Bob de Ronde kan nu meer dan topje van ijsberg laten zien One woman show in Mickery Zo doe rtu het goed als afzender. Een pittig zand er over in Tingel Tange» Bij 'Gelet op Europa'geen onderwerp maar een 'programma' Leven in herinneringen Componist Egge overleden. s. 97//M GffOJ/ME/7 Andi Aziz en zijn opstand TV COMMENTAAR 'Ons Leekenspe' wordt opgehevé DONDERDAG 8 MAART 1979 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET door Riet Diemer HILVERSUM Bob de Ronde, per 1 februari voor de kijkers bijna geruisloos vertrokken als sociaal-economisch redacteur bij het journaal om bij de Europese tv-rubriek van de NOS, Gelet op Europa, te gaan werken, is. naar hij zegt. in zijn oude vakgebied gebleven. ..De EG is een economische gemeenschap, dat staat in de letters. Heel belangrijke elementen in de Europese politiek worden gevormd door die economie. Denk maar aan het landbouw- en staalbeleid en dat van de vezelindustrieën. Dat drukt een heel zwaar stempel op de Europese politiek." ..Ik doe voor een groot gedeelte nu maar tenslotte gaan we het allemaal kiezen." hetzelfde als voor het Journaal, in ruimer verband en met een ruimere aanpak Waarmee Je je eerst op natio naal niveau bezighield, dat wordt nu Europees aangepakt Dat Is niet zo gek. want een land kan niet in zijn eentje een stagnatie tn de staal tegen gaan of een 35-urige werkweek instel len. als Je deel uitmaakt van een Europese gemeenschap. Al die pro blemen komen in Brussel terecht." De rubriek Gelet op Europa, die deel uitmaakt van de buitenlandrubriek Panoramiek van de NOS. werd verle den Jaar september opgezet door Hans van der Werf. eindredacteur. Joop van Os had hem toen opgevolgd als journaalcorrespondent in Brussel. „Van der Werf heeft het maanden lang In zijn eentje moeten doen. een hele klus. en ik ben aan hem toege voegd. Ik stap ln een rijdende tram." zegt De Ronde, die wat van de toe komstplannen ontvouwt. Daartoe be hoort aandacht aan de Europese ver kiezingen in Juni. ln het verband van Europese problemen, als werkloos heid. landbouwbeleid, vrede en veilig heid Over veel van deze onderwerpen zullen de komende maanden specials worden gemaakt. ..Hoog in ons vaan del staat ook het volgen van het Eu ropees parlement. Daar wordt erg weinig over geschreven en gezegd. Werkproces Blijft De Ronde ln en rondom zijn vakgebied zwerven, het werkproces zorgt voor een hele verandering. „Je maakt ln Gelet op Europa geen on derwerp. zoals bij het journaal, maar je maakt een programma. Dat is Iets wat je volledig moet leren. Van de toegemeten twee minuten in het jour naal. zijn het er nu twintig in de veertien dagen geworden." De ru briek verschijnt woensdags om de veertien dagen als onderdeel van Pa noramiek. dat 22.00 uur op Nederland 1 begint. Gisteravond was de laatste aflevering tot nu toe. „Bij het NOS-journaal ga je na een afspraak met de cameraman weg. maakt opnamen, bent een uur later terug en Je onderwerp wordt 's avonds uitgezonden. Maar als je een programma van twintig minuten maakt werk je volstrekt anders, 't Gaat allemaal wat officiëler. Je brengt een werkbezoek, samen met de regisseur en producer, die alles willen weten over belichting en came ra-opstelling om het plaatje mooi te maken. Dan denk ik soms: verdorie in die tijd had ik al drie onderwerpen bij het journaal gemaakt." Toch vindt De Ronde het in bepaald opzicht wel bevredigender dan wer ken voor het journaal, wanneer van de zes minuten opnamen er tachtig seconden werden uitgezonden en de rest werd weggegooid. „Je hoeft nu ook niet langer alleen het topje van de ijsberg te laten zien, maar je kunt dieper op de