Zó kan het niet: lid van PvdA of PPR?
Sorry, dan komt u niet in aanmerking!
Slaat de kerk in
Latijns Amerika
links of rechtsaf?
Verklaring hervormde raad roept vragen op
Uit brieven van lezers
Trouw
R.k. hulp bij
ongewenste
zwangerschap
Synagoge mag niet
voorzanger ontslaan
Willebrands bezocht
levendige Georgiërs
Mijdrechtse actie
voor studiebeurs
Zuid-Afrikaan
Begeleiding docenterr godsdienst nodig
Vnt.JAG 23 MAART 1979
KERK
TROUW/KWARTET
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De theologische hogeschool van de gerefor
meerde kerken te Kampen belegt in het land provinciale
avonden waarop gepraat wordt over het onderwerp: predi
kant en politiek. In onze krant van gisteren hebben wij bericht
over de in Amersfoort gehouden samenkomst
hogeschool-avonden over dit onder
werp) wat de heer Runia opmerkt in
zijn bock over het beroepingswerk:
Inmiddels Is bij Kok in Kampen een
boekje verschenen van de rector van
deze theologische hogeschool, prof
dr. K. Runia; „Eigentijdse vragen"
(156 pag prijs IR 50. Hit valt te
beschouwen als een soort vervolg op
zijn in 1976 uitgekomen vraag- en
antwoordbundel „Vragen van onze
tijd" Prof Runia roert m Zijn nieuwe
boek ook de kwe<'ie van predikant en
politiek aan en hieronder citeren we
(zeg maar. als gesprek.Nmaterla.":!
voor de nog komende theologische
..Ook in het beroeplnswerk gaat de
politieke keuze en positie van de pre
dikant hoe langer hoe meer een rol
spelen. De laatste tijd heb ik nogal
eens van predikanten (en ook van
c.ikeie studenten) g-hoorri dat een
heroeoip'Tv ..'.ïmivsie ronduit .de
vraag stelt: van welke politieke partii
bent u lid of op welke partij stemt u?
Op zlchïelf vind ik dit een legitieme
vraag. De gemeente mag best weten
hoe de predikant politiek denkt.
Een andere vraag is of de beroepings-
commissie net bij zo'n simpele vraag
rnoet la teil. «tot wd voor dal.
en hoort dat de predikant (of
student) op de PvdA of de PPR
stemt, de kous meteen af is en het
beroep zonder meer niet doorgaat.
Deze wijze van handelen lijkt me
toch wel bedenkelijk. Ik kan me best
voorstellen dat men in bepaalde ge
meenten een uitgesproken voorkeur
heeft voor een predikant die ook op
een van de christelijke partijen
stpmt. Ook kan ik me voorstellen dat
in bepaalde gemeenten een ..progres
sieve'' predikant helemaal niet zou
passen. En het behoort 'nu eenmaal
(gelukkig!) tot het recht van de ge
meente dat ze haar eigen predikant
uitzoekt
Maar we moeten wel goed met elkaar
omgaan Het lijkt me echt beneden
de kerkelijke maat als we deze
belangrijke dingen beslissen door het
simpele vraag- en antwoordspelletje;
bent u lid van de PvdA of van de
PPR? Sorry, dan komt u niet in aan
merking! Zo kunnen we. dacht ik.
niet met eikaar omgaan. We zullen
dan toch wel wat dieper moeten gra
ven en elkaar moeten vragen: Waar
om doet u dit of dat? Wat is uw
motivatie? Hoe ziet u de lijn vanuit
het evangelie lopen naar wat u doet?
Wat vonr consequenties heeft het
voor uw ambtelijk werk. voor uw pre
diking. catechisatie, enz.? Als we zo
met elkaar gaan spreken dan kon het
ook nog wel eens zijn dat we. ook bij
verschillende politieke partijkeuze,
in wezen toch veel dichter bij elkaar
staan dan we aanvankelijk dachten.
Ongetwijfeld is er bij dit alles grote
wijsheid nodig, naar beide kanten.
