlbladeren uit. levendig groen Oven de vrijwel altijd eendere don- ergroene ligusterblaadjes van de laagdenpalm. En in de voortuin is e plek met bloeiende winterako- ieten weer groter dan vorig jaar loor de vele zaailingen die nu. na iren, eindelijk bloeirijp zijn. En nder het dorre esdoornblad van- aan komen de porseleinwitte, fijn auw gestreepte bloemen van het erhyacintje Scilla tubergeniana. u op hun mooist, want over een aar weken zijn ze vijftien centime- r hoog. veel grover, en is het wit in de kelkjes lichtblauw gewor- en, zodat het streepje minder >valt. De wilde gevlekte arons kelk ontplooit zijn eerste blad boven het bruingele strooisel Twee weken geleden gingen de eer ste terpcrocusjes (Crocus tomasini- anus) open. een heel lila groepje, met in elke bloem donker oranje stempels. Aan die oranje kleur heb ben de mussen geen weerstand kun nen bieden: alle crocussen zijn ver nield. niet alleen de gele. maar ook deze zacht lila. die mijn favoriete soort zijn. Alleen de donkerpaarse crocus vemus met zijn grote bloe men (bolletjes gekregen van de melkman, toen hij jaren geleden een nieuwe zaak opende) bloeien onaangedaan in het kindertuintje. Groene kraag Daarbij moet ik wel vermelden dat ze nog niet wijd open hebben ge staan. zodat de oranje stempels nog niet goed te zien waren. Maar van de akonieten, ook geel, blijven de mussen af. Ik zie nergens in de boeken dat ze vergiftig zijn, maar het zou me niet verbazen, met zovee. verwanten in de (ranonkel)- familie met een slechte naam: van de zeer giftige monnikskappen en de zwarte gifbes(l) tot de clematis sen en de verdachte blaartrekkende boterbloem. Naar de bloei van de akonieten kijk ik elk jaar weer uit. Ze komen heel grappig de grond uit, met geknikte kopjes, de gele bloemknoppen hele maal bedekt door het lichtgroene omwindsel dat tijdens de bloei don kergroen wordt en zich als een kraag onder de bloem uitspreidt. Uit de knolletjes, die eigenlijk heel korte wortelstokken zijn, komen ook stengels zonder bloem, maar wel met een dergelijke krans van diep ingesneden blaadjes op de top. Dat zijn de gewone bladeren. Wat je bij de winterakoniet gemakkelijk voor kroonbladeren aanziet, zijn ei genlijk de kelkbladeren, die goud geel gekleurd en groot zijn. De kroonbladeren zelf zijn heel kort en opgerold tot iets als een puntzakje, een honingbakje voor vroegvliegen- De goudgele kopjes van de winterakoniet, met de stijve groene kraag eronder de insekten, die het stuifmeel moe ten meenemen ter bestuiving van andere akonietenbloemen. Dat lijkt een hachelijke zaak bij gure oosten wind en sneeuwbuien, maar lukt toch elk jaar weer, want in mei zie ik altijd weer de donkergroene zaad dozen openspringen, waar de bruin gele zaadkorrels na verloop van tijd uit rollen. Als Je de gTond met rust laat, ontkiemen die zaadjes heel makkelijk en bloeien de nieuwe planten na een paar jaar. Talmende Italiaan Op een andere ranonkelachtige zit ik nog steeds vergeefs te wachten. Het is de blauwe anemoon uit de Apennijnen. Anemone blanda, een naaste verwant van onze eigen wil de bosanemoon. Men beweert wel dat zij vorstgevoellg is. maar daar maak Ik me geen zorgen over. want ze lag de hele winter