iChinese leiders: wij
trekken spoedig terug
Iran breekt met
Zuidafrikanen
Callaghan in uiterst moeilijk parket
Premier Botha
idden-
Oosten
'Meer olie bij vestiging
van Palestijnse staat'
Verwarring over val van Lang Son
Cambodjaanse
oorlog op Thais
grondgebied
Strijd Oeganda
komt dichter
bij hoofdstad
Sowjet-Unie
naar stembus
OPEC-voorzitter stelt voorwaarden
Voyager was
een uur zoek
ENa uitkomst van referenda in Schotland en Wales
Baandag 5 maart 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
'EKING, HANOI, BANGKOK, HONG KONG (Reuter), AFP, UPI, AP) Hoewel hoge
Chinese leiders het afgelopen weekeinde hebben laten weten dat de Volksrepubliek China zijn
troepen „spoedig" uit Vietnam zal terugtrekken, en er inderdaad al berichten over een
terugtocht zijn, heeft Vietnam een algehele mobilisatie aangekondigd omdat volgens Hanoi
het Chinese invasieleger nieuwe aanvallen aan het voorbereiden is, onder meer via Laos. Van
de fronten komen nog steeds berichten over hevige gevechten rond de provinciehoofdstad
Lang Son. De Chinezen meldden zaterdag al dat zij de stad veroverd hadden, terwijl de
Vietnamezen zeggen de Chinese legers op drie kilometer voor de stad tot staan gebracht te
hebben.
nieuwe grote aanvallen voorberei
den". Volgens Hanoi heeft China
troepen langs de grens met Laos sa
mengetrokken om dat land binnen te
vallen en van daaruit een nieuw front
aan de Vietnamese grens met Laos te
openen. Hanoi heeft echter al laten
weten in dat geval „Laos niet in de
steek te zullen laten". Ook de Sovjet-
Unie waarschuwde vorige week de
Chinezen geen aanvallen op Laos te
ondernemen.
Chinese premier en partijleider
Hua Guofeng (Hwa Kwo-feng) vertel
de gisteren de Britse minister van
ndustrie Eric Varley dat de Chinese
pen „spoedig uit Vietnam zullen
den teruggetrokken en dat de tijd
oor nagenoeg rijp is". Een da
tum noemde de premier niet. De dag
oor liet de Japanse ambassa
deur in Peking, Shoji Sato, weten dat
e Chinese minister van buitenlandse
ïken Huang Hua (Hwang Hwa) hem
etzelfde verteld had. maar ook hij
oemde geen datum.
[et Japanse persbureau Kyodo zei
dat Chinese bronnen in Peking had
den gezegd dat sommige Chinese
troepen de strijd al gestaakt hadden
en dat er al eenheden onderweg wa
in naar China. Kyodo citeerde ech-
ir ook bronnen in Hanoi die zeiden
dat er daar gisteren geen aanwijzin-
;n waren dat er een staakt-het-vu-
n in werking zou treden. De Vietna-
regering had in ieder geval geen
topzetting van de gevechten aange
kondigd en in het grensgebied zou
log steeds hevig gevochten worden.
ladio-Hanoi deed gisteren een be-
p op het Vietnamese volk op te
lan om de invasie van de „Chinese
issors" te bedwingen. Volgens
'letnam hebben de Chinezen een half
oen militairen in de strijd, terwijl
tnam tot nu toe daar tweehon-
lerdduizend man tegenover heeft ge
lid. De radio liet weten dat de Viet-
lezen gedurende twee weken oor-
ig al 42.000 Chinezen hadden uitge-
hakeld, maar dat ondanks „deze
are verliezen de agressors toch
Vervolg van pagina 1
erikaanse functionarissen deel-
m mee dat de twee voornaamste
ichilpunten nog steeds gaan over
ie eis van Egypte het vredesverdrag
lgrte koppelen aan een tijdschema voor
ej.5fle oplossing van de Palestijnse kwes-
ïa tie en het verzet van Egypte tegen de
j Israëlische eis het vredesverdrag tus
sen beide landen meer waarde toe te
kennen dan de verdragen en akkoor-
jt den die Egypte met andere Arabische
1(. landen heeft gesloten,
ia-Vanuit Cairo werd gisteren meege-
er-deeld dat bij de boodschap die presi
dent Carter aan president Anwar Sa-
dat had gestuurd, geen uitnodiging
""foor Sadat zat om naar Washington
e komen. Na de verklaringen van
larter en Begin gisteravond is ook
ael duidelijk waarom niet. Sadat zal
andaag wel een ontmoeting hebben
iet de Amerikaanse ambassadeur in
!airo, Herman Eilts, en hij liet door-
chemeren na dat gesprek een be-
ïngrijkc verklaring te zullen afleg-
en. Eilts bracht de boodschap giste-
ieien persoonlijk over aan Sadat. Na
rkCarters verklaring is het zeer waar-
je chijnlijk dat Sadats „belangrijke
ae erklaring" van vandaag een reactie
eHal zijn op het mislukken van het
■en verleg in Washington.