zaak ingaan, zodat je oorzaak en gevolg beter kunt plaatsen." ..Niet zozeer het dagelijkse feitenma teriaal komt dan als golven die op het strand rollen op Je af. maar Je kunt ook de onderstroom analyseren. Al proberen we bij het journaal ook het nieuws ln een bepaald verband te plaatsen en worden er in dat opzicht vaak wonderen vericht. Maar met meer tijd zijn de mogelijkheden gro ter." De Ronde, beroemd en berucht om zijn snelle en exacte manier van Interviewen, heeft het precies uitgere kend. „In een journaalonderwerp van tachtig seconden kun Je zeven acht zinnen kwijt, als je denkt aan een interview." Uitpraten ..In Gelet op Europa kan ik de men sen laten uitpraten", grinnikt hij. In het begin van zijn televisieoptreden heeft De Ronde „die vent met die baard, die niemand uit kan laten pra ten" nogal wat kritiek van kijkers gehad. Ze waren onkundig van het feit dat hij hen zoveel mogelijk infor matie wilde verschaffen. Dat hij er in dit gesprek verscheidene malen op terugkomt bewijst wel dat de kritiek hem niet koud heeft gelaten. Hij legt zijn manier van interviewen, die bij collega-journalisten juist in goede aarde is gevallen omdat deze zo vakkundig is. graag uit. ..Het is mijn bedoeling van het begin tot het einde van een gebeurtenis een lijn te trekken. Als ik twee minuten voor een onderwerp heb en het moet in een gesprek gebeuren, dan wil ik die lijn graag duidelijk getrokken hebben, zonder zijsprongen. Daarvoor is het enige middel interruptie noodzake lijk, hoe onvriendelijk het ook op de kijker overkomt." Van de geïnter viewden zelf kreeg hij geen klachten. ..Maar er is ook een andere oplossing. Je kunt een gesprek van tien minuten opnemen en dan snijden tot tachtig seconden. Ik geloof echter dat je dan de geïnterviewde weinig recht doet. Vaak hoor je klachten van: ze hebben me uit het verband gehaald. Ze heb ben me versneden. Als ik iemand interrumpeer doe ik dat in zijn eigen belang." Wel heeft De Ronde van zijn collega's het adres gekregen dat de toon an ders moet zijn. Daarom veranderde hij van tactiek en „dat was mijn vraag niet" werd „maar de vraag was". Het is immers de toon die de muziek maakt. „Of ik stel de vraag in andere bewoordingen, maar als ie mand akkoord gaat met een gesprek en ik heb recht op een bepaald ant woord ga ik net zo lang door tot ik het krijg. Hij weet het wel. anders vraag ik het niet." Onderzoek Deze vasthoudendheid zal wel te ma ken hebben met de redenen waarom Bob de Ronde hij eens begonnen bij het Nieuw Utrechts Dagblad de journalistiek is ingegaan. ..Omdat een heleboel maatschappelijke verschijnselen me heftig interesseren en om zelf op on derzoek uit te gaan. Dat kun je in een gesprek met de buurman doen. maar dat kun je ook in een medium naar buiten brengen. Ik vind dat je als democraat en als journalist de plicht hebt om bepaalde zaken die dat door de gecompliceerdheid niet zijn, dui delijk moet maken aan de mensen." Hij geeft als voorbeeld de Europese verkiezingen. Aan de mensen wordt gevraagd naar de stembus te gaan. Wij hebben dan de plicht om te vra gen waarvoor, wat kan het Europees parlement voor je doen. Geen mening opdringen, maar ondoorzichtige bal lonnen doorprikken." De vraag: vind je de EG belangrijk? kan De Ronde alleen maar bevesti gend beantwoorden. „Een heleboel zaken, waarmee ik bij het journaal bezig ben geweest, komen in Brussel terecht. En hoewel de mensen weinig afweten van Brussel, maakt wat daar wordt besloten een deel uit van hun leven. Als de Raad van ministers de boeren confronteert met prijsvoor stellen. dan komt daar weer uit voort wat wij voor de melk moeten betalen