luidafrikaanse advocaat
nthult nieuw schandaal
haalt
ger uit Tsjaad
Iran begint
vandaag aan
nieuwe jaar
tirkije nu Europa's
'Iraans regime wreed'
Dodzieke oude man
Kom vrijblijvend alles te hoien
over de nieuwe
Winkler Prins 80 encyclopedi
dracht van moord op Robert Smit
Nauroez belangrijkste feestdag
BBC onthult geheim van Rhoodie
Ieren staken
Vergeleken met Cambodja van Pol Pot
Rode Kruis vindt
strijd Rhodesië
onmenselijk
3. Cassette-speler
DE NATIONALE BOEKHANDEL
iOAG 21 MAART 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
Hennle Serfonteln
ANNESBURG Joe Ludorf, een voormalige Zuidafrikaanse rechter heeft gisteren
aard dat twee Westdultse huurlingen destijds waren gehuurd om dr Robert Smit en zijn
;enote te vermoorden. Smit was kandidaat van de Nationale Partij voor de verkiezingen
77 en werd vlak voor 30 november 1977 vermoord. De verklaring van Ludorf stond
rmiddag in de „Argus Newspapers."
itste zestien maanden werd ge-
eerd dat de moord op Smit
id hield met het informatie-
daal. Tijdens de strijd om het
irschap in september vorig Jaar
kten de volgelingen van mlnis-
n buitenlandse zaken Pik Bo-
moord als argument tegen de
zingen van Connie Mulder,
en zeiden dat de moord te ma
id met financiële onregelmatig-
die door Smit ontdekt waren,
ng om een miljoenen-investe-
ondernemingen die voor een
an de staat waren.
idorf zei gisternacht op de radio
wist dat de moordenaars wa-
huurd en suggereerde dat hij
ist wie de moordenaars had
•d. Ludorf kreeg zijn informa
tie van een vroegere Zuidafrikaanse
piloot. Deze piloot heeft de steun van
advocaat Ludorf gezocht omdat hij te
veel weet en vreest voor zijn eigen
leven. De piloot zal zijn bewijzen aan
de commissie Erasmus voorleggen.
Dit zou er toch op kunnen wijzen dat
de moord iets te maken heeft met het
informatieschandaal.
Volgens Ludorf loopt zijn cliënt reëel
levensgevaar. Hij heeft een verkla
ring afgelegd bij de politie. Ludorf
vindt het noodzakelijk dat sommige
feiten direct openbaar worden.
Ludorf wil de naam van zijn cliënt
niet noemen, omdat de mensen tot
wie de verklaring gericht is hem di
rect zullen kennen. De politie heeft de
piloot in aanwezigheid van Ludorf
uillS (AP. AFP) Frankrijk gaat geleidelijk aan zijn
ho< in terugtrekken uit het Afrikaanse land Tsjaad. De
*n regering besloot hiertoe, nadat vorig week vrijdag de
o bestrijdende premier Habre en president Malloum
k n besloten een overgangsregering te vormen.
ondervraagd. Kopieën van de verkla
ring heeft Ludorf bewaard in zijn
safe. Ook liggen kopieën in de safe
van een aanklager en in die van een
vriend. Ludorf heeft dit gedaan om te
voorkomen dat zijn cliënt alsnog
wordt vermoord.
De huurlingen hebben ieder 30.000
rand (70.000 gulden) voor de moord
gekregen. Advocaat Ludorf weet de
vluchtroute van de huurmoorde
naars, in welke auto zij gereden heb
ben en dat zij terugkeerden naar Lon
den. Ook kent Ludorf de chauffeur
van de auto en de politieofficier die
de moord onderzocht heeft.
Ludorf verklaarde verder dat een
Zuidafrikaanse ambassadeur afwist
van het „knoeiwerk" en dat deze am
bassadeur weinig op heeft met de
Zuidafrikaanse regering, nu hij weet
wat er gebeurt is. Ludorf heeft door
deze moordzaak meer kijk gekregen
op andere geheime zaken, waarvan
weinig mensen iets afweten. Ludorf
kent de plannen voor een luchthaven
in Malelane in Oost-Transvaal en de
bouw van een andere landingsbaan.
„Ik weet af van de verkoop van een
stuk land en ook wie er bij betrokken
waren en dat deze verkoop te maken
heeft met de activiteiten van een ze
ker departement van de regering."
„Ik weet van de verkoop van het
Chobehotel in Botswana en het feit
dat bij de transactie gebruik ge
maakt werd van omkoperij," aldus
Joe Ludorf.