let Egyptische weekblad „October"
ad het afgelopen weekeinde zeer op-
mistische geluiden laten horen. Vol-
JTjens het blad was de impasse in het
verleg doorbroken en zou Sadat
spoedig" naar Washington vertrek-
I en om een akkoord te ondertekenen.
gyptische functionarissen noemden
„„eze berichten meteen al „voor-
ïgc.
we Chinese aanvallen nodig kunnen
zijn omdat de Vietnamezen de Chine
se terugtocht zouden bemoeilijken
door tegenaanvallen".
BANGKOK(Reuter, UPI, AP) De
oorlog in Cambodja tussen het leger
van Vietnam en Cambodjanen van
het nieuwe bewind in Phnom Penh
tegen de Rode Khmer van het verdre-
ven-oude bewind van Pol Pot is giste
ren overgeslagen naar Thailand.
Daarbij is zeker een Thaise officier
gesneuveld en twee burgers gewond.
Het militaire opperbevel kon gisteren
nog niet zeggen of nu troepen van de
afgezette premier Pot Pot of troepen
van de nieuwe Cambodjaanse leider
Heng Samrin de Thaise grens waren
overgestoken. Thaise dorpelingen be
weerden ook Vietnamese soldaten ge
zien te hebben, maar daarover kon
men in Bangkok al helemaal niets
zeggen.
De grensoverschrijding vond plaats
bij het plaatsje Aranya-prathet, een
grensstadje tegenover de Cambod
jaanse stad Poipet, die tot voor kort
in ieder geval nog bezet was door
troepen van Pol Pot.
NAIROBI (AP. Reuter) Tanzani-
aanse troepen en Oegandese ballin
gen deden gisteren een zware aanval
op de stad Lukaya, slechts 85 kilome
ter verwijderd van de hoofdstad
Kampala. De stad is gelegen aan de
hoofdweg van Tanzania naar
Kampala.
De belangrijke Oegandese stad Toro-
ro aan de grens met Kenia is heroverd
door troepen van president Amin, na
dat het vrijdag enige tijd in handen
van Oegandese ballingen en Tanzani-
aanse troepen was. Het weg- en
spoorverkeer tussen Kenia en Oegan
da is weer op gang gekomen.
In de hoofdstad Kampala is het tot
nu toe steeds rustig gebleven. Vanuit
het bezette zuiden zijn weinig vluch
telingen naar Kampala gekomen.
Waarnemers in Nairobi zeggen dat
het onwaarschijnlijk is dat de troe
pen naar Kampala zullen optrekken.
Het doel van de Tanzanianen lijkt
Amin voldoende onder druk te hou
den en zijn tegenstanders tot rebellie
te bewegen. De mislukte aanval op
Tororo kan betekenen dat Amin toch
nog meer steun geniet dan verwacht
werd.
De Tanzanianen ontkennen dat zij
uit zijn op afzetting van president Idi
Amin. De Oegandezen moeten dat
zelf beslissen, aldus de officiële Tan-
zaniaanse verklaring.
President Brezjnew van de
Sowjet-Unie ging gisteren
naar de stembus om met zijn
vrouw zijn stem uit te bren
gen. De Russen mogen 1500
kandidaten kiezen voor de
twee kamers van de Opperste
Sowjet, het parlement van de
Sowjet-Unie.
Sommige correspondenten in het
noorden van Vietnam meenden giste
ren dat bepaalde Chinese eenheden
inderdaad met de terugtocht waren
begonnen, maar het zou mogelijk zijn
dat ze alleen maar afgelost worden
door andere Chinese troepen. Aan de.
gevechten was in ieder geval gister-'
avond geen einde gekomen. Het he
vigst werd gevochten rond de provin
ciehoofdstad Lang Son. Peking meld
de zaterdag al de val van deze strate
gische stad, maar Hanoi Het gisteren
weten dat op drie kilometer voor de
stad de Vietnamezen in hevige ge
vechten gewikkeld waren met het
Chinese invasieleger.
