Wie goed doet niet
steeds goed ontmoet
3 W
Hervormde uitspraak op komst
over bezit van kernwapens
Minister Scholten
wijst schets af
Geloofsvervolging in Roemenië
WK
Trouw
Synode herinnert aan
haar abortus-rapport
Hoe blank en zwart toch apart leven (2)
VANDAAG
VOORBIJGANGER
Conferenties
Oost-Europa
nerveus
over paus
WOENSDAG 7 MAART 1979
KERK
TROUW/KWARTET
door Aldert Schipper
..Toen Clarence en ik hier kwamen, wilden wij leven naar Christus' bergrede. We zouden tonen
dat liefde sterker is dan haat en dat Christus' volgelingen alles moesten delen in een
gemeenschap van waardigheid en gerechtigheid." Aan het woord is de bejaarde mevrouw
Florence Jordan, de vrouw van de in 1969 gestorven oprichter van Koinonia, Clarence Jordan.
Na de start van Koinonia begonnen
Clarence en Florence Jordan met de
introductie in deze streek van het
kippenfokken. Voor de zwarte kinde
ren van de boertjes in de omtrek
hielden zij zondagsschool. In 1950 wa
ren er 14 volwassenen bij Koinonia
betrokken en drie jaar later 19 vol
wassenen en 22 kinderen
In 1948 kregen enkele leden van Koi
nonia last in hun kerk. de Rehoboth
Baptist Church in Amerlcus. omdat
zij zich uitspraken voor pacifisme en
voor integratie van blanke en zwarte
Amerikanen, Na twee jaar praten was
het geduld op en liet de kerk aan de
Kolnonla-mensen weten dat er niet
langer prijs gesteld werd op hun aan
wezigheid.
Verdwijn
In 1956 werden de gebouwen van Koi
nonia met een machinegeweer be
schoten. omdat Clarence Jordan een
zwarte jongen had geholpen, leerling
te worden van een handelsschool in
Atlanta, de hoofdstad van Georgia.
De Ku Klux KI an kwam met zeventig
auto's demonstreren onder het mot
to: „verdwijn uit Georgia". Een Jaar
later opnieuw geweld. Een werker
van Koinonia kreeg een pak slaag.
Een gebouw werd in brand gestoken.
Herhaaldelijk kregen de Koinonia-
mensen het advies „ons met rust te
laten". De blanke bevolking van
Oeorgla had bijna haar zin gekregen,
want in 1968 waren er nog maar twee
gezinnen in Koinonia over
Bloei
Toen arriveerde Millard Fuller, een
dynamische zakenman, die nog maar
nauwelijks vier jaar na zijn afstude
ren reeds miljonair was. Fuller gaf
zijn eerste miljoen weg en begon Koi
nonia te organiseren. Hij stichtte het
fonds voor menselijkheid, een kapi
taal waaruit Koinonia allerlei activi
teiten. die het nuttig vindt, subsidi
eert Het fonds wordt gevuld door de
winst, die Koinonia maakt. De uitke
ringen worden gedaan onder het mot
to: „de armen hebben geen liefdadig
heid maar kapitaal nodig en de rijken
hebben behoefte aan een verantwoor
de manier om van hun bezit af te
komen".
Koinonia is nu een welvarende ge
meenschap. met zo'n tweehonderd
mensen, die allemaal op een minimu
minkomen leven. Onder de Kolnonla-
partners zijn mensen met uiteenlo
pende opleidingen. Harold Nofzinger
is de pottenbakker. Hij is in 1973
gekomen, omdat hij zocht naar een
leven van eenvoud. „We stellen hier
als enige eis dat de mensen die hier
Koinonia heeft op zijn terrein een eigen kleuterschool.
wonende arme zwarte bevolking
gebouwd.
Harold Nofzinger vertelt dat Koino
nia op bijna alle punten een succes is
geworden. Op het gebied van de ge
meenschap zijn twee kleine dorpen
ontstaan, waar ook wel zwarte men
sen wonen, maar het is niet gelukt om
zwarten duurzaam in de kerngroep
van Koinonia te houden. Nofzinger
legt uit dat de zwarte Amerikanen
het niet konden volhouden, binnen
de eenvoudige levensstijl van Koino
nia. „Zij hebben zo'n achterstand in
te halen, dat zij willen consumeren.
