loeien in Bergmans schaduw
loe Italianen
eilden en zeilden
TOEKOMST EN FUNCTIE
VAN Hl
mCr
Verkilde nostalgie
in film van Losey
[weedse filmweek in Tuschinski
C'Eravamo Tanto Amati
Les routes du sud
jThe scenic route
lappaport heeft zijn
Iraai gevonden
«8
Waar draaien de Zweeds films?
u A1 hi/V p2^113'5 te|iende b|j|ase
MENSEN VAN NU. HET NIEUWE NUMMER LIGT
VANAF VANDAAG IN DE WINKEL
hL - v
li J ik
IUDAG 23 MAART 1979
FILM
TROUW/KWARTET
9
or W. Wielek-Berg
t schrik van Ingmar Bergman toen hij merkte dat de jonge
iveedse filmers hem niet onverdeeld een goed hart toedroe-
pn was wel wat naief. Wat kon hij anders verwachten? Nu al
generaties lang moeten cineasten werken in zijn zware
jiaduw, want hoe je het ook wendt of keert, iedereeen in het
uitenland antwoordt op de vraag „Zweedse film", automa-
i met „Bergman".
ju zou waarlijk niemand wensen dat
|j er niet was, maar het is begrijpe-
k dat andere Zweedse cineasten er
i\ eens sneu van worden. Hun werk
t zowel kwalitatief als kwantitatief
|e moeite waard (vooral als men be-
iiikt hoe dun bevolkt Zweden is);
it kan nog altijd dienen als model
r het Nederlandse filmen.
blijkt uit de films die deze week
,het kader van de Zweeds Filmweek
het Amsterdamse Tuschinski wor-
vertoond en die, naar we mogen
■men, een representatieve
lede van de produktie vormen,
irkelijk is vooral hun zeer per-
Jke, on-commerciële karakter
deze generalisatie wil ik Jorn
lers modieuze verkrachtingsfilm
ten kunnen verkracht worden"
jens niet uitsluiten). En ook het
jt (doch het een komt uit het ander
ióort) dat ze hun volksaard niet ver-
jochenen. Men kan deze echtheid
echts respecteren: alleen wie graaft
aar zijn sigen wortels heeft kans ze
i vinden, het zoeken op andermans
jid heeft nog nooit iets anders dan
arigheid jpgeleverd. Karakteristiek
ook iets wat we eigenlijk al wisten:
e Zwedei doen zich in hun films
ennen als zwaarmoedige, soms zelfs
uaartillerde mensen. Het lichtvoe-
i igbenadeEn van grote problemen is
Iften vreemc, hoewel ze geenszins van
lliimor verstoken zijn.
Vrouwelijke regisseurs
Ipvallendts het aandeel van vrouwe
lijke regisseurs in dit filmpakket. En
het zijn twee films van vrouwen die
de meeste indruk op mij hebben
gemaakt.
„De Muren van de Vrijheid" van Ma
rianne Ahre (helaas zult u hem in het
bijgaande lijstje niet aantreffen, hij is
gisteren al vertoond, maar hopelijk
wordt hij alsnog aangekocht) is de
hoofdperoon een Argentijnse vluch
teling in Zweden, Sergio die wordt
gekweld door schuldgevoel omdat hij
zijn vriend in de steek heeft gelaten.
De film is geen aanval op de behande
ling van vreemdelingen (hoewel hun
uitbuiting niet wordt verzwegen), hij
houdt zich veeleer bezig met de con
frontatie van twee geheel verschillen
de culturen, belichaamt in Sergio en
twee vrouwen die hem na staan: een
vertaalster van middelbare leeftijd
en een jonge jazz-zangeres met wie
hij gaat samenwonen. Maar centraal
staat een kind, dat bij hem liefde vind
Scène uit „Mijn Geliefde'
en via hem door de moeder wordt
aanvaard.
Kinderen staan ook centraal in „Het
Paradijs" van Gunnel Lindblom
(deze film is gelukkig aangekocht,
ook al lijkt het accent te liggen op de
verhouding tussen twee vrouwen van
middelbare leeftijd, die eikaars tegen
stellingen zijn en elkaar toch niet
kunnen missen. Een zeer belangrijk
probleem wordt in deze film gesteld
dat van kinderen die door hun moe-
TUSCHINSKI 4
23 maart: Blufpoker
24 maart: Het Paradijs
25 maart: Het Paradijs
26 maart: Voor uw plezier
27 maart: De achtste dag
28 maart: Wandeling in de zon
TUSCHINSKI 5
Mijn Geliefde
Mannen kunnen niet
verkracht worden
De Overwinning
De 'onverwinning
Chez nous
Maggie
ders worden verwaarloosd terwille
van hun carrière. Gunnel Lindblom is
blijkbaar het „feminisme van de laat
ste dagen" voorbij: ze maakt schok
kend en ontroerend duidelijk, dat je
dit vraagstuk niet onder het tapijt
kunt vegen zonder groot onheil aan te
richten. Alleen over kinderen gaat
„De achte Dag" van Anders Grönros,
een origineel filmpje over een meisje
van twaalf dat in de verliefdheid
plonst maar daarmee in het geheel
geen weg weet: ze uit haar gevoelens
voornamelijk in driftbuien.