begraven on der een massa dor blad. Ik denk dat ze zo treuzelt omdat ze zich door dat hele dikke pak blad heen moet wor stelen. Vroege bloeier maagden- palm maakt nog geen aanstalten tot voorjaarsactiviteiten. Winter groen als hij is valt dat ook minder op dan de bloei van sneeuwklokjes, scllla's en crocussen. Maar in deze maand moeten de nieuwe stengels beginnen te groeien, eerst licht groen en na een paar weken met prachtig blauwe bloemen, die als je goed kijkt hun verwantschap met de oleander (de enkelbloemige) ver raden. Als je niets aan maagdenpalm doet. kan de plant heel rijk bloeien zon der dat je er iets van merkt. De bloemen blijven dan onder en tus- Het groepje lila terpcrocus- sen, voordat de mussen er korte metten mee maakten sen het donkergroene blad van de oude stengels. Daarom ben ik de uitgestrekte mat in de voortuin en in de boshoek in de achtertuin te lijf gegaan met de keukenschaar en heb ik alle oude stengels geknipt alsof het een gazon was Dat stimu leert de groei van de Jonge stengels en de bloemen zijn straks beter te zien. Wie veel maagdenpalm in zijn tuin wil hebben, kan het snoeisel begraven op plekken waar hij deze bodembedekker wenst. De afge knipte takjes schieten onder de aar de vlot wortel en sturen jonge sten gels in de loop van de zomer om hoog. Ideaal voor schaduwplekken, als bodembedekking onder zelfs dichtbebladerde struiken 16 maart zal voor Anatoli Jvarg tot nu toe vast en zeker de rijkste dag van zijn leven zijn fst. Iedereen die hem een beetje weet dat hij in eigen land op ïrlijk niveau altijd miskend is. rijpen dat de verovering van jreldtitel voor hem de kroon op 'erk is. Eindelijk zal hij in eigen moeten worden gehoord, omdat i zo belangrijk is geworden, dat kiet meer om hem heen kan. al hoop ik zelf. dat de invloed eze wereldtitel zal doordringen het diepste wezen van de jeug- Sowjet-dammers, aangezien aar toch echt wel toe is aan een lering in de spelopvattingen, ig toe waren vooral Koeperman jegolew de grote voorbeelden Ie Russische jeugdspelers. Dat f hun spelstijl ook duidelijk te ;ti n. Nu de meest Interessante lui che grootmeester het tot we- s( mpioen heeft geschopt, zullen \>ch moeten voelen, dat zij op keerde weg zijn. door Frank Drost i ff- B M ■ZeZ.zzs fiersma heeft het verlies van de titel weinig negatieve gevol- itegendeel, hij kan nu in het oenschap van Nederland wat gespannen beginnen en dit meer al zien als een voorberei de match in oktober tegen de Gantwarg. Hoe het dan zal natuurlijk de vraag, maar er ik terugblik op de zojuist, Igde tweekamp, kan ik een wat geslagen gevoel ternauwer- derdrukken, al moet ik toege- ik van Wiersma's ongemoti- eid op de hoogte was. en heeft hij in zijn partijen wel ien, dat hij tegen de man uit met betrekkelijk sobere mid- doeltreffend ten strijde kan n. Toen dit echter aan een be- toe was. in de vijfde partij, Wiersma een manoeuvre, die lengte van dagen zal worden ;en als onverklaarbaar. Hij amelijk remise aan in een (zo achteraf) gewonnen positie, andere kant moet overigens worden, dat ook Gantwarg heel vrijuit gaat, zoals u in de diagram kunt zien. Na een nerveus gespeelde opening van de Rus, die werkelijk alle ruilen die mogelijk waren toeliet en zelf nam. kwam onze landgenoot met flink voordeel in bovenstaande klas sieke positie terecht om daarin te vervolgen met het direct verliezende 35. 