loeien in Bergmans schaduw loe Italianen eilden en zeilden TOEKOMST EN FUNCTIE VAN Hl mCr Verkilde nostalgie in film van Losey [weedse filmweek in Tuschinski C'Eravamo Tanto Amati Les routes du sud jThe scenic route lappaport heeft zijn Iraai gevonden «8 Waar draaien de Zweeds films? u A1 hi/V p2^113'5 te|iende b|j|ase MENSEN VAN NU. HET NIEUWE NUMMER LIGT VANAF VANDAAG IN DE WINKEL hL - v li J ik IUDAG 23 MAART 1979 FILM TROUW/KWARTET 9 or W. Wielek-Berg t schrik van Ingmar Bergman toen hij merkte dat de jonge iveedse filmers hem niet onverdeeld een goed hart toedroe- pn was wel wat naief. Wat kon hij anders verwachten? Nu al generaties lang moeten cineasten werken in zijn zware jiaduw, want hoe je het ook wendt of keert, iedereeen in het uitenland antwoordt op de vraag „Zweedse film", automa- i met „Bergman". ju zou waarlijk niemand wensen dat |j er niet was, maar het is begrijpe- k dat andere Zweedse cineasten er i\ eens sneu van worden. Hun werk t zowel kwalitatief als kwantitatief |e moeite waard (vooral als men be- iiikt hoe dun bevolkt Zweden is); it kan nog altijd dienen als model r het Nederlandse filmen. blijkt uit de films die deze week ,het kader van de Zweeds Filmweek het Amsterdamse Tuschinski wor- vertoond en die, naar we mogen ■men, een representatieve lede van de produktie vormen, irkelijk is vooral hun zeer per- Jke, on-commerciële karakter deze generalisatie wil ik Jorn lers modieuze verkrachtingsfilm ten kunnen verkracht worden" jens niet uitsluiten). En ook het jt (doch het een komt uit het ander ióort) dat ze hun volksaard niet ver- jochenen. Men kan deze echtheid echts respecteren: alleen wie graaft aar zijn sigen wortels heeft kans ze i vinden, het zoeken op andermans jid heeft nog nooit iets anders dan arigheid jpgeleverd. Karakteristiek ook iets wat we eigenlijk al wisten: e Zwedei doen zich in hun films ennen als zwaarmoedige, soms zelfs uaartillerde mensen. Het lichtvoe- i igbenadeEn van grote problemen is Iften vreemc, hoewel ze geenszins van lliimor verstoken zijn. Vrouwelijke regisseurs Ipvallendts het aandeel van vrouwe lijke regisseurs in dit filmpakket. En het zijn twee films van vrouwen die de meeste indruk op mij hebben gemaakt. „De Muren van de Vrijheid" van Ma rianne Ahre (helaas zult u hem in het bijgaande lijstje niet aantreffen, hij is gisteren al vertoond, maar hopelijk wordt hij alsnog aangekocht) is de hoofdperoon een Argentijnse vluch teling in Zweden, Sergio die wordt gekweld door schuldgevoel omdat hij zijn vriend in de steek heeft gelaten. De film is geen aanval op de behande ling van vreemdelingen (hoewel hun uitbuiting niet wordt verzwegen), hij houdt zich veeleer bezig met de con frontatie van twee geheel verschillen de culturen, belichaamt in Sergio en twee vrouwen die hem na staan: een vertaalster van middelbare leeftijd en een jonge jazz-zangeres met wie hij gaat samenwonen. Maar centraal staat een kind, dat bij hem liefde vind Scène uit „Mijn Geliefde' en via hem door de moeder wordt aanvaard. Kinderen staan ook centraal in „Het Paradijs" van Gunnel Lindblom (deze film is gelukkig aangekocht, ook al lijkt het accent te liggen op de verhouding tussen twee vrouwen van middelbare leeftijd, die eikaars tegen stellingen zijn en elkaar toch niet kunnen missen. Een zeer belangrijk probleem wordt in deze film gesteld dat van kinderen die door hun moe- TUSCHINSKI 4 23 maart: Blufpoker 24 maart: Het Paradijs 25 maart: Het Paradijs 26 maart: Voor uw plezier 27 maart: De achtste dag 28 maart: Wandeling in de zon TUSCHINSKI 5 Mijn Geliefde Mannen kunnen niet verkracht worden De Overwinning De 'onverwinning Chez nous Maggie ders worden verwaarloosd terwille van hun carrière. Gunnel Lindblom is blijkbaar het „feminisme van de laat ste dagen" voorbij: ze maakt schok kend en ontroerend duidelijk, dat je dit vraagstuk niet onder het tapijt kunt vegen zonder groot onheil aan te