J Politieke koers CDA onder loep Spannende uren in Westerkwartier eel sprekers op R-partijraad Dooi rouw Commentaar >r CDA-fusie (1) «DA-fusie (2) Na kritiek AR-partijraad op fractie en kabinet North Sea Ferries zetu'thoogstin Engeland af. ...En doet er nu ook compleet verzorgde autoreizen bij. Incl. hotels. Naar Schotland,Noord Engeland, Wales en Ierland. 'Een geul in het dijkje en er is geen houden meer aan' t NDAG 5 MAART 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET ten we de zaterdag over de )A-fusie genomen besluiten tar zo optimistisch mogelijk in- ■preteren. Feit is nu in ieder jval, dat de meest beduchte, de ^JlP-partijraad, zich ondubbelzin- heeft uitgesproken over het op rte termijn tot stand brengen n een fusie tussen KVP, ARP en 1U. De kritiek op zowel het binets- en het fractiebeleid, als- de het ontbreken van een her- nbare politieke overtuiging, leg- n volgens de partijraad onvol- ®endc gewicht in de schaal om nu een pas op de plaats, een adem- uze te besluiten. in| i belangrijke stroming binnen ARP, de groep Goudzwaard, us^eft met deze uitspraak aan het ïiu ftste eind getrokken. Anders n Goudzwaard, meent de partij- d dat het zeer wel mogelijk .oet zijn, deze bezwaren binnen a£)A-verband aan de orde te stel- c.q. nog voor de definitieve op te lossen. Uit deze keuze jkt wel hoezeer de opvattingen n de basis van deze partij ver- n x larmee blijft natuurlijk de vraag ereind of dit elan straks bestand blijken te zijn tegen de gelijk- lakeling, de druk tot conformis- met een neiging naar gemak- cht, die vaak de keerzijde vormt het streven naar eendracht, at dit betreft zijn de afgelopen deken niet bemoedigend geweest zijn ook de voortekenen niet paald gunstig. at bijvoorbeeld te denken van de estigeslag, die zich aan het ont- kkelen is rond de fusiedatum juni 1980. Nog afgezien van organisatorische chaos, die het [houden aan die datum met zich :e zal brengen doen de partijra- n van KVP en CHU het voorko rt alsof daarvan het welslagen n het CDA grotendeels afhangt. ie zo redeneert wekt al te ge- wjakkelijk de indruk dat het CDA. chts een simpele optelsom is en wejen politieke partij, waarbij het tivist en vooral gaat om de politieke s"ioud. Daarvoor is een inhoude- schillen van een deel van de ARP- top. De basis heeft duidelijk meer vertrouwen in het CDA dan de vele sceptici aan de top. De belangrijkste vraag in dit ver band is daarom wellicht of met deze uitspraak de partijraad ook de richting van deze ARP-stro- ming heeft afgeschreven. Wie za terdag de discussie van de partij raad heeft gevolgd zal deze vraag ontkennend moeten beantwoor den. De meeste afgevaardigden bleken de bezwaren van Goud zwaard en de zijnen voor een be langrijk gedeelte te delen. De scheidslijn werd eerst getrokken bij de uiterste consequentie, name lijk het uitstellen van de fusie. De winst van deze partijraad is daarom dat het ARP-elan van het willen voeren van een evangelisch geïnspireerde, principiële politiek, vaak op het doordrammerige af, nog eens is onderstreept. Wat dat betreft behoeven Goudzwaard en de zijnen zich over deze partijraad niet teleurgesteld te gevoelen. lijke discussie nodig en terecht heeft de ARP daarvoor de beno digde ruimte geclaimd, ook al zul len cynici volhouden dat deze zo veelste discussie slechts uitstel van executie is. Toch zal die discussie gevoerd moeten worden en het is veelbete kenend dat op de KVP-partijraad het ongevraagde advies van de groep Goudzwaard als een onge wenst advies werd bestempeld. Dit feit, het ongewenst zijn van een advies, dat in de ARP-partijraad zoveel weerklank vond, bevestigt nog eens dat KVP en CHU kenne lijk weinig behoefte hebben aan een inhoudelijke discussie. Het lijkt erop of men met ledige handen de organisatorische