en dat heeft weer te maken met de loononderhandelingen, om de cirkel rond te maken." Omdat Brussel vaak erg ondoorzich tig is. ondanks de democratie, is het een dankbare taak voor een journa list om actief te zijn. Als eei sing uitblijft omdat een zaa® papierwinkel van Brussel blf ken, is dat braak terrein voi Maar het zal wel een stuk m< zijn en minder concreet, dan dagelijks in Nederland op krijgt". „Wat ik voor mezelf zou willei op grond van de nogal abstra kiezingsprogramma's is. wat ropees parlement echt denkt doen aan Europese problem* brengt het er de komende v van terecht? Als we naar eef: nigd Europa toe willen en ik^J dat weinig mensen dat niet ec den willen, omdat het de kj spanningen tussen landen dert dan dient dat gevi| worden." door André Rutten AMSTERDAM In de kleine zaal van Mickery is tot en met 18 maart een one woman show die te zien van Laura Gilbert, een bekend gezicht al sinds de eerste periode van Mickery, in 1977 oprichtster van een nieuwe groep The Jail Warehouse Company het Gevangenis-Pakhuis Gezelschap. De show ln Mickery speelt zij op haar eentje achter de schermen geassis teerd door Derek Wilson. De bena ming „show" voor deze produktle is voor een Nederlands publiek mis schien verwarrend, evenals de titel „Bits of Louisa-Jane Plampln" stukjes van Louise Jane Plampln. Wie heet zo? De vrouw, die Laura OUbert speelt, of de grootmoeder, die ZIJ zich herinnert, en in wie zij zich langer hoe meer Inleeft? Mogelijk he ten grootmoeder en kleindochter het zelfde Maar haar herinnering gaat ook terug naar een Ierse bloemen- koopmon, tevens dranksmokkelaar. Dion Obanlon. die in 1926 door de mannen van Al Capone ls vermoord op het ogenblik dat hij hen de hand toestak omdat hij dacht dat zij een grote bestelling bloemen kwamen op halen. De handdruk-moord Mis schien was dat haar grootvader ik heb het niet precies kunnen volgen. De werkwijze van de groep ls. dat er wordt gepraat over het wat van een voorstelling, en dat daarvoor een „en vironment" wordt ontworpen, een af gebakende. Ingevulde omgeving. Dat laatste ls voor deze voorstelling een tamelijk chaotisch Ingevulde speel ruimte. waarvan telkens onderdelen uitgelicht worden. Het begint in een hoekje, waar een klein zitje is als in een restaurant De vrouw zit daar ln onderjurk, schenkt twee glazen tn. steekt een sigaret op. vla een bandje verklaart een vrouwenstem lets over haar gemoedstoestand. Wat later zie Je haar als verkoopster ln een bloe- menzaak liefkozend met bloemen en Speciaal vandaag Gregory Peck speelt in de film The Bravados de rol van Jim Douglas die de aanran ders van sijn vrouw wil zien hangen. Ned. I I 19.25 Van de serie Lillie wordt de laatste aflevering uitge zonden. Ned. 2 21.40 NOS-Tribune gaat over het functioneren van medische tuchtcolleges. Ned. 1 22.20 Onderwerpen in Televizier Magazine: De reis van presi dent Carter naar Egypte en Israel, een rapport over Mon goolse kinderen en een gouden boek voor Toon Hermans Ned. 2 22.35 Een film over de behandeling van ex-psychiatrische patiën ten wordt in Spielraum ge volgd door een discussie. Duitsl. 