hijs en Miep Kramer komen
ndschildpadden te hulp
tJ
QmaU
SÉ*J
onoD
Uit brieven van lezers
PROBLEEM 00K HET ONZE
e wordt in het leven soms ineens voor iets geplaatst'
TE
>NOAG 12 MAART 1979
TROUW/KWARTET
or Fred Lammers
LVERSUM Thijs Kra-
ir, gastdirigent van het
oót Omroepkoor, dirigent
n de Christelijke Oratori-
i Vereniging in Baarn en
purist van de Petruskerk in
~~1den, weet van zichzelf, dat
„een vreemde vogel" is,
als je hem een jaar of
geleden zou hebben ver
dat hij en zijn vrouw
ep zich binnen afzienbare
J intensief zouden gaan be-
m Ihouden met schildpadden,
01, ir zelfs al hun spaargeld in
oden, zou je ongetwijfeld
i verbaasde reactie hebber
[regen.
js' kennis van deze dieren was in
tijd even groot of beter even ge-
I als van de meeste Nederlanders,
schildpadden kennen van bezoe-
aan dierentuinen en hoogstens
n dat ze behoorlijk oud kunnen
rden. Maar het kan verkeren, dat
ben Thijs en Miep ondervonden,
we zo'n tachtig schildpadden
allerlei soort in huis hebben, is
inderdaad moeilijk Je voor te stel-
dat we een schildpadloos-tijdperk
iben gehad. Specifieke dierenlief-
ibers kun je ons echter niet noe-
We hebben het allebei druk, ik
de muziek en mijn vrouw bij het
■rwijs. Voor dieren was er in ons
vroeger geen plaats, totdat er
een dag in de zomer van 1974
verdwaalde schildpad in onze
3(j| rondliep."
,9etnt doe Je in een dergelijk geval?
gesloten het dier in huis te nemen,
(it we totaal niet wisten hoe we
iïo'n schildpad moesten omgaan.
Ik mijn licht eens gaan opsteken
ten dlerenzaak. Daar vertelden ze
dat ik hem veel vers groen en fruit
rt geven. Verder konden ze er ook
veel over zeggen. Heel vreemd
ik dat later gevonden. Terwijl er
«1 schildpadden worden verhan-
weten °P goede uitzonderin-
na de meeste handelaren wei
van de leefgewoonten van deze
en af. Het is nu gelukkig niet
,rw' r mogelijk, omdat het verhande
van landschildpadden sinds twee
in Nederland wettelijk is verbo
maar het is voorgekomen dat
lelaren landschildpadden voor
rschildpadden aanzagen en ze
i" een aquarium stopten, waar
2 erdro
IER
'jelai
»>cl
onken."
amatiek
ihet een kwam het ander. Omdat
bun nieuwe huisgenoot zo goed
Mvdjk wilden leren kennen, haal
de Kramers boeken over het le-
van de schildpad in huis en het
langs die weg dat hun ogen open
voor de „dramatische ontwik-
lOjIBngen" waarvan schildpadden het
"Hotter worden.
overal in de wereld zijn schild-
Jiden nog vogelvrij. In Nederland,
het verst is op het gebied van
^^piermende maatregelen, mogen
hildpadden nog steeds onbe-
imerd worden ingevoerd en dat
eurt dan ook massaal. Alleen in
I werden er, hoofdzakelijk uit het
Jen van de V.S., één miljoen van
dieren naar ons land gestuurd,
r ze als levend kinderspeelgoed
fden verkocht. Negenennegentig
nt houdt het nog geen Jaar uit.
'nt Sv en procent dat het overleeft,
■^ht in de regel ook een weinig
leurige toekomst."
Thijs Kramer
.een heilig moeten
nen een centimeter of dertig worden
en hebben als eigenschap, dat ze na
een paar jaar mensen lelijk in de
vingers kunnen bijten. Als dat ge
beurt, is dat speelgoed ineens niet lief
meer en moet het zo snel mogelijk de
deur uit."