een wording van het CDA afwacht, pis een tovermiddel dat het werken aan de politieke lijn, de politieke inhoud, overbodig maakt. Zal in het toekomstige CDA dan toch de macht van het getal iegevieren? Vervolg van pagina 1 eet Steenkamp wees er gisteren hter op aan De Boer gevraagd te jt bben in die discussie wat hij dan ecies wilde. Het antwoord daarop n De Boer, aldus Steenkamp, was e: hij alleen een fusie met een open s, turn wilde hebben. „Dat was voor g s echter onaanvaardbaar, dan zou s( t voorstel van Goudzwaard alsnog n gehonoreerd", zei de CDA-voor- voegde er gisteren met nadruk toe dat het nu door de AR ge- agde uitstel in ieder geval niet van litieke maar alleen van technische d is. Ik ben blij dat de AR-partij- d de fusie nu zonder verdere voor arden geaccepteerd heeft, aldus ïenkamp. Ex-CHU-vooreitter Van rschuer zei zaterdag op de Unie- n d: ,,Ik heb er schoon genoeg van eds te worden geconfronteerd met st uwe voorwaarden van de ARP. t is nu of nooit." lanning eraf loewel er op de AR-partijraad ar liefst 58 sprekers voor of tegen Litiek uitstel van de fusie in het 'l weer kwamen, was voor het AR- stuur zelf de spanning er vanaf het gin af aan feitelijk al uit. De voor- tande avond was namelijk al be nd geworden dat zestien van de -httlen AR-Kamercentrales het idee Mn Goudzwaard om gezien de ondui- i ijke politiek van het CDA op dit ^tment pas op de plaats te maken ADVERTENTIE Van onze parlementsredactle DEN HAAG De CDA-fractie in de Tweede Kamer gaat de komende maanden samen met CD A-bewindslieden bekijken wat er gedaan moet worden aan de politieke koers van het CDA. Aanleiding hiervoor is de kritiek aan het adres van fractie en kabinet die zaterdag opsteeg uit de partijraad van de ARP. Ook in de KVP-partijraad vielen kritische geluiden te beluisteren. met de fusie, van de hand wezen. Veel sprekers op de partijraad waren het op zichzelf wel eens met de inhoude lijke kritiek op het kabinetsbeleid, maar zij meenden met de KVP en CHU, dat dit probleem door uitstel van de fusie niet zou worden opge lost. Integendeel, hoe sneller de fusie een feit zou zijn, hoe sneller het CDA van de organisatieproblemen verlost zou raken, des te sneller zou de volle aandacht aan de vorming van een goed politiek beleid gegeven kunnen worden, zo werd van vele kanten betoogd. Eenheid AR-voorzitter De Boer zelf had aan het begin van de discussie zijn eigen twijfels over het doorgaan van de fusie niet verheeld, zonder echter tot een duidelijk advies te komen om Goudzwaard te volgen. „Toen ik par tijvoorzitter werd heb ik mij voorge nomen me er voor verantwoordelijk te voelen dat de ARP als eenheid bij de fusie zou uitkomen. Tot het uiter ste moest worden voorkomen dat on derweg betekenende groepen zouden afhaken. Het CDA slaagt alleen dan echt. wanneer wij het Eillen meema ken", aldus De boer. Goudzwaard zelf beklemtoonde dat het hem niet gaat om als breker van het CDA op te treden, maar dat zijn actie was ingegeven uit bezorgdheid over de uitvoering van het CDA-pro- gram en de politieke koers. „Er ligt een verband tussen het afwijzen door de CDA-fractie van zowel Aantjes als De Boer en Van Houwellngen. Daar mee werden lijnen afgesloten die voor de politieke toekomst van het CDA open moesten blijven. In een federa tie is het mogelijk vanuit een eigen positie de vinger aan de pols te hou den om bij te sturen. Dat drukt reser ve uit. maar tegelijkertijd grote be trokkenheid. Ik ben geen breker, hoogstens een medebouwer van een afwijkend soort." 