Nostalgie
De hang naar het recente verleden is
blijkbaar in Zweden ook aanwezig en
die resulteert, zoials gebruikelijk in
.nostalgie met een scheut bitterheid.
Drie films spelen in de Jaren vijftig en
zestig: „Blufpoker" van Jonas Cor
nell (met de beelschone jongen, uit
„De Dood in Venetië", BJön Andresen
in de hoofdrol); „Greetje" van Brlgit-
ta Svensson en „Voor uw plezier" van
Johan Bergenstahle. De eerste twee
gaan over seksuele en emancipatoire
perikelen van jongens en meisjes in
een tijd toen nog „niks mocht": ik
ben voor dit uitgemelkte genre allang
allergisch geworden, maar in hun
soort zijn ze lang niet slecht. In „Voor
uw plezier", een respectabele, maar
wat te lange film, maken we kennis
met een rondreizend toneelgezel
schap in Finland dat zijn tijd heeft
overleefd.
Mysterie, liefde
en ongeluk
„Pang" van Jan Troell, een regisseur
die bekend werd door zijn serie „De
Emigranten", veel in Amerika werkte
(„Zandy's Bride") en daar net de ram
penfilm „Hurricane" voltooide, is het
wat al te mysterieuze verhaal van een
zielsgoede leraar, die zijn dubbelgan
ger ziet in een spoorloos verdwenen
collega, spokend op de zolder. Het
komt allemaal helaas niet uit de verf.
Ditzelfde geldt voor „Chez nous" van
Jan Halldoff, die als een smakelijke
thriller begint, maar zich ontvouwt
als een zeer warrige en pretentieuze
speurtocht van een journaliste naar
economische halsmisdaden, 't Kan
allemaal best waar zijn. maar uit de
film werd het me niet duidelijk.
Warm lopen kon ik helaas ook niet
voor „Een wandeling in de zon" van
Hans Dahlberg, over een zéfer onge
lukkige schrijver, die op Cyprus op
schudding verwekt, de grote liefde
vindt en weer verliest. „Mijn Gellef-
.de" van Kjell Grede gaat over een
zeer moeizaam verlopende en door
demonische dwarsbomers geremde
liefdesrelatie. Naarmate de film vor
dert wint hij aan kracht, en hij heeft
een onverwacht gelukkig eind. Dit
Scène uit „De muren van de vrijheid"
laatste geldt ook voor „De Overwin
ning" van Christer Dahl, gebaseerd
op een conventioneel gegeven (een
jongen die door toeval en ongeluk
van kwaad tot erger vervalt en steeds
opnieuw in de gevangenis belandt).
ore Sola is een Italiaanse regisseur van formaat, die door het Nederlandse bioscoopbedrijf
t voor lort volledig over het hoofd werd gezien. Met „Una Giornata particolare" zorgde „The
tovies" /oor de doorbraak en het publiek liet niet na zijn dankbaarheid te betuigen. Nu
lieren warempel drie van zijn films door het land: „Una giornata", de bitterboze „Brutti,
orchi Cattivi" en, als laatste „C'Eravamo Tanto Amati" („We hielden zoveel van elkaar"),
erigen twee jaar eeder dan „Brutti, Sporchi e Cattivi", in 1974, gemaakt.
ttore Sola verbindt in zijn werk
aken dieiiet al te vaak samengaan:
naatschapelijk en sociaal pessimis-
ne, bijbaorende woede, maar ook
en zekee speelsheid, dartelheid,
Wichthartjheid, die zijn films zo on-
erhoudeid maakt.
„C'Eravano tanto amati" volgt hij
durende d»rtig jaar de lotgevallen
in drie kaneraden in het Italiaanse
erzet tegen te Duitsers, die zeer ver-
toillende togen gaan, maar elkaar
7 lILUieilUC wqcu gaaii, maai cuvoai
Wh altijd wer tegenkomen, niet in ambieert en Nicola zich met niets
e laatste plats door hun relatie met anders dan film wenst bezig te hou-
jiana, (Steania Sandrelli) de ge
elde van allédrie (maar niet van alle
rie tegelijk).De intellectueel Gianni
fittorio Gasman) verloochent zijn
nkse afkomt, trouwt de dochter
an zijn opdr.chtgever en wordt rijk,
eenzaam, te filmgek Nicola (Ste-
ano Satto Fires) kapt met zijn baan
zijn gezingaat naar Rome om een
lmtijdschril op te richten, brengt
t niet verdr dan anoniem schrijver
n filmkriteken en blijft arm en
izaam. Allen Antonio (Nino Man-
di) die snslotte met Luciana
iuwt, de vertegenwoordiger van het
uletariaat, leidt een min of meer
ivol en tereden leven en dat ligt
liet alleen ,an zijn karakter maar
ok aan ziji duurzame verbondeiP
eid met he strijdbare deel van zijn
lasse.