2 22.05 Trouw aan de ander is het onderwerp in de Bij de Tijd- serie over relaties. Hilv. I 21.40 Het Horace Silver Kwintet treedt op ln de Stadsgehoor zaal te Kampen. HUT. 322.02 planten bezig pljnkreetjes slakend als zij de stelen van tulpen Inkort, de bladeren van een plant strelend als zij die laat zien waar de mensen zit ten, die minder echt bestaan dan planten. Zij ls ook tn gevecht in de keuken, met broodroosters, waarin alle sneetjes verbranden, zij bakt een flensje, terwijl zij een sigaar rookt. Dan trekt zij een jurk aan en is bezig ln de kamer van haar grootmoeder, waar allerlei kleren rondslingeren, schoen, een parasol, een cello. Over een Japon trekt zij een zwarte Jurk aan. vertelt over haar herinneringen toen zij met broertjes en zusjes bij grootmoeder werd opgevoed, en daar komt ook de herinnering aan de dode. die schoongewassen werd en ln een met satijn bekleede kist gelegd, alles doet zij traag, nadenkend, ln herinne ringen opgaand. Wat ls dit allemaal, hoor Je de toeschouwers denken, en denk Je eigenlijk ook zelf. Geen ego trip a la Jasperina de Jong. Of toch. maar op een heel andere manier? Niets in deze voorstelling, behalve dan de voorwerpen erin. Is echt, eer der de verbeelding van een chaoti sche. paradoxale werkelijkheldsbele ving. OSLO (ANP) De Noorse componist Klaus Egge ls op 72-Jarige leeftijd overleden. Deze leerling van de Noor Farteln Valen werd vooral bekend door zijn vijf symfonieën, waarvan hij de derde schreef voor het Symfonie- Orkest van Louisville. Een vioolconcert van Egge beleefde ln 1954 zijn première op een wereld muziekfestival in Jeruzalem. Voorts componeerde hij concerten voor pla no en violoncel Van 1945 tot 1972 was Egge voorzitter van de Noorse componistenvereni ging. Ook maakte hij deel uit van het presidium van de „International Mu sic Council" Bemiddelingspoging toneelgroep mislukt AMSTERDAM De bemidde lingspoging. die de Vereniging van Nederlandse Toneelgezelschappen (VNT) aan het opzetten was om een oplossing te vinden voor het conflict tussen bestuur en spelers van de Noorder Compagnie, is mislukt. De VNT. waarin de directies van de ge zelschappen vertegenwoordigd zijn. wilde een commissie van wijze lieden Instellen, wier uitspraak voor belde partijen bindend zou zijn. Daar wa ren drie voorwaarden aan verbonden, waarvan de Kunstenaarsorganisatie van de NW (KONVV) er éen onaan vaardbaar vindt en dus heeft afge wezen. De acteurs-CAO bevat de bepaling, dat ontslagaanvragen op 1 maart bij de directeur van het Gewestelijk Ar beidsbureau binnen moeten zijn. Het ontslag kan dan op 1 mei ingaan. De NVT wilde die beide data voor dit geval met één maand verschuiven. De KONW vindt dat onaanvaard baar. omdat dan het ontslag nog drei gend op de achtergrond aanwezig blijft door Ber Huising AMSTERDAM Dinsdagavond hebben wij in Amstei' Tingel Tangel kennis gemaakt met Kabaret Inkeep. Dat!3 een gedrukt programma met een rouwrand en het hee^l ook „Zand Er Over". Hoewel crematie ook van harte aanbevolen als afsluiting van zelfmoorden naar keuze. Laura Gilbert bezig met haar bloemen ADVERTENTIE I.WÜBPWI pttpost Inkeep is uitvoerig met de dood in de weer. maar de drie vrouwen met haar pianist zijn veel te levenslustig om daar een dooie boel van te maken. Ze moesten, omdat het tegenwoordig mode is bij cabarets, een taboe heb ben om mee te sollen. En dan kun je met de dood en alles wat daarbij hoort een tijdje voort. Ze bieden ook blijmoedig trepanatie aan. een gaatje in je hoofd als uitlaat voor vele bezwaren. Zij bezingen wat ze haten (de pianist heeft bij herha ling iets tegen directietoiletten), ze laten nog altijd akelig Duitse toe standen niet met rust; ze vragen zich af of er socialisme in de hemel zou zijn. en denken van niet; ze hebben iets tegen reclame en stomme pop songs en lui die daar bij horen; ze voelen meer voor de onmondige klei ne man dan voor hen die hem nu regeren; en ze vragen zich zelfs af wat het cabaret nog moet nu daarin alles al gezegd is. Ze razen met z'n vieren door zo'n kleine veertig nummers aforismen en puntdichtjes meegeteld en doordat ze dat vlot en met plezier doen is dat avond zo