Maar wat vooral ook nodig is. is eer
lijkheid. We zullen bereid moeten zijn
naar elkaar te luisteren. We zullen
samen moeten zoeken naar een oplos
sing. We zullen, en dat geldt voor ons
allen, alle onnodige polarisatie moe
ten vermijden. We zullen moeten pro
beren de pluraliteit in dezen positief
te verwerken door elkaar serieus te
nemen in onze verschillende stelling-
name. En dat kan alleen maar, als we
eerlijk op het evangelie aansperken.
As we elkaar werkelijk herkennen In
onze diepste motivaties, dan kon het
wel eens zijn dat er bij alle verschil in
Prof. dr. K. Runia
positiekeuze toch een wezenlijke ver
bondenheid is." Tot zover prof.
Runia.
Dere rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op m deze krant gelezen
benchten. artikelen en commentaren en niet voor open brieven, gedichten
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) Oe redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859.1000
AW Amsterdam B*| pubkkatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Valse hoop
In „Trouw" van 16 maart j l zegt
Neuman: „Ik heb met voldoening ge
constateerd. dat De Boer (CDA-ka-
merüd) vertrouwt op de nucleaire af
schrikking die de Verenigde Staten
ook ten behoeve van West-Europa
uitoefenen." Verderop zegt Neuman:
..De enige hoop die De Boer de men
sen namelijk kan bieden is dat het
mogelijk zal blijken de nucleaire af
schrikking steeds verder te perfectio
neren en te stabiliseren." Tot zover
..Trouw' Dan is er de 17e weer de
inmiddels ver.,Trouw"de. pagina-gro
te advertentie voor „Trouw". Ik ci
teer. „Trouw zoekt lezers, voor wie
het geloof nog Iets betekent „Voor
Trouw Is het geloof een leidraad."
Naar mijn mening zit er nu iets scheef
in „Trouw". Mensen, voor wie het
geloof écht nog Iets betekent, hebben
een öndere hoop, een imder vertrpu-
wen, dan de hoop op een verdere
perfectionering van de nucleaire af
schrikking. Een Christen kan zijn
hoop toch niet vestigen op het perfec
tioneren van de mogelijkheden om
het leven zélf, waarin nog zo veel
onontdekte geheimen verborgen zijn,
te vernietigen, te VERNIETIGEN!
Het ls geen vrees, maar verantwoor
delijkheidsbesef. waardoor gelukkig
steeds meer mensen zich bewust wor
den van het feit. dat in de wapenwed
loop steeds meer grenzen van het
toelaatbare overschreden worden.
Balk
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Poslma
HOOFDKANTOOR
Pos'bus 859
1000 AW Amsterdam
Wibaulstraat 131
Amsterdam
Postg<ro 66 00 00
Bank Ned C'edielbanfc
Rekemngnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdem
X11000
REGIO ROTTEROAM/DORDRECHT
Postbus 948
3000 AX Rotterdam
tel 010-1155M (abonnementen
en bezorg>ng)
tel 010-115538 (re
lel 115700 (u«
i)
REGIO DEN HAAGAEIDEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
tel 070-469445
Parkstraat 22
Oen Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(utsluitend administratie)
8000 AA Z«olie
tel 05200-17030
Me* markt SS
Abonnementsprijzen:
Per maand 15.90
Per kwartaal 47,70
Per he» jaar f 95.40
Per »aar 188.60
Opgave lam.ieberchten 9-19 30 van
maandag Va* vrijdag Op zondag van 18-
20 uur telef 020-913456
Opgave mr.-adverienbes te'
020-936868 of sectie'"* aan Mmi-Adv
a'de"inq postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswijzigingen j is'jilend schn"tei'ik
aan onze Amsterdamse adressen
het leven leidt, en weinigen zijn er die
dezelve vinden (Mattheüs 7 vers 141.
„Maar die met geloofd zal hebben zal
verdoemd worden" (Marcus 16 vers
16B). „Want velen zijn geroepen, wei
nigen uitverkoren" (Mattheüs 22 vers
14). Het is niet de enige troost, dat
mensen naar de hel gaan. maar we
moeten niet schrappen in de Bijbel,
maar strijden om in te gaan.
