ïritiek op proef met beroepsonderwijs
'Informatie helpt chronische patiënten'
Banken spiegelen
te lage rente voor
500r
Topman geschorst bij
Ogem-Nederhorst Bouw
>9RKE
opnieuw een
n Gogh
ïschadigd
Wegenwacht
ïelpt jaarlijks
ïalf miljoen
Nederlanders
itssecretaris tornt aan afspraken'
De authentieke
Austin Reed Trench Coat.
Voor de authentieke
Engelse prijs:
69,- ofwel
f298,-*)
'Eigen Huis' maakt
hypotheken doorzichtig
Vandaag debat
over zaak-Luns
EDUARD PELGER
SER verdeeld over
beloning bedrijven
^[lOgdLhö
Blinde ontwerpt gedenkpenning koningin Juliana
Actie voor behoud luciferfabriek
Psychiater op internationaal symposium over revalidatie:
Beleidsteam
in Groningen
naar huis
Rita
NDERDAG 8 MAART 1979
BINNENLAND
TROUW/KWARTET
Van onze automedewerker
AMSTERDAM - Een half miljoen
Nederlanders roepen jaarlijks de
hulp in van de wegenwacht; vier
honderdduizend auto's per jaar ko
men met storingen bij het garage
bedrijf. Vooral de elektrische instal
latie van de auto's geeft zorgen,
maar ook het brandstofsysteem
faalt vak. In tienduizend gevallen
per jaar doen zich ook ernstige
problemen met remmen voor. Dit
constateerde de heer M J Lem-
ckert. chef van de expertisedienst
van de ANWB.
Samen bijna een miljoen probleem
gevallen. die zich concentreren op
oudere auto's, aldus de heer Lemc-
kert. Op de persconferentie ter gele
genheid van de eind maart te hou
den tentoonstelling „autovak" zei
hij ook dat de klachten over roest
sterk uiteenlopen per automerk
Voor de toekomst verwacht de heer
Lemckert dat de eisen inzake de
betrouwbaarheid van auto's ver
scherpt zullen worden. ..Het begrip
produkt-aansprakelijkheid zal alge
meen geaccepteerd worden Maar
vooralsnog zie ik niet dat er binnen
de eerstkomende jaren een wezen
lijke wijziging zal optreden in de
bewijsvoering; deze zal voorlopig
nog wel blijven op het vlak van
..Wie eist. bewijst", aldus de ANWB-
woordvoerder. Hij meent dat de au
togebruikers zich nog meer dan nu
reeds het geval is. zullen aansluiten
bij belangbehartigende verenigin
gen om acties te voeren.
ADVERTENTIE
onze Haagse redactie
HAAG De onderwijs- en vormingswerkorganisaties zijn lichtelijk verbijsterd over de
;ne waarop staatssecretaris De Jong (onderwijs) het nieuwe beroepsonderwijs voor zestien-
'jachttien-jarigen wil gaan opzetten. Volgens de organisaties tornt de staatssecretaris aan
afspraken die hierover zijn gemaakt met de betrokkenen en met de Tweede Kamer.
;ou blijken uit een ontwerp alge-
maatregel van bestuur, waarin
ong de proefprojecten nieuw be-
,0| ionderwijs voor zestien- tot ach-
jarigen voorlopig heeft geregeld,
ens de organisaties wijkt dit ont-
e- op een aantal belangrijke pun-
f van wat De Jong vorig jaar aan
leJien te berde heeft gebracht in
ptltie en vervolgens in een inten-
je rklaring.
Btgenoemde verklaring werd na
ïkfcerige discussie door de Tweede
enter aanvaard als een soort stu-
ot element voor het verdere beleid.
Sr blijkens het ontwerp algemene
h( regel van bestuur heeft de
ssecretaris zich daar niets van
fni strokken. aldus de organisaties.
