Kerk in Brazilië wil
kleine boeren helpen
wat as en armzalige schillen
Er is meer te koop dan toenemend anti-papisme
Trouw
Vastenaktie
mikt op
11 miljoen
IKV: Kernwapens
weg uit Spanje
VANDAAG
VOORBIJGANGERS
VRIJDAG 2 MAART 1979
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Het toenemend anti-paplsme. door
professor Walter Ooddljn met
zoveel vrucht tn de publiciteit
gebracht, mag ons niet de ogen
doen sluiten voor de dreigende bui
voor de gereformeerden in ons land
Het Is weliswaar nog slechts een
wolkje als eens mans hand. dat
mijn gescherpte blik waarnam,
doch Ik acht het mijn plicht de
gereformeerden krachtig op te
wekken, thans reeds om te zien naar
een geschikte godsdienstsocioloog
die straks hun bekommernis aan de
man kan brenger
Het begon ermee dat de heer J
Buitkamp. aanvoerder van een
buitenverbandse groep vrijzinnige
hervormden te Rotterdam, zijn
misnoegen uitte over de benoeming
van twee gereformeerde theologen
aan de rijksuni versiteit te Leiden
De heer Bultkump diende zichzelf
aan als werkelijk vrijzinnig wa
terloops op de drie titels die hij
voert (ds drs in dit en dr in dat» en
gaf daarmee te kennen dat men in
het eens zo vrijzinnige bolwerk
Lelden verstandiger had gedaan
met zijn richting uit te kijken
Ik weet dat er lezers zijn die de
schouders ophaalden, toen ik dit
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT O Is te ren is de
jaarlijkse Vastenaktie in de r.k.
kerk weer begonnen. Het doel
van deze aktie ts geld bijeen te
brengen voor ontwtkkelingspro-
jekten in de derde wereld. Tege
lijk wü de Vastenaktie aan de
hand van deze projecten, die als
aktieproject in de parochies wor
den uitgezet, bijdragen aan mon
diale bewustwording
Sinds de eerste Vastenaktie. in
1961. zijn de accenten in de hulp
verlening al meer verschoven
van barmhartigheidsbetoon
naar een volwaardig partner
schap van de kerken ginds en
hier. zet mr C E Schelfhout,
voorzitter van de Stichting Bis
schoppelijke Vastenaktie. gis
teren
In 1978 leverde de aktie
10.765 000 gulden op. Dit jaar
hoopt men op een opbrengst van
11 a 11.5 miljoen Mr 8chelfhout
zei. dat ondanks de tegenwer
king van bisschop Gijsen ook in
Limburg de opbrengst In 1078
hoger was dan het Jaar daarvoor
Overigens daalde het Limburgse
aandeel In de totaalopbrengst
«altijd 13 procent» vorig Jaar naar
11 procent Op basis daarvan be
rekende hij de schade, veroor
zaakt door het conflict met de
bisschop van Roermond, op
ruim twee ton
Mr Schelfhout hoopte, dat het
overleg tussen de paus en de
Nederlandse bisschoppen in
Rome zoveel goeds zou uitwer
ken. dat ook de moeilijkheden
ten aanzien van de Vastenaktie
zouden worden opgelost. Voor de
Jeugd vanaf 12 Jaar is er een
speciale vastenaktie. gericht op
hulp aan kinderen in Indonesië,
die alleen op de wereld staan.