Nieuw Lekkerland
Johan v. d. Boogaard
M. Kcus-Bouma
Niet schrappen
Ik kan niet begrijpen, dat een domi
nee kan en mag verkondigen, dat
iedereen naar de hemel gaat al vloekt
men zijn hele leven lang. Er staat
toch duidelijk in Gods Woord dat de
poort eng is. en de weg nauw. die tot
UTRECHT (ANP) - De r.k. bisschop
pen van Nederland hebben 100.000
gulden beschikbaar gesteld voor
daadwerkelijke hulp vanuit de kerk
bij ongewenste zwangerschap. Er zal
nog worden bekeken, via welke in
stellingen en projecten deze steun het
best kan worden geboden.
De bisschoppen besloten hiertoe in
hun maandelijkse vergadering bij de
bespreking van een aanvullende be
groting van de interdiocesane reke
ning. Voor de zielzorg onder buiten
landse werknemers wordt als garan
tie drie ton gereserveerd. Verder gaat
onder meer 70.000 gulden naar de
Nederlandse commissie Justitia et
Pax, 75.000 gulden naar een project
voor catechese buiten de school en
30.000 gulden naar de vorming van
lekenkader.
Van een onzer redacteuren
DEN HAAG Gisteravond ls in Noordwijkerhout een vier
daagse studiebijeenkomst begonnen over de kerken en nieu
we politieke strategieën in Latijns Amerika. Aan het congres
doen 134 mensen mee, van wie er 37 uit Latijns Amerika
afkomstig zijn.
Internationaal
Karei Fibbe, die voorzitter is van de
Commissie Ontwikkelingslanden van
de Raad van Nederlandse Werkge
versverbonden. geeft op de Podium-
pagina van 16 maart een heldere ana
lyse van de maatschappelijke aspec
ten van het Internationaal onderne
men. Wie hierover een oordeel wil
vormen, moet Inderdaad het pro
bleem ln zijn omvang en gecompli
ceerdheid overzien. Toch zijn er velen
die de analyse van Karei Fibbe als
Juist ervaren, maar Juist daarom blij
ven spreken over „topleiders en hun
panklare argumenten van onmacht
en grootschalige problemen". Waar
om? Omdat de topleiders er zo weinig
blijk van geven zelf ook een bijdrage
te willen geven aan de oplossing van
deze problematiek. Natuurlijk heb
ben regeringen en ondernemingen bij
het Internationale ondernemen elk
hun taken en verantwoordelijkheden.
En men moet natuurlijk voorzichtig
zijn met het verstrengelen van onder
nemen en pollUek bedrijven. Willen
de topondernemers echter weer ver
trouwenwekkende gesprekspartners
worden, dan zullen zij zelf ook een
wezenlijke bijdrage moeten geven
aan het opvullen van geweldige hia
ten in de gedragsregels van alle be
trokkenen bij het internationaal sa
menleven. Want nu is dit samenleven
een jungle, waarbinnen de toponder
nemers praktisch vrij spel hebben.
Dit vrije spel lijkt voorlopig ontel
baar meer slachtoffers op te eisen,
dan „de gevaarlijke cocktail van goe
de bedoelingen en ondeskundigheid",
waartegen Karei Fibbe waarschuwt.
Waar zijn artikel eindigt, moet een
uitzicht biedende discussie juist be
ginnen. Daarbij wordt ook van onder
nemers meer inbreng verlangd dan
dat zij over de schuttingen van hun
eigen beroep heenkijken.
Spljkentssc Martini de Jonie
Van een medewerker
DEN HAAG De door financiële
nood geplaagde Nederlands Israëliti
sche Gemeente in Den Haag mag
haar voorzanger, tevens jeugdleider
de heer Zelig Israël niet ontslaan. Dat
heeft de kantonrechter bepaald, aan
wie ontbinding van het eerst eind Juli
1980 aflopende contract was ge
vraagd.