En dat kan hier niet" Bovendien is er
volgens Nofzinger een te grote cultu
rele afstand. „Zij hebben nog niet
ontdekt, dat Je een vervuld leven kan
hebben, zonder de baas te zijn van
een groot bedrijf of een bloeiende
praktijk als arts, advocaat of domi
nee te hebben."
pi
Goede raad
komen een relatie met God hebben,
simpel willen leven en willen mee
doen aan het gemeenschapsleven."
Dat leven heeft twee middelpunten,
de dagelijkse gemeenschappelijke
maaltijd in een grote eetzaal en de
zondagse dienst, die elke keer door
een andere groep mensen wordt voor
bereid. Zo hebben we soms een tradi
tionele evangelical-kerkdienst. een
doopsgezinde liturgie of een eenvou
dige stille gebedsdienst zoals de Qua
kers hebben." vertelt Harold Nof
zinger.
Koinonia experimenteert op dit mo
ment op een voorzichtige manier met
bio-dynamische landbouwmethoden,
waar vrijwel alleen natuurlijke mest
en een minimum aan bestrijdings
middelen bij te pas komen. De boer
derij brengt Pecan-noten, pinda's,
mais, rogge en druiven voort. In een-
werkplaats maakt de pottenbakker
vazen.
Winst
Intussen zijn de moeilijkheden tus
sen de kerken in de buurt en de
christelijke gemeenschap opgelost.
Koinonia-leden gaan soms naar de
gewone kerkdiensten In Amerlcus of
Plains. Het landbouwgebied van Koi
nonia is uitgebreid tot ruim 1300 hec
tare en de gemeenschap maakt be
hoorlijk winst. Er zijn moderne land
bouwmachines aangeschaft, waaron
der een indrukwekkende irrigatie-
machine, die automatisch over het
land heen beweegt. In de zomer ko
men er tientallen vrijwilligers, die en
kele weken het leven van Koinonia
delen. Er is een kleuterschool en in
Americus heeft Koinonia bijna hon
derd goedkope huizen voor de daar
Hoewel Koinonia niet ver ligt van
New Communities, de bijna volledig
zwarte commune, is er nauwelijks
contact tussen de twee. Bij Koinonia
kun Je te horen krijgen dat het beheer
van New Communities niet zo best is.
„Die mensen hebben als prioriteit
hun land te houden. Ze hebben al hun
geld in land gestoken en zijn daarom
rijk in land, maar hebben te weinig
opbrengst Ze willen echter geen ad
vies van ons," vertelt Nofzinger.
De leider van New Communities, do
minee Sherrod, bevestigt dit laatste
in zijn algemeenheid. „We zijn het
zat, elke keer goede raad van blanken
te moeten krijgen. We willen nu op
eigen kracht voortbestaan of onder
gaan," aldus Sherrod.
Het eerste deel van deze reportage
stond in de krant van gisteren.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN De hervormde synode heeft gisteravond besloten in maart 1980 met een
uitspraak te komen over het bezit van kernwapens. In 1962 sprak de synode zich reeds uit
tegen het gebruik van zulke wapens. De synode heeft haar besluit genomen na een dag van
overleg. Gisterochtend kwam de synode bijeen in gesprekgroepen en zij sprak gistermiddag
verder plenair.
De UJdens deze vergadering gemaak
te opmerkingen worden door de raad
voor de zaken van overheid en sa
menleving gebundeld en uitgewerkt.
Het moderamen bespreekt het resul
taat vervolgens met de secUe kerk en
krijgsmacht en met de raad voor de
herderlijke zorg waarna de eindtekst
vastgesteld wordt, waarop de ge
meenten kunnen reageren Het to-
taalprodukt komt in de hervormde
synode die volgend Jaar maart verga
dert terug. Het debat In de synode
toonde onverwachte eenstemmig
heid. Een der synodeleden zei asm het
einde „De ernst van het stuk heeft
ons allen overtuigd."
Eenstemmigheid
Doorgaans staan In de synode links
en rechts trouwhartig tegenover el
kaar met tegenovergestelde menin
gen. Ditmaal was er evenwel een
stemmigheid over de grote ernst van
de situatie met de massavernieti
gingswapens. welke miljoenen men
sen gijzelen, leder synodelid vond dat
kerk in deze situatie moet spreken.