waarin opgenomen: De Rotter
dammer, met Oordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leid se Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tammmga
Directeur mg O Poslma
MOOfOKANTOOR
Poveus 851
1000 AW Amsterdam
WOau'straai 131
Amsterdam
tel 020-913*56
le«ei 13006
Potig*o 66 00 00
Ban» Ned OttMbv*
fie»erngn, 23 00 12 57*
Gemeeniegwo Amstordsm
X11000
REGIO ROTTEROAM/OORDRECMT
Postbus 9*8
3000 AX Rotterdam
WestbUek Rotterdam
iel 010-115566 (abonnementen
en berorgmg)
iet 010-115566 (redactie)
lei 115700 (urtatueend voor
advertenties)
REGIO OEN HAAG/LEIOEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
lei 07O-*69**5
Pars streel 22
Oen Haag
REGO NOORO/OOST-NEDERLANO
(urtsAntend adnw»strat«i
Postbus 3
6000 AA
lei 05200-17030
Meis markt 56
2*o*e
Abonnement apri ja en
Per maand 15.90
Per hwertaa! 47.70
Per heil jaar f 95.40
Per jaar f 108 60
Adve/teneereneven op aanvraag
Teietomscbe abonnementenoodrachten
(z* adressen boven)
Opgav* rinsuebenchien 9-19 30 van
maandag t'rn vr-tojg Op rond eg van 10-
20 uur letet 020-913456
Opga>n nun.-advertenties tet
020-936668 o» MTV*** Mm.-Adv
atdefcng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswsr-9 "gen vtsNMend actnAe*»*
een enre Amsterdamse adressen
signaleerde Zij hadden niet in de
gaten dat In Rotterdam om zo te
zeggen de eerste druppel van de
naderende bui viel Zonder dat het
nu ai zover is dat we mogen spreken
van een toenemende
anti-gereformeerdheid (of hoe noem
Je zoiets1», kan lk meedelen dat
inmiddels de tweede druppel is
neergespaL Dit geschiedde m De
Purmer. de standplaats van
dominee A D H Huysman. wakker
strijder voor de ware vrijzinnigheid
en voorde Instandhotidlne van de
oudejaarsavondaicnst
Dominee Huysman heeft inzijn
Purn .er Kerkblad negen vragen
gesteld aan dr mr P. D. van Royen.
redactielid van het maandblad
Zwing!i. dat „wil voorzien in een
leemte, die ontstaan is na de
opgetreden verslapping von het
s rijrinnlge zelfbewustzijn en dat
Zich teweer stelt „tegen
maa nvaardbare orthodox-
geloofsopvattingen Dezedr Van
H oyen ls zo pnncipleel-vrljzlnnig.
dat hij in 1954 de remonstrantse
broederschap verliet ..vanwege de
aansluiting bij de wereldraad van
kerken"
De heer Van Royen vertrouwt
dominee Huysman toe. dat zijn
wereldbeschouwing het meest
overeen komt met die van de
Om te vertellen wat de kerk daarte
gen probeert te doen. is op het ogen
blik bisschop Grecchi in Nederland.
In het kader van de Vastenaktie
Bisschop Grecchi is met zijn 43 jaar
een van de jongste van de 317 r.k.
bisschoppen die Brazilië rijk is. Zijn
werkterrein is Acre. het uiterste wes
ten van dit reuzenland, nog achter
het Amazone-gebied, helemaal tegen
Peru aan
De boeren hebben In Brazilië altijd al
aan de rand van het bestaan gezeten,
vertelt bisschop Grecchi. Het is ei
genlijk alleen maar aan een kleine
groep immigranten (Duitsers. Italia
nen. Japanners) gelukt, een redelijk
bestaan als boer op te bouwen. Maar
de anderen verkeerden altijd al In een
toestand van horigheid aan de grote
landeigenaars Dat gold niet alleen
huurders, pachters, landarbeiders,
maar ook de kleine boertjes, die voor
de afzet van hun produkten aangewe
zen waren op de medewerking van
hun grote collega's. Omdat ze meest
ook analfabeet waren, misten ze elke
kans om vooruit te komen. De enige
mogelijkheid was. het binnenland in
te trekken en daar grond te zoeken
die nog vnj was. maar zodra men dat
enigszins in cultuur had gebracht,
kwamen er zg. eigenaars opzetten, die
ze er afjaagden.
Maar goed. het ging nog De laatste
jaren is de situatie van de plattelan
ders echter bijzonder snel verslech
terd als gevolg van de economische
opvattingen van de Braziliaanse re
gering. Het groot-kapitaal heeft zijn
kansen gegrepen. Ten bate van de
vooruitgang van het vaderland wordt
de landbouwgrond steeds meer ge
concentreerd in de handen van grote
ondernemingen
Van de grootte van deze ondernemin
gen kan men zich nauwelijks een
voorstelling maken. Bisschop Grec
chi noemt ..Jari Florestal" als voor
beeld. een bedrijf van zes miljoen
hectare Dat is bijna tweemaal zo
groot als Nederland. Eigenaar ls een
DEN HAAG (ANP) De 8paanse
ambassade in Den Haag heeft tegen
over het Interkerkelijk Vredesberaad
bevestigd, dat de Verenigde Staten
op verzoek van Spanje ai hun kern
wapens terugtrekken van Spaans
grondgebied Inmiddels is een begin
gemaakt met de terugtrekking van
Amerikaanse nucleaire onderzeebo
ten uit de Spaanse marinebasis Rota.