De rechter was van oordeel, dat door
de verkoop aan de gemeente Den
Haag van de synagoge aan de Wagen
straat voor 1.6 miljoen gulden de
Joodse gemeente aan zijn verplich
tingen kan voldoen. De verkoop van
de synagoge was nodig om de bank-
schuld af te lossen. De Nederlands
Israëlitische Gemeente Den Haag
heeft voor 2.4 miljoen gulden schul
den en verplichtingen mede veroor
zaakt door de aankoop enige jaren
geleden van de goede Vrijdagkerk en
de mislukte bouw tot een bedrag van
400.000 gulden van een religieus bad.
Tegenover 350.000 gulden "jaarlijkse
inkomsten uit de kerkelijke belastin
gen en giften staat een uitgave van
zes ton.
Door afvloeiingen van functionaris
sen wilde men trachten uitgaven en
inkomsten met elkaar in evenwicht te
brengen. De rechter stond echter een
voortijdige verbreking van het con
tract van de uit Israël afkomstige
voorzanger niet toe. De Joodse ge
meente heeft nog een procedure aan
hangig gemaakt die tot afvloeiing
van de eveneens uit Israël afkomstige
secretaris moet lelden. Met de ook uit
Israël benoemde opperrabijn Simcha
Ansbacher zijn besprekingen gaande
die zijn vertrek beogen.
Bij zijn terugkeer uit de Sowjet-Unie
bleek kardinaal Willebrands getooid
met een sierlijke muts van astrakan.
Van onze kerkredactie
AMSTERDAM De orthodoxe pa
triarch van Georgië, katholikos Ilija
de Tweede, bij wie kardinaal Wille
brands als voorzitter van het Ro
meinse secretariaat voor de eenheid,
vorige maand op bezoek geweest is.
had reeds ln 1972 de leider van zijn
kerk kunnen worden, indien de auto
riteiten daar toen niet een stokje voor
hadden gestoken. IliJa is nu in decem
ber 1977 gekozen als leider van een
van de oudste kerken in de wereld. De
kerk heeft tussen de een en tweeën
eenhalf miljoen leden en heeft de
laatste jaren te lijden gehad van cor
ruptie onder de geestelijkheid zelf en
onder onderdrukkende maatregelen
van de zijde van de autoriteiten.
Ook de nieuwe katholikos heeft het
een en ander meegemaakt. Vorig jaar
april werd zijn paleis verwoest door
een brand waarvan de oorzaak nooit
bekend is geworden.
In 1978 was de kerk in staat zeven
nieuwe bisschoppen te benoemen,
terwijl er drie met emeritaat gingen.
Een van de verdwenen bisschoppen,
metropoliet Gaioz, werd in Georgi
sche ondergrondse lectuur van cor*
ruptie en immorele levenswandel be
schuldigd en hij zou nu in de gevan
genis zitten wegens het zich weder
rechtelijk toeëigenen van genationa
liseerde kerkelijke bezittingen.
Van de vijftien diocesen hebben er nu
tien een bisschop. Een jaar geleden
hadden er nog maar zes een geestelij
ke leider. Ook de plaatselijke kerken
tonen tekenen van vernieuwing: ver
scheidene kerken, die voorheen geen
priester hadden hebben er een toege
wezen gekregen; er is een bureau voor
buitenlandse contacten gevestigd; er
is een kerkblad gekomen; er is een
nieuwe Georgische vertaling van de
bijbel op komst; het aantal semina
risten ls toegenomen, ook al is de
toelating tot het seminarie nog steeds
beperkt en er is sprake van een sterk
toegenomen belangstelling onder
jongeren en intellectuelen voor de
kerk.
„Het congres wordt georganiseerd
door de internationale stichting voor
de rechten van de mens en de bevrij
ding der volken, een schepping van
de vorig Jaar overleden Italiaanse
marxistische senator Lelio Basso.
Onder de deelnemers bevinden zich
verscheidene katholieke bisschoppen
en de Braziliaanse kardinaal Arns. De
ideologische „vader" van het congres
is de Belgische priester prof. F. Hou-
tart, de directeur van het Centrum
voor tricontinentale studies in
Leuven.