ÏU
irspronkelijke opzet was om per
og mstus dit jaar dergelijke proef-
ejfeten nieuw beroepsonderwijs op
zetten. Dit ter vervanging van het
ge stelsel, waarbij werkende
an ren een oi meer dagen per week
A
onderwijs en vorming kunnen krijgen
aan een vormingscentrum, een
streekschool of in het leerlingwezen
(beroepsgerichte opleidingen). Het
bestaande systeem functioneert vol
gens de staatssecretaris onvoldoen
de. Bovendien vallen in het dagon
derwijs veel leerlingen van zestien
jaar en ouder uit de boot omdat ze bij
doorstroming naar een middelbare
beroepsopleiding vaak niet voldoen
aan de toelatingsnormen. Daar komt
nog bij dat een aantal van hen niet
gebaat is bij het traditionele onder
wijs (klassensysteem, werken op één
niveau e.d.). maar juist een meer indi
viduele benadering nodig heeft.
Geen drempels
Daarom kwam staatssecretaris De
Jong met plannen om een nieuwe
vorm van beroepsonderwijs op te zet
ten. Het zou om één voorziening gaan
met een beroepsgerichte, oriënteren
de en schakelende fase. Geen drem
pels voor de al of niet gediplomeer
de leerling die tot de nieuwe vorm
van beroepsonderwijs toegelaten zou
willen worden. En tal van mogelijkhe
den om voor een bepaald vak of vak
ken te worden opgeleid, aldus de
plannen.
De bedoeling was en is nog steeds
dat de proefprojecten zouden wor
den aangehaakt bij het middelbaar
onderwijs, beroepsbegeleidend on
derwijs (streekscholen) en vormings
centra alsmede bij het lager beroeps
onderwijs.
Inmiddels heeft het ontwerp algeme
ne maatregel van bestuur, waarin de
plannen tot in detail zijn uitgewerkt,
de betrokken onderwijsvakorganisa
ties en de landelijke organisatie vor
mingswerk werkende jongeren
(LOVWJ) met stomheid geslagen.
Volgens H. Gunneman, vice-voorzit-
ter vau de protestants-christelijke
onderwijsvakorganisatie (PCOi,
wijkt dit ontwerp onder meer van de
oorspronkelijke plannen af op het
punt van het eindniveau. „In de in
tentieverklaring stond dat er zou wor
den opgeleid tot het niveau van be
ginnend beroepsbeoefenaar, maar
dat er ook vele andere mogelijkheden
waren, uitgedrukt in certificaten. In
het ontwerp dat nu is uitgebracht,
wordt er uitgegaan van een minimaal
eindniveau van aankomend vakman.
Dat betekent dat leerlingen die altijd
individueel onderwijs hebben gehad,
anderstalligen en dergelijke, die het
juist zouden moeten hebben van de
verschillende mogelijkheden en certi
ficaten. uit de boot vallen."
Scheiding
Een ander punt van kritiek is volgens
Gunneman dat er in de intentiever
klaring gesproken wordt van één
voorziening, terwijl in het ontwerp
algemene maatregel van bestuur een
scheiding is aangebracht tussen ener
zijds beroepsopleidingen en aan de
andere kant oriënterende en onder
steunende programma's. De nood
zaak van samenhang is nergens terug
te vinden, aldus Gunneman Er wordt
gewoon vastgehouden aan het tradi
tionele systeem van voortgezet on
derwijs en dat is uit den boze, vindt
de PCO-bestuurder
Hij wijst er verder op dat er blijkens
het ontwerp ook is getornd aan de
gemiddelde groepsgrootte bij de
nieuwe opleiding. Indertijd werd via
een motie in de Tweede Kamer vast
gesteld dat de groepen gemiddeld
vijftien leerlingen moesten omvatten
Nu blijkt er te zijn uitgegaan van
zeventien (in het allergunstigste ge
val) tot twintig leerlingen. Volgens
PCO-bestuurder L. ter Haar komt
daar nog bij dat in het ontwerp de
rechtspositie van de leerkrachten
niet is geregeld.
Volgens Gunneman hebben de orga
nisaties gesteld dat er in elk geval
uiterlijk 1 april plaatsen moeten zijn
toegewezen waar de proefprojecten
gaan draaien. Hij vreest dat de
staatssecretaris nu in geweldige tijd
nood zal komen „Volgende week
hebben we weer overleg hierover in
de centrale commissie voor
onderwijsoverleg. En als hij dan niet
komt met een nota van wijzigingen
grote wijzigingen dan trekken wij
onze handen er vanaf."