42-38. Niet al te moeilijk te zien is, dat zwart met 24-30 na 36. 44-39 19-24 37 28x19 30-35 38. 19x30 35x44 kan doorbreken en zeer waarschijnlijk met groot succes. Tegencombinaties zijn namelijk te duur en ook gewoon (nou ja gewoon) doorspelen met een schijf meer tegen de zwarte dam lijkt ondanks de vele trucjes die de stand nog herbergt tot mislukken gedoemd. Als je dan ook nog ziet dat na 35. 42- 38 24-30 36. 33-29 30x39 37. 29x7 19-24 38. 44x33 24-29 39 33x24 8-12 40. 7x 18 13x22! wit geen kans meer heeft op herstel, lijkt de winst binnen. Maar Gantwarg, waarschijnlijk hyperner veus, onderkende de ideale mogelijk heid op een vroegtijdige overwinning in deze tweekamp niet en antwoord de foutief met 6-11 om daarna nog in de grootste moeilijkheden te komen. 36. 44-39 13-18 37. 48-43 9-13 38. 40-35. Wiersma speelt afgezien van de fout op de 35e zet als een dijk en kiest hier ook weer de kansrijkste voortzetting. 38. 11-17 39. 34-30 25x34 40. 39 x 30 17-22? Remise is het offer 16-21, 24- 29 en 18-22 als zwart na 37-31 en 43-38 in ieder geval de zet 12-18 laat volgen. 41. 28x17 12x21 42. 33-28 8-12 43. 43- 39. In plaats van dit plan lijkt 30-30 en 25-20 probleemloos doorbraak midde- te gaan winnen, maar ook Wiersma's plan is kansrijk. 43. 12-17 44. 39-33 17-22 45. 28 x 17 12x21 46. 30-25 23-29 47. 35-30 24x35 48. 33x24 19x30 49. 25x34 18-23? In razende tijdnood gooit de Rus er nog eens een foutzet overheen. Met 13-19 zou remise nog haalbaar zijn geweest, maar nu ziet het er toch wel heel somber uit. 50. 38-33 13-18 51. 50-44 12-17 52. 33-28 17-21 53. 28 x 19 18-22 54. 27 x 18 21-27 55. 32x21 16x27. en na in deze stel ling (zie diagram 2) zevenendertig mi nuten te hebben nagedacht offreerde Harm zijn tegenstander remise het geen laatstgenoemde met beide han den accepteerde. Onbegrijpelijk als men verder gaat met het praktisch geforceerde 56 18-12 27-31 57. 12-8 31x42 58. 8-2 dreigt nu 34-30 enz. 58. 35-40 59. 34x45 26-31 60. 19-14 42- 48 61. 2-24 48-37 62. 14-9 37-28 63. 44-40 31-37 64. 24-47 28-22 65. 9-4 22-36 66. 47-24! en wit wint, omdat zwart zich zelf moet gaan vastzetten met 36-41- 46. Een raadselachtige partij, waaro ver het laatste woord nog lang niet is gesproken. Kort geleden vroeg Hans Ree zich in de Haagse Post af hoe de schaakwereld er nu uit zou zien als Bronsteln in 1950 wereldkampioen was geworden. Twee partijen voor het einde leek Bronstein de twee-! kamp tegen Botwinnik te gaan win- doo,. Max Pam nen, maar in het voorlaatste duel deed Bronstein zichzelf iets vreselijks aan. waardoor Botwinnik nog gelijk kon komen en de titel behield. Horizontaal. 1 scheepstouw. 5. vlin der, 9. uithangteken. 13. zangstuk, 15. woonboot, 16. metselspecie, 17. fami lielid, 19. meisjesnaam, 21. knaagdier, 22. pers. voornaamw. 23. badplaats in Duitsland. 25. werkelijkheid. 28. vaar wel. 29. handegge, 31. geest van de rijstcultuur, 32. bron. 33 plezier, 34 gordel, 36. bezinksel. 38. grondsoort. 40. water in Limburg. 42. roem. 43. pit. 45. rund, 47. hoepel. 