Door de keuze van zijn figuren is
Scola in staat een analyse te geven
van een tijdvak van de Italiaanse
geschiedenis, niet alleen in politiek-
sociaal, maar ook in artistiek opzicht.
De film is opgedragen aan Vittorio de
Sica, die met zijn „Fietsendieven"
het misnoegen opwekte van de heer
sende machten, omdat hij de „vuile
was" buiten hing, en daarom in zijn
latere werk wel genoodzaakt was
compromissen te sluiten en omdat
Luciana een loopbaan als filmactrice
bezig
den, kan de Italiaanse filmgeschiede
nis van die tijd (met de nadruk op het
neo-realisme) zonder krampachtig
heid worden gevolgd. Vittorio de
Sica, Federico Fellini en Marcello
Mastroianni spelen zichzelf, film
fragmenten (onder andere van Anto-
nioni) worden moeiteloos in het ritme
van de film ingepast.
verrassend overvloeiend in felle bloei)
mag niet onvermeld blijven. Kortom:
„We hielden zoveel van elkaar" is een
film voor alle mensen, geen gering
compliment.
Met Joseph Losey weet je het nooit: nu eens komt hij met een
film waarvoor je alleen maar de grootste bewondering kunt
hebben („The Servant", „Accident", „Mr Klein") dan weer
maakt hij er een koud potje van. Helaas behoort zijn nieuwste
„Les Routes du Sud", de tweede die hij in Frankrijk maakte,
tot de categorie vérn de koude hap.
Amsterdam-Tuschinski 2; Utrecbt-
Movies 2, 16 jr.
Nino Manfredi, Vittorio Gassman en Stefano Satto Flores in
„C'Eravamo Tanto Amati".
Het begint al met verwondering over
het feit dat Losey zich überhaupt aan
dit project waagde: de film speelt in
hetzelfde milieu (van Spaanse ballin
gen), heeft dezelfde hoofdpersoon
(Yves Montand) en dezelfde scenario
schrijver als „La Guerre est finie" en
leunt daardoor bijna indecent zwaar
aan tegen Alain Resnais' dertien jaar
oude doch onvergeten meesterwerk.
Wou hij de competitie met Resnais
aangaan? Dan heeft hij wel duchtig
verloren.
Zelden heeft zijn kilte, die in elk van
Hoewel de film uit diverse lagen is
opgebouwd en zich bezighoudt met
zeer complexe en essentiële dingen is
hij zeker niet intellectualistisch:
evenals in zijn vroegere films toont
Scola zich een meester in de smakelij
ke, anekdotische vertelkunst. Zijn ge
raffineerde en functionele gebruik
van de kleur (triest zwart-wit, soms
'e onafhaikelijke Amerikaanse fil
ler Mark lappaport, de commercie
touwend en ongetwijfeld op zijn
surt even hardnekking geschuwd)
«ft me tit dusver alleen ontzag
igeboezeml door de hartstochtelij-
t koppighid waarmee hij zijn wei-
lig lucratieve stiel beoefende en be-
«d: van zin werk had ik geen hoge
ft op. Mar ziedaar: in zijn vierde
ti eerste lleuren-) film „The scenic
toute" blijtt, dat al het gesappel en
tzwoeg tah niet voor niets ls ge
test. Het 6 een boeiende film, zo nu
dan amisant, en in het geheel niet
ingeschikt voor een groter publiek,
het laatste wat ik van Rappaport
«d verwacit.
The scenic Route" gaat over een
ttrkwaardije liefdesverhouding tus-
twee lusters en een zeer zwijgza-
eigenijK alleen als object en ka-
lysator dienende man. Er wordt
liet of naiwelijks in gesproken mo-
c" ~ue Utérieur is troef, symbolen
voorjaar, mythologie ligt hoog opge
tast in elke hoek (zowel de mythe
„Orpheus en Eurydice" zelf als de
opera van von Glück vormen zoiets
als een „Leitmotiv", een van de meest
intense en intrigerende scènes is die,
waarin de man, die Intussen een ver
houding is aangegaan met de tweede
zuster de eerste in het spel poogt in te
spinnen door de beroemde aria op de
grammofoon te spelen), maar toch ls
het niet moeilijk en iedereen die eni
ge affectie voor film heeft kan hem
zoal niet begrijpen dan toch aan
voelen.