Tijdens een persontmoeting zei Hou-
tart gisteren dat de studiebijeen
komst open is, niet katholiek, socia
listisch of marxistisch, maar dat het
uitgaat van de gedachte dat de kerk
in Latijns Amerika een belangrijk
verschijnsel is dat een rol in de maat
schappij speelt.
Macht ontnomen
Kardinaal Arns. de aartsbisschop
van Sao Paolo, zei dat de kerk sinds
de machtsovername van 1964 steeds
vaker de staat tegenover zich vond.
De staat trachtte de kerk haar in
vloed en macht te ontnemen, onder
meer door de radiozender aan de kerk
te ontnemen.
Kardinaal Arns vertelde dat het hem
moeilijk wordt gemaakt de pers te
bereiken en dat zijn eigen blad her
haaldelijk witte plekken vertoont als
gevolg van de censuur.
De bevolking, vooeal de arbeiders en
de jongeren, ziet echter steeds meer
in de kerk een bondgenoot tegen de
onderdrukking. De kardinaal vertel
de dat de studenten van de (antikleri
kale) staatsuniversiteit van Sao Pao
lo vroeger geen belangstelling had
den voor hetgeen de kerk te melden
had. Nu zijn er echter ln de stad geen
zalen te vinden groot genoeg om alle
studenten te bevatten, wanneer hij er
spreekt. Vorig jaar alleen ontving hij
tweehonderd uitnodigingen voor een
voordracht door jongeren.
Deze omkeer is het gevolg, zo vertel
de Arns, van het besluit van de kerke
lijke leiders om hun programma te
laten bepalen door de gelovigen zelf.
Dat is nu bijzonder nodig. Vroeger
had de kerk zich beperkt tot het
formuleren van principes en morele
uitspraken, maar nu wordt van de
kerk actie verwacht. De kerk heeft
besloten zich in het bijzonder te rich
ten op de armen en de jongeren en zij
vindt volgens Arns daarbij steun in
het slotdocument van Puebla. Aan
sluiten bij de armen, zo zei Arns, is
nodig omdat bij hen de kracht gevon
den kan worden voor de vernieuwing
van de maatschappij.
Strategie
i
in
VOORBUGAf
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Jutrijp: S. A. de
kand. te Grolloo; te Drachten (I
A. J. de Bue te Schamegoututn,7
Vriezenveen (toez.): J. A. v.d.' Veir
te Reeuwijk; te Waardenburg
Bouman te Heerde; te H. L Ami
D. Vlasblom te De Bilt.
Aangenomen naar Tiel: H. W<
dorp te Amsterdam.
Afscheid op 25 maart van Vit
ders: ,W. van Buuren ber. te Schóc
oord: van Oudelande: A. L. de Gr»
ber. te Biezelinge; van Rotterd»
Hlllegersberg: A. Sirag wegens enxi
taat; van Gorinchem: W. J. v.d. Wtfan
wegens benoeming tot geestelijk ti
zorger Andreasziekenhuis te
sterdam.
Intrede te Akkrum: J. B. Bentvd
kand. uit Bedum; te Haarlem: P.
Mulder uit Zwartsluis; te Oud-Beiji \ii
land: J. van Oostende uit Meerketi
Bevestiging te Amsterdam-Buit
veldert (ziekenhuispastoraat):
Soepboer, kand. te Amsterdam, trpl
ite
GERF. KERKEN.
Beroepen te Aalten: L. L. Pleijsnt
Kruiningen c.a.; te Doetinchem: Al
E. Klap te Fijnaart (verb, ber.);
Zierikzee. J. G. Korteweg te r
trecht-Bergambacht.
Afscheid van Frieschepalen:
Groen ber. te De Krim; van Vreelan
P. E. R. Keizer ber. bij de Ev. R rsc
Kirche te Bazel; van Oppenhuizen: er
Ras ber. te Andijk; met een recepfd/
op 30 maart te Leusden: P. G.
Berge, secretaris sectie Oost-Ind<
sië gereformeerde zending, wej
emeritaat.