om. fijn komisch. De pianist Andii een goede begeleider, krijgt h drie vrouwen nog wel eens a, heid voor een grappig terzij vier zijn voortdurend op het11 aan één stuk door druk bezi§ selend en vrolijk ook nog, o hun onderwerpen, en ze bli Tingel Tangel tot, en met. 17 Waar ze daarna weer zijn evenmin als waar zij daarvoo De regie (een heel simpele w opvallende kostuums en hu ken werkt Inkeep niet) werd door Piet Erkelens, en de werd geschreven, en verzori André en Stefanie. Ervaring Kabaret Inkeep was wel nieuw voor ons. maar is niet geheel nieuw meer. Er zit, aan de eenvoudige en doeltref fende wijze van brengen te zien, al een voldoende ervaring achter. De teksten, een lawine haast van allerlei kleine invallen, zijn nagenoeg allen geschreven door Frieda van Bentum, de drijvende kracht dus. al weet Lau ra Leermakers ook flink haar woordje te doen. En Stefanie Hooy, de beste zangeres van de groep, die ook wel eens aan de piano zit. doet af en toe door Ton Hydra In de historische serie „Van Makas sar naar Bovensmilde" neemt de IKON vanavond de draad op bij de opstand van Molukse KNIL-militai- ren ln 1950 De samenstellers van de documentaire gingen te rade bij de leider van de coup: Andi Abdoel Aziz. Een kordate kerel die in Ne derland deelnam aan het verzet te gen de Duitsers en zich na de bevrij ding direct meldde als oorlogsvrij williger voor het toenmalige Neder- lands-Indië Ondanks een schriftelijk vrijgeleide van de sultan van Djokja werd Andi Aziz na de opstand op last van Jakarta toch opgepakt en jarenlang gevangen gehouden. Velen dachten dat hij niet meer in leven was. maar Henk Biersteker en Aart Staartjes ontmoetten hem op een kade in Tandjong Priok Daar staat Andi Aziz even voortvarend als vroe ger aan het hoofd van een rederij, nog altijd omringd door zijn mak kers van „Tempo Doeloe". Deze overstap van het militaire be roep naar de scheepvaart is niet zo vreemd als wel lijkt. Aziz behoort tot het volk van de Buginezen. Met de Golf van Bone Celebes i als thuishaven, waren zij reeds in de oudheid de vrachtvaarders van het eilandenrijk. Zijn gezag, toen en nu. kan gedeeltelijk worden verklaard uit het feit dat Buginezen een stren ge standenhiërarchie kennen. In hem zagen de Ambonnezen in Ma kassar de man die leiding zou kun nen geven aan de poging om te verhinderen dat het uit Jakarta af komstige guerrilla-bataljon Worong aan land zou komen. Aziz vertelt aan Biersteker dat er achter zijn rebellie geen Nederlanders zaten, zoals destijds door Indonesiërs werd gedacht. Hij was ervan over tuigd dat het thuisvarende bataljon de deelstaat Oost-Indonesië wilde opdoeken. De film maakt de achter gronden daarvan duidelijk Andi Aziz en zijn compagnie waren reeds door overste Mokoginta ingelijfd in de APRIS (Angkatan Perang Repu- blik Indonesia Serikat). de strijd krachten dus van de toen nog Vere nigde Staten van Indonesië Achter de coup leefde de angst voor het liquideren van de deelstaat OosMndoneslë en het onderhorig worden aan Java. Een vrije staat leek daarom de beste oplossing. Toen Aziz dit idee opgaf en met zijn vrijgeleide naar Jakarta wilde ver trekken. zei Soumokil bij het af scheid: „Andi. jij hangt!" Soumokil zelf riskeerde een arresta tie niet en week uit naar het eiland Ambon, waar hij voorbereidingen ging treffen voor een vrije Republik Malüku Selatan. Andi Azlz zegt tij dens zijn aanwezigheid In Makassar nooit over een RMS te hebben ge hoord. Zijn mannen waren niet RMS-gezind maar raakten verbol gen omdat zij geen toestemming kregen voor demobilisatie in het stamland. Ook deze ontwikkeling wordt in de film op de voet gevolgd. Je