„Niet zelden worden die schildpad
den dan gewoon in de vuilnisbak ge
stopt. Anderen gooien ze in de sloot
of de stadsgracht, waar de dieren
eveneens een vrij kleine overlevens-
kans hebben. In het gunstigste geval
brengen de mensen ze naar een asiel,
waar de opvangmogelijkheden ook
beperkt zijn." Sinds kort brengt de
grote schildpadvijver, die de Neder
landse Schildpaddenverenlging in
Noordwijkerhout heeft, enig soelaas.
de Bult
iND rt
waterschildpad die hier wordt
landeld, de 'roodwang', is een
dat nogal flink groeit. Ze kun-
Vanaf het moment dat ze zelf een
schildpad in huis hadden, werden de
Kramers er dagelijks mee geconfron
teerd dat zo 'n dier moet leven in een
omgeving die verre van natuurlijk is.
Om de leefomstandigheden van de
Bult, zoals schildpad nummer één
werd genoemd, plezieriger te maken,
werd er een partner gezocht, die naar
later bleek, een verkeerde keus was
geweest: het was een mannetje in
plaats van een vrouwtje. In de loop
der jaren breidde de verzameling zich
snel uit, door aankoop maar vooral
doordat particulieren die een schild
pad hadden waar ze niet langer voor
konden of wilden zorgen, op Rem
brandlaan 40 in Hilversum aan
belden.
Ook met alledaagse schildpadden
komt men bij de Kramers. Dat begint
(foto: Jon Stevens!
de spuigaten uit te lopen. Overal in
huls staan hokken en nu het bulten
nog te koud is, zitten er zelfs schild
padden in een extra badkuip, terwijl
op zolder een stuk of dertig schild
padden hun winterslaap doen.
Al die kostgangers te eten geven
loopt aardig in de papieren. Daar
schildpadden kwetsbare dieren zijn,
geeft Thijs ze bij voorkeur onbespo
ten groenten, die hij om de kosten te
drukken zelf verbouwt in zijn twee
volkstuintjes en in de kas, die hij in
zijn tuin heeft gezet. Maar de Kra
mers deden meer. Om hun kennis
over hun huisdieren te verruimen,
togen Thijs en Miep in de zomer van
1977 voor het eerst in hun leven naar
Spanje, tot voor kort een schildpad-
denland bij uitstek.
„Bij elk dorpscafé en plaatselijke
bakker legden we aan om te vragen ol
er in de buurt ook schildpadden leef
den. Steeds kregen we te horen „an
tes" (vroeger). Daar zijn we toen erg
van geschrokken. Door het vele ja
gen; de belangstelling die specialitei
ten-restaurant voor zeeschildpadden
hebben; de toenemende verontreini
ging van land en water; het in cultuur
brengen van natuurgebieden en de
interesse, die de Westerse wereld voor
de schildpad als nieuw soort huisdier
toont, is de schildpaddenstand de af
gelopen kwart eeuw gigantisch
achteruit gegaan. Sommige soorten
zijn totaal uitgeroeid, van andere zijn
er nog maar enige honderden, zoals
van het zuurpootje in Zuid-Afruca en
de stralenschildpad op Madagascar".
Die ontdekking bracht Thijs en Miep
er vorig jaar toe een privé plan te
maken om de schildpadden te hulp te
komen. Op Mallorca kochten ze, op
twaalf kilometer van Manacor, een
onherbergzaam terrein van bijna 22
hectare, waarop de landschildpadden
nog rijk zijn vertegenwoordigd. De
hele fauna en flora is er trouwens de
moeite waard. Ze stichtten daar hun
landschildpaddenreservaat „Son Clf-
re de Bult". Er was, naar Thijs me
vertelt, een half miljoen gulden mee
gemoeid. „We hebben de hypotheek
op ons huis hier in Hilversum ervoor
moeten verhogen. Tal van mensen
begrijpen dat niet. Op Mallorca vin
den de boeren in de omgeving van
ons landgoed het ook maar vreemd.
Dat iemand zich in de schulden
steekt om schildpadden, die naar zij
vinden, toch niets waard zijn, te gaan
beschermen! We zitten vaak urenlang
met ze te praten in het dorpscafé.
Langzamerhand turnen we ze om.