Van een medewerker
UTRECHT Iran viert vandaag iljn belangrijkste niet-
religleuze feestdag Nauroez, nieuwjaar. Deze dag valt altijd op
21 maart, het begin van de lente.
LONDEN (Reuter, UPI, AP) De
Britse televisiemaatschappij BBC
zal vanavond een interview uitzen
den met Eschel Rhoodie, de overal
gezochte voormalige secretaris-ge
neraal van het Zuidafrikaanse mi
nisterie van informatie. Rhoodie
heeft afgelopen weekeinde een ge
sprek gehad met de bekende Britse
interviewer David Dimbledy. In ruil
voor 400.000 gulden was Rhoody
bereid het gehele schandaal te ont
hullen. Dibledy weigerde hier op in
te gaan en beweert nu dat Rhoodie
zijn onthullingen voor niets doet.
De BBC beschikt over een foto
kopie van een document dat de car
rière van vele hooggeplaatste politi
ci in Zuid-Afrika ernstig kan scha
den. Het informatieschandaal
strekt zich op het ogenblik steeds
verder uit. Het Zuidafrikaanse blad
Rand Daily Mail onthulde gisteren
dat de Amerikaanse president Car
ter en senator Daniel Moynihan
geld zouden hebben gekregen van
Zuidafrikaanse propagandisten.
Op de foto: Links Eschel Rhoodie,
levend en wel in gesprek met de
Britse interviewer David Dimbleby.
DUBLIN.(Reuter. AFP, UPI) Naar
schatting een half miljoen Ieren, de
helft van de werkende bevolking, is
gisteren in staking gegaan omdat zij
vinden dat zij te veel belasting moe
ten betalen. Het Ierse vakverbond
had tot de staking opgeroepen uit
protest tegen het stelsel van de in
komstenbelasting, op grond waarvan
de loontrekkers 86 procent van de
directe belastingen zouden moeten
opbrengen en de boeren en zelfstan
digen een bevoorrechte positie zou
den gaan innemen.
Vo oofdstad van Tsjaad Ndjame-
en vredesmacht uit Nigerië de
verfan Habre en Malloum uit el-
toeren te houden. In Ndjame-
eert laatste tijd hevig gevochten
laf>eide partijen.
1 is Bk heeft op het ogenblik 2500
8 Tsjaad. De troepen zijn er
ieu neerd sedert de onafhanke-
idie van de vroegere Franse kolo-
tei#60.
cht
Ci rgangsregering in Tsjaad zal
dJ geleid door Goukouni Oued-
berfeider van de Frolinat-bewe-
ït 8 e het grootste deel van het
i h< van Tsjaad in handen heeft,
hou kent dat president Malloum
Bij de gevechten in Tsjaad de afgelo
pen maand zijn naar schatting 5000
mensen om het leven gekomen, meld
de het dagblad 'Le Sahel' in buurland
Niger maandag. Niger zou over
stroomd worden door vluchtingen uit
Tsjaad.
Het akkoord dat vorige week is afge
sloten tussen de partijen van Habre
en Malloum voorziet in een staakt het
vuren, het terugtrekken van alle
strijdkrachten uit het gebied rondom
de hoofdstad Ndjamena. Bovendien
wordt een nationaal leger gevormd
met soldaten van alle betrokken par
tijen. In Tsjaad strijden al gedurende
twaalf jaar de islamitische opstande
lingen in het noorden tegen de chris
tenen in het zuiden.
TEHERAN (Reuter, AFP, UPI, AP) Een politieke commentator in Teheran heeft gisteren de
schendingen van de mensenrechten in Iran vergeleken met de wreedheden van het uit
Cambodja verdreven regime Pol Pot.
noemde de omstandigheden na de
revolutie erger dan tijdens het be
wind van de sjah.
Atapoer zei dat de huidige ondervra
gingstechnieken erger zijn dan die
van de SAVAK, de beruchte geheime
dienst van de sjah. Atapoer, wiens
vader ook gevangen is genomen,
noemde als voorbeeld de Qasr-gevan-
genis die is bedoeld voor 3000 gevan
genen. maar waar nu zeker 7.000 men
sen gevangen zitten.
In een artikel in de Engelstalige Te
heran Post schreef de vooraanstaan
de commentator Atapoer dat er op
het ogenblik meer dan 20.000 politie
ke gevangenen in Iran zijn. Atapoer
beschuldigde de regering Bazargan
ervan dat zij niets deed aan het „god
loze en wetteloze terrorisme". Hij
beschuldigingen van Atapoer met de
bewering dat hij niets kan doen. om
dat zijn voorlopige regering de situa
tie in de gevangenis niet in de hand
heeft.