Intrede te Hilversum: G. J. van Pijfcr
ren uit Meliskerke. al
Bevestiging te Haamstede (zendin tdi
predikant voor het vormingswerk^
Zambia): D. Soeteman uit te Hex
laken.
GEREF. KERKEN (VRIJG.).
Beroepen te Zuidhorn: M. Brandei
Ermelo; te Zuidwolde en te Buit
post: F. J. van Hulst kand. te Nag
IB
CHR. GEREF. KERKEN. 1/
Afscheid van Den Helder: D. C< i
poolse wegens benoeming tot gee* i\
lijk verzorger van het verpleeghf
Der Boede te Koudekerke.
Ds. J. van Dam
De begrafenis van ds. J. van Dam,fr
plotseling overleden algemeen s
taris van de unie van baptisten
meenten, zal zaterdagmiddag om
uur plaatsvinden vanuit de baptfj;
tenkerk te Sneek.
De bijeenkomst in Noordwijkerhout
is. zo vertelde prof. Houtart, bedoeld
om een strategie te ontwikkelen voor
de kerkelijke acties in de komende
jaren, gebaseerd op de nieuwe oriën
tatie van de kerk.
Kardinaal Arns zei dat de kerk drie
punten van bijzondere zorg heeft. De
mensen ln Latijns Amerika worden
uitgebuit door de multinationale be
drijven, „waarvan we eerst gehoopt
hadden dat zij onze economie zouden
komen versterken. De multinationale
firma's halen onze grondstoffen uit
de grond, zonder dat ze de verhoopte
technische kennis aan ons overdra
gen. In de derde plaats zijn wij be
zorgd omdat de grote bedrijven ster
ker blijken te zijn dan onze regerin
gen en deze onderling tegen elkaar
uitspelen."
Na afloop van het studlecongres zal
een document worden gepubliceerd,
dat tijdens de komende dagen in klei
nere werkgroepen wordt opgesteld.
In dit document wordt aandacht be
steed aan de basisgemeenschappen,
de rechten van de mens, de leer van
de nationale veiligheid, de christen
democratie en de theologie van de
bevrijding. Wellicht wordt in het slot
document duidelijk in welke richting
de kerk wil gaan: zal de kerk een
rechtvaardiging zijn voor militaire re
gimes of zal het christenen op basis
van zijn geloof aanzetten tot het deel
nemen aan radicale acties.
Jongeren in de kerkdienst, voor
gereformeerde predikanten en pro
vinciale werkers in jeugd- en jonge
renpastoraat. Inleiders J. Verkerk en
ds. E. Th. Thijs. Woensdag 25 april
vanaf 10 uur. De Blije Werelt, Lante
ren. Inf. en aanm. tel. 055-211470.
Ds L. M. Brouwer
Onverwacht is op 61-jarige leeft
overleden ds L. M. Brouwer, li
vormd predikant te Nieuw-Dordrec
en tevens verbonden aan het Scl ln
perziekenhuis ip Emmen. Vanaf ifc
was hij achtereenvolgens prediki
ln Nijega en Elahuizen, Spijk (G
Strijen, Uithuizen en sinds 1968
.Nieuw-Dordrecht.
K
MIJDRECHT In de hervormde
gereformeerde kerk in Mijdrecht
gint zondag een actie om een stu
beurs bijeen te brengen voor
Zuidafrikaanse student. Het
doel van de actie is tienduizend i
den, een deel van een beurs voor
jaar. De totale kosten bedra
25.000 gulden.
De organisatoren van de actie men
dat in de zwarte Zuidafrikaanse
ken behoefte bestaat aan predik
ten, die een hogere opleiding heb
dan in Zuid-Afrika te krijgen is.
zwarte gemeenten zijn te arm
verdere studie te betalen voor prt
kanten, die daar hun diploma heb
behaald.
Er studeren in ons land reeds
scheidene zwarte predikanten.