Sommigen schamen zich nu zelfs een
beetje dat buitenlanders komen doen
wat zij hebben nagelaten".
Als ik Thijs vraag of hij en zijn vrouw
wel eens denken: waren we er maar
nooit aan begonnen, is het antwoord:
„Je kunt het geloven of niet, maar de
enige keer dat ik op mijn nagels zat te
bijten was een paar maanden geleden
toen ik, een uur voordat het landgoed
zou worden overgedragen, bij de
bank, waar ik de cheque kwam verzil
veren om onze aankoop te kunnen
betalen, te horen kreeg dat die onin
baar was. Na enige telefoontjes is het
gelukkig toch voor elkaar gekomen".
Het terrein is nu eigendom van de
Kramers, officieel van een N.V. In de
toekomst zal het, zo is al vastgelegd
in de statuten, worden overgedragen
aan het Wereld Natuurfonds, dat zelf
geen middelen had om dit project ter
hand te nemen. Voor het zover is
moet er nog heel wat gebeuren. Om
het reservaat moet een vier kilometer
lange muur komen en verder zijn
brandgangen, een waterput en het
bewoonbaar maken van de schuur,
die midden op het terrein staat (des
kundigen, die onderzoekingen willen
doen zullen daar in de toekomst wor
den ondergebracht) hard noodzake
lijk.
Een halve ton
Daarvoor is een halve ton nodig, die
de Kramers niet hebben. Omdat de
tijd dringt is Thijs nu gestart met een
bescheiden actie. Relaties hebben
een brochure ontvangen, waarin een
bijdrage wordt gevraagd (te storten
op zijn giro 409.32.82).
„Omdat we zelf alles hebben gedaan
wat wij konden doen, durf ik dat te
vragen. Anders zouden wij het niet in
ons hoofd hebben gehaald," zegt
Thijs, die overigens een jaar of tien
terug al eens met dat bijltje heeft
gehakt, toen hij met succes actie
voerde voor het behoud van het orgel
van de gesloopte Amsterdamse Wllli-
brorduskerk. Het instrument staat
nu in de Bavo-kathedraal aan de
Haarlemse Leldsevaart.
De Kramers weten dat wat zij doen
maar een druppel op een gloeiende
plaat is. „Je wordt in het leven soms
ineens voor iets geplaatst. Daar kim
Ie dan ja of nee tegen zeggen. Voor
Dns is dit een heilig moeten," meent
Thijs. Het bezig zijn met schildpad
den is heel iets anders dan musiceren,
maar ergens geeft het dezelfde vreug
de. „Je kunt op deze manier de men
sen laten zien dat er nog iets meer is
dan van negen tot vijf op kantoor
zitten en 's avonds televisie kijken.
Terwijl er zo veel wordt verknoeid in
de natuur proberen wij dat op Mallor
ca dat kleine stukje aarde met de
dieren die er zitten en de bloemen en
planten, die er groeien, blijft, zoals de
Schepper het heeft bedoeld."
Rvi
door Mink van Rijsdijk
Tijdens een receptie zei laatst iemand tegen me: „Als je
ziet wie er tegenwoordig allemaal met wintersport gaan
nou dan hoef ik niet meer." Wat moet je in
vredesnaam met zo'n uitspraak op een dergelijk mo
ment? Als je gezellig met vrienden thuis zou zitten, dan
kon je over zo'n kreet eens een flinke boom opzetten.
Hoe dan ook er moest acuut gereageerd worden op
een opmerking van iemand die me met bepaalde ideeën
opzadelde. Ik voelde me stevig aangesproken op mijn
eigen visies, maar had niet het gevoel in enkele volzin
nen mijn gesprekspartner te kunnen bekeren. De tijd
was er te kort voor. maar bovendien straalde haar
persoonlijkheid een hele stoeterij van snobistische stok
paardjes uit. Overigens heeft dit soort mensen meestal
niet extreem veel talent om te luisteren naar andere
meningen dan de eigen. Daarom deed ik de zaak af met:
„U had zeker bij de schepping graag een privé alpje
gekregen met een hemeltje erboven dat het alleen voor u
liet sneeuwen?" Ze trok een zuinig mondje en schoof
daarna gelukkig door naar een ander, die zoals het me
voorkwam meer op haar golflengte zat dan ik.