Hoe dat kan. een to bescheiden
prijs voor een /o beroemde jas?
(Epauletten, ceintuur,
steektakken. ruime kraag,
revers, 'n legendarische
stof-kualiteit.) Dat kan. omdat
onte connecties met de
Britse textlel-top teer
nauw zijn. Zo nauw. dat
niemand ons dat hier kan
nazeggen.
De voordelen
komen u toe.
SRDAM (ANP) Voor de
maal binnen een jaar is in het
nuseum Vincent- van Gogh in
erdam een kunstwerk van Van
i beschadigd. Het is het schilde-
be Aardappeleters", waarop gis-
ddag met een huissleutel een
ongeveer twintig centimeter
emaakt. De vermoedelijke da-
^le 33-jarige Amsterdamse kun-
M.R., is aangehouden. Hij is
de politie ook degene, die op
)ril vorig jaar in hetzelfde mu-
een zelfportret van Van Gogh
ten mes ernstig beschadigd.
I
T tas bevindt zich in de linker
k van het 82 bij 114 centi-
nefcf metende schilderij, dat Van
in september/oktober 1885 in
faenense periode maakte. Vol-
een woordvoerder van het mu-
kon een van de suppoosten
snel ingrijpen verdere beschadi-
Ktn voorkomen. De restauratie zal
I.|oedelijk geen problemen opleve-
ir gaat wel enige tijd vergen,
de woordvoerder.
ichte R werd in september vorig
>ij Kan rechtsvervolging ontslagen
ïndt hij naar het oordeel van de
jank tijdens zijn daad niet toe-
ingsvatbaar was. De officier
ustitie had terbeschikkingstel-
an de regering geëist. Destijds
larde verdachte bij de rechter-
lissaris: „Ik heb het zelfportret
S. Jan Gogh vernield omdat ik door
it vernietigd ben." Hij beging
ezfljaar zijn daad nadat het crisis-
Tafim van het Wilhelmina gasthuis
eigerd hem op te nemen, zo-
voorgaande jaren een paar keer
gebeurd
ir.
se^e weken voor de beschadiging
et zelfportret, had op 5 april in
edelijk Museum in Amsterdam
(an Goghs „La Berceuse" het
:n ontgelden. De dader, een col
van R. bewerkte dit schilderij
en hobbymes. Hij werd tot tien
den voorwaardelijke gevange-
af veroordeeld.
er
Van een onzer verslaggevers
AMERSFOORT Alle banken spiegelen, aldus de Vereni
ging Eigen Huis in Amersfoort, te lage hypotheekrente-per
centages voor. Daarom gaat deze consumentenorganisatie
met ingang van vandaag, naast de door de banken opgegeven
percentages voortaan de rente vermelden die de consument in
werkelijkheid op jaarbasis moet betalen.
PvdA-fractieleider Den Uyl
(rechts), die gisteren in de
Tweede Kamer een debat
heeft aangevraagd over de
zaak-Luns, in gesprek met de
liberale fractieleider Riet
kerk.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De Tweede Kamer zal
zich vandaag, na het vragenuurtje,
bezighouden met de zaak-Luns. Aan
de orde komt de brief van premier
Van Agt, waarin het standpunt van
de regering over het NSB-lidmaat-
schap van mr. Luns van 1933 tot 1936
wordt verkondigd. Het Kamderdebat
is gevraagd door PvdA-fractieleider
Den Uyl. die ondermeer de rol van het
kabinet in deze zaak opgehelderd wil
zien.
Een woordvoerder van de Navo in
Brussel heeft gisteren bekendge
maakt dat Luns niet van plan is het
debat bij te wonen. „Hij blijft bij wat
hij gezegd heeft en wil daar niets aan
toevoegen", aldus de woordvoerder.