Ook regeringskringen in Washington
meldden zaterdag al de val van de
stad Lang Son en in Bangkok had
men het over een „duidelijke over
winning voor de Chinezen". In Bang
kok meenden inlichtingendiensten
dat de Chinezen reeds vier kilometer
ten zuiden van de waarschijnlijk to
taal verwoeste en ontvolkte stad wa
ren doorgedrongen en nu verder op
rukten over de in de richting van de
hoofdstad Hanoi leidende uitvals
wegen.
Luchtbrug
Kort voor de Chinese melding van de
val van Lang Son had radio-Hanoi
laten weten dat de ongeveer 50.000
Chinezen, die met tanks de stad aan
vielen, waren afgeslagen „met achter
lating van vele doden". Ook maakte
Hanoi de herovering bekend van een
aantal dorpen rond de stad. Uit be
richten uit Peking kon zaterdag wor
den opgemaakt dat de Chinezen, toen
ze eenmaal de stad waren gepasseerd,
een bevel tot stoppen hadden gekre
gen, omdat er een geordende terug
tocht tot aan de Vietnamese grens
zou moeten komen.
De stad Lang Son zou veroverd zijn
om een Chinese terugtocht zonder al
te veel verliezen mogelijk te maken.
De Vietnamezen zouden na de val
van de stad een luchtbrug van het
zuiden naar het noorden hebben inge
steld om zoveel mogelijk eenheden
van het geregelde leger over te bren
gen om de hoofdstad Hsmoi te verde
digen.
Zaterdag gaf de Chinese televisie
voor het eerst beelden van de Chinese
„tegenaanvallen tegen de Vietname
se provocaties". Over terugtrekking
werd op de TV niets gezegd. Waarne
mers in Peking waren gisteren van
mening dat het er in ieder geval op
begint te lijken dat de Chinese leiders
vinden dat „Vietnam zijn lesje onder
hand wel geleerd heeft" en dat Chine
zen zich inderdaad wel terug zullen
trekken. Dat kan met enige moeilijk
heden gepaard gaan, omdat Vietnam
zal proberen de Chinese troepen tij
dens hun terugtocht zoveel mogelijk
verliezen toe te brengen. De Chinese
vice-premier Li Xiarmian (Li Hsien-
nien) doelde daar gisteren in een in
terview met een Japanse journalist al
op toen hij meedeelde „dat de Chine
zen weliswaar bijna hun doel in Viet
nam hebben bereikt, maar dat nieu-
Vervolg van pagina 1
Tien weken van speculaties over de
plannen van Eschel Rhoodie gingen
vooraf aan de openbaarmaking van
vandaag. Rhoodie is al sedert 19 no
vember op reis buiten Zuid-Afrika,
nadat hij getuigd had voor de Eras
mus-commissie, die zijn zaak weer
verwees naar de procureur-generaal.
Nadat tien dagen later zijn paspoort
was ingetrokken verdween Rhoodie
in het niets, weigerde hij het illegale
paspoort te overhandigen aan een
Zuidafrikaanse ambassade en kwam
hij niet terug naar Zuid-Afrika. Vori
ge week ontdekte een Zuidafrikaanse
krant dat hij enkele weken in Equa-
dor heeft vertoefd. Ook zou hij een
tijd lang in Europa geweest zijn, waar
hij nu een tochtje op de Middellandse
Zee maakt.
De gevolgen van de dreigementen
van Rhoodie alles te vertellen kun
nen enorm zijn voor de Botha-rege-
ring. Premier Botha heeft altijd ont
kend, dat hij, president Vorster en
andere leden van het kabinet betrok
ken waren bij het schandaal. Eschel
Rhoodie speelde een hoofdrol bij het
betalen van kranten met geld uit ge
heime regeringsfondsen.
Bom
Rhoodie heeft klaarblijkelijk vaak te
lefonisch contact met generaal Van
den Bergh, die zelf niet vervolgd is
voor zijn beschuldigingen aan het ad
res van de Erasmuscommissie, omdat
men vreesde dat hij geheimen be
kend zou maken die liever niet ge
hoord worden door de Zuidafrikaanse
regering.
