iesrecht mogelijk
oor buitenlanders
ggSS*
inzet acties gaiarismaatregel voor
ambtenaren beperken
'Een betere vrouwelijke opvoeding'
jntrole op
ilheid
je moet "her
toch in huis
hen
X
aft
p'eeaf om ook de toekenning van het Reigers terug na barre winter
Buit vijf ton
bij overval op
juwelierszaak
Extra looneis Meerderheid Kamer tegen besluit Wiegel
bij Hoogovens
Oud KLM-topman gehoord
Behoefte nieuwe
schepen in 1982
Verkiezingen
van 7 juni nog
weinig bekend
vorige eeuw een lans brak:
Eerste vrouw die
hier promoveerde
AM T IE R
Rita
ERDAG 15 MAART 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
3
onze parlementsredactie
HAAG Als het meezit kunnen in ons land wonende buitenlanders in 1986 voor het
aan de gemeenteraadsverkiezingen deelnemen. Minister Wiegel van binnenlandse zaken
deze verwachting gisteren uit in het Kamerdebat over het regeringsvoorstel om de
aJjiingen in de grondwet te schrappen die het toekennen van actief en passief kiesrecht aan
[J nlanders voor de gemeenteraad in de weg staan,
io lorstel kan rekenen op de steun
*n zeer grote Kamermeerder-
ïlgffiet CDA. dat aanvankelijk ve
ilt bedenkingen had. is inmiddels
reéag gegaan. Vermoedelijk zullen
ei^de fracties van SGP en GPV en
WD'ers tegen het voorstel
•n. De opstelling van de CPN
kij onzeker De communisten zijn
lat mettertijd ultra-rechtse or-
ties als de Turkse Grijze Wol-
i de Marokkaanse Amicales
et de Nederlandse politiek zullen
kt |en.
Wiegel zei die somberheid
?U1 delen. Hij wees er trouwens op.
t grondrecht van vereniging en
v« ering ook geldt voor buiten-
11s Volgens hem moet worden
cht of de buitenlanders met
partijen aan de verkiezingen
M deelnemen. Dat is onzeker.
vt lorstel dat nu aan de orde is,
nt nog maar een bescheiden
?rd Wanneer het voorstel ook de
Kamer heeft gepasseerd, moet
cü i de verkiezingen in uiterlijk
lgl ïoe een keer door Tweede en
Kamer worden aanvaard,
n met een tweederde meer-
Minister Wiegel zei. dat het
het volgende kabinet is om
a* srecht voor buitenlanders bij
e "^regelen.
Minister Wiegel
Om te onderstrepen dat de regering
de grondwetswijziging niet als een
vrijblijvende zaak beschouwt, beloof
de de bewindsman dat. na aanvaar
ding van het voorstel door de Eerste
Kamer, de kiesraad zal worden ge
vraagd alvast een onderzoek in te
stellen naar een nadere wettelijke re
geling.
Minister Wiegel wilde in dit stadium
niet ingaan op de voorwaarden die
aan buitenlanders moeten worden ge
steld voor de uitoefening van het
kiesrecht. Dat is een zaak van het
volgende kabinet, zei hij. Wel zei hij
er van uit te gaan. dat een ..zekere"
verblijfsduur als eis zal worden opge
nomen. Hij wees erop. dat de grond
gedachte achter het nu voorliggende
voorstel is dat buitenlanders na ver
loop van tijd in de Nederlandse sa
menleving ingeburgerd raken en der
halve ook de mogelijkheid moeten
krijgen hun invloed daarop uit te
oefenen.