49. gekookte rijst, 50. lidwoord. 51. boom, 52. bunker. 53. eerlijk, 54. voegwoord, 55. landbouw- vork. 57. zwakke. 59. muzieknoot. 60. plaats in Gelderl., 61. vertragings toestel, 63. vreemde, 65, kraam, 66. spaans paard, 68. insekt, 70. onge vuld, 71. jongensnaam, 72. baan voor balspel, 74. landstreek ln Grieken land, 76 lof, 77. vaandel, 80. ogenblik, 81. maanstand, 82. traag. 83. tijding, 85. voorzetsel, 86. gemalen graan. 87. J. M. Kiggen te Europa-zegels 1979 zijn in- alweer verschenen. Van de inden zullen alleen Groot- Noorwegen en Vaticaan- jaar verstek laten gaan. Van- et 20-jarig bestaan van deze opese PTT-organisatie werd meen thema voor de zegels jaar „PTT-historie" gekozen, aart kwamen tweemaal twee angende zegels van het ka- ad Jersey in omloop, met al en van oude en moderne n telecommunicatie-elemen- op 8 maart volgde Liechten- i tweede met twee zegels ge- i de eerste postvluchten uit dertig. geboortedag van Albert Ein- 179-1955) herdachten de Ver Staten met een portretzegel van de geleerde. Ter gelegenheid van de eerste verkie zingen voor een Europees parlement gaf België een zegel uit waarop de letter „E" met een duif staat afge beeld. Van de voorjaarsemissie van Luxemburg meld ik u vier zegels met repordukties van Romeinse munten, die in het Groot Hertogdom zijn ge vonden en die in het Staatsmunten- kabinet bewaard worden. Voorts twee Luxemburgse zegels in de reeks „toerisme"; te zien zijn beel den van het kuuroord Mondorf-les- Bains en van het centraal station in de hoofdstad. De Ver. Naties brachten vier zegels in omloop twee voor New York en twee voor Genève gewijd aan de UNDRO. de organisatie der Ver. Na ties voor de coördinatie van hulpver lening bij rampen. In Italië verschijnen deze maand drie emissies; op 12 maart een aanvullen de waarde van L. 3000 in de perma nente serie; een herdenkingszegel vooi Albert Einsteins 100e geboorte dag en een viertal in de toeristische reeks met beelden van Asiago. Cas- telsardo, Orvieto en Scilla. Van Frankrijk deze maand twee bij zondere zegels: een van fr 1.20 30 cent ten bate van het Rode Kruis wegens de Dag van de Postzegel 1979 De afbeelding toont het hoofdpost kantoor van Parijs aan de Rue du Louvre, zoals het was rond 1900. En een zegel van fr 1.30 waarop een re- produktie van een werk van de schil der Fr. Poulbot: een geestig uitziend kinderkopje. Voorts drie bijzondere emissies van Oostenrijk: een zegel van S 6 ter gelegenheid van de Euro pese kampioenschappen luchtge- weer- en luchtpistoolschieten; dan een wegens de wereldkampioen schappen ijslopen en ijsdansen, die voor de 11e keer te Wenen worden gehouden; de derde emissie omvat drie zegels vanwege het feit dat de Donau-scheepvaart-maatschappij 150 jaar geleden werd opgericht; op de zegels de schepen ..Franz I". de duwboot „Linz" en het passagiers schip „Theodor Körner". Van Zwe den twee zegels, die aan rollen zijn vervaardigd; kr 1.70 ter gelegenheid var. het Internationale Jaar van het Kind; de afbeelding toont een kind met een gasmasker tegen luchtverontreiniging; dan een zegel WMOKAtfSIKtfTtA e/) van kr 4 waarop Zweedse weefkunst uit de vorige eeuw te zien is. Ter gelegenheid van het 1000-jarig be staan van de stad