Wel meenden enkele synodeleden dat
het bijbels theologisch fundament
van de voorgelegde schets van de
raad voor zaken van overheid en sa
menleving moet worden versterkt
Ouderling J. Haeck uit Hoevelaken
betoonde zich zeer onder de indruk
van de situatie. Hij citeerde de Duitse
theoloog Helmuth Gollwltzer. die
heeft opgemerkt dat christenen zich
niet door massavernietigingswapens
moeten laten verdedigen
Haeck zei dat de kernwapens een
uiting vormen van een verciekte cul
tuur. die teveel gericht is op macht en
bezit HIJ beschreef de westerse we
reld als .innerlijk uitgehold" ..Als de
kernwapens dienen om de status quo
te handhaven dan Is dat zonde," al
dus Haeck. HIJ hield de synode even
wel voor dat „nee" tegen het bezit
van kernwapens het martelaarschap
en het lijden met zich mee brengt.
Haeck miste in het stuk een uitzicht
Hij had zich gestoten aan de wan
hoop die uit de analyse van de ROS
(raad voor overheid en samenleving)
sprak. Enkele synodeleden merkten
echter op dat voor de gelovige de
hoop door de wanhoop heenschijnt.
De Utrechtse hoogleraar dr. H. Jon
ker had gaarne gezien dat de schets
tot een schreeuw uit het kerkelijk
hart zou worden beperkt „We weten
te veel om nu te kunnen zwijgen
aldus Jonker. Hij merkte op dat de
situatie in werkelijkheid veel ernsti
ger is dan nog in de schets staat Hij
pleitte voor een korte harte kreet, sa
men met andere kerken en gericht
behalve aan de Nederlandse regering,
ook aan de Amerikaanse en Sowjet-
overheid.
Moet als uiterste consequentie van
het nee tegen het bezit van kernwa
pens ons land wellicht uit de NAVO
gaan? Ds C. B. Bot uit Eerbeek merk
te op dat hij best lid wilde zijn van de
NAVO zolang die ons verdedigt maar
niet van een NAVO die ons dreigt te
vernietigen.
DE DEFTIGE BANK
De laatste advertentie van een vai
onze Nederlandse banken,
namelijk die van de Banque de
Paris et des Pays-Bas (altijd al zo'n
deftige naam gevonden, hoewel:
Paris: la-la, wat doen ze daar
allemaal met je geld?) bracht me
op de gedachte. Echt
bankiersgewijs begint de
advertentie met een voor de
concurrenten (want hier kan men
niet meer van collega's spreken)
vernietigende stelling: Goede
bankiers zijn schaars, daarom
vindt u ons niet overal. Ziezo, die
kunnen ze in hun zak steken, daar
is geen Frans woord bij. De
advertentie eindigt, na de
opsomming van een aantal
faciliteiten „de la maison" („van
het huis") met de naam van de
bank en daaronder: Voor mensen
die beter weten. Waarmee dan ooi
weer de klanten van andere banke
't kunnen doen. Eerlijk gezegd vin^
ik zo'n advertentie kostelijk. Om
z'n door geen enkele
bescheidenheid geremde
protserigheid en tegelijk om de
humor die de opstellers erbij
gekend moeten hebben. Maar dan
word ik weer wat serieuzer, en zo
kwam ik erop: wat is er eigenlijk
tegen één grote bank? Voor mijn
part nog particulier, maar dan mefei
een scherpe, onpartijdige contróle
van de overheid. Ik denk datzoiet 11
voor iedereen beter zou zijn. Om t^1
beginnen zou de eindeloze rij
straatkantoren drastisch
verminderd kunnen worden en de
vrijkomende huizenweer kunnen
dienen tot woningen van mensen.
De straten zouden er
aantrekkelijker door worden. De
middenstand zou weer ruimte
krijgen. Ik denk ook dan alles veelfj
efficiënter zou kunnen gedaan
worden, de renten verhoogd en
minder jaloezie en
concurrentiestrijd en wakker
liggen en dergelijke dingen. Een
computer voor de jaarlijkse lintje
zou het geheel voor allen
bevredigend kunnen voltooien. Ei i
wat een invloed op de buitenlands
markt! Maar ja, u weet het, wat
weet zou zo'n man van banken!