De minister wees het voorstel vart t~» a
kiesrecht voor Provinciale Staten
voor buitenlanders mogelijk te ma-
ken. Als argument voerde hij aan. dat Het eroP» dat "et voorjaar op komst is, althans te oordelen naar deze blauwe reigers, die
buitenlanders daardoor ook invloed teruggekeerd zijn in het reigerreservaat in de Beemster. Overigens verwachten weerkundi-
zouden krijgen op nationaal niveau, gen voor dit weekeinde misschien weer sneeuw.
omdat de Provinciale Staten de leden
van de Eerste Kamer kiezen. In de mm—
Nederlandse verhoudingen achtte hij
niet gewenst. Ook voerde hij aan, dat
het gezien de aarzelingen die bij be
paalde groeperingen tegen dit voor
stel bestaan, niet wijs zou zijn nog
verder te gaan.
AMSTERDAM (ANP) - Bij een roof
overval op een juwelierszaak in de
Leidsestraat in Amsterdam is gister
ochtend voor minstens een half mp-
joen gulden aan horloges en sieraden
buitgemaakt. De twee ongeveer 30-
jarigo daders verdwenen lopend De
buit namen zij mee in een grote leren
koffer
Het tweetal stapte rond half tien de
zaak binnen en deed zich aanvanke
lijk voor als klanten met belangstel
ling voor horloges Volgens de politie
was een van hen dinsdag ook al in de
zaak geweest Op een gegeven mo
ment 'rokken beide overvallers een
pistool en dwongen de vijf perso
neelsleden (vier vrouwen en een man)
naar de kelder te gaan. Terwijl de ene
ter bewaking achterbleef keerde de
ander terug naar de winkel, waar hij
door plaatsing in de etalages gereed
staande tableaus met kostbaarheden
in de koffer leegschudde Daarna ver
scheen de tweede dader weer samen
met het mannelijke personeelslid m
de winkel Deze moest de deur ope
nen waarna de overvallers verdwe
nen. Volgens een politiewoordvoerder
was de overval „erg rustig" uitge-
voerd
GRONINGEN (ANP) - De Oronin-
ger politie heeft de 26-jarige W.L J
uit Oroningen aangehouden op ver
denking van steunfraude De man
heeft verzuimd neveninkomsten bij
de gemeentelijke sociale dienst van
Groningen op te geven, waardoor aan
hem ruim 20 000 gulden te veel uitge
keerd werd
ADVERTENTIE
iw rolg van pagina 1
lie
de WD. de partij van de mi-
meer dan'eens de mogeiijk-
ipperd. dat de maximum-
juist zou moeten worden
Lees eerst de
gebruiksvoorschriften
IJMUIDEN (ANP) Het personeel
van de afdeling koudbandwalserij
van Hoogovens blijft doorgaan met
werkonderbreking van steeds een
uur, totdat de directie tegemoet komt
aan een extra-looneis van 150 gulden
die 300 werknemers van de walserij
hebben gesteld
van onze sociaal-economische redactie
De stakingen tijn een protest tegen DEN HAAG Een meerderheid van de Tweede Kamer is tegen de beslissing van minister
bevat een 1/2 gram acetosal een contract van Hoogovens meteen Wiegel (binnenlandse zaken» om de korting op de salarissen van ambtenaren ook al voor de
ien lSie
CQ
z, an gelooft, dat ?ijn collega
[et. rdenne via isolatie van gebou-
ie^ 1 een wezenlijke bijdrage kan
aan energiebesparing. CDA-
Houwelingen: „de regering
al voorschijven dat de tem-
in overheidsgebouwen niet
ïag zijn dan achttien graden
n Daarnaast bepleit het CDA-
id „een zeer felle campagne
gemiddelde kamertempera-
woningen te beperken". Een
"(Cfcel. die op later tijdstip z'n
TOoet krijgen, is volgens Van
ingen de invoering van een
!-loze dag („de mensen gaan
i.y der naar bed, dat levert een
^sparing op".)
Van Houwelingen ook een
m Jn het oog, dat het „belonen"
rgiebesparende investeringen
K,Een speciale toeslag daar-
de wet investeringsrekening
aat nog geruime tijd op zich
L
ede Kamer zal de regering de
Ie tijd voorhouden, dat er ook
emaakt moet worden met
lesparing om geforceerde be-
lamft" over kernenergie te voor
in Van Houwelingen vindt het
«waardig", dat premier Van
«rln h deze week in Parijs heeft
tegen de sterke buitenlandse
j e, i haast te maken met de bouw
y ncentrales.
th<x
<8chuwing
lila
erende bondskanselier Schmidt
r b an Agt daar gewaarschuwd.