Deze operatie moet voor 1 Juli vol
tooid zijn.
Volgens het zojuist verschenen infor
matieblad „IKV-berichten" van het
Interkerkelijk Vredesberaad gaf de
Spaanse ambassade achtergrondin
formatie ..zonder die waas van ge
heimzinnigheid waarin Nederlandse
autoriteiten gewoon zijn de werke
lijkheid rond de kernwapens te
hullen"
Op 24 januari 1976 heeft het jonge
democratische Spanje het defensie-
verdrag met de Verenigde Staten
aangevuld met een artikel, dat be
paalde dat de Amerikanen geen
atoomkoppen noch andere nucleaire
componenten op Spaans grondge
bied zouden mogen plaatsen
Het Spaanse beleid is volgens het
IKV duidelijk geformuleerd het Mid
dellandse Zeegebied dient een kern-
wapenvrlj gebied te worden, gezien
de vele .spanningshaarden rondom.
De regering kan rekenen op de bevol
king. welke nog steeds de schrik tn de
benen heeft als gevolg van het onge
luk met de Amerikaanse B-52 bom
menwerper op 17 januari 1966 Toen
vielen vier atoombommen vlak voor
de Spaanse kunst, overigens zonder
te exploderen Die schrik kon onder
het Franco-bewind niet politiek ver
taald worden, aldus IKV-berichten
Dat is nu anders Volgens het Inter
kerkelijk Vredesberaad ontmoet het
Kernwapens a-eg om te beginnen uif
Spanje „brede steun bij het Spaanse
volk
stoicijnse wijsbegeerte „De
christelijke wereldbeschouwing
acht ik onbruikbaar", verklaart dr.
Van Royen, wiens levenshouding
„wordt beïnvloed door de ethiek
van Jezus en van Stoa". Ook Albert
Schweitzer is voor hem „een
richtsnoer".
De laatste vraag die dominee
Huysman stelde aan de lieer Van
Royen. luidt ik citeer nog steeds
het Purmer Kerkblad'
„Wat zijn de achtergronden van
..opzienbarende benoemingen", die
wel doorgaan (Gereformeerde The
ologen v d Berg en Mulder naar de
Rijksuniversiteit te Leidem of niet
doorgaan -ter Schegget als kerke
lijk hoogleraar van de Ned Her.'
Kerk aan de G U te Amsterdam»1"
Hier is het antwoord van dr Van
Royen
Ter Scheggert ls terecht niet te
Amsterdam benoemd, omdat hij
Marxist is De Marxistische leer is
onverenigbaar met vrij weten
schappelijk onderzoek en met de
leer van de N H Kerk Wat de be
noemingen van de Gereformeerde
hoogleraren Van den Berg en Mul
der te Lelden betreft, deze benoe
mingen zijn een gevolg van de
W.U.B. (Wet Universitaire Bestuurs-
Arnerikaan. Ludwig. Langs de nieuwe
autowegen en langs de rivieren drin
gen dergelijke ondernemingen het
binnenland (het Amazone-gebied) in.
Landroof
De bisschop noemt drie methoden,
waarmee deze grootgrondbezitters
aan hun land komen. De eerste is de
brute landroof („grilagem"). Met de
hulp van gewapende huurlingen slaat
men ieder van het land al. die men
kwijt wil. Roof ook door vervalsing
van documenten. Grecchi vertelt een
kras staaltje uit zijn eigen bisdom
Iemand kocht een stuk grond van
1600 hectare en kreeg het toen door
eerst het kadaster en vervolgens een
rechter om te kopen voor elkaar, dat
achter zijn bezit twee nullen ge
plaatst werden: geen 1600. maar
160.000 hectare.
Een andere methode is volstrekt le
gaal: gebruik maken van de aantrek
kelijke belastingfaciliteiten, die de
Braziliaanse regering aan investeer
ders biedt. Bedrijven kunnen 50 tot
80 procent van hun belasting kwijtge
scholden krijgen, als ze voor die be
dragen investeren in het binnenland.