Vergelijkingen met andere filmma
kers (Fassbinder, Godard) dringen
zich op, toch volgt Rappaport zijn
eigen weg. Het is eindelijk interes
sant geworden om met hem mee te
lopen en te gissen waar hij zal uit
komen.
W. W-B.
ren zo velig als krokussen in het Amsterdam-Cinetol 2, 16 jr.
ADVERTENTIE
DEZE MAAND EXTRA IN MENSEN NU:
Deze maand speciale aandacht
wwmn voor het gezin. In een 16
probeert Mensen van Nu
antwoord te geven op vragen
als: staat het gezin - de
hoeksteen van de samenleving" - op de
helling?
Vormt het gezin een veilige haven of
een benauwende vesting? En waarom is
dat zo? Wat kan er zich binnen het gezin
allemaal afspelen aan rollen en rolpatronen?
Gaat de carrière van de man voor het gezin?
Ook komen aan de orde: gezins
therapie, de rol van grootouders en het
recht op privacy binnen het gezin.
Hoe kom je aan die blauwe ogen?
Bepaalde eigenschappen zijn erfelijk.
Ze gaan over van ouders op kinderen.
De kleur van je ogen bijvoorbeeld,
een deel van je intelligentie, bepaalde
afwijkingen.
Dankzij de erfelijkheidsleer weten we
er veel van af. We kunnen tot op zekere
hoogte verklaren en voorspellen.
Maar kunnen we de erfelijkheid ook
beïnvloeden?
Leven met verlegenheid.
Verlegenheid overvalt ons bijna
allemaal wel eens. Een probleem hoeft dat
niet te zijn. Een beetje verlegenheid kan
juist aardig staan, sympathiek. Toch
hebben sommige mensen er last vin.
Er is een eenvoudige manier om daar
iets aan te doen.
De vrouwenpraatgroep.
Soms wil je wel eens mef andere
vrouwen praten over de dingen die je
bezig houden. Over de relatie met je
partner. Over je onzekerheden en twijfels.
Over problemen cn oplossingen daarvoor.
In een vrouwenpraatgroep kan dat.
Hoe kom'je in zo'n groep terecht?
Of beter nog, hoe richt je er één op?
68 Pagina's over jezelf en anderen.
Verder in Mensen van N u weer tal
van verhalen, reportages, artikelen,
rubrieken, nieuwtjes en tips over jezelf en
anderen. Het ligt vanaf vandaag overal
in de winkel. Voor f 3,75.
Voor inlichtingen ov^r een abonne»
ment, bel 030-328411.
zijn films dreigt maar gelukkig niet
altijd de overhand krijgt, zo'n dode
lijke uitwerking gehad als in „Les
Routes du Sud. Voor de droefgeestige
trouw aan het oude ideaal van een
vrij Spanje, dat de verbannen schrij
ver en filmer Larrea nooit heeft losge
laten, kan Losey blijkbaar geen enkel
gevoel opbrengen, daarom is het in
mysterie gehulde illegale werk, dat
hem in de stervensweken van Franco
zijn vrouw kost (ze komt bij een van
haar reizen door een ongeluk om het
leven) niet alleen in de ogen van zijn
agressieve zoon, maar ook in die van
de toeschouwers alleen maar een eli
tair spelletje, hoewel Yves Montand
het toch nog klaarspeelt om de figuur
waardigheid te geven. De jongere ge
neratie is van een nog veel onaange
namer kunstmatigheid: de zoon is
met wat goede wil nog wel een beetje
aanvaardbaar, omdat afzetten tegen
de vader soms vreemde vormen aan
neemt, maar zijn vriendin, een half
sleetse drop-out die zich in Allea's
huis nestelt, ls zo'n onuitstaanbare
creatuur, dat geen mens kan begrij
pen waarom hij haar niet subiet de
deur uitschopt. En het ergste is, dat
haar enge teksten door scenario
schrijver en regisseur kennelijk au
sérieux worden genomen: Montand
moet er tenminste naar luisteren met
een beurtelings attente en omfloerste
blik, alsof hij de stem van de toe
komst verneemt. Help! Arme Miou-
Miou, een uitstekende blijspel-actri
ce, die in een moment van verstand
verbijstering die rol moet hebben
aangenomen. Overigens was hij oor
spronkelijk bedoeld voor Maria
Schneider en die is van zichzelf zo'n
onmogelijk wezen, dat ze er mis
schien nog een zekere „présence" aan
had kunnen geven, al blijft hij
absurd.
„Les Routes du Sud" is koud tot ln
het merg, slordig, chaotisch en geheel
ongeloofwaardig. Losey moet zich
maar snel revancheren.
Amsterdam-Leidseplelntheater, a.l.
Laurent Malet in „Les routes
du Sud"