Het nieuwe moderamen van de hervormde synode: van links naar rechts ds. C. B. Bot, ds. S.
Kooistra, dr. A. H. van den Heuvel, ds. G. Spilt (praes's), dr. R. J. Mooi en mevrouw G. A. Beroepinqswerk
Staal.
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Owecteur ing O Poslma
HOOFDKANTOOR
Postbus «59
1000 AW Amsterdam
lei 020-913456
iele» 13006
Pottg ro 66 00 00
Bark Ned CredielMr*
Rekenmgnr 23 00 12 574
Gemeentegiro Amsterdam
X11000
REG© ROTTEROAM/DORORECHT
Posttx-s 946
3000 AX Rotterdam
lei 010-115586(1
en bezorging)
tel 010-115588(i
lel I15700(i
advertenties)
REG© DEN HAAG/LE©EN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
lel 070-469445
Parkstraat 22
Oen Haag
REG© NOOAOrOOST-NEOCRCANO"
(uisluitend administratie)
Postbus 3
8000 AA Two*»
•ei 05200-17030
Melkmarkt 56
Z*rpne
Abonnementsprijzen
Per maand I 15 .90
Per kwartaal 47.70
Per halt |aai f 95.40
Per raar 186.60
(im adressen Boven)
Opgave f art* he Bef c Men 9-19 30 van
maandag t/m vr..o*g Op zondag van 16-
20 uur teief 020-913456
Opgave n,-advertenties tel
020-936868 ot sct*.ftefc|h aan Mirt-Adv
a'Oehng post&us 433
1000 AK AMSTEROAM
Adres vniz^mgen u-tsAatend scKnttehfk
aan onze Amsterdamse adressan
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Minister
Scholten van defensie heeft
de schets voor een nieuw her
vormd geschrift over de kern
wapens, die gisteren in de sy
node is besproken, afgewezen
als „eenzijdig, theologisch
niet goed onderbouwd en ge
schreven vanuit de IKV-in-
valshoek".
In een uitvoerig gesprek met Her
vormd Nederland van deze week zegt
minister Scholten. dat deze schets
een goed gesprek in de gemeenten zal
belemmeren. HIJ verwijt de synode,
dat zij begonnen is met een stuk. dat
naar zijn Indruk door een IKV-man
geschreven is. „Het denken over deze
vraagstukken is niet alleen een zaak
van het interkerkelijk vredesberaad."
Minister 8cholten. die zelf lid is van
de hervormde kerk. waarschuwt, dat
een kerk zich ervoor moet hoeden
vanuit één bepaalde politiek de opi
nie te vormen. Vereenzelviging met
één bepaalde pollUeke Invalshoek
vindt hij uiterst gevaarlijk voor een
kerk. „Dat is ons, confessionele par-
tijen. altijd en terecht tegenge
worpen".
De minister erkent, dat hij weieens
twijfelt aan de weg die hij en de
NAVO gaan om de vrede te bereiken.
Maar ondanks die twijfel zegt hij te
geloven de vrede een slechte dienst te
bewijzen, als hij de leuze van het IKV
tot de zijne zou maken. Het zou hem
deugd doen. wanneer het interkerke
lijk vredesberaad zou afstappen van
zijn leus. dat de kernwapens de we
reld uit moeten, te beginnen uit Ne
derland.
Hij staat ook niet helemaal achter de
uitspraak van de hervormde synode
van 1962 (alleen een nee tegen het
gebruik van kernwapens, niet tegen
het bezit ervan i. Minister Scholten
zegt daarvan: „In het totaal van de
afschrikking zijn kernwapens opge
nomen. Kernwapens zijn een gegeven
sinds de tweede wereldoorlog. Je
kunt niet van afschrikking spreken
ais je daaraan toevoegt, dat je ze
nimmer zult gebruiken. Maar alles
moet erop gericht zijn gebruik te
voorkomen.
Niet iedereen ging echter zover. Ds. J
Vroegindewey uit Emmeloord zei bij
voorbeeld dat hij nog niet zover was
dat hij kon zeggen dat hij de bom niet
meer wil hebben. Wel is hij er voor.
het onderwerp in de kerk bespreek
baar te maken.