'Gemengde gevoelens' Zijn opstelling kreeg van veel spre kers steun („Het is beangstigend te zien hoe snel zelfkritiek op het CDA wordt weggewuifd éoor een onnozele fusiedatum" en „Het CDA is geen doel in zichzelf"), maar bij de uitein delijke stemming werd c|p resolutie van het partijbestuur voor doorgaan van de fusie met 172 voor en 43 tegen aangenomen. Na afloop zei Goud zwaard: „Ik heb gemengde gevoelens over deze uitslag. Ik heb de slag om echt politiek uitstel van de fusie ver loren. Anderszins is het winst dat er nu duidelijke bezinning op de politie ke koers en de gemeenschappelijke politieke overtuiging komt. Mijn kri tiek was dus geen slag in de lucht. Met deze beslissing van de partijraad kan ik leven, ik blijf lid van de AR. Of ik lid word van het CDA zal pas in 1980 kunnen blijken". Het verwijt is dat fractie en kabinet te weinig uitvofering geven aan het CDA-programma „Niet bij brood al leen". Bovendien ontbreekt het vol gens velen aan een duidelijke politie ke overtuiging. Over de kritiek vanuit de AR-partij raad zei ARP-voorzitter Hans de Boer dat het te gemakkelijk is het beleid van kabinet en fractie in algemene termen te veroordelen. HIJ vindt dat de kritiek zakelijker moet worden ge maakt om de kloof tussen ideaal en werkelijkheid zo goed mogelijk te overbruggen. „Nagaan hoe de her kenbaarheid van de christen-demo cratische politiek vast te leggen is, daar zullen we met onze partners over praten," zei hij. Op aandrang van de partijraad werd de noodzaak tot politieke evaluatie ook in de resolutie van het partij bestuur opgenomen. Vice-voorzitter Schakel, die bang was voor het psy chologische effect dat dit zou hebben op de partners, protesteerde daar te vergeefs tegen. De tijd van uitstel van de fusie de AR denkt aan 31 december 1980 moet volgens de partijraad worden gebruikt voor een verdere uitwerking van de politieke overtuiging als sa menbindend element. De Boer zei dat hij al eerder zijn ontevredenheid over de koers van het kabinet had laten blijken. Over de CDA-fractie zei hij dat deze soms te veel water in de wijn moet doen om het kabinet te gerieven. „Ik heb de indruk dat een te kleine groep fractie leden bereid is risico's te nemen om onze club boven de middelmatigheid te doen uitgroeien," zei hij. Voorkeur voor socialisten De Boer liet een voorkeur blijken voor regeringssamenwerking met de socialisten. „Wanneer christen-demo craten met socialisten regeren, moet alles uit de kast. Anderen dwingen ons dan tot aan de rand van ons eigen program te gaan. Zo zelfs dat wij ons verwonderd afvragen: stond dat er ook in? Een coalitie met liberalen bergt meer het gevaar in zich dat wij in een gezapige rust terugvallen. Wij moeten de liberalen niet de kans ge ven ons op langere termijn in politiek opzicht links te passeren," aldus De Boer. Prof. Goudzwaard, de ontwerper van het CDA-program, toonde zich be zorgd over de kwaliteit van het CDA. Hij vroeg zich af of het een beleid van maatschappijvernieuwing wel kan uitvoeren. „Onze ministers doen wel hun best, maar de VVD als coalitie partner kan ons niet behulpzaam zijn als we de mensen de weg terug willen wijzen, leren genoegen te nemen met wat ze al hebben," aldus Goud zwaard. Fractieleider Lubbers zei op de ARP- partijraad dat „het politiek op dit moment niet goed zit. We zitten in een vicieuze clrkeNran egoïsme We realiseren ons te weinig te leven in een wereld van ongerechtigheid. In de fractie spreken wij elkaar hierop aan vanuit onze gemeenschappelijke grondslag. Dat leeft." Voor de KVP-partijraad zei Lubbers dat de KVP niet in alle geledingen van de bevolking aanhang heeft. „We zullen ons moeten afvragen welke de len van de samenleving onvoldoende aan hun trekken kómen. En dan gaat het niet alleen om de werknemers, maar ook om minderheden en ver drukten", zei hij. Vervreemding In de KVP-partijraad werd soms scherpe kritiek geuit over het ontbre ken van een duideljke politieke lijn in fractie en kabinet. „Het kabinet trekt zich weinig aan