Van den Bergh vertelde de pers giste
ren dat premier Botha zal moeten
aftreden als Rhoodie zijn dreigemen
ten uitvoert. De bandjes van Rhoodie
zullen in Zuid-Afrika als een bom
inslaan. Eschel Rhoodie nam destijds
nog meer gesprekken op en had een
groot aantal documenten, die zijn be
weringen kracht kunnen bijzetten.
In een brief aan Van den Bergh zegt
Rhoodie wat hem tot zwijgen kan
brengen.
Een openbaar persoonlijk verweer
van Botha dat de naam van Rhoodie
in Zuid-Afrika in ere zal herstellen.
Rhoodie moet zijn paspoort terug
krijgen zonder aantekeningen erin.
Hij moet het recht krijgen om te
rug te keren in Zuid-Afrika, zonder
dat hij last krijgt met de autoriteiten.
Al zijn eigendommen die door de
regering in beslag genomen zijn moe
ten weer op zijn naam komen.
Niet bereid
Premier Botha zei vorige week in het
parlement dat de minister van bui
tenlandse zaken Pik Botha ook een
brief van Rhoodie heeft gekregen. De
premier zei met nadruk dat de rege
ring niet bereid was om het met
Rhoodie op een akkoordje te gooien.
De regering wilde hem slechts tijde
lijke reisdocumenten geven om hem
in staat te stellen terug te keren naar
Zuid-Afrika.
Zaterdag zei generaal Van den Bergh:
Ik probeer van alles om met Rhoodie
in contact te komen. Ik wil hem over
reden de informatie niet openbaar te
maken, niet in het belang van de
politici die erin betrokken zijn, maar
in het belang van Zuid-Afrika.
-Rhoodie vertelde Van den Bergh ech
ter niet waar hij was en wanneer hij
contact met hem op zou nemen.
Ik wil hem er ook op wijzen dat hij
slechts één kogel in zijn geweer heeft
en dat hij moet maken dat hij weg
komt, als hij schiet, aldus Van den
Bergh.
Op de vraag of de openbaringen van
Rhoodie zo schadelijk zijn dat zij tot
Elftreden van de regering kunnen lei
den, herinnerde generaEil Van den
Bergh eraan dat de premier had be
loofd af te treden als bekend zou
worden dat hij of een ander lid van
zijn huidige kabinet afwist van het
misbruik van geheime regeringsfond
sen. „Als Rhoodie alle documenten,
die hij heeft, openbaart dan denk ik
dat Botha geen andere keus heeft
dan af te treden", Eildus Van den
Bergh.
De laatste weken heeft Van den
Bergh klaEU-bliJkeliJk zonder succes
geprobeerd een bemiddelaar te zijn
tussen Eschel Rhoodie en de Zuid
afrikaanse regering en bezocht hij
ambtenaren van de regering in een
poging een regeling te bereiken, die
zou kunnen voorkomen dat Rhoodie
zijn plannen waar zou maken. De
regering is echter niet ingegaEin op de
voorstellen van Van den Bergh.
Professor Nick Rhoodie, een broer
van Eschel, is vorige week tevergeefs
naar Europa gegaan om zijn broer op
te sporen en hem ervan te weerhou
den alles te vertellen aan de pers.
ABU DHABI (UPI, AP, Reuter) De voorzitter van de
organisatie van olieëxporterende landen (OPEC), Mana Sais
al Otaiba, heelt verklaard dat de olielanden hun produktie
best willen opvoeren, maar dan moeten de westerse landen
zich wel inzetten voor de vestiging van een Palestijnse staat.
De westerse landen raken steeds
meer afhankelijk van andere olielan
den. omdat de olie-uitvoer uit Iran
sterk verminderd is voor het Westen.
Otaiba zei dat het westen herhaalde
lijk verzocht heeft de olie-export op
te voeren. „Wij willen daar ons best
voor doen. maar de westerse landen
moeten dan ook onze verlangens be
grijpen", aldus Otaiba op de opening
van de eerste Arabische energiecon
ferentie. Op deze conferentie wordt
de rol van de Arabische olie in de
wereld besproken en komt tevens de
ontwikkeling van alternatieve ener
giebronnen aan de orde.
Otaiba deelde tevens mee dat hij op
26 maart in Genève op de OPEC-
conferentie zal voorstellen dat de
OPEC-landen de oliemaatschappijen
die misbruik maken van het huidige
olietekort moeten plaatsen op een
„zwarte lijst".