Brussel, dat dit jaar wordt gevierd, twee zegels van België met de afbeelding van St. Mi- chiel, de beschermheilige van de stad. In mei a s. zullen nog vier zegels en een velletje met toeslag ter financie ring van de feestelijkheden uitko men. En tot slot vier zegels van Groot-Brittannië. die 21 maart ver schenen met afbeeldingen van bloe men die sinds 1975 onder natuurbe scherming vallen zwart agaatsteen, 89. rand. 91. eens, 92. kerkelijk zangstuk, 93. tegen valler. Verticaal. 1. zeerover, 2. foei, 3. bar. 4. muziekinstrument. 6. water in N.Br., 7. groente. 8 maanstand. 9. gemalen schelpen. 10. lokspijs. 11 naschrift (afk. lat.), 12. vuurpijl. 14. oorlogsgod. 16. boeket. 18 water in N.Br., 20. karakter. 21. vogel. 22. hetzelfde, 24 teken, 26. vreemde munt, 27. tel woord, 28. palmboom. 30. cirkel even wijdig met de evenaar, 33. buiten rand, 35 bijwoord. 37 regelen, 38 onderricht, 39. edel, 41. deugniet, 43. huisdier, 44. reeks. 46. vreemde munt, 48 kledingstuk, 49. vochtig, 50. eetta fel, 56. een weinig, 58. mannelijk dier, 60. kleverige stof, 61. zuiver, 62. vaste brandstof, 64. verharde huid, 65. mijt, 66. gewicht, 67 vervoermiddel, 69 oe vergewas, 70. bloem, 71. koraaleiland. 1 73. rijstdrank, 75. gevolg, 77. gebakje, 78. oude munt, 79 bezinksel, 82. steensoort. 84. loot. 86. pers. voor naamw., 87. japans spel. 88. voorzet sel. 90. trustee (afk.). Oplossing per briefkaartt/m woens- dag a.s. zenden aan: Trouw/Kwartet I Postbus 859, Amsterdam. Linksbo- f j ven vermelden: Weekendpuzzel. I Oplossing vorige puzzel, j Hor. 1. sander, 4. elegie. 7. eland, 9. leng. 10. edel. 12. Peel. 13 Etten, 14. naga, 15. Lares, 18. Oss, 20. graad. 23. enter, 25. entree, 26. rivaal, 27. druif, 29. paars, 31. are, 32. steen. 37. Neer, 39. roest, 40. keer, 41 rite, 42. emir, 43. ester, 44. nestel. 45. nasaal. Vert. 1. simpel. 2. doel, 3. regel, 4. Edens, 5. eren, 6. eiland, 8. artist, 9. leer. 11. lama, 16. arena. 17. inter, 18. onera, 19. serie, 21. riant. 22. allee. 23. eed, 24. rif. 28. urgent, 29. ponton. 30. ader. 33. ever, 34. narwal, 35. breel. 36. stern. 38. riet. 40. kies. Prijswinnaars zijn: J. A, Louwerse, De Heurinks 17. Ruinen; J. Huls, Wollinghuizerweg 100. Vlagtwedde; mevr. M. de Fouw-Grandiek. Irene- straat 34, Halfweg, n.b. bij horizontaal 15 kan ingevuld worden Laren of Lares. Sindsdien heeft Bronstein zijn woede en teleurstelling op een aardige ma nier gesublimeerd. Hij moppert wel dat de jeugd van tegenwoordig zo saai speelt, dat het resultaat belang rijker is geworden dan de creativiteit, maar dit is niet het geklaag van de man die het niet kan verkroppen ln het leven op een beslissend moment gefaald te hebben. In de loop der jaren heeft Bfonsteln allerlei voor stellen gedaan om de schaakpraktijk te verlevendigen. Zijn meeste ideeën houden een poging in om de korte remises uit te bannen, want Bron stein is een echte pu bliekspeler, die de aanwezigheid van toeschouwers als een stimulans beschouwt. Een verlichte geest als Bronstein on dervindt in de Sovjet-Unie vanzelf sprekend veel tegenwerking. Bekend is het voorval dat zich tijdens de Olympiade 1952 in Helsinki afspeel de. Voor het eerst na de oorlog deden de Russen weer