Ds. Vroegindewey en ds G. Kaastra
uit Amerongen bleken tegen de voor
gestelde procedure te zijn. Zij hadden
graag een breed samengestelde com
missie die het stuk zijn eindredactie
zou geven. Ds. Kaastra wilde dat de
synode tenslotte nog gelegenheid zou
hebben het stuk vast te stellen. Op
dat punt heeft ds. Kaanstra zijn zin
gekregen. Ds. Vroegindewey zei te
willen voorkomen dat het stuk in de
gemeente zal worden ontvangen als
een produkt van het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV). Ds. Kaastra wil
de reeds in Juni beslissen welk stand
punt de hervormde kerk uiteindelijk
inneemt. Hij bleef in zijn haast echter
alleen staan.
Leven uit de diepte, voor belang
stellenden In hedendaagse meditatie.
31 maart-1 april. Stoutenburg bij
Amersfoort (tel. 033-40848).
Rondom de komende hemelvaart
van Christus' gemeente, sprekers
Theo Dikkes, Hessel van der Flier,
Joh. van Oostveen en Chr. van Duu-
ren, 24-25 maart, Ons Centrum, Drie
bergen. Inl. en opg. Middemachts-
roep Oei. 071-149480).
Evangelisatie 79, kontakt- en in
formatiedag voor evangelisatie
m.m.v. rev. J. W. van der Hoeven en
evang. J. J. Frinsel, zaterdag 31 maart
10 uur. De Flint, Coninckstraat 60,
Amersfoort. Inl. teL 01838-1736.
Bruinii e
iredik&j
amhecfl
DRIEBERGEN De her
vormde synode heeft beslo
ten, regering en parlement te
vragen bij de abortus-wetge
ving opnieuw aandacht te
schenken aan het rapport „le
ven en helpen te leven".
Dit rapport Inzake de abortus-proble
matiek werd In 1974 door de synode
aanvaard. Het besluit, om het nog
eens onder de aandacht van regering
en volksvertegenwoordiging te bren
gen. werd genomen met 34 stemmen
vóór en 15 tegen.
Vorming
De synode heeft verder haar goed
keuring gegeven aan de instelling van Qy (j 0 j»
een cursus theologische vorming van
gemeenteleden. Hiermee wordt tege
moet gekomen aan de toenemende
behoefte aan theologische vorming
bij gemeenteleden die bij een of ande
re vorm van kerkewerk betrokken
zijn.
opdracht van de synode deze cursus
uitvoeren en begeleiden, samen met
de centrale voor vormingswerk/her
vormde vrouwendienst.
Cursussen theologische vorming ge
meenteleden zullen per 1 september
beginnen in Amsterdam. Assen,
Elndhove, Eist, Goes, Groningen,
Den Haag, Harderwijk, Leeuwarden,
Monnikendam, Nijverdal, Rotter
dam, Sittard en Utrecht.
Daarnaast zullen er dan katecheten-
opleidingen zijn in Leeuwarden, Rot
terdam Utrecht (en de daaraan ver
bonden schriftelijke cursus) en Zeist.
Deze krijgen een heel nieuwe opzet en
zullen dan aansluiten bij hogere op
leidingen.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Zoutelande: S. B:
kand. te Groningen: tot predik]
voor buitengewone werkzaamhe*
(legerpredikant): K. A. Rehorst
Wageningen.
Aangenomen het beroep tot z«#v
dingspredikant (Indonesische chi
telijke Kerk te Oost-Java): N.
Mooy laatstelijk predikant te W<fb
merveer.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Boksum-Hijlaard:
Wester te Uithuizermeeden
Aangenomen naar Bloemendaal:
Th. Thijs te Eindhoven.
Deze mensen volgden tot nu toe het
eerste deel van de katechetenoplei-
ding (de zg. cursus geestelijke vor
ming), die daar echter niet voor be
doeld was. De cursus geestelijke vor
ming wordt nu losgemaakt van de
katechetenopleidlng en omgevormd
tot een zelfstandige cursus van drie
jaar. De raad voor de catechese zal in
Van een onzer redacteuren
PARUS/LONDEN Volgens het
Franse maandblad Catacombes is er
in Roemenlé een geloofsvervolging
aan de gang, die aan de tijd van
Stalin herinnert Volgens het blad
betreft die vervolging alle geloofs
overtuigingen. Ook het Engelse Kes-
ton College maakt meldmg van toe
nemende aantallen arrestaties in
Roemenië Dit instituut legt een ver
band met veranderingen In de top
van het Roemeense ministerie van
erediensten
Vooral de leden van het christelijk
comité voor de verdediging van gods
dienstvrijheid moeten het ontgelden.