Het gezaghebbende Middle East Eco
nomie Survey meldde gisteren dat
olieland Irak zijn klanten heeft ver
zocht om een „vrijwillige toeslag".
Irak zei vorige week nog dat het tegen
iedere tussentijdse verhoging van de
olieprijzen was. Een consortium van
Engelse, Franse. Nederlandse en
Amerikaanse oliemaatschappijen, de
BPC. heeft Irak 220 miljoen gulden
betaald voor een speciale regeling. De
oliemaatschappijen BP. Shell. CFP
(Frans). Exxon. Mobil en Partex ma
ken deel uit van dit consortium. Op 1
maart is in Bagdad een overeen
komst getekend waarin alle bestaan
de kwesties sedert de nationEdisatie
van de BPC geregeld worden.
Libië gaat de prijs van ruwe olie met
ongeveer drie procent verhogen. Deze
verhoging komt boven een eerder
aangekondigde stijging van vijf
procent.
TEHERAN (UPI, Reuter, AP) Iran heeft gisteren de diplo-
matieke banden met Zuid-Afrika verbroken. Het nieuwe
Iraanse bewind acht de apartheidspolitiek strijdig met de
mensenrechten. Zuid-Afrika is voor negentig procent afhan
kelijk van Iraanse olie.
i
De Iraanse regering heeft meege
deeld dat de olieproduktie weer opge
voerd zal worden tot het oude peil
van zes miljoen vaten per dag. De
uitvoer van de olie zal „aangepast
worden aan de echte behoeften van
de landen", aldus de regeringswoord
voerder.
De nieuwe directeur van de Centrale
bank in Teheran deed zaterdag een
beroep op buitenlandse ondernemin
gen en investeerders om vertrouwen
in het land te hebben „Iran is volko
men solvabel en de buitenlandse ban
ken en internationale economische
kringen hoeven zich hierover geen
enkele zorg te maken", aldus de
bankdirecteur. Wij zijn in staat aan al
onze verplichtingen te voldoen.
Iran waarschuwde Egypte zaterdag
om de sjah niet te ontvangen. Dit zou
volgens de mededeling de betrekkin
gen tussen Egypte en Iran schaden.
President Sadat had eerder gezegd
dat hij bereid was de sjah als privé-
burger te ontvangen.
In Iran is een herdenking begonnen
van premier Mohammed Mossadeq,
die twaalf jaar geleden overleed. Het
is de eerste keer dat zijn dood wordt
herdacht. Vandaag is een massale
bijeenkomst op de plaats waar de
vroegere premier begraven is. Voor
vele aanhangers van ajatollah Kho
meini speelde Mossadeq in de jaren
vijftig dezelfde rol als hun leider de
laatste maand deed. De huidige rege
ring van Bazargan bestaat vrijwel
geheel uit volgelingen van Mossadeq.
In Teheran zijn zaterdag bij gevech
ten tussen „anti-revolutionaire ele
menten" en het leger van de regering
vier mensen gedood en twaalf ge
wond. De ongeregeldheden ontston
den na een geschil tussen de linkse
Fedayien en de islamitische Mojahe-
dien.
Een revolutionaire rechtbank heeft
zaterdag het doodvonnis uitgespro
ken van een politie-officier die schul
dig was bevonden aan de dood van
twee schooljongens en een bewoner
van de zuidelijke plaats Rafsanjan.
De politieman is door een vuurpele-
ton geëxecuteerd.
PASADENA (UPI) Eén uur lang
leek het er op dat van het ruimte
schip Voyager 1 nooit meer iets ge
hoord zou worden vlak voordat het
vandaag op zijn verkenningstocht de
planeet Jupiter het dichtst zou bena
deren. Toen bleek de storing slechts
het grondstation bij Madrid te betref
fen. dat op dat moment de radiosig
nalen moest opvangen
„We hebben een tijdje behoorlijk zit
ten zweten", zei projectdirecteur Ro
bert Parks in het hoofdkwartier in
het Californische Pasadena „Op dat
moment wisten we niet wat er ge
beurde. Dit is een ongewone dag ge
weest." Negen uur voor het incident
had men zich ook al zitten verbijten,
toen een onweersbul drie uur lang de
ontvangst onmogelijk maakte in het
op dat moment naar de Voyager toe
gekeerde Australische grondstation
in Canberra.