van het CDA-pro- gramma Het evangelie moet niet misbruikt worden voor wat er feite lijk politiek gebeurt", zo werd gezegd. Ook werd vastgesteld dat het CDA zich vervreemd van de maatschappe lijke organisaties en in het bijzonder van de werknemers. „Veel werkne mers zitten in gewetensnood omdat ze geen voer krijgen uit het CDA", aldus één van de sprekers. „Het CDA", zei een ander, „moet goed overkomen bij de maatschappij. En dat moet niet gaan op een manier waarbij even gauw toezeggingen wor den gedaan aan het noorden". Partijvoorzitter Vergeer erkende dat er een verbreding van het maatschap pelijk draagvlak nodig is waarop het CDA zich beweegt. „Ik accepteer de kritische kanttekening dat het CDA op dit punt in gebreke is gebleven", zei hij. Meer in het algemeen zei hij de kri tiek op het kabinet en fractie „vol strekt onvoldoende gemotiveerd" te vinden. „Onze christen-democrati sche ministers en Kamerleden wordt onrecht aangedaan. Maar iedere op roep tot evangelische politiek moeten wij serieus nemen". Vergeer zei het overigens te betreuren dat de groep Goudzwaard de discus sie over de politieke koers van het CDA vla de pers heeft gevoerd. Unieraad De Unieraad van de CHU besteedde in Utrecht weinig aandacht afin het kabinetsbeleid en de uitvoering van het CDA-program daarin. Waarne mend voorzitter De Kruyf sprak in zijn openingsrede wel van zorg over de presentatie van het beleid. Hij voegde er echter aan toe dat CDA- ministers weliswaar deel uit maken van het kabinet, maar dat ook de andere partner daarin herkenbaar moet zijn. De Unieraad deed er op dit punt verder het zwijgen toe. Wel nam men een resolutie aan die zich uit spreekt voor een brede discussie over politiek en grondslag van het CDA voor de fusiedatum. De AR-partijraad heeft gisteren in Dronten tegen het vastleggen van een fusiedatum voor het CDA gestemd. Minister Albeda (rechts op de voorgrond) kijkt met spanning naar de stemming. Vervolg van pagina 1 Dode De wateroverlast heeft in Drente een mensenleven geëist. De 51-jarige me vrouw A. H. E Lanjouw-Van der Sluis uit Haren (Gr.) kwam zaterdagavond om het leven toen de auto, waarin zij als passagiere reed, in een slip raakte door het water dat op de weg stond. Het ongeluk gebeurde op rijksweg 34 in de buurt van Anloo In het Westerkwartier sloeg het water op diverse plaatsen over dijken en dijkjes. Met zandzakken werd gepro beerd gaten te dichten In het Noord- Groningse Uithuizermeeden liepen de bewoners met laarzen door de stra ten en waren kelders ondergelopen. In de polders de Tolberter Petten en Oude Riet waren de landerijen over stroomd en werden boerderijen met overstroming bedreigd. Redden vee Overpompen Met behulp van pompen van de BB werd in Groningen aanvankelijk ge probeerd het overtollige water af te voeren. Normaal stroomt het vele wa ter (dat vanuit Drente en Friesland via het Westerkwartier wordt ge loosd) vla het Reitdiep naar het Lau wersmeer. Maar doordat het Reitdiep sterk kampt met ijsgang, kan dit wa ter de toevloed onvoldoende verwer ken. De provinciale waterstaat van Groningen trachtte dit gistermiddag dit euvel op te heffen door water uit het boezemgebled van het gemaal Electra in het westelijk deel van Gro ningen. over te pompen in het boe zemgebled van het Eemskanaal Hoe zwaar het Westerkwartier door de wa teroverlast wordt belast bleek giste ren uit de omstandigheid, dat de wa terstand in het Leekstermeer 75 cm hoger was dan normaal. Bij Matsloot, in het Westerkwartier, liepen woningen onder water. Er stond ongeveer tachtig centimeter water in de hulzen. Gistermiddag om streeks half twee voltooide de rijks politie een reddingsactie van onge veer veertig schapen en lammetjes, die in het Westerkwartier in een on dergelopen stal stonden. Op