AMSTERDAM (ANP) De Amster
damse rechter-commissaris mr. H. J.
W. Van Duuren heeft gisteren Ir. J. A.
Augustijn, gepensioneerd hoofd tech
nische dienst van de KLM, gehoord in
het gerechtelijk vooronderzoek naar
strafbare feiten, die oud KLM-direc-
teur ir. F. Besangon zou hebben ge
pleegd.
Eind maart hoort de rechter-commis
saris nog het hoofd van de interne
accountantsdienst van de KLM.
ADVERTENTIE
Joegoslavisch staatsbureau voor het
aantrekken van werknemers uit dat
land. De Joegoslaven zouden meer
gaan verdienen dan het gemiddelde
Nederlandse personeel van de koud
bandwalserij, hetgeen de reden is van
de extra-looneis. De directie van
Hoogovens ontkent dat de Joegosla
ven meer gaan verdienen en weigert
meer loon
Volgens woordvoerder Klaas Zwart
van de stakers zouden de Joegosla
ven per 1 maart bij de koudbandwal
serij komen werken, maar onder druk
van de stakingsacties is die datum
uitgesteld. Het zou in de eerste in
stantie gaan om dertig Joegoslaven
met een uitgroei tot mogelijk enkele
honderden.
De stakingen hebben de vorm van
een zogenaamde ..estafettestaking".
Het is de bedoeling dat iedere volgen
de ploeg bij het in werking gaan en
aan het einde van de ploegendienst
een uur niets doet. De vakbonden
staan niet achter de acties.
PARIJS (Reuter) De werkgroep
scheepsbouw van de OESO verwacht
in 1982 een toeneming van de vraag
naar nieuwe schepen De voorzitter
van de werkgroep baseerde deze
voorspelling op de drastische vermin
dering van het aantal orders voor de
scheepswerven in 1978. Deze vermin
dering zal in het begin van de jaren
tachtig bijdragen aan een herstel van
het evenwicht tussen vraag en aan
bod. Omstreeks 1982 zullen vraag en
aanbod van scheepsruimte elkaar
weer gaan dekken.
jaren 1980 en '81 vast te leggen. PvdA, D'66 en PPR hebben een motie ingediend om de
salarismaatregel voorshands te beperken tot dit jaar en de kans is groot dat deze motie
volgende week met steun van de regeringspartij CDA zal worden aangenomen.
De Tweede Kamer besprak gister
avond de maatregel met de minister
Het CDA-Kamerlid Weijers kon in
stemmen met de korting op de sala
risverhoging van 0,3voor de laagste
ambtenaren, oplopend tot 0.7% voor
de hogeren, maar alleen voor wat
betreft dit jaar. Voor 1980 en '81 ziet
het CDA het besluit van de minister
slechts als „een basisgedachte",
waarvoor „heel nadrukkelijk andere
mogelijkheden opengehouden" moe
ten worden. Weijers denkt hierbij on
dermeer aan het stellen van een
maximum van zeventigduizend gul
den per jaar in het pensioen voor
ambtenaren, en aan bezuinigingen
die indertijd waren voorgesteld in de
bezuinigingsnota van het kabinet-
Den Uyl.
De WD daarentegen steunt haar
partijgenoot Wiegel. Het is noodzake
lijk dat nu wordt vastgesteld dat de
ombuigingsnota Bestek '81 wat be
treft de ambtenaren zal worden gere
aliseerd Ook de ambtenaren en hun
organisaties moeten nu zekerheid
hebben, stelde het WD-Kamerlid
Evenhuis.