oor Bert van Panhuis
ie uitkomst van de referenda voor meer zelfbestuur voor Schotland en Wales heeft de
igering van Groot-Brittannië in de moeilijkste positie gebracht sinds de liberale fractie een
rsfar geleden de steun voor de met minderheid regerende Labour-premier James Callaghan
pzegde. Toch is het nog lang niet zeker dat een meerderheid van het Britse Lagerhuis
'allaghan ten val wil brengen en het kabinet is er zo op gebeten in het zadel te blijven totdat
e gevolgen en indrukken van de huidige stakingsgolf wat zijn vervaagd, dat letterlijk alles in
et werk zal worden gesteld om voldoende aanhang te houden tot deze zomer of misschien
ilfs dit najaar.
gelijk van politieke commentatoren,
die erop wijzen dat bij gewone alge
mene verkiezingen ook geen rekening
wordt gehouden met kiezers die thuis
zijn gebleven. Sinds 1945 is er nog
nooit een regering in het zadel geko
men met 40 of meer procent van de
stemmen van het kiezerskorps. De
liberalen, de groep socialisten die
voor meer zelfbestuur is en de enkele
conservatief die dit standpunt hul
digt, sluiten zich. zij het wat schuch
ter bij deze opvattingen aan.
at kan zich in de komende weken of
Wsschien wel maanden, gaan afspe-
n op het politieke toneel? Er zijn
fee gegevens. De bevolking van Wa-
I heeft zich zo overtuigend uitge-
iroken tegen de wet. die hen meer
ggenschap in eigen zaken zou ge-
?n, dat de kwestie van het zelfbe-
uur daar voorlopig, sommige waar-
tmers stellen voor tientallen jaren,
pt het verleden behoort.
Schotland is het ingewikkelder,
in de opgekomen kiezers heeft wel
waar een kleine roeederheid van
procent ja gezegd tegen de wet
het zelfbestuur, maar in diezelfdé
ft is de regering door een meerder-
>id in het parlement verplicht ge-
orden een voorstel te doen om de
et te verwerpen als niet 40% procent
in het totale kiezerskorps met de
chotland-wet zou instemmen. En
aangezien 36% van alle kiesgerechtig
de Schotten thuis is gebleven en 31%
nee zei. is er slechts een meerderheid
van 33%.
Ziehier het dilemma: moet deze uit
slag nu als ja voor of nee tegen de wet
worden uitgelegd De regering heeft
al aangekondigd lang over de te vol
gen procedure te zullen gaan naden
ken Dat is niet zozeer omdat de
Schotse zaak haar aan het hart ligt.
maar omdat Callaghan het eigen
hachje veilig wil stellen. Voor en te
genstanders van meer zelfbestuur
voor Schotland zijn echter al druk
bezig de regering onder enorme druk
te zetten Van de voorstanders heb
ben vooral de Schotse nationalisten
zich al driftig geroerd.
..Ja is ja", zeggen partijleiding en
fractie en ze krijgen min of meer
Verwerping
De tegenstanders het overgrote
deel van de Tories en een flinke min
derheid in de Labour-partij roepen
dat de zaak van de devolutie dood is
en dat de regering zo snel mogelijk
moet voorstellen de wet te verwer
pen. Volgens hem speelt de groep
thuisblijvers wel degelijk een rol. In
de ja-campagne en op radio en tv is
de afgelopen weken regelmatig ver
klaard dat thuisblijven nee zeggen is.
De meest uitgesproken Schot die te
gen de Schotlandwet is, de socialist
Tam Dalyell kon zich vrijdagavond
tijdens de nabeschouwingen op de
televisie niet meer beheersen en beet
David Dimbleby, de presentator van
Nation Wide (een van de opiniepro
gramma's van de BBC) toe: „Jij met
je stompzinnige programma. Je be-
driegelijke schotschrift heeft de men
sen op dit waandenkbeeld gebracht."
Dalyell is daarna nauwelijks meer
aan het woord geweest.
Druk
Callaghan zal proberen de druk van
zich af te zetten en vice-premier Mi
chael Foot krijgt opdracht de beslis
sing van het kabinet zover vooruit te
schuiven dat ze in leder geval pas
naar buiten komt nadat minister
Dennis Healey van financiën begin
april zijn voorjaarsbegroting door het
parlement heeft geloodst. Dat zal
moeite genoeg kosten, want er zijn
tekenen dat door de loonconflicten
van de afgelopen maanden de belas
tingbetaler een forse veer zal moeten
laten Bovendien zal er danig in de
overheidsuitgaven worden gesneden.