mee en zij wilden met de grootst mogelijke voorsprong win nen. In de ontmoeting met de Vere nigde Staten bracht Bronstein tegen Byrne een briljant en gecompliceerd pionoffer Bronstein verloor die par tij. nadat hij de winnende voortzet ting over het hoofd had gezien. Hij is later op het matje geroepen voor de vermaning dat het nu eens afgelopen diende te zijn met dat gewaagde, in- dividueel-kapitalistische spel. dat de roem van zijn vaderland in gevaar bracht. Bronstein heeft zich daar nooit veel van aangetrokken, al heeft hij zich er bij zijn geestverwant Larsen wel eens over beklaagd dat hij zo weinig ruim te had om interessante, misschien incorrecte systemen te spelen. Op dit ogenblik speelt Bronstein in Tallin het Keres-herdenkingstoernooi, waar hij achter Petrosjan en Tal momen teel de derde plaats deelt. Zijn voor liefde voor adembenemende zetten is nog niet uitgeblust, maar zijn kracht is wat minder geworden. Tegen de Oostduitser Knaak verloor hij een krankzinnige partij, die maanden zal vergen voordat de zetten ervan volle dig zijn uitgeanalyseerd Wit: Knaak Zwart: Bronstein 1. d2-d4 Pg8-f6 2. c2-c4 «7-e6 3. Pbl-c3 Lf8-b4 4. e2-e3 b7-b6 5. Pgl-e2 Lc8-a6 6. Pe2-g3 h7-h5 (Typisch Bronstein, de scherpste voortzetting, die echter als enigszins dubieus bekend staat) 7. h2-h4 La6-b7 8. Ddl-d3 (Om e4 te spelen.) 8d7-d5 9. c4xd5 e6xd5 10. Dd3-c2 c7-c5 11. a2-a3 c5xd4 12. a3xb4 d4xc3 13. b2xc3 Pb8-d7 14. Pg3-f5 0-0 15. Lcl-b2 Pd7-e5 16. c3-<4 Tf8-e8 (Bij 16 Pc4x 17. Lc4x dc4x moet zwart oppassen voor 18 Pg7x Kg7x 19 Df5.) 17. c4-c5 b6xc5 18. b4xc5 (Zwart is er strategisch gezien niet zo best aan toe. Met zijn volgende zet tracht hij de stelling te compliceren 18d5- d4!? 19. Pf5-d6! (Een uitstekend ant woord Zowel op 19. Pd4x als op 19 Ld4x volgt zeer sterk 19. Le4) 19. d4xe3 20. f2-f4 (Opnieuw het eni ge. Na 20. Pb7x scheurt zwart de stelling open met 20. ef2xt.) 20. Pe5-g4 21. Lfl-c4! (Wederom uitste kend gespeeld. 21. Pb7x wordt beant- woord met 21. Dd5. 22. Pd6 e2! en zwart krijgt een overweldigende aan val.) tlTe8-e7 H W +1 lil EAlj 22. Dc2-g6! (Alle witte stukken staan nu optimaal opgesteld voor de aan val. Het is merkwaardig hoe veilig de witte koning staat midden op het bord.) 22Lb7-e4 23. Dg6-g5 e3-«2 24. Thl-h3 (Wit speelt om de zwarte e- pion heen.) 24. Ta8-b8 25. Lb2-c3 Le4-c2 (Nu is het geforceerd uit. maar zwart heeft geen bevredigende voort zetting meer.) 26. Th3-g3 (Dreigt vre selijk 27 Lföx gf6x 28. Df6x) 26. Kg8-f8 27. Tg3xg4 h5xg4 28. h4-h5 Te7-e3 29. h5-h6! g7-g6 (Zielig: 29 Tc3x 20. g7xt en mat) 30. Dg5xf6 Dd8xf6 31. Lc3xf6 Kf8-g8 32. Pd6xf7 (Alles heeft dit paard kunnen slaan tijdens de partij, maar pas nu grijpt het ver nietigend - in.) 32.Lc2-b3 33. PfT- g5t Lb3xc4 34. h6-h7+ en zwart gaf het op. ONDERWIJSDOELEN - ..De toet- sing van onderwijsdoelen" door dr J. van Westrhenen is een boek dat men alleen kan aanbevelen voor onder wijskundigen en (misschien) leraren aardrijkskunde. Het gaat over de vraag hoe je de doelen van je onder wijs bepaalt en vervolgens toetst of je die doelen bereikt hebt Uitgave van Wolters-Noordhoff. 374 blz. prijs 37.50

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 19