Zo kreeg Volkswagen 140 miljoen cru
zeiro (13 miljoen gulden) vrijstelling
van belasting om daarvoor een ge
bied van 70 000 hectare te ontbossen
om daar een gigantische veefokkerij
te kunnen beginnen
Ter vergelijking FUNAI. de over
heidsinstelling voor Indianenzaken.
kreeg datzelfde jaar voor de afbake
ning van grond van Indianen, voor
hen een levensbelang. 12 miljoen cru
zeiro.
De derde methode is de romantiek
van de landontglnnlng. maar bis
schop Grecchi noemt dat zonder
meer een illusie.
De geweldige opmars van de grote
landbouwondernemingen tot heil van
de landseconomie heeft in enkele Ja
ren grote verschuivingen te zien gege
ven Het is niet waar. dat ze meer
werkgelegenheid geven. Grote delen
blijven onbebouwd liggen voor
grondspeculatie Het is helemaal niet
waar. dat ze meer opbrengen. De klei
ne bedrijven (nu nog 14 procent van
Ds B J Aalbers zegt: het probleem
dat Nijssen aan de orde stelt is in de
eerste plaats een hervormd probleem.
Aalbers heeft gelijk bij de gerefor
meerden en de rooms-katholieken
komt het niet voor dat er in één
gemeente twee van elkaar gescheiden
avondmaalstafels staan, zoals hij de
hervormden één voor de bonders en
één voor de rest
Volgens Ir J van der Graaf neemt de
gereformeerde bond in de hervormde
kerk een. om niet te zeggen: dé legi
tieme plaats In. Nee. natuurlijk pie
kert de bond er niet over om de
hervormde kerk op te laten splitsen,
want in die kerk ls de bond. althans in
Zijn eigen ogen. hét kristallisatiepunt
van het echte hervormde belijden: de
bond herinnert de hele kerk aan de
Schrift en de belijdenis van de Refor
matie Alle andere hervormden heb
ben zich daar maar omheen te groe
peren. totdat de hele hervormde kerk
éen grote gereformeerde bond gewor
den is.
Geen kennis
Ik zou het met Van der Oraaf estts
hervorming) van 1970 niet de be
trokken hoogleraren, maar allerlei
inspraak-instanties beslissen over
de voordracht. Uit de voordracht
benoemt de minister van O. en W
De W U B. heeft de kwaliteit van
het Hoger Onderwijs ernstig aange
tast vanwege „democratisering"
Kijk. dit zet dominee Huysman zijn
kudde voor. En op catechisatie
vraagt hij:
„Wie weet wat de gevolgen zijn van
democratisering?"
Miljoenen zijn het slachtoffer
de ontgonnen grond) brengen gemid
deld 240 cruzeiro per hectare op, ter
wijl het grootgrondbezit (72 procent)
slechts een opbrengst heeft van 72
cruzeiro.
Maar de kleine man wordt eruit ge
gooid. Hij wordt verjaagd of door
allerlei pesterijen gedwongen zijn
lapje grond te verkopen. Het gevolg is
een grote volksverhuizing Sinds 1970
zijn naar schatting 29 miljoen fami
lies verhuisd. Veertien miljoen zijn
naar de steden getrokken, waar zij
doorgaans in mensonwaardige situa
ties terechtkwamen.
Seizoenarbeider
Het meest schrijnend is misschien
nog wel de positie van de seizoenar
beider. De grote onememers ontdek
ten, dat losse arbeidskrachten verre
weg het goedkoopste waren. Die heb
ben geen vast. contract. Ze mogen
niet op de fazenda's wonen. Ze krij
gen alleen uitbetaald voor de dagen,
dat ze gewerkt hebben. Om ergens te
kunnen werken, zijn ze vaak uren
reizen op vrachtwagens kwijt, om
dan nog eens dagen te maken van 12
tot 15 uur.
Men schat, dat er nu al acht miljoen
zijn, die zo als losse arbeidskracht de
kost voor hun gezin moeten verdie
nen. Alleen al de reeds genoemde
Ludwig heeft er volgens bisschop
Grecchi zo'n zesduizend.
Als men de bisschop hoort, is het
eigenlijk een wonder, dat het land
volk niet sterker in verzet komt. Ge
wapende tegenstand blijft hoge uit
zondering. Maar zij gaan koppig
voort rhet hun strijd voor een stukje
grond, een stuk brood en een huis om
in te wonen.