Mr. Luns houdt vol dat hij niet zelf lid
is geworden van de NSB, maar zonder
dat hij dit wist mogelijk door een van
zijn broers als lid is opgegeven
Oud-mirilster E. N. van Kleffens van
buitenlandse zaken heeft het Alge
meen Dagblad gezegd, dat Luns in
1938 niet in aanmerking zou zijn ge
komen voor een loopbaan bij de bui
tenlandse dienst als een lidmaat
schap van de NSB tussen 1933 en
1936 toen bekend was geweest. Hij
benadrukte dat de Centrale Inlichtin
gendienst destijds nooit een rapport
over Luhs heeft uitgebracht Het
komt de oud-minister, die als hoofd
van de afdeling diplomatieke zaken
tot 1939 de directe chef was van mr
Luns. „erg onwaarschijnlijk" voor
dat Luns lid van de NSB is geweest.
In de vorin van kwaliteit,
afwerking, snit en... prijs.
Wat de Trench Coat
betreft, 't is een uniek
aanbod en de
voorraad is beperkt.
Stel uw komst dus
niet te lang uit.
Voor de rekenaars
onder u; 't fractionele
verschil zit 'm in
de BTW.
Nimmer 't zelfde, altijd zichzelf.
DenHadg Hoogstraat 16 tel. 070-46 97 OU
Rotterdam Coolsingel97 tel. 010-1390 75
Amsterdam Kalverstraat 71 tel. 020-2352 57
Onder meer door meningsverschil met Boersma
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM Ir. F. Sonneveld, per 1 oktober benoemd in
het bestuur van Nederhorst Bouw is enkele dagen geleden uit
zijn functies ontheven. Volgens OGEM heeft hij de belangen
van het concern geschaad door een meningsverschil met
mededirecteur J. Boersma over de oplossing van de OGEM-,
Nederhorstkwestie.
Sonneveld zou. aldus OGEM. ook de
positie van de na hem benoemde
Boersma in het bestuur niet erkend
hebben en niet in staat zijn geweest
de eenheid binnen de bouwdivisie tot
stand te brengen. Zoals bekend is de
fusie OGEM-Nederhorst Bouw intus
sen van de baan. De heer Sonneveld
was voor zijn benoeming bij OGEM
voorzitter van de raad van bestuur
van de Heidemaatschappij.
Sonneveld spreekt zelf niet over ont
slag maar over „schorsing" Hij vindt
de gronden voor die schorsing nogal
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG De Sociaal Economi
sche Raad-(SER) is verdeeld over de
„beloning" van bedrijven, die milieu
vriendelijke of energie-besparende
investeringen doen. Een deel van de
SER vindt de wet investeringsreke
ning (WIR) niet geschikt voor specia
le premies, zoals het kabinet die voor
ogen heeft. De WIR zit in het keurslijf
van de belastingwetgeving, en dat
maakt het zeer moeilijk om echt de
effecten van een investering te me
ten. aldus deze SER-leden. Zij vinden
het op zichzelf wel een goed idee om
milieu- en energieinvesteringen aan
te moedigen.
De SER meent, in een voorlopig ad
vies. dat bedrijven die overschakelen
van gas of olie op kolen, recht hebben
op twee premies. In de eerste plaats
een energiepremie, omdat Zij de
gangbare energiebronnen vervangen
door een andere, namelijk kolen. Die
bedrijven zullen echter in vele geval
len aanvullende investeringen moe
ten doen, willen zij aan de milieueisen
voldoen. Voor die extra investeringen
zou de overheid een milieutoeslag be
schikbaar moeten stellen, aldus de
SER
Een milieutoeslag in de WIR zal ove
rigens maar een korte levensduur
hebben, zo blijkt uit het SER-stuk.
Zo'n toeslag stuit op bezwaren bij de
Europese commissie, het dagelijks
bestuur van de EG. Alleen investerin
gen die voor 1 januari 1981 worden
gedaan, komen in aanmerking voor
een milieupremie. De SER vindt, dat
daarom haast gemaakt moet worden
met een milieutoeslag in de wet in
vesteringsrekening.