Ik had aan het hele voorval niet meer gedacht toen een
paar dagen geleden een jongen van een jaar of tien me
vroeg wat een snob was. Mijn antwoord deugde natuur
lijk van geen kanten: „Een snob is iemand die gelooft
niet meer met wintersportvakantie te kunnen omdat
tegenwoordig Jan en Alleman dat ook doet." „Een prol
dus," stelde het kind pienter vast. Omdat de omschrij
ving van de woorden me toch niet helemaal voldeed,
dook ik tot lering en vermaak in een paar woordenboe
ken. Prol bleek een afkorting te zijn van proleet en dat is
iemand uit een onbeschaafd milieu of een persoon van
grove levensopvatting. De vrouw van de receptie zou
natuurlijk ter plekke in elkaar zijn gestort als haar milieu
onbeschaafd of haar levensopvatting grof zou worden
bevonden. Zij maakt juist aanspraak op het geheet
tegenovergestelde.
Bleef het woord snob. Volgens het kleine Prisma woor
denboek is een snob een parvenu. Mooi. maar wie is een
parvenu? Een opkomeling. Gek woord is dat en wat de
wintersportvrouw betreft geheel bezijden de waarheid.
Haar air van nu is haar al met een gouden paplepel
ingegeven, een lepel overigens die al ejndeloos lang in
diezelfde familie is. Zou de dikke Van Dale redding
geven? Een snob is iemand die uit modezucht of zucht
tot distinctie meer belangstelling in en begrip voor kunst
of wetenschap voorwendt, dan waarover hij beschikt.
Van een besneeuwde helling op de lange latten roetsen
heeft, dacht ik, met kunst en wetenschap niets te maken
en zodoende bleef ik maar met de vraag zitten. En wat
zag ik plotseling verder? Een snob is iemand die voor
een gentleman wil doorgaan.
Het kost mij geen enkele moeite eens lekker over
bedoelde mevrouw te roddelen, het zou niet eens op
kwaadsprekerij uitdraaien, ze was gewoon heel verve
lend, maar dat ze zich zo gedroeg omdat ze voor een
gentleman wilde doorgaan kijk dat gaat mij dan echt
weer te ver. Dat klopt gewoon helemaal niet, zij voor
een heer doorgaan? Als dame? Ik vermoed dat ze nog
liever naar de wintersport zou gaan. Wat moet ik hieruit
tenslotte concluderen? Punt één: volgens Van Dale zijn
er geen vrouwelijke snobs. Punt twee: punt één is een
vreselijke vergissing. Als U dus vandaag of morgen een
vrouw ontmoet, die beweert niet meer op wintersport ge
willen omdat tegenwoordig iedereen dat doet, bent u
gewaarschuwd. Ze bestaat echt, alleen woorden zijn
er niet voor haar. Als dat niet sterk is.
Deze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen ol reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden). De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859.1000
AW Amsterdam. Bij publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Luns
De houding van de heer Luns, nadat
hij geconfronteerd werd met het feit,
dat zijn vroeger lidmaatschap van de
NSB bekendheid had gekregen, heeft
er ook weer niet toe bijgedragen, het
vertrouwen in autoriteiten te verste
vigen. Hij houdt het Nederlandse
volk wel voor erg onnozel, door te
denken dat wij werkelijk zouden aan
nemen, dat hij eerst nu over dit lid
maatschap heeft gehoord. Als men
lid is van een partij, dan ontvangt
men met een zekere regelmaat' het
orgaan van die partij. Als dit drie jaar
achtereen gebeurt, zou men zich dan
afvragen: hé hoe komt dat toch? On
geveer toen het lidmaatschap van het
studentenkorps niet verenigbaar
bleek met het lidmaatschap van de
NSB heeft de heer Luns dit laatstge
noemde lidmaatschap opgezegd. Hoe
kon hij dat doen, als hem niet bekend
was dat hij was ingeschreven bij die
partij? Hij had een en ander best
kunnen toegeven overigens, want in
1933 sloegen aanmerkingen op de
laksheid van de toenmalige regering
best bij vele mensen aan en sloot
menigeen zich aan bij de NSB. Voor
het overgrote deel van deze mensen
duurde dit lidmaatschap korter dan
de drie jaren van de heer Luns. Wil
men de heer Luns in waarheid iets
verwijten, dan is er, naast datgene
wat reeds in de periodieken werd ge
noemd, o.a. ook altijd nog de manier
waarop hij ons aardgas aan Italië
verkwandelde.