Dronten wordt per jaar door 150^1
keieden 25.000 gulden voor dat d
bijeengebracht.
door drs. A. Ossewaarde
Enkele dagen geleden maakte Trouw melding van een verklaring van de
hervormde raad voor de zaken van kerk en school, waarin de raad pleit voor
een tweede opleiding voor godsdienstleraren die dan bij voorkeur zou
moeten komen aan één van de algemene nieuwe lerarenopleidingen.
Hoewel de verklaring een aantal positieve elementen bevat, worden daar
naast ook dingen gesuggereerd die onjuist zijn of op zijn minst onvolledig.
In de verklaring doet de raad twee duidelijke
uitspraken, die weliswaar niet nieuw zijn
voor wie enigszins op de hoogte is van de
aktivitelten van de raad. maar waarvan het
toch belangrijk is dat ze nog eens gezegd
worden. De raad heeft gelijk als hij stelt dat
een opleiding voor godsdiensUeraren niet op
voorhand dient to worden ondergebracht bij
de bijzondere instituten. Steeds meer breekt
immers de visie baan. dat het godsdienston
derwijs in de school niet maar een vrijblij
vend praatuurtje ls of een verlengstuk van
kerkelijke activiteiten, maar een schoolvak
met een eigen pedagogosche en vakdidakti-
sche problematiek.
Alle scholen.
Een ander positief element in de verklaring
van de raad is ook de mededeling dat dc raad
het geven van godsdienstonderwijs in zijn
verschillende vormen aan alle scholen wil
bevorderen.
Het blijft op zijn minst een vreemde zaak. dat
er in het voortgezet onderwijs in Nederland
op een enkele uitzondering na alleen ln het
bijzonder onderwijs godsdienst wordt gege
ven. Onze leerlingen worden ln het onderwijs
overspoeld met informatie over. tal van za
ken, maar wat godsdienst is en wat het voor
veel mensen betekend heeft en nog betekent,
hoe het onze cultuur heeft gestempeld en op
welke wijze de godsdienstige beleving in de
verschillende wereldgodsdiensten vorm
krijgt, is kennelijk minder belangrijk.
Tot zover is de verklaring van de raad duide
lijk en posiUef. Maar dan volgt een aantal
zaken die minder duidelijk zijn.
De verklaring stelt, dat de raad het streven
aanvaardt in de protestants-christelijke on
derwijszuil om „lerarenopleidingen te verzor
gen voor het protestants-christelijk voortge
zet onderwijs" en vervolgt dan:Jn dit kader
vindt de raad het juist dat prostestants-
christelijke lerarenopleidingen óók opleiden
voor leraar godsdienstonderwijs op tweede
en derdegraads niveau, speciaal met het oog
op het protestants-christelijk onderwijs."
Hoewel de verklaring dat niet met zoveel
woorden zegt. suggei-eert deze laatste opmer
king toch op zijn minst dat de nieuwe oplei
ding voor godsdiensUeraren aan een alge
meen Instituut waar de raad voor pleit, dan
maar godsdiensUeraren moet opleiden voor
het openbaar en het bijzonder-neutraal on
derwijs.
Als de raad dat inderdaad bedoelt, is dat
volstrekt onbegrijpelijk. Zo wordt het vak
godsdienst immers opnieuw in een aparte
hoek geplaatst. Voor geen enkel ander vak
dat aan een nieuwe lerarenopleiding wordt
gegeven is de mogelijkheid om al dan niet te
kunnen werken in het christelijk onderwijs
gebonden aan het instituut waaraan men is
opgeleid. Maar als de verklaring bedoelt wat
ze suggereert, dan zou dat naar de mening
van de raad voor godsdienst wel het geval
moeten zijn.
Relatie V.U.
Een andere onduidelijkheid is de opmerking
in de verklaring, dat voortgezette opleidin
gen voor het godsdienstonderwijs niet
slechts aan de VU dienen plaats te vinden,
een opmerking die de suggeste zou kunnen
wekken dat de tot nu toe enige protestants-
christelijke opleiding voor godsdiensUeraren
een nauwe confessionele binding heeft met
de VU. Deze suggesüe is onjuist.