ADVERTENTIE
(de ri^stige
stranden
van Nrd
Griekenland)
'ettelijks per rechtstreekse charter,
m apriw/mtoktober
otef /bungalows
ierakina Beach
De verschillen blijken aanzienlijk te
zijn. Het verschil tussen de een en de
ander, die met een opgave van 9 pro
cent rente de indruk wekken even
duur te zijn. kan oplopen tot 0.6 pro
cent. Bij de goedkoopste bank is de
rente in werkelijkheid geen 9 maar 9.3
procent; bij de duurste zelfs 9.9
procent.
Bij de keus van een hypotheek speelt
de prijs de rente een belangrijke
rol De percentages die de banken
geven, zijn echter niet onderling ver
gelijkbaar Dat komt. omdat de ban
ken bij de bepaling van de rentever
goeding verschillende methodes ge
bruiken. terwijl vaak ook nog de af-
sluitprovisie direct wordt inge
houden.
Om tegemoet te komen aan de wen
sen op dit punt heeft het Bouwfonds
Nederlandse Gemeenten gisteren
besloten, voortaan niet alleen meer
het nominale, maar ook het effectieve
rentepercentage in publikaties te ver
melden
Hiermee zit het Bouwfonds op de lijn
van de Vereniging Eigen Huis.
Meer nieuws en het hypotheekover
zicht staan op de pagina Economie.
ASSEN (ANP) Een blinde munten-
verzamelaar uit Assen, de heer J. F J.
van Koningsbruggen. heeft ter gele
genheid van de zeventigste verjaar
dag van koningin Juliana een ge
denkpenning ontworpen. De penning
lijkt op het oude vijf-guldenmunt
stuk. Er worden 3000 gouden en
10.000 zilver-nikkelen exemplaren
van gemaakt. Volgens Van Konings
bruggen heeft de Koningin haar toe
stemming gegeven voor deze actie.
de opbrengst wordt besteed aan een
goed doel. Van Koningsbruggen zelf
denkt daarbij aan het Koningin Juli-
anafonds en het Koningin Wilhelmi-
nafonds, maar hij wil in eerste instan
tie koningin Juliana zelf laten beslis
sen over de bestemming.
Op de ene kant van de penning van
Van Koningsbruggen staan beelte
nissen van koning Willem I en konin
gin Juliana, op de andere kant staat
het koninklijk wapen met het rand
schrift: de koningin der Nederlanden
1815-1979.
rrNnHnviTM tt; Q. «in j. werknemers acties voorbereiden ten-
hnn™ SKiiJ?elnde de Verenigde Hollandsche Lu-
n d w ciferfabrlek in Eindhoven open te
Het is de bedoeling dat een deel van de Bond Druk en Papier van het FNV houden. .Daarbij gaan we harde ac-
gaan samen met een comité van ties niet uit de weg
gezocht en voelt zich nogal geschokt
door de gang van zaken. Tijdens de
Nieuwjaarsreceptie was'de lucht nog
helder en een week later werd hij
benoemd tot president-directeur van
OGEM-Nederhorst Bouw. Na een pe
riode van stilte kwam de schorsing,
aldus Sonneveld, die zich een „weg
werpartikel" voelt.
Dat de eenheid in het bestuur niet tot
stand kon komen, wijt de geschorste
directeur ook aan oen gebrek aan
begeleiding van uit de OGEM-top
„Toen ik kwam, was de directie al
geen eenheid". Een ander punt was
dat het bestuur van de ..bouwpoot'
niet veel zag in de gedeeltelijke ver
antwoordelijkheid van de staal in
OGEM-Nederhorst Bouw De leiding
van de bouwgroep wilde de staat ver
vangen door een andere partner, zo
zei Sonneveld
Meer nieuws over OGEM elders in
deze krant
GRONINGEN (ANPl Het beleids
team in het Groningse Westerkwar
tier, dat zich bezig hield met de coör
dinatie van de strijd tegen de water
overlast is gisteren opgeheven De
zestig militairen, die waren ingezet,
zijn teruggetrokken De dijkbewa
king zal voorlopig blijven Het water
in de zwaa- getroffen polder De Tol-
berter Petten is gedaald Het water
begint terug te lopen in vaarten, ka
nalen en sloten
De afsluitdijk, die gistermorgen
vroeg door kruiend ijs gedeeltelijk
gestremd was. was omstreeks half elf
berijdbaar
UTRECHT (ANP) Wie een chronische ziekte heeft, moet duidelijke
antwoorden krijgen op zijn vragen. Ontwijken en vaag doen. wekt het idee
dat er iets geheim gehouden wordt. Zo kan een hernia-patiënt gaan denken
dat hij kanker heeft, zei de Finse psychiater Kallé op een internationaal
symposium over revalidatie, gisteren in Utrecht.
prettiger vakantie
Postbus 365.