Premier Bazargan reageerde op de
De Koerdische strijders zijn gister
avond akkoord gegaan met een
nieuw staakt-het-vuren. Tot gisteren
waren er nog hevige gevechten in de
westelijke stad Sanandaj. Deze ge
vechten zouden tot nu toe 86 levens
en zeker 200 gewonden hebben
gekost.
Nieuwjaarsdag viel al op 21 maart
toen de islamitische maankalender,
die tot 1925 in Iran van kracht was.
nog gebruikt werd. Volgens deze ka
lender van 354 dagen per jaar valt
iedere datum elk jaar elf dagen eer
der. Nauroez is echter een vast baken
in Iran, dat tot voor kort met drie
verschillende kalenders rekende, in
clusief de kalender van de sjah, vol
gens welke vandaag net Jaar 2538 had
moeten beginnen.
De tijdsrekening van de sjah paste
helemaal in het streven van de keizer
naar nationale grandeur en was geba
seerd op de stichting van het Perzi
sche rijk omstreeks 500 voor Christus
door Cyrus de Grote. Deze tijdsreke
ning is echter vorig jaar onder islami
tische druk afgeschaft, even plotse
ling als hij was ingevoerd.
Iran begint daarom vandaag aan het
jaar 1358 volgens de gebruikelijke
zonnekalender die teruggaat op de
hidjra, de verhuizing van de profeet
Mohammed van Mekka naar Medina
in het jaar 622 van onze jaartelling.
De traditie van het Iraanse nieuwjaar
gaat terug tot de tijd van de profeet
Zoroaster (Zarathoestra), die honder
den jaren voor het begin van onze
Jaartelling leefde. De gebruiken die
met het nieuwjaarsfeest samenhan
gen verschillen van streek tot streek,
wat onvermijdelijk is in een land
waar de verbindingen van oudsher
slecht zijn geweest Maar enige over
eenkomst zat er wel in de gebruiken.
Voor
Op de laatste woensdag van het jaar
worden takkenbossen in brand gesto
ken en springen de omstanders er
overheen. Het vuur moet dan het
slechte (de winter en de bleke kleur
van de huid) verbranden en het goede
(het nieuwe jaar. de rode kleur) terug
laten keren.
Gekapt en in nieuwe kleren gestoken
houdt de familie in een schoon huis
een ceremonie. Zeven voorwerpen,
die met een 's' beginnen worden op de
grond uitgestald, een appel, azijn,
knoflook, samanoe (een spijs van
mout en meel), wijnruit, groente en
sumaq (een specerij). Daar komen
nog bij kaas, brood, hardgekookte
beschilderde eieren (symbool van het
begin van het leven), kaarsen, een
spiegel, een goudvis in een kom met
water, zoetigheden en fruit en niet te
vergeten een Koran waaruit voorgele
zen wordt.
Reislust
Op het tijdstip van de jaarwisseling
geven de ouderen geschenken aan de
jongeren. De twaalf dagen erna be
zoeken de jongere familieleden hun
oudere verwanten. Elk bezoek dient
met een tegenbezoek beantwoord te
worden. De reislust tijdens die dagen
is enorm. Lange rijen staan voor de
loketten, als de verkoop van de trein
en buskaarten begint. Binnen kor
te tijd zijn alle beschikbare plaatsen
tot ver na 21 maart uitverkocht. Al
leen op de zwarte markt zijn nog
kaartjes te koop.
Met het toenemen van de welvaart in
Teheran is de vrijetijdsbesteding na
nieuwjaar nogal gewijzigd. Velen
gaan met de auto naar de verafgele
gen Perzische Golf om hun vakantie
op westerse wijze door te brengen.
Rond 21 maart is er een piek van
verkeersslachtoffers. De smalle
Iraanse
wegen worden ware dodenwegen. Te
heran is In die tijd een en al rust.
Ongeveer de helft van de bevolking is
op pad.
Natuur
Op de dertiende dag van het nieuwe
jaar zijn de festiviteiten afgelopen.
Net als bij ons is dertien een onge
luksgetal en om het ongeluk af te
wenden gaat men de natuur in. Jonge
huwbare meisjes knopen dan gras
sprietjes aan elkaar onder het zingen
van een liedje en hopen in het nieuwe
jaar te trouwen en een kind te krij
gen. Een van de vele traditities waar
aan dit Jaar zo rijk is.
OENÊVE (UPI, Reuter) Het inter
nationale Rode Kruis heeft gisteren
het optreden gewraakt van de partij
en in het conflict in Rhodesië. Het
Rode Kruis beschuldigt zowel de
guerrillabeweging en de regering van
Ian Smith van onmenselijkheid en
aanhoudende wreedheid.