'Luns (2)
In Trouw van 3 maart lees ik, dat
Luns al heel Jong blijk gegeven heeft
een conservatieve rakker te zijn. Dit
wordt in verband gebracht met zijn
doen en laten als minister van buiten
landse zaken in de kwestie Nieuw-
Ouinea. Was dr Jan Schouten wat de
Indonesië politiek betreft ook zo'n
conservatieve rakker?
Middelburg A. A. Moggré
Luns (3)
Alkmaar
M. C. Sweers
Met verbazing lees ik telkens weer
dat het als een Jeugdzonde moet wor
den gezien wanneer Jonge mensen in
de jaren dertig lid werden van de
NSB of iets dergelijks. Een Jonge
Joodse reiziger zei in die jaren eens
tegen me „een sterk Duitsland is mijn
brood maar Hitler is mijn dood". Er
waren in die'Jaren Jonge mensen, die
door de onchristelijke politiek van
die Jaren zo wanhopig werden dat ze
elke verandering aanvaardden, maar
verder waren het voorstanders van
dictatuur, behept met rassenwaan.
En voor zover het mogelijk een gewo
ne stommiteit betrof, was het mijns
inziens zeer te betwijfelen dat die
longe mensen het na de oorlog tot
belangrijke maatschappelijke func
ties zouden brengen. Onder de oude
ren zullen er wel geweest zijn die
dachten, je weet maar nooit, als ze
winnen zitten we tenminste goed. Als
mens kan ik nu al die dingen voorstel
len. maar laat men eerlijk zijn en
schuld bekennen. Ieder mens kan
veranderen en verbeteren.
Emmen H. Weggen
Unifil en alcohol
In „Trouw" van 5 maart lees ik. dat
de troepen in Libanon rijkelijk (gra
tis) van sterke drank zullen worden
voorzien: officieren een halve liter
(d.l. 10 borrels), manschappen een
kwart liter (5 borrels) per dag. Boven
dien kunnen zij tegen zeer lage „tax
free" prijs zich verder voorzien. Ik
lees, dat deze mensen o.a. op een
verstandige wijze „tegenstanders"
moeten bewegen, de wapens in te
leveren. Ik vrees, dat het „verstand
dan wel lichtelijk beïnvloed zal zijn
door overmatig alcoholgebruik. Daar
komen gegarandeerd „ongelukken"
van, die natuurlijk door de legerlei
ding zullen worden gebagatelliseerd
als niets te maken hebbend met de
oorlogssituatie, maar „gewone ver
keersongevallen". We kennen dat!
Alsof het dronken voeren van solda
ten niet om ongelukken vraagt! We
weten nu tenminste van te voren,
waar we de schuldigen zullen moeten
zoeken. Menige ouder heeft zijn zoon
met angst in het hart zien vertrekken
Het is wel zeker, dat niemand zijn
kind straks ais alcoholist terug wil
krijgen! Ik meen dan ook te moeten
protesteren tegen de opvattingen, die
blijkbaar nog steeds onder de Leger
leiding gangbaar zijn wat betreft het
alcoholvraagstuk
Varsseveld. D. de Voogd
Unifil en alcohol (2)
In Trouw van 5 maart stond een be
richt dat men officieren en onderoffi
cieren van de 800 man tellende vre
desmacht, een liter alcohol per dag
zal worden verstrekt, voor korporaals
en soldaten een halve liter. Ik begrijp
niet dat de legerleiding en het minis
terie zo iets kunnen goedkeuren Ern
stig kunnen de gevolgen zijn als or
ders door een door alcohol beneveld
brein gegeven worden, als ook voor
soldaten op patrouille, al of niet ge
motoriseerd. Wat moet dit vredesle-
•ger een Indruk geven aan de moslim
se bevolking die volgens de koran
geen alcohol mogen gebruiken. Wat
zullen de ouders blij zijn als ze hun
Jongens terug krijgen die gewoon zijn
hun portie alcohol te krijgen. Ik hoop
klat ze zullen protesteren.