vraagt je nu af wat er zou zijn gebeurd als vanuit Jakarta niet zou zijn gedreigd met een inval door een troepenmacht van 15.000 man sterk. Iedereen kon toen weten dat je Ambonnezen nooit moet benade ren met dreigementen. Op een soort ultimatum van de commissie Lei- mena reageerden zij dan ook met de kreet dat ze nog niet voor 500.000 man zouden wijken. Kijkers met grote belangstelling voor het onderwerp zullen het be treuren dat de informatie over een gecompliceerde historie moet wor den opgediend in wekelijkse porties van een half uur. Henk Biersteker verzucht: „Het is een ramp dat je als IKON niet een hele avond kunt gebruiken". Dan wordt immers al les veel overzichtelijker. Er is nog een verzuchting, die echter eveneens bij andere omroepen wordt geslaakt. Na elke uitzending over het recente verleden komen uit i het publiek inlichtingen en oogge- tuigenrelazen los, die de program mamakers dolgraag eerder in han den hadden willen hebben. Achter af reagerende mensen blijken bo vendien vaak te verwachten dat hun informatie nog door de betrok ken omroepen zal worden verwerkt. Dit kan niet. Dergelijke program ma's vergen een zeer lange tijd van voorbereiding. Ook het produktie- proces is tijdrovend. Als met de uitzending van een serie wordt be gonnen. liggen de volgende afleve ringen al vast. Programmamakers komen er zel den toe. vooraf de medewerking van kijkers en luisteraars te vragen. Wel begrijpelijk, want het kan verkeerd worden uitgelegd en zij kunnen ver wachtingen wekken die niet te ver wezenlijken zijn. Een idee ls mis schien om een korte studiodiscussie te organiseren over een onderwerp dat men wil gaan uitspitten. Zonder het plan zelf aan de grote klok te hangen, kunnen er toch waardevol le tips binnenkomen. Zo zouden ook programma-ideeën kunnen ont staan uit de reacties op de thans lopende IKON-reeks, van Neder landse oud-militairen die destijds naar Indonesië werden gezonden en daar opdrachten moesten uitvoeren waarmee zij nu problemen hebben. BUSSUM (ANP) Het bestif de Stichting Ons Leekenspel sK augustus 1981 haar instituutw pressie in Bussum. De part-ti leiding van docenten draraf vorming werd ai in 1977 onr van de Amsterdamse theatej k De tweejarige cursussen vod krachten en welzijnswerkers r op te bestaan. Het bestuur hj meegedeeld. Het stelt vast opgebouwde kennis en vaardi| die het instituut voor expressii rende jaren heeft opgebouwd! ren gaat. Velen in het onderi welzijnswerk verliezen rtu eeif lijkheid om zich te vormen" bekwamen. Ons Leekenspel begon in 1934 verbreiding van wat nu dram vorming genoemd wordt. I startte de Stichting onder mei jarige kadercursussen voo krachten en welzijnswerker danks het succes van de cursi er volgens CRM geen geld v< breiding beschikbaar. Het ach rigens alle vormen van na- en 1 ling de taak van dagopleiding bestuur van Ons Leekenspel zl kans zonder overheidssubsic werk voort te zetten. Veel succes in Hong Kong voor Rotterdams Orkes ROTTERDAM Het optred het Rotterdams Philharmonii kest tijdens het Arts Festival i Kong is volgens de leiding een hoord" succes geworden. Het staat vrijwel vast dat hel binnen enkele jaren opnieuw den uitgenodigd om in Hon concerten te geven. Dat is in jaar van het bestaan van het nog niet eerder voorgekomen het orkest vanuit het verre Inmiddels ls het gezelschap ix aangekomen, waar de tweed van het tournee plaatsvindt. I Zowel de pers als het publiek i Kong toonden groot enthoi voor de tien concerten van h terdams orkest De dirigenten Waart en David Zinman on een langdurig applaus van de kochte zalen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 4