De NW-bonden van ambtenaren
hebben de Tweede Kamer per brief
gevraagd de maatregel van de minis
ter te beperken tot dit jaar. en voorts
om de korting op de salarisverhoging
per 1 januari wat meer te verdelen
naar draagkracht van de salarissen
Ook spreken deze bonden de sugges
tie van de minister tegen, dat zij zich
al zouden hebben vastgelegd om de
aftopping in de salarisverhoging te
beperken tot dit jaar en niet te willen
herhalen in de komende jaren.
AMSTERDAM (ANP)
Slechts vijf procent van de Ne
derlanders wist eind januari
dat de verkiezingen voor het
Europese parlement op 7 juni
worden gehouden. Bijna zestig
procent bleef het antwoord op
de vraag naar de datum geheel
schuldig, de rest zat er meer of
minder naast. Dit heeft het
NIPO opgemaakt uit een lan
delijke steekproef.
Dertig procent van de onder
vraagden zei al eens een adver
tentie over de Europese verkie
zingen te hebben gezien. Vol
gens het NIPO weet die groep
iets beter wanneer men naar de
stembus kan dan de rest Ook
bleek het plan om naar de
stembus te gaan meer aanwe
zig bij hen die de advertentie
hadden gezien dan bij de ande
ren. Eind januari was 58 pro
cent van plan zeker naar de
stembus te gaan. 27 procent
dacht „misschien" en veertien
procent „zeker niet'
De aftopping maximaal 450 bru
to per jaar voor elk procent salaris
stijging stuit bij de WD op „grote
bezwaren, met name voor de midde
ninkomens" Evenhuis is trouwens
ook tegen de nivellering die In de
korting is aangebracht De WD'er
ziet dat als een doorbreking van het
trendbeleid. waarin de salarissen van
ambtenaren passief de ontwikkelin
gen van de cao-lonen plegen te vol
gen. De WD Is slechts bereid voor
deze ene keer met deze doorbreking
in te stemmen
Compliment
#er»a„a binnenkort b,J andere WaarVOOT Aletta JaCObS ill
>ero moet aankloppen als er niet
i o. een positieve beslissing valt
odifmenergie. Van Houwelingen
Tg onder de indruk van die
Juwing: „De huidige situatie
F! Duitsland Nederland nodig
oor de aardgas-voorziening'
'PJf-ingen stelt zich „vierkant
riet verzet van Van Agt. in de
ers Sng dat de premier zal vol-
iapt
Kamerlid Ter Beek is min-
pe® nistisch. ..Ik ben bang. dat de
wc nde buitenlandse druk voor
nailing toch aanleiding is om te
we moeten haast maken met
/ere*
van kerncentrales. De ko-
■tenj maatschappelijke discussie
door Jan Sloothaak
GRONINGEN „Daarom ga ik een lans breken voor een beter stelsel van
vrouwelijke opvoeding dan tot dusverre bij ons in zwang is. Ik spreek thans
niet van de vrouw uit de lagere volksklassen, maar van die, welke hetzij in den
beschaafden middel-, hetzij in den hoogsten stand te huis hoort".
1 (1
w trgie in de toekomst kan on
re druk komen. Ik ben er niet
agé rtuigd, dat de regering, met
in ünister Van Aardenne, zich
it tt Idoende tegen verzet",
stat
vafregeerakkoord van CDA en
vastgelegd dat er pas een
leapg over kerncentrales valt als
erantwoorde oplossing is voor
r%_l,leem van het radio-actief af-
ap I Houwelingen en Ter Beek hogere
Ie sterke buitenlandse pressie SLanaen
leiding, om de Nederlandse
)eid in Europees verband
üdelijker naar voren te
Deze zin (geschreven door
Aletta Jacobs) zegt niet alleen
iets over het negentiende-
eeuwse denken over de vrouw
maar minstens zo veel over de
manier waarop men lagere so
ciale klassen bejegende. Een
lans breken voor een betere
vrouwelijke opvoeding is nog
tot daaraan toe. maar dan wel
voor meisjes en vrouwen uit
nin|
nti-
J. I
- i>on
ZO
den*
;esü
de
s. Jj
ADVERTENTIE
LESVINS FINS
DE QUANCARD
6 FIS DE MARCEL QUANCARD
-GEÏMPORTEERD DOOR:
HOPMANS BRUINIER BV
AMSTERDAM
Aletta Jacobs was één van die
vrouwen uit de betere stan
den. Honderd jaar geleden
was zij de eerste vrouw die
promoveerde aan een Neder
landse universiteit. Dat was in
Groningen Ter gelegenheid
van dit feit is er in het univer
siteitsmuseum van deze stad
een tentoonstelling gewijd
aan haar jeugd en studenten
tijd. Tegelijk verscheen er een
boekje over Aletta Jacobs.