Zwolle B. C. Faber
Onder redactie van
mevrouw J. Wentink-Frumau
en mr J. J. Wentink
Vragen uitsluitend In envelop sturen naar postbus 507. 2270 AM
Voorburg. Per vraag een gulden in postzegels, het liefst in waarden
van 55 en 45 cent bijvoegen. Beslist niet aan de buitenkant opplakken.
Geheimhouding verzekerd. Briefkaarten worden terzijde gelegd.
I AAG: In verband met een interne
ntouwing zou ik gaarne contact
lemen met Kaatje de Lestrieux.
kan ik haar vinden? Het moet
de buut van Linschoten zijn.
TWOORD: Dit was voor ons ook
D een probleempje, maar we kwa-
lE-ff er toch uit. Elisabeth de Le-
eux is te vinden in, „de Witte
n", Achthoven te Montfoort. Dit
is in verband met veelvuldige
oslties ook aan onze abonnees
onbekend. (Van 12-26 Mei: de
l0f te Swaen in vogelvlucht!) Me-
rtrtiuw de L, geeft Interieuradviezen,
te vinden op Antiekbeurzen,
hjft artikelen in Avenue. Mar
lt. enz.)
'VRAGENDE lezeres, die een uit
eten plek in haar kostuum heeft:
^TWOORD: Enige weken geleden
n 't een bijna levensgrote afbeel-
N l van een dergelijke narigheid in
rubriek gestaan, compleet met
J woord. Graag zenden we een af-
W onze briefschrijfster, maar
lijntekening is onleesbaar, ad-
datum ontbreken. De brief was
dresseerd aan Postbus 507 enz. er
M LS boven en zegels waren er
bij. Wie zich hierin herkent, kan
Traag herhalen.
AAG: Mijn zoon/dochter wil op
jn hoétje in de aanstaande zomer
Jiucantie Kan dat nou maar zó?
«WOORD: Als vragen van dit
binnen gaan komen, betekent
«at de ergste winterkou achter de
k. Wie als moeder (de vaders
kennelijk niet zo veel bezwa-
I aaar voor het eerst mee te maken
vindt dat in de regel een ver-
en griezelig experiment. De
M. of de jongelui in staat zijn op
33 L*lgen bontje rond te trekken, zelf
tacten te vinden en andere con-
101 absoluut te vermijden, kan
iemand, die hen totaal niet kent. niet
beantwoorden. Wat in het ene gezin
als een succes werd ervaren, was el
ders alleen maar nèèr. Om nu heel
wat heen en weer geschrijf te voorko
men, wil ik graag wijzen op de uitne
mende informatie over „vakanties
voor jongeren" mèt allerlei belangrij
ke adressen in de Consumentenreis
gids nummer 1 van 1979 (februari).
Niet-leden van de Consumenten
Bond betalen hiervoor vijf gulden
(Giro 27874. Duidelijk vermelden
waarvoor deze storting bedoeld IsJ.
VRAAG: Ik heb een stevige Magno
lia Soulangiana. Het bezwaar dat ik
heb tegen deze struik/boom is. dat de
boom gaat bloeien in de verkeerde
tijd van het jaar. In het najaar staan
alle knoppen er prachtig voor. maar
in het voorjaar zijn er maar een paar
miezerige restjes, die tot bloem ko
men. Mijn vraag is: is er een mogelijk
heid. door een of andere bemesting of
zoiets, de boom van zijn verkeerd
gedrag af te helpen?