andere plaatsen waren boeren bezig vee naar hogergelegen plaatsen te brengeh. Er werd rekening gehouden met de mo gelijke evacuatie van ongeveer 400 koeien naar de Groninger vee markthallen. De strijd tegen het water wordt gevoerd vanuit drie punten: een pro vinciaal beleidscentrum, een cen trum speciaal voor het Westerkwar tier in het gemeentehuis van Leek (waar ook de rijkspolitie bij is betrok ken) en een centrum voor de water schappen in Briltil. De bewoners van verscheidene boerderijen werd gewe zen op de mogelijkheid van evacua tie Gisteravond was nog geen eva cuatiebevel gegeven De rijkspolitie van Groningen volgde de situatie vanuit de lucht met een helikopter. Ook in andere delen van de provincie Groningen (in Uithuizermeeden en Hoogkerk), zijn wegen en woningen, ondergelopen. Omdat de riolering het smeltwater niet aankon, kwam op* sommige plaatsen het water via toi letpotten omhoog. Er moesten zater dag grote pompen worden aange voerd om te voorkomen dat rijksweg 42 (Groningen-Nieuweschans) bij Zuidbroek onder water liep Zater dagavond en zaterdagnacht waren ongeveer vijftig mensen van het wa terschap Westerkwartier voortdu rend bezig de dijken op te hogen met zandzakken. „Als u maar weet. dat ik een heel prettige middag heb gehad Dagelijks Rotterdam/ Europoort-Huil v.v. Een kaan.ie aan Antwoordnummer 800TR 3000 WB Rotterdam onder vermelding 'Vakantiereizen' en u krijgt dc folder meteen thuis. door Jan Sloothaak LEEK Op het Kret een modderbad langs de Matsloot in het Groningse Westerkwartier is de spanning voelbaar. Aan de anaere kant proberen een tiental met scheppen gewapende mannen het dijkje dat de Tolberter Petten moet beschermen tegen het wassende water, wat op te hogen. Het lijkt onbegonnen werk. De waterspiegel staat op sommige plaatsen een of mis schien twee centimeter onder de kruin van het dijkje. Zakken met zand worden in een bootje overgebracht. Op een andere manier kun Je niet bij de bedreigde plaatsen in de dijk komen. Enkele huizen langs het Kret stonden gisteren onder water. De heer E. Wijnalda (49) voer de een verbeten strijd om het water buiten zijn huis te hou den. Tot gistermiddag lukte dat dankzij een snel opgewor pen mini-dijkje rondom zijn huls en have. waar de schapen al waren afgevoerd maar de kippen nog in het water schar relden. „Er hoeft maar even een geul in het dijkje te ko men en dan ls er geen houden meer aan," verzuchtte de heer Wijnalda. Begin vorige week liet het zich bij een geleidelijke dool alle maal gunstig aanzien. De hoge sneeuwhopen begonnen te verdwijnen, maar de dooi zette donderdag plotseling veel sneller ln door een oplo pende temperatuur en zater dag ging het nog regenen ook. De door Ijsgang verstopte wa tergangen konden het alle maal niet meer aan. De-heer Wijnalda had het za terdag al zien aankomen en was begonnen maatregelen te nemen Op dat moment was elders in het noorden al veel overlast. In Uithuizermeeden stond de dorpskom blank en kelders waren ondergelopen. Op andere plaatsen in heel Noord-Nederland werden we gen afgezet, en waar de riole ring het niet meer aan kon borrelde het water soms via we's in de hulzen omhoog. Zanddijkje Zo kritiek als ln het Groning se Westerkwartier werd het echter nergens. „We hebben hier ln 1944 door een bombar dement op een sluis en later ln 1963 en nog eens enkele Jaren geleden ook al wateroverlast gehad." vertelt de heer Wij nalda „Ik zag aankomen dat het weer mis ging en ben za terdagmiddag om twee uur al begonnen met het opwerpen van een zanddijkje om mijn huls." Met een politieauto uit Leek werden zandzakken aan gevoerd. Wijnalda. die een WAO-ultkerlng heeft en ei genlijk niet mag werken we gens een hemla, ploeterde de hele nacht bij licht van auto- lampen ln zijn eentje