Van het eerste moment af is zowel van de
zijde van het ministerie van onderwijs als van
de zijde van de Nederlandse Protestants
Christelijke Schoolraad die zich in het
bijzonder heeft ingezet voor het tot stand
komen van een opleiding voor godsdienstle
raren benadrukt, dat een door de overheid
gesubdidieerde opleiding voor godsdienstle
raren een in levensbeschouwelijk opzicht bre
de opleiding zou moeten zijn en dat de door
het insUtuut VL-VU af te leveren godsdienst
leraar aanvaardbaar dient te zijn voor een zo
breed mogelijk deel van het veld.
Dat deze breedheid in de praktijk van de
opleiding voor godsdienstleraren aan de VL-
VU ook Inderdaad is verwerkelijkt, blijkt niet
alleen uit de brede spreiding naar levensbe
schouwelijke achtergrond van docenten en
studenten, maar ook en vooral uit het studie
programma en het werkklimaat van de oplei
ding.
Werkeloosheid
Ook de vrees die de raad uitspreekt voor een
mogelijk teveel aan godsdienstleraren is on
begrijpelijk en het is volstrekt onduidelijk op
welke gegevens de raad zijn vrees baseert.
Contacten met het onderwijsveld leren im
mers juist het tegenovergestelde: in deze
periode van nieuwe bezinning op de plaats en
functie van het vak godsdienst in de school is
er, ook en vooral in het tweede- en derde
graads onderwijsveld, grote behoefte aan
goed opgeleide en onderwijskundig en vakdi
dactisch geschoolde godsdienstleraren, die
door hun opleiding kunnen bijdragen aan een
betere integraüe van het vak godsdienst in
het totale schoolgebeuren.
wikkeling van het vak als bij het vak go
- U
Begeleiding
Ondanks de bezwaren tegen een aantal on
duidelijkheden in de verklaring, doet het
toch goed te merken dat de raad aandacht
besteedt aan de toekomst van het gods
dienstonderwijs. Maar wie de prakUjk van
het godsdienstonderwijs kent. weet dat met
de opleiding van goede docenten godsdienst
de zaak niet af is. Een begeleiding van gods
diensUeraren op landelijk niveau is er voor
het protestants-christelijke onderwijs niet of
nauwelijks en er is waarschijnlijk geen enkel
vak in het voortgezet onderwijs waar zo wei
nig gebeurt aan de begeleiding van de ont
dienst. Voor het godsdienstonderwijs
geen Commissie Modernisering leerplan
zoals voor de meeste andere vakken et
een verzoek een project voor het protests
christelijk godsdienstonderwijs te mogen j
dienen bij de StichÜng Leerplan Ontwik
ling werd op budgettaire gronden negal
gereageerd.
Nederland heeft een grote achterstand
landen als West-Duitsland en Engeland, w,
de gezamenlijke kerken instituten hebl j
opgericht die een uiterst belangrijke rol
len bij de ontwikkeling van het godsdienst
derwijs en bij de begeleiding van de
diensUeraren. Conferenties en in-service-0 jj
ningen worden georganiseerd, audio-visu y
materiaal wordt ontwikkeld, verantwo y
lesmateriaal en voortreffelijke vaktijdsch
ten voor godsdiensUeraren worden uitge
ven, niet om via een achterdeur de kerk
binnen de schoolmuren te halen maar lot)
als dienstverlening van de kerken aan al
die betrokken zijn bij de godsdiensUge
voeding. In Nederland heeft zelfs de Ri
van Kerken onder alle departementen
afdelingen geen departement voor (godsdl
sUge) opvoeding.
Het zou goed zijn als de raad vanuit zijn
voor het godsdienstonderwijs het iniU*
zou kunnen nemen om met andere betrokl
instanUes als de Unie School en Evangelie y
Besturenraad, de N.P.C.S. etc. te komen
de vorming van een breed samengestt
commissie, die zou moeten nagaan wat in
kader de mogelijkheden zijn voor ons lal
Drs. Ossewaarde is hoofddocent sect
godsdienst van de Vrije Leergangen/Vri
Universiteit te Amsterdam.