ANTWOORD: Met uw vraag heb ik
me gericht tot een van de vakmensen
van de Gemeente Kwekerij van Den
Haag. Hij verzekerde mij, dat dit ver
schijnsel meer voorkomt. In het na
jaar zijn bij veel planten de knoppen
reeds aanwezig. Komen er nu in de
nazomer, of het vroege najaar een
paar venijnig koude dagen of weken,
dan worden door die koude bepaalde
stoffen, die in de knoppen aanwezig
zijn afgebroken. Komt er dan een
mooie tijd (de zogenaamde oude wij
ven-zomer of mooier gezegd Indian
summer) dan kan men bijvoorbeeld
een kastanje voor de tweede keer zien
bloeien, in de rhododendron komen
een paar trossen bloemen voor en uw
Soulangiana heeft mooie „tulpjes".
Als de koude Invalt, of toeslaat over
leeft zo'n plant of boom die tweede
bloei vaak niet ('t komt niet altijd uit:
ik kijk een bepaalde kastanje aan de
Vliet, tegenover Effatha ln Voorburg
er altijd nog op aan!) en andere strui
ken en planten laten ln het voorjaar
alleen maar restantjes zien en gaan
meteen over op het volgende bedrijf
de bladeren en de aanzet voor het
nieuwe Jaar. Gezonde planten en
struiken kan men echter niet herop
voeden of beïnvloeden. Tegen koude
valt wel Iets te verzinnen, maar de
invloed van het warme herfstzonne
tje kan men niet weren. Mijn zegs
man vroeg mij u mede te delen, dat
uw magnolia, die zoals verschillende
struiken op zijn kwekerij, de mooie
herstdagen van '78 ten volle benut
heeft, waarschijnlijk de barre koude
van de laatste maanden niet over
leefd heeft. Bij hem is tenminste heel
wat onherstelbaar bevroren.
VRAAG: De filter van mijn wasdro
ger zit als de was droog Is. vol pluizen.
Komen die van het wasgoed en slijt
dat door mijn droogapparaat?
ANTWOORD: Ik vrees dat u dat zelf
wel begrijpt. Die pluizen moeten uit
eindelijk ergens vandaan komen. Be
studeer het Informatiemateriaal, dat
bij de droger hoort nog eens terdege.
VRAAG: Graag het recept van echt
Frans stokbrood. Het ls niet te vin
den ln mijn kookboeken. Werd vroe
ger het deeg soms om een stok ge
kneed in Nederland?
ANTWOORD: Om met het laatste
gedeelte van uw vraag te beginnen
In onze padvinderij herinnering wer
den linten van deeg om een stok
gewonden. Het resultaat was nooit
geweldig. Als de linten te stijf waren,
werd het deeg verbrand en de stok
ken fikten dan vrolijk mee. Waren ze
te zacht of te nat, dan droop alles van
de stok ln het vuur. In elk geval leek
het produkt niet op dat wat de Fran
sen „croüte" (kort) of „flüte" (lang)
noemen en dat bij de bakker, knap
pend. vers en verrukkelijk staat te
geuren in een soort paraplubak. Nu is
wel bekend, dat dit heerlijke brood,
dat helaas de volgende dag slap en
taai is, gemaakt wordt van een
mengsel van water, gist, meel en zout,
zonder iets van reuzel of vet erbij.
Maar als u nu eens iets bijzonders
mee wil maken, moet u aan de prop-
rietaire van het hotelletje, bakkerij-
tje annex winkeltje, waar u ln Frank
rijk logeert, eens vragen naar haar
speciale recept, dat voor alle bakkers
net een beetje anders ls. Van een
constant brok vriendelijkheid zal ze
dan prompt veranderen ln een stuk
bevroren verontwaardiging. Uw ver
regaande brutaliteit zal ze niet gauw
vergeven (evenmin het verzoek om
eens in de keuken te mogen kijken,
waar zoveel heerlijks vandaan komt)
„Madame, je préfere mes recettes et
ma cuisine mol méme". Het ant
woord op uw raag is dus: Ik weet het
niet de verklaring van het feit. dat
u die echte Franse stok niet in uw
kookboeken vond.
VRAAG: Vroeger liet ik de herts
hoornen heften van de tafelmessen
nu en dan polijsten. De prijs van deze
behandeling ls te hoog geworden en
ik zou het zelf eens willen proberen,
maar hoe?