Wat doet de kerk? In 1975 werd de
commissie ..Pastoral da Terra" (pas
toraat van de grond) opgericht. Eer
ste doel van deze commissie van de
kerk is. de mensen die voor en met de
kleine boeren werken, met elkaar in
contact te brengen. Begonnen in het
Amazone-gebied heeft Pastoral da
Terra nu vertakkingen in heel Bra
zilië.
Vervolgens organiseert ..Pastoral da
Terra" hulp. vooral juridische, tot
zijn. als ik zou geloven, dat de bond
het Evangelie, zoals de Reformatie
het ons heeft leren verstaan, voor
onze tijd zou vertolken. Maar dat
geloof ik helemaal niet, want het te
gendeel is het geval: de bond heeft
geen kennis van de Reformatie.
Stijf
Want waar In de bond wordt vrijmoe
dig geleefd uit het feit. dat God ln
Jezus Christus ten goede over ons
beslist heeft, en dat daar niets aan
toe en niets van af te doen is. zonder
dat deze vrijmoedigheid meteen over
woekerd wordt door de angstige
vraag of het allemaal ook wel voor
Jou is? Waar ln de bond wordt spon
taan en dankbaar geleefd, zonder dat
deze spontaniteit en deze dankbaar
heid meteen worden bedolven onder
een hele waslijst van dingen die moe
ten. en nog veel meer dingen die niet
mogen?
Ja. deze gevaren worden ln de bond
wel gezien, maar men moet niet pro
beren mij wijs te maken dat deze
gevaren niet zondag in zondag uit
door preken van bondsdominees wor
den opgeroepen.
.Achteruitgang van de kwaliteit
van het hoger onderwijs, dominee".
„Heel goed. En kun je daar een
voorbeeld van geven?"
„De benoeming van twee gerefor
meerde theologen in Leiden".
„Prima!"
Zo gaat dat en we stellen vast. dat
Bisschop Grecchi
verdediging van de rechten van klei
ne boeren en landarbeiders. Ten slot
te stimuleert ze het werk aan de ba
sis, met name ook het pastoraat.
„Pastoral da Terra" wil daarbij de
mensen zelf het initiatief laten. Zij
moeten zelf beslissen. Zij moeten
zichzelf bevrijden. De kerkelijke com
missie wil niet meer dan een instru
ment zijn en werkt ook nauw samen
met vakbonden.
Dan is er ook de theologische door
denking van de vragen. Grecchi be
nadrukt, dat volgens de Bijbel de
grond aan ledereen toebehoort. Hij
citeert paus Johannes Paulus n. die
gezegd heeft dat op privébezit een
grote sociale hypotheek rust. Hij
heeft recht op de grond, die er direct
van leeft.
Wat is er in deze drie jaar bereikt?
Met juridische bijstand zijn er kleine
succesjes behaald, want de wetten
zijn wel goed. ze worden alleen slecht
nageleefd. Problèem ls wel, advoca
ten te vinden die bereid zijn dit werk
op te knappen.
Wakker geschud
Ook kan gezegd worden, dat de kerk
de publieke opinie wakker heeft ge
schud ten aanzien van de leefsituatie
op het platteland. De kerk werkt ver
der aan een analyse van de oorzaken
Als de bonders in de zestiende eeuw
hadden geleefd, waren ze volgens mij
allemaal stijf rooms-katholiek geble
ven. Gewoon omdat ze tegen alles
zijn dat anders is dan vroeger. Getui
ge hun verzet tegen de nieuwe psalm
berijming. Ja. ik ken de „theologische
bezwaren" tegen deze berijming wel,
maar ik hecht er geen geloof aan,
omdat het zonneklaar is dat het ei
genlijke bezwaar tegen de nieuwe
psalmberijming is dat hij nieuw is.
Men wenst eenvoudig niet te erken
nen dat uit de nieuwe psalmberij
ming een echt gereformeerd levens
besef spreekt.
Een catastrofe is de reis van de bond
naar Zuid-Ainka geweest. Wanneer je
verknocht bent aan de Reformatie
moet je op zo een reis op zijn minst
eendrachtig en resoluut pleiten voor
gemeenschappelijke avondmaalsvie
ring van zwarte en blanke gerefor
meerden, en voor de maatschappelij
ke verzoening tussen al die volkeren
van Zuid-Afrika. zoals Beyers Naudé
die voorstaat. Het is er verre van dat
de bond dit gedaan heeft: men kwam
thuis met vage verhalen en met de
mededeling dat Beyers