Illustratief is het geval van comitélid
Ludovtk Osfath in Zalau. Begin van
dit Jaar kreeg hij zijn ontslag bij de
metaalsmelterij waar hij twintig jaar
gewerkt had Tegelijk moest zijn
vrouw horen, dat zij geen aanspraak
meer kon maken op de uitkering, die
zij sinds negen Jaar kreeg wegens een
arbeidsongeval Bovendien kreeg het
echtpaar Osfath een verbod opgelegd
om de kerkdiensten in de baptisten
gemeente nog langer bij te wonen
Ook het comitélid Dimitrie Ianculo-
vtci uit Timlsoara is zijn baan kwijt
geraakt, terwijl zijn vrouw gedegra
deerd werd en nu het salaris krijgt
van een ongeschoolde arbeidster.
De oprichter van het comité voor
godsdienstvrijheid. Pavel Nicolescu.
ook een baptist, is op straat door
politiemannen gemolesteerd. Hij
krijgt steeds telefoontjes, waarin hij
met de' dood bedreigd wordt. Nicoles
cu is lid van de Mihai Bravu-gemeen-
te in de Roemeense hoofdstad Boeka
rest. De leiding van de Roemeense
baptisten-unie oefent sterke druk uit
op de predikant van deze gemeente.
Vasile Talos, om Nicolescu uit de
gemeente te sluiten De unie-leiding
is bang. dat de politie deze kerk zal
sluiten, als Nicolescu er niet uitge
gooid wordt.
Klacht
Deze gedragslijn lijkt typerend voor
de houding van de officiële baptisten
leiding in Roemenië. Keston College
heeft meer bijzonderheden ontvan
gen over de bijzonder hardhandige
arrestatie van drie baptisten in Ca-
ransebes tijdens een kerkdienst op
zondagmorgen 15 oktober. Het blijkt,
dat hun arrestatie het gevolg was van
een officiële klacht van de unie-lei
ding tegen het drietal bij de politie
van Caransebes.
De drie. Nicolae Radoi, Petru Cocir-
teu en loan Prejban. waren lid van
het comité voor godsdienstvrijheid
en tevens diaken van de baptistenge
meente van Caransebes. Op een ge
meente-vergadering, vrijdag 13 okto
ber. stelden vergegenwoordigers van
de unie het ultimatum, dat de ge
meente deze drie diakenen, die kort
tevoren nog weer waren herkozen,
moest uitbannen of anders zelf uit de
unie zou worden gestoten. De verga
dering kreeg daarna een zeer verward
karakter BIJ de volgende stemming
stemden 131 gemeenteleden vóór blij
ven in de unie. De gemeente telt meer
dan 300 leden.
Omdat Radoi en Cocirteu UJdens
deze vergadering de vertegenwoordi
gers van de unie-leiding lijfelijk be
dreigd zouden hebben, dienden deze
de volgende dag een klacht In bij de
poliUe. Overigens heeft de bekende
predikant Josif Ton. die zelf ook re
gelmatig overhoop ligt met de unie
leiding. zich in een brief aan Keston
College gedistantieerd van de onbe
houwen manier van optreden van Ra
doi en Cocirteu.
Examens
Studenten van het baptistensemina
rie in Boekarest mochten geen exa
men doen, omdat ze geweigerd had
den de acUvitelten van het comité
voor godsdienstvrijheid af te keuren.
Volgens Catacombes zijn recent
twaalf gelovigen veroordeeld tot ge
vangenisstraffen. die variëren van zes
maanden tot zes jaar. Onder hen zijn
de drie baptisten uit Caransebes. De
zwaarste straf kreeg de pinkstervoor
ganger loan Samu uit Medias. Deze
zou twintig Roemenen geholpen heb
ben naar het westen te vluchten.