ANTWOORD: Polijsten komt neer
op het voorzichtig opwrijven met een
heel fijn schuurmiddel. Wat ledereen
in huis heeft en kan proberen toe te
passen is: Zilverpoets of tandpasta.
Na het ontvangen van uw brief pro
beerde lk het met zllverpoets en liet
de gezinsleden het aldus bewerkte
mesje er tussen de onbewerkte uitha
len. Nu vrees ik, dat wij deze messen,
huwelijksgeschenken uit het Jaar '36,
niet altijd goed. zelfs vaak zeer ver
keerd behandeld hebben, met heet
water en met allerlei wasmiddelen
Die mooie diepbruine gloed is met
poetsen niet meer terug te krijgen.
Alles wat met kleur en vet te maken
heeft, ls er v/el grondig uitgewassen
op die manier. Probeer met donkere
bijenwas eens er nog wat donkere
glans op te krijgen. (Nu begrijp ik.
waarom de boeven, die ons in de
oorlogstijd van onze zo blij ontvan
gen trouwcadeautjes afhielpen. Juist
die dingen lieten liggen: Ze zagen zich
al zitten met die tandpasta en dat
zllverpoets!).
VRAAG: Ik heb een heel grote puzzel
gelegd en zou die graag als wandver
siering willen gebruiken. Hoe plak lk
alles aan elkaar?
ANTWOORD: Behalve de ln alle gro
te boek- en speelgoedwinkels ver
krijgbare Ravensburger Puzzle Con-
server (voor 5m puzzle ongeveer
4,50) schijnt men ook elders een
dergelijk middel te kunnen kopen. De
Ravensburgerartlkelen worden ge
bracht door Otto Maler Benelux,
Amersfoort. 033-11445. In een Dien
stencentrum bij mij ln de buurt, zijn
een paar prachtige puzzels op die
manier te bewonderen. Men vertelde
mij, dat de vervaardlgerister?) van
deze wandversieringen alles bespoten
had met schllderijvemls, om het nog
echter te maken
VRAAG: Vele vele jaren geleden heb
ik ln Amsterdam de zogenaamde
Lombokschat gezien. Waar is die nu
te bezichtigen?
ANTWOORD: In ons blad van 4 juli
77 lazen we dat de schat aan de
Indonesische ambassadeur is overge
dragen. Waar al die kostbare spullen
zich nu bevinden, zou ik niet kunnen
zeggen.
VRAAG: Ter inzage stuur ik u het
boekje De lofzangen Israëis, tweede
deel, door Johannls Groene wegen
(1799). Is er verder iets bekend over
dichter en uitgave?
ANTWOORD: Johannes Groenewe-
gen was predikant te Werkendam.
Gegevens omtrent hem zijn te vinden
in het Biografisch woordenboek van
protestantse godgeleerden. In 1853
gaf zijn zoon Jacobus een iets veran
derde tweede druk en het (werkelijk
heel mooie verzenboekje) werd ln
1917 zelfs voor de 13e keer gedrukt.
Als u verder niet precies weet, wat u
met dit, uiterlijk weinig ogelijke
boekje moet doen: In het archief van
de Herv. Kerk Javastraat 100, Den
Haag. heeft men wèl het eerste deel
van deze lofzangen! (een goed ver
staander kan zich de rest wel voor
stellen). BIJ elk lied wordt de „Stem"
opgegeven. Johannis Groenewegen
had een grote voorkeur voor bepaal
de melodieën: O Kersnagt schoner
dan de daegen en Hoe schoon ligt ons
de Morgenster
VRAAG: Geplastificeerde deuren
worden geel. Het gaat er niet meer af.
ANTWOORD: Als u het met allerlei
sopjes met de bekende schoonmaak
middelen reeds probeerde, kunnen
we slechts constateren: De gele kleur
gaat er niet meer „uit*/. Als er door
bepaalde oorzaken chemische omzet
tingen plaats gehad hebben, ls er
niets meer aan te doen.
VRAAG: Oraag contacten en adres
sen. Instellingen die geïnteresseerd
zijn in old-timers.
ANTWOORD: Oraag nadere toellch
ting over het bedoelde genre Old
Timer.