Vervolgens komt de kwestie dan ook
in het parlement. De regering vraagt
formeel de wet te verwerpen, maar
koppelt er meteen het stemadvies
aan vast dit verwerpingsvoorstel af te
wijzen, waEirdoor de wet alsnog in
werking kan worden gesteld. Maar
anderhalf Jaar geleden hebben veer
tig Labour-rebellen de 40 procent
norm in de wet weten te drukken en
het zal duidelijk zijn dat hun opvat
tingen door de uitslag in Schotland
eerder zijn versterkt dan veranderd.
Callaghan zal de fractie dan ook on
der de zwaarst mogelijke druk moe
ten zetten en moeten wijzen op het
reële gevaar van vervroegde algeme
ne verkiezingen op een tijdstip dat
het Labour volgens de peilingen verre
van goed gaat. Een aantal rebellen
binnen Labour zal in dat geval door
de knieën gaan. Zij hebben namelijk
maar een kleine meerderheid in hun
district en lopen een grote kans de
verkiezingen niet te overleven. Maar
de verwachting is dat vijftien tot
twintig socialisten zich staande zul
len weten te houden. Er is zeker vijf
tig procent kans dat de wet het dan
niet zal halen. Jammer, zal Callaghan
de nationalisten voorbehouden, maar
ik heb gedaan wat binnen mijn
macht lag.
Het hangt van de sfeer binnen de
SNP-fractie en die vsm de Welshe
nationalisten af wat Margaret That
cher. de leider van de conservatieven,
gaat doen. Zij houdt momenteel een
motie van wantrouwen achter de
hand, maar probeert zeer behoed
zaam te manoeuvreren. Politieke
waarnemers zeggen dat ze haar alleen
zal Indienen als succes verzekerd is.
Thatcher wil dit keer de genadeslag
toedienen. Callaghan heeft slechts
acht extra stemmen nodig om te
overleven. Thatcher kan naast haar
eigen fractie van 281 leden rekenen
op de dertien man van de liberalen.
De fractie van David Steel vindt de
situatie van een regering die zich van
crisis naar crisis voortsleept, fnui
kend voor de parlementaire democra
tie. Een handvol eenlingen, die nu
nog tot het regeringskamp wordt ge
rekend zal ook de kant veui de conser
vatieve leider kiezen.
Gezichtsverlies
Blijven over: de nationalisten uit Wa
les en Schotland en de tien unionis
ten uit Ulster. De drie man uit Wales
zijn woedend over de referendumuit
slag in de groene en zwarte valleien
en zien geen enkele reden meer om
het leven van het kabinet nog langer
te rekken. De SNP zou hetzelfde kun
nen doen als de Schotland-wet wordt
getackled. Zaterdag heeft de pEirtlj
op een spoedbijeenkomst gedreigd
met Thatcher te zullen samenzweren
als de wet er niet doorkomt. Een deel,
waarschijnlijk vijf of zes van de der
tien, van de fractie zal dat dreige
ment willen uitvoeren. De anderen
zullen redeneren dat dit referendum
ook een ernstig gezichtsverlies heeft
opgeleverd aan de nationalistische
fractie en dat de kans groot is dat zij
bij algemene verkiezingen zal worden
gehalveerd Die vleugel zal waar
schijnlijk knarsetandend eieren voor
zijn geld kiezen.
De beslissing over Callaghans kabi
net berust dan bij de unionisten, en
dat moet hun leider Enoch Powell
een duivels plezier geven. Niet alleen
kan hij zijn eisen stellen en de redder
van het land spelen, hij kan ook de
conservatieven, voorlopig althans,
van het rode pluche afhouden. De
partij, wier leiding hij haat sinds
Thatchers voorganger Edward Heath
hem vanwege zijn raciale politiek de
zak gaf. Nu kan hij eindelijk wraak
nemen. Powell Is en blijft een onbere
kenbare factor in de Britse politiek.
Maar als Callaghan het handig speelt
en wat dat betreft is geen middel
hem te grof kan hij het redden. Met
bijtend sarcasme deed de Welshe
nieuw-llnkser Neil Klnnock vrijdag
dan ook de profetie: „Het voortbe
staan van dit kabinet is In handen
van de links-solciallstische parlemen
tariër voor South Down". En precies,
hij doelde op Enoch Powell.