Volgens het Franse blad leeft een
groot aantal orthodoxe geestelijken
in de angst opgepakt te worden. Ve
len van hen hebben geen werkvergun
ning en zijn daarom werkloos.
De gemiddelde leeftijd van de 53 le
den van de hervormde synode van
1979 ls 49 jaar (was 48 jaar in 1978). De
predikanten-synodeleden zijn gemid
deld 47 jaar (vorig jaar 45) en de niet-
p re dik an ten 51, evenals vorig jaar. De
synode telt negen vrouwen. Vorig
Jaar waren dat er elf. De synodeleden
worden afgevaardigd door de 54
regionale verbanden van gemeenten
(de zg. classes), die de hervormde
kerk telt
Van de 44 mannen in de synode zijn
24 predikant, 4 ambtenaar. 3 bij het
onderwijs. 7 uit het bedrijfsleven. 2
vrij beroep en 4 gepensioneerd. Van
de 9 vrouwen: 3 predikant, 2 bij het
onderwijs. 2 voorheen maatschappe
lijk werk. 1 voorheen bij het onder
wijs en 1 voorheen in het bedrijfs
leven.
BERLIJN (KNA) Paus Johannes
Paulus zal de poliUek van het Vati-
caan tegenover de Oosteuropese lan
den pas verduidelijken wanneer zich
een actuele aanleiding voordoet. Dit
heeft kardinaal König van Wenen ge
zegd in een interview voor de Ber-
lijnse radio RIAS. Waarschijnlijk wil
de paus eerst zijn positie binnen de
kerk bepalen voordat hij zich inten
sief bezig gaat houden met de proble
men van de kerken in de communisti-
sche landen.
De kardinaal zei. dat de Oosteurope
se landen „enigszins nerveus" zijn
over de houding, die de Poolse paus
tegenover hen zal Innemen. Hij acht
te het waarschijnlijk, dat de aanlei
ding voor een initiatief van de paus
afkomstig zal zijn van de „tegenpar
tij". maar dat zou volgens hem nog
wel eens lang kunnen duren.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Bilthoven: H. D. vi
Herksen te Heemse.
Aangenomen naar Sneek-Koudui
P. de Jong. kand. te Utrecht, d
bedankte voor Hoek, Loenen-Wees
voor Vrouwenpolder en voor Zeve
bergen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Assen: J. Germs te Wi
schoten.
Beroepen te Carambei, Brazilië (Ig
ja Evangelica Reformada). H. Last
Eindhoven.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te 's-Gravenzande:
Hoogerland te Krabbendljke.
Bedankt voor Borssele: A. Moerki
ken te Nieuw-Beijerland.
GEREF. GEM. IN NED.
Beroepen te Alblasserdam en te H
versum: F. Mallan te Rhenen.
Bedankt voor Vlaardingen: A. v
Straalen te Bameveld.
DOOPSG. BROEDERSCHAP
Aangenomen naar Delft: mevr.
Kuipers-Postma te Lelden.
OUD-KATHOLIEKE KERK
Bevestigd te Schiedam op 4 maart:
H. Thieme van Saint Aidan, Middl
brough, Engeland (voorheen ka)
laan in IJmuiden).
Ds. R. C. Harder
Op 69-jarige leeftijd is over ledi
de gereformeerde emeritus-pre<
kant R. C. Harder te Amsterdai
Ds. Harder begon zijn ambtelij
loopbaan in 1933 te Bandoeng
het voormalig Ned. Oost-Indië.
1939 repatrieerde hij, in dat ji
werd hij te Leiden predikant one
studerende Oosterlingen (tegt
woordig zouden we eerder zegge
studenten uit de derde wereld),
de oorlog, in maart '46. vertrok
Harder naar Wageningen. waar
beroepen was voor evangelisal
onder de studenten en in august
1949 kwam hij naar de gereformet
de kerk te Amsterdam. In 19
werd hij directeur van (wat to
heette) de gereformeerde opli
dingsschool voor maatschappen
werk „De Nijenburgh" te Baa
(tegenwoordig sociale academie
Culemborg). Hij vervulde dc
functie tot zijn emeritaat in 191
Ds. Harder, die velen heeft geboe
met zijn fijnzinnige
schreef een boekje over „Het e1
gelie van Johannes" en werkte oi
mee aan een boek over „Psycho
gie en pastorale arbeid".