7500 AJ Enschede
Hij sprak over „Depressieve
en andere psychiatrische
complicaties" De meest voor
komende reactie op een ern
stige ziekte is ongerustheid of
angst. Vertellen wat er man
keert en wat de gevolgen
(kunnen) zijn. heltp volgens
Kallé bij die ongerustheid het
beste Sommige patiënten
zijn zo bang dat ze hun ziekte
of de ernst ervan niet onder
ogen willen zien. Anderen
worden boos, vijandig of de
pressief
Volgens de Brit Atche kunnen
psychologische complicaties
het herstel vertragen en de
aanpassing aan beperkingen
en ongemakken belemmeren
Ook hij wees op het belang
van feitelijke en begrijpelijke
informatie over aard, oorza
ken en gevolgen van een ziek
te. En het behandelingsteam
moet de patiënt de kans ge
ven om zijn of haar emoties te
uiten. Van uitzonderlijk be
lang noemde Atche samen
werking op gelijke voet met
de patiënt Die wordt zo me
deverantwoordelijk voor de
behandeling en dat vergroot
zelfvertrouwen en zelfrespect.
Niet te vatten
De Westduitser Jochheim had
het over problemen om het
resultaat van revalidatie te
meten. De menselijke factor
die daarbij een rol speelt, is
haast niet te vatten. Sommige
mensen willen zo graag weer
aan het werk dat ze zelfs tegen
medisch advies in op eigen
houtje hun revalidatie ter
hand nemen. Anderen zijn al
lang tevreden met een redelij
ke uitkering of pensioen
In een bijzondere conflictsitu
atie kunnen gastarbeiders ko
men die zo snel mogelijk naar
hun land terug willen maar
die hun uitkering of invalidi
teitspensioen nodig hebben
om thuis te kuhnen leven.
Ook de hulpverleners krijgen
het dan moeilijk, aldus Joch
heim. Aan de ene kant verte
genwoordigen ze de overheid,
de wetten en de regels in hun
land. aan de andere kant kun
nen ze vaak best meevoelen
met hun patiënten
Bij het opzetten van een reva-
.lidatieprogramma moeten ze
niet alleen rekening houden
met de kans op werk voor hun
patiënt die naar gelang de
tijden en omstandigheden
sterk kan verschillen maar
met een reeks van persoonlij
ke factoren Het plan moet
door alle betrokkenen worden
aanvaard, en daarvoor heb
ben de cliënt, zijn gezin en zijn
sociale omgeving een zekere
„aanpassingstijd" nodig
Vijf procent van de volwassen
Nederlanders is onder behan
deling voor een of andere
vorm van reumatiek of artri-
tus. aldus De Blécourt uit
Groningen. Een vroege diag
nose. die het mogelijk maakt
een „totaalplan" op te stellen
voor behandeling en individu
ele hulp1, noemde hij van het
grootste belang Een daarop
gerichte aanpak verlaagde in
Groningen de gemiddelde
leeftijd van nieuwe reuma-pa
tiënten op de universiteitskli
niek de afgelopen 25 jaar van
54 tot 40 Jaar De periode dat
ze op dat moment al aan de
ziekte leden, werd van vier
naar anderhalf jaar terugge
drongen En nog maar vijf
procent van hen wordt totaal
invalide; dat was vroeger vij
fentwintig procent Dat de be
haalde winst reeei is blijkt uit
de gelijktijdige daling van het
aantal patiënten dat in een
kliniek moest worden opgeno
men met zestig procent.
„Ik heb de wielen, er afgehaald om
eeii wagentje van te maken."