door. Even leek het mis te gaan toen het wassende water een zwakke plek in zijn dijkje vond. De geul was echter nog te dichten en het binnenge stroomde water kon met een elektrische pomp onder het huls worden weggepompt. De vloerbedekking bleef droog. Verhoogde vloer Anders verging het Wljnalda's moeder, die naast hem woont. De 73-jarige weduwe T. Wij- nalda-Veening had het water decimeters hoog ln haar huis- Je staan. Een kleinzoon uit Leek maakte ln één kamertje een verhoogde vloer van plan ken en voor de bedstee een opstapje. „Dan kan lk van nacht tenminste slapen." zegt mevrouw Wijnalda. Of ze niet liever naar droger oorden ver trekt? „Een kapitein verlaat niet zo gauw het zinkend schip," meent ze. ZIJ en haar zoon vragen zich af wie de schade betaalt. Bij vo rige gelegenheden betaalde de verzekering volgens hen niets en de gemeente kwam met honderd gulden over de brug: „Net genoeg voor zeil ln de keuken." Ook vinden de Wlj nalda's dat niet duidelijk ls wie verantwoordelijk ls voor het onderhoud van de dijken, de gemeente (Leek) of het wa terschap. „Het waterschap moet voor het afstromen van het water zorgen, maar er is nu duidelijk sprake van over macht." meent wethouder J. Bulten ln het tot crisiscen trum Ingerichte gemeentehuls van Leek. Polders bedreigd Hoewel er gisteren overdag (nog) geen polders volledig waren ondergestroomd. ver toonde het Westerkwartier op sommige plaatsen toch het beeld van ondergestroomde landerijen. Verschillende hul zen en boerderijen stonden nog net droog op een eilandje in het water, andere stonden (gedeeltelijk) wel ln het water. Vooral een drietal polders werden bedreigd: de Tolberter Petten, de Drie Polders en Vredewold. Provinciale waterstaat (bij gestaan door handelaren ln zakken) zorgde voor tweedui zend zandzakken. Of het nog erger zou worden hing af van drie factoren De verbeten strijd van de boeren, overheidsdiensten en vrijwilli ge helpers was er één van Verder ging het vooral om de vraag hoeveel water nog uit het hoger gelegen Drente zou binnenstromen en de derde factor was de snelheid waar mee het water kon worden af gevoerd Een verhoging van het waterpeil met één centi meter kon al fataal zijn, zoals langs de Matsloot en op som mige plaatsen langs bijvoor beeld het Hoendlep In de kerk van Boerakker, een dorp dat nog maar moeizaam te bereiken was, werd giste renmorgen opgeroepen hulp te bieden op de bedreigde plaatsen. De hele nacht was er toen al gewerkt met zandzak ken die vaak echter meteen weer werden weggespoeld. Het meest bedreigde punt was de polder Tolberter Petten. Gistermiddag werden daar vier boeren met driehonderd koelen gewaarschuwd om hun vee maar ln veiligheid te bren gen. Ze maakten ln de loop van de dag echter nog geen aanstalten daartoe. Later ging het er steeds dreigender uitzien omdat op enkele plaatsen het water toch door de dijk wist te sijpelen en het gevaar'was niet denkbeeldig dat hier onhoudbare stromen water zouden ontstaan. Evenwicht Ondanks politieafzettlngen wisten veel nieuwsgierigen de bedreigde punten toch te be reiken. „Ze redden het nooit", aldus een pessimistische toe schouwer bij het geploeter langs de Matsloot. „Het hangt er van af of we een evenwicht weten te bereiken tussen de watertoev'oed uit Drente en de snelheid waarmee we het kunnen afvoeren", aldus ir H van Wijngaarden, directeur van provinciale waterstaat van Groningen. Het Drentse waterschap Noordenveld hield zoveel mogelijk water ln Drente vast. maar de stuwen dreigden over te stromen en gistermiddag kreeg Gronin gen bericht dat de situatie het eerste etmaal wel niet zou ver beteren. De vraag was of het water even snel of liefst nog sneller kon worden afgevoerd naar zee.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 3