Enkele eeuwen eerder leefde
de eerste vrouwelijke studen
te van Nederland Anna Maria
van Schuurman. die in
Utrecht colleges mocht vol
gen via een kijkgaatje. Zo af
gezonderd hoefde Aletta niet
te studeren en studerende
vrouwen begonnen allengs
minder uitzonderlijk te wor
den. Dat mag blijken uit een
uitspraak van Abraham Kuy-
per. in de tijd dat deze minis
ter van binnenlandse zaken
was: „Er is tegenwoordig een
neiging bij veel vrouwen niet
in het ewig weibliche. niet in
het gracieuze, maar in het ge
lijk zijn aan de man het ideaal
te zoeken van haar leven. Dat
wensch ik niet te bevorderen,
integendeel, ik wens dat de
man zich als man en de vrouw
zich als vrouw gedraagt".
Knuper zei dit overigens in
1901. dus al weer een poosje
nadat Aletta Jacobs was ge
promoveerd
Lotarbeiders
Aletta Jacobs mag zelf voort
gekomen zijn uit een hoger
milieu, wat haar de kans gaf
te profiteren van de tendens
naar een „beter stelsel van
vrouwelijke opvoeding", zelf
trok ze zich het lot van de
arbeidersmilieus wel degelijk
aan Ze was gepromoveerd tot
doctor in de medicijnen en als
eerste arts in Nederland be
gon ze voor arbeidersvrouwen
een gratis spreekuur voor ge
boorten regeling. Ook kwam
ze op voor prostituées. Zo be
zocht ze reeds in haar studen
tentijd eens een jonge prosti-
tuée die in het ziekenhuis op
haar dood lag te wachten en
die nooit bezoek kreeg Aletta
Jacobs trok zich haar lot aan.
„Onderwijl had men mij van
bevriende zijde gewaar
schuwd dat ik tot eene „pu
blieke vrouw" sprak, een me-
dedeeling die geschiedde met
de bedoeling om mij deze be
zoeken te doen staken'
Aletta Jacobs, gete
kend naar een foto uit
1879
schreef ze later Aletta Jacobs
kwam ook op voor het vrou
wenkiesrecht en in de eerste
wereldoorlog was ze actief in
de vrouwenvredesbeweging
Groningse jaren
De tentoonstelling en ook het
boekje beperken zich tot Alet
ta 's Groningse jaren. Ze werd
in 1854 in Sappemeer geboren
Haar vader was dokter en zij
wilde dat ook worden. Ze
slaagde in Amsterdam voor
leerling-apotheker (ook al Iets
uitzonderlijks voor een
vrouw) en toen er in 1868 een
HBS in Sappemeer kwam
volgde ze daar enkele vakken
Ze hoefde er niet voor te wor
den ingeschreven. Toen vader
Jacobs later een jonger zusje
van Aletta wel officieel de
HBS wilde laten volgen,
kwam de toenmalige minister
van binnenlandse zaken.
Thorbecke. er persoonlijk aan
te pas om toestemming te
geven.
Die zuster .(Frederika) kon er
overigens ook wat mee ZIJ
was de eerste vrouw in Neder
land die het middelbaar exa
men wiskunde en boekhou
den aflegde en nog weer een
andere zuster. Charlotte, werd
de eerste vrouwelijke apo
theker
Aletta verzocht persoonlijk in
een brief aan Thorbecke om
toelating aan de Groningse
universiteit. Deze antwoordde
overigens aan haar vader
Het volgen dier les
sen door eene vrouw zou naar
het schijnt de eerste proef van
dien aard hier te lande wezen
Indien gij. ook bij nadere
overweging, geen bezwaar ziet
uwe dochter aan het acade
misch onderwijs te laten deel
nemen. zal de proel bij mij
geen
moeten
bedenking
Latijn en Grieks
Aletta moest om haar studie
te kunnen afronden vrijstel
ling hebben van Latijn en
Grieks. Thorbecke deed daar
toe een verzoek aan de ko
ning, die zijn toestemmin gaf
Toen Aletta ging promoveren
was ze zich bewust van het
belang daarvan Ze vroeg en
kreeg toestemming van Prin
ses Maria van Pruisen (ge
trouwd met prins Willem Fre-
derik Hendrik) om de disser
tatie aan haar op te dragen.
Koningin Emma liet haar we
ten zich van een dergelijke
aanbieding nog liever te ont
houden. maar Aletta kreeg la
ter wel een briefje namens de
koningin met de wens „dat
het U in Uwen gewichtigen
maatschappelijken loopbaan
wel ga" Aletta overleed in
1929
Wie meer over Aletta Jacobs
wil weten kan nog tot 6 april
in het universiteitsmuseum
Oroningen terecht
Het boekje „Aletta Jac obs in
Groningen" kan worden be
steld bij het Studium f^enera-
le. Rijksuniversiteit Gronin
gen. Postbus 72. Groningen.
Prijs 5.
Een heel ander geluid uitte Weijers
„De minister verdient een compli
ment dat hij tegen de opvattingen
van zijn partij (WD) in, bereid was de
aftopping te aanvaarden." De nivelle
ring in de korting had van het CDA
nog wat groter kunnen zijn, zeker als
in de jaren '80 en '81 de korting ook
zou gelden terwijl er dan geen aftop
ping meer zou zijn. Een eventuele
doorbreking van het trendbeleid was~
voor het CDA geen punt De groep
trendbepalende CAO-werk nemers
wordt steeds kleiner, en de groep
trendvolgende ambtenaren steeds
groter. „Onze fractie stelt het trend-
systeem niet buiten discussie. Het is
tijd om je daarop te bezinnen aldus
Weijers
Trendsetter
PvdA en PPR waren ook zeer blij met
de aftopping Van Van Thijn (PvdA)
had de aftopping ook al vanaf salaris-
sen van 40 000 gulden mogen begin
nen. De ambtenaren zijn nu trendset
ter in plaats van trendvolger, aldus
Van Thijn Hij hoopte dat het be
drijfsleven nu in de CAO's zal volgen
en ook daar aftopping zal door
voeren.
Jansen iPPR) diende mede namens
de PvdA een motie in. waarin de
regering wordt gevraagd om in het
overleg met de bonden van ambtena
ren ook voor 1980 en 1981 voorstellen
inzake aftopping te doen
Van Thijn vond dat Wiegel de extra
nivellering in de korting had moeten
toestaan toen driekwart meerderheid
van de bonden van ambtenaren daar
om vroeg op een gegeven moment in
het overleg De minister had toen een
akkoord met de bonden kunnen krij
gen. maar hij wilde de inkomens bo
ven 90 000 gulden niet te zwaar pak
ken. „Het kabinet heeft onvoldoende
oog voor een politiek van eerlijk de
len. Daarom Is dit kabinet niet tot
enig maatschappelijk akkoord in
staat. Het maatschappelijk draag
vlak van dit kabinet schrompelt in
een tot het topje van de inkomenspi
ramide" zo concludeerde Van Thijn
„Ik heb olie in je laarzen gedaan.
Ellen, dan kraken ze niet meer zo."