Ij VI
terman Amelink
e beleeft momenteel een van de ernstigste politieke en economische crises uit zijn
,™c n. Het land kampt met een haperende economie, een enorm tekort op de betalingsba-
'v»i en hollende inflatie, een immense werkloosheid en diep Ingrijpende politieke spannin-
ar Pe regering van premier Bulent Ecevit lijkt ten einde raad.
2 5n
nor 11
ADVERTENTIE
hoofd te bieden aan de econo-
en crisis besloot de regering het
op n weekeinde tot zeer drasti-
- risverhogingen. Bovendien
uw< i tijdelijk verbod ingesteld op
oek en verkoop vun bepaalde
sjss en. Dezer dagen dient de re-
leer principiële maatregelen
ujt om de economische situatie
v€ pakken. Zonder problemen
v echter niet. Het kabinet be-
,etMJ sieren de discussie over de
'fon sche maatregelen uit te stel-
r v waarschijnlijke reden daar-
it binnen de regering onenig-
ontstaan over de plaats
oor t mes in de economie gezet
Wo,prden.
entele onevenwichtigheid
:t de economische toestand
je. Het land, dat vrijwel alle
0U(jJen moet invoeren, heeft een
klap gehad van de stijgende
UjSjDe opbrengsten van de
geg ixport worden vrijwel geheel
t door de import van olie.
tige consumptie van olieproduk-
leperken besloot de regering
zuil n vrijdag dan ook de binnen
in irijs met negentig procent te
jrde °e prijs van dieselolie
n Is verdubbeld,
ide
09 o ie
i dc
tie loopt tegen de zestig pro
regering stopt veel geld in
endabele staatsbedrijven, die
Inflatoir gefinancierde geld
le worden gehouden. Het
Jen van deze steun zou de so-
aa° fust in het land alleen maar
=r d n
eau
voor en leent de Turkse regering
bedragen in het buitenland.
at nlandse schuld beloopt zo'n
'e liljard gulden, waar per jaar
:al 1 it miljard gulden bijkomt
rwa' t permanente tekort op de
tfk* ibalans. De buitenlandse
au fcrs. ongeveer 200 banken en
've mationale Monetaire Fonds.
betJ het licht van de economische
;est fien die de Turkse regering
le d i heeft en nog op stapel heeft
etweid nog enige tijd door te
uurt het geven van krediet. Maar
aen zal dat niet meer duren. Het
lan onale Monetaire Fonds
>rke v0rig jaar april in met een
n "voor de korte termijn van 700
gulden, maar hie'd het laat-
dit krediet sedert novem-
ikkeerd totdat er nadere eco-
c maatregelen genomen wa-
nkara.
De belangrijkste eis van het IMF is
een devaluatie van het Turkse pond
met dertig procent. Daarnaast dient
de regering van Bulent Ecevit de
overheidsuitgaven sterk te besnoei
en. waarbij met name wordt gedacht
aan maatregelen bij de staatsbedrij
ven. De Turkse regering voelt er ech
ter weinig voor om de munt te devalu
eren. Daar wordt de import alleen
maar duurder van, wat weer leidt tot
prijsverhogingen, inflatie en vergro
ting van de sociale onrust. Het ziet er
echter naar uit dat het IMF in het
licht van de maatregelen die nu in
voorbereiding zijn. bereid is de eis tot
devaluatie voor een half Jaar in de
ijskast te zetten.
Behalve de economische problemen
kampt Turkije ook met politieke
spanningen. Sedert het bloedbad van
eind vorig jaar in de Oostturkse stad
Karamanmarasj, waarbij meer dan
honderd mensen om het leven kwa
men, is in dertien provincies de nood
toestand van kracht. Gemiddeld
vindt er per dag éen politieke moord
plaats. De politieke spanningen wor
den soms wel toegeschreven aan vij
andigheid tussen de meerderheid van
de soennitische moslems en hun sjiii-
sche broeders in het oosten van het
land. Maar het is niet gewaagd te
veronderstellen dat de sociale span
ningen minstens zo'n belangrijke oor
aak zijn van de politieke onrust.
Uitbarsting
Het Westen maakt zich ernstig zor
gen over de situatie in Turkije. On
danks het feit dat het land al sedert
het begin van deze eeuw een westerse
parlementaire democratie heeft en
het leger zich als regel zeer
constitutioneel heeft opgesteld, blijft
het gevaar bestaan dat de spannin
gen tot een uitbarsting komen. Voor
al na de machtswisseling in het buur
land Iran heeft het Westen er meer
dan ooit belang bij dat Turkije voor
het westelijke bondgenootschap be
houden blijft.
Op de topconferentie die president
Carter van de Verenigde Staten,
bondskanselier Schmidt van West-
Duitsland. president Gi'scard van
Frankrijk en premier Callaghan van
Groot-Brittannië in januari van dit
jaar op het Caraibische eiland Gua
deloupe hielden, spraken de vier h*»-
ren dan ook af Turkije economische
hulp te bieden. Die hulp zal echter
vooral van de Verenigde Staten en
West-Duitsland moeten komen, want
de overige westerse landen hebben
weinig behoefte om de zieke man van
Europa te hulp te komen. Het beste
bewijs daarvoor was wel het feit dat
bondskanselier Schmidt op de on-'
langs gehouden Europese top met
zijn pet rond ging en die slechts ge
vuld met zijn eigen Duitse marken
terugkreeg.
Wil de westelijke hulp echter enige
zin hebben, dan is het wel noodzake
lijk dat er in Ankara nog een aantal
diep in het vlees insnijdende maatre
gelen worden genomen. De politieke
basis van de huidige regering is daar
voor te smal. De regering van premier
Ecevit. die sedert januari van het
vorig jaar aan de macht is, toen een
aantal onafhankelijke parlementa
riërs in ruil voor ministerszetels naar
de Republikeinse Volkspartij overlie
pen. heeft een te smalle basis in het
parlement. Bij belangrijke stemmin
gen kan Ecevit slechts rekenen op 226
van de 450 stemmen in het parle
ment.
Coalitie
Vorige maand heeft president Koro-
turk al een poging gedaan een coali
tie tot stand te brengen tussen de
Republikeinse Volkspartij en de
voornaamste groepering van de op
positie, de conservatieve Gerechtig-
heidspartij, die over 173 zetels be
schikt. Om de ernst van die poging te
onderstrepen nodigde de president
toen ook de opperbevelhebber van
het leger, generaal Evren uit. Het
initiatief van de president, dat be
doeld was om een politieke basis te-
scheppen om het land van de econo
mische ondergang te redden, sloeg
echter niet aan, terwijl er toch rede
nen genoeg voor te vinden zijn.
Het zou immers niet meer dan billijk
zijn om oppositieleider Soeleiman
Demirel mede verantwoordelijk te
maken voor de oplossing van een
crisis, in de oorzaak waarvan hij zelf
als premier een belangrijk aandeel
heeft gehad. Want het was onder zijn
regering dat Turkije zich op zo grote
schaal in de buitenlandse schulden
stak. Een brede coalitie zou voorts tot
gevolg hebben dat het gevoel van
saamhorigheid van de Turken ver
sterkt wordt. Bij veel Turken leeft
een zekere afkeer van de enorme be
moeienis van het buitenland met het
land. Een nationale regering die im
populaire maatregelen neemt zou op
basis van de nationalistische gevoe
lens een appel op de bevolking kun
nen doen dat ook enige kans maakt.
De Nationale Boekhandel biedt u tijdelijk een unieke
manier om te kijken en te horen.of de nieuwe
Winkler Prins 80 encyclopedie iets voor u is. Doe de bon
op de bus en u ontvangt zonder enige verplichting:
1. Een proefexemplaar WP 80
Dit deel laat u precies zien hoe rijk, hoe volledig en
hoe verrassend deze encyclopedie is. Echt een wereld
sensatie op dit gebied!
Gesproken informatie op een bandje
U hoort allerlei achtergronden over de zeer bijzondere
opzet van de WP 80. Zo kunt u in alle rust luisteren op
het moment dat het u schikt.
Prettige betalingsregeling
Deze Kijk&Luister Service is een initiatief
van de Nationale Boekhandel. Wij verschaffen"
objektieve informatie over alle encyclopedieën. En
ook wat de betaling betreft, kunnen wij vele
mogelijkheden bieden.Vraag desgewenst informatie
over ons Betaal Per Maand Plan.
i
J Ja. ik wil zonder enige verplichting ontvangen
Proefexemplaar WP 80 en info-bandje
1 Cassette-speler te leen
1 Zj Informatie over andere encyclopedieën
Informatie over uw Betaal Per Maand Plan
Hebt u geen cassette-speler, dan krijgt u er een van
ons te leen.
Uw vertrouwde adres
Naam
Adres
Plaats
In ongefrankeerde envelop zenden aan de Nationale
Boekhandel. Antwoordnummer 33,3760 YB Soest.