richten. Alleen over kinderen gaat „De achte Dag" van Anders Grönros, een origineel filmpje over een meisje van twaalf dat in de verliefdheid plonst maar daarmee in het geheel geen weg weet: ze uit haar gevoelens voornamelijk in driftbuien. Nostalgie De hang naar het recente verleden is blijkbaar in Zweden ook aanwezig en die resulteert, zoials gebruikelijk in .nostalgie met een scheut bitterheid. Drie films spelen in de Jaren vijftig en zestig: „Blufpoker" van Jonas Cor nell (met de beelschone jongen, uit „De Dood in Venetië", BJön Andresen in de hoofdrol); „Greetje" van Brlgit- ta Svensson en „Voor uw plezier" van Johan Bergenstahle. De eerste twee gaan over seksuele en emancipatoire perikelen van jongens en meisjes in een tijd toen nog „niks mocht": ik ben voor dit uitgemelkte genre allang allergisch geworden, maar in hun soort zijn ze lang niet slecht. In „Voor uw plezier", een respectabele, maar wat te lange film, maken we kennis met een rondreizend toneelgezel schap in Finland dat zijn tijd heeft overleefd. Mysterie, liefde en ongeluk „Pang" van Jan Troell, een regisseur die bekend werd door zijn serie „De Emigranten", veel in Amerika werkte („Zandy's Bride") en daar net de ram penfilm „Hurricane" voltooide, is het wat al te mysterieuze verhaal van een zielsgoede leraar, die zijn dubbelgan ger ziet in een spoorloos verdwenen collega, spokend op de zolder. Het komt allemaal helaas niet uit de verf. Ditzelfde geldt voor „Chez nous" van Jan Halldoff, die als een smakelijke thriller begint, maar zich ontvouwt als een zeer warrige en pretentieuze speurtocht van een journaliste naar economische halsmisdaden, 't Kan allemaal best waar zijn. maar uit de film werd het me niet duidelijk. Warm lopen kon ik helaas ook niet voor „Een wandeling in de zon" van Hans Dahlberg, over een zéfer onge lukkige schrijver, die op Cyprus op schudding verwekt, de grote liefde vindt en weer verliest. „Mijn Gellef- .de" van Kjell Grede gaat over een zeer moeizaam verlopende en door demonische dwarsbomers geremde liefdesrelatie. Naarmate de film vor dert wint hij aan kracht, en hij heeft een onverwacht gelukkig eind. Dit Scène uit „De muren van de vrijheid" laatste geldt ook voor „De Overwin ning" van Christer Dahl, gebaseerd op een conventioneel gegeven (een jongen die door toeval en ongeluk van kwaad tot erger vervalt en steeds opnieuw in de gevangenis belandt). ore Sola is een Italiaanse regisseur van formaat, die door het Nederlandse bioscoopbedrijf t voor lort volledig over het hoofd werd gezien. Met „Una Giornata particolare" zorgde „The tovies" /oor de doorbraak en het publiek liet niet na zijn dankbaarheid te betuigen. Nu lieren warempel drie van zijn films door het land: „Una giornata", de bitterboze „Brutti, orchi Cattivi" en, als laatste „C'Eravamo Tanto Amati" („We hielden zoveel van elkaar"), erigen twee jaar eeder dan „Brutti, Sporchi e Cattivi", in 1974, gemaakt. ttore Sola verbindt in zijn werk aken dieiiet al te vaak samengaan: naatschapelijk en sociaal pessimis- ne, bijbaorende woede, maar ook en zekee speelsheid, dartelheid, Wichthartjheid, die zijn films zo on- erhoudeid maakt. „C'Eravano tanto amati" volgt hij durende d»rtig jaar de lotgevallen in drie kaneraden in het Italiaanse erzet tegen te Duitsers, die zeer ver- toillende togen gaan, maar elkaar 7 lILUieilUC wqcu gaaii, maai cuvoai Wh altijd wer tegenkomen, niet in ambieert en Nicola zich met niets e laatste plats door hun relatie met anders dan film wenst bezig te hou- jiana, (Steania Sandrelli) de ge elde van allédrie (maar niet van alle rie tegelijk).De intellectueel Gianni fittorio Gasman) verloochent zijn nkse afkomt, trouwt de dochter an zijn opdr.chtgever en wordt rijk, eenzaam, te filmgek Nicola (Ste- ano Satto Fires) kapt met zijn baan zijn gezingaat naar Rome om een lmtijdschril op te richten, brengt t niet verdr dan anoniem schrijver n filmkriteken en blijft arm en izaam. Allen Antonio (Nino Man- di) die snslotte met Luciana iuwt, de vertegenwoordiger van het uletariaat, leidt een min of meer ivol en tereden leven en dat ligt liet alleen ,an zijn karakter maar ok aan ziji duurzame verbondeiP eid met he strijdbare deel van zijn lasse. Door de keuze van zijn figuren is Scola in staat een analyse te geven van een tijdvak van de Italiaanse geschiedenis, niet alleen in politiek- sociaal, maar ook in artistiek opzicht. De film is opgedragen aan Vittorio de Sica, die met zijn „Fietsendieven" het misnoegen opwekte van de heer sende machten, omdat hij de „vuile was" buiten hing, en daarom in zijn latere werk wel genoodzaakt was compromissen te sluiten en omdat Luciana een loopbaan als filmactrice bezig den, kan de Italiaanse filmgeschiede nis van die tijd (met de nadruk op het neo-realisme) zonder krampachtig heid worden gevolgd. Vittorio de Sica, Federico Fellini en Marcello Mastroianni spelen zichzelf, film fragmenten (onder andere van Anto- nioni) worden moeiteloos in het ritme van de film ingepast. verrassend overvloeiend in felle bloei) mag niet onvermeld blijven. Kortom: „We hielden zoveel van elkaar" is een film voor alle mensen, geen gering compliment. Met Joseph Losey weet je het nooit: nu eens komt hij met een film waarvoor je alleen maar de grootste bewondering kunt hebben („The Servant", „Accident", „Mr Klein") dan weer maakt hij er een koud potje van. Helaas behoort zijn nieuwste „Les Routes du Sud", de tweede die hij in Frankrijk maakte, tot de categorie vérn de koude hap. Amsterdam-Tuschinski 2; Utrecbt- Movies 2, 16 jr. Nino Manfredi, Vittorio Gassman en Stefano Satto Flores in „C'Eravamo Tanto Amati". Het begint al met verwondering over het feit dat Losey zich überhaupt aan dit project waagde: de film speelt in hetzelfde milieu (van Spaanse ballin gen), heeft dezelfde hoofdpersoon (Yves Montand) en dezelfde scenario schrijver als „La Guerre est finie" en leunt daardoor bijna indecent zwaar aan tegen Alain Resnais' dertien jaar oude doch onvergeten meesterwerk. Wou hij de competitie met Resnais aangaan? Dan heeft hij wel duchtig verloren. Zelden heeft zijn kilte, die in elk van Hoewel de film uit diverse lagen is opgebouwd en zich bezighoudt met zeer complexe en essentiële dingen is hij zeker niet intellectualistisch: evenals in zijn vroegere films toont Scola zich een meester in de smakelij ke, anekdotische vertelkunst. Zijn ge raffineerde en functionele gebruik van de kleur (triest zwart-wit, soms 'e onafhaikelijke Amerikaanse fil ler Mark lappaport, de commercie touwend en ongetwijfeld op zijn surt even hardnekking geschuwd) «ft me tit dusver alleen ontzag igeboezeml door de hartstochtelij- t koppighid waarmee hij zijn wei- lig lucratieve stiel beoefende en be- «d: van zin werk had ik geen hoge ft op. Mar ziedaar: in zijn vierde ti eerste lleuren-) film „The scenic toute" blijtt, dat al het gesappel en tzwoeg tah niet voor niets ls ge test. Het 6 een boeiende film, zo nu dan amisant, en in het geheel niet ingeschikt voor een groter publiek, het laatste wat ik van Rappaport «d verwacit. The scenic Route" gaat over een ttrkwaardije liefdesverhouding tus- twee lusters en een zeer zwijgza- eigenijK alleen als object en ka- lysator dienende man. Er wordt liet of naiwelijks in gesproken mo- c" ~ue Utérieur is troef, symbolen voorjaar, mythologie ligt hoog opge tast in elke hoek (zowel de mythe „Orpheus en Eurydice" zelf als de opera van von Glück vormen zoiets als een „Leitmotiv", een van de meest intense en intrigerende scènes is die, waarin de man, die Intussen een ver houding is aangegaan met de tweede zuster de eerste in het spel poogt in te spinnen door de beroemde aria op de grammofoon te spelen), maar toch ls het niet moeilijk en iedereen die eni ge affectie voor film heeft kan hem zoal niet begrijpen dan toch aan voelen. Vergelijkingen met andere filmma kers (Fassbinder, Godard) dringen zich op, toch volgt Rappaport zijn eigen weg. Het is eindelijk interes sant geworden om met hem mee te lopen en te gissen waar hij zal uit komen. W. W-B. ren zo velig als krokussen in het Amsterdam-Cinetol 2, 16 jr. ADVERTENTIE DEZE MAAND EXTRA IN MENSEN NU: Deze maand speciale aandacht wwmn voor het gezin. In een 16 probeert Mensen van Nu antwoord te geven op vragen als: staat het gezin - de hoeksteen van de samenleving" - op de helling? Vormt het gezin een veilige haven of een benauwende vesting? En waarom is dat zo? Wat kan er zich binnen het gezin allemaal afspelen aan rollen en rolpatronen? Gaat de carrière van de man voor het gezin? Ook komen aan de orde: gezins therapie, de rol van grootouders en het recht op privacy binnen het gezin. Hoe kom je aan die blauwe ogen? Bepaalde eigenschappen zijn erfelijk. Ze gaan over van ouders op kinderen. De kleur van je ogen bijvoorbeeld, een deel van je intelligentie, bepaalde afwijkingen. Dankzij de erfelijkheidsleer weten we er veel van af. We kunnen tot op zekere hoogte verklaren en voorspellen. Maar kunnen we de erfelijkheid ook beïnvloeden? Leven met verlegenheid. Verlegenheid overvalt ons bijna allemaal wel eens. Een probleem hoeft dat niet te zijn. Een beetje verlegenheid kan juist aardig staan, sympathiek. Toch hebben sommige mensen er last vin. Er is een eenvoudige manier om daar iets aan te doen. De vrouwenpraatgroep. Soms wil je wel eens mef andere vrouwen praten over de dingen die je bezig houden. Over de relatie met je partner. Over je onzekerheden en twijfels. Over problemen cn oplossingen daarvoor. In een vrouwenpraatgroep kan dat. Hoe kom'je in zo'n groep terecht? Of beter nog, hoe richt je er één op? 68 Pagina's over jezelf en anderen. Verder in Mensen van N u weer tal van verhalen, reportages, artikelen, rubrieken, nieuwtjes en tips over jezelf en anderen. Het ligt vanaf vandaag overal in de winkel. Voor f 3,75. Voor inlichtingen ov^r een abonne» ment, bel 030-328411. zijn films dreigt maar gelukkig niet altijd de overhand krijgt, zo'n dode lijke uitwerking gehad als in „Les Routes du Sud. Voor de droefgeestige trouw aan het oude ideaal van een vrij Spanje, dat de verbannen schrij ver en filmer Larrea nooit heeft losge laten, kan Losey blijkbaar geen enkel gevoel opbrengen, daarom is het in mysterie gehulde illegale werk, dat hem in de stervensweken van Franco zijn vrouw kost (ze komt bij een van haar reizen door een ongeluk om het leven) niet alleen in de ogen van zijn agressieve zoon, maar ook in die van de toeschouwers alleen maar een eli tair spelletje, hoewel Yves Montand het toch nog klaarspeelt om de figuur waardigheid te geven. De jongere ge neratie is van een nog veel onaange namer kunstmatigheid: de zoon is met wat goede wil nog wel een beetje aanvaardbaar, omdat afzetten tegen de vader soms vreemde vormen aan neemt, maar zijn vriendin, een half sleetse drop-out die zich in Allea's huis nestelt, ls zo'n onuitstaanbare creatuur, dat geen mens kan begrij pen waarom hij haar niet subiet de deur uitschopt. En het ergste is, dat haar enge teksten door scenario schrijver en regisseur kennelijk au sérieux worden genomen: Montand moet er tenminste naar luisteren met een beurtelings attente en omfloerste blik, alsof hij de stem van de toe komst verneemt. Help! Arme Miou- Miou, een uitstekende blijspel-actri ce, die in een moment van verstand verbijstering die rol moet hebben aangenomen. Overigens was hij oor spronkelijk bedoeld voor Maria Schneider en die is van zichzelf zo'n onmogelijk wezen, dat ze er mis schien nog een zekere „présence" aan had kunnen geven, al blijft hij absurd. „Les Routes du Sud" is koud tot ln het merg, slordig, chaotisch en geheel ongeloofwaardig. Losey moet zich maar snel revancheren. Amsterdam-Leidseplelntheater, a.l. Laurent Malet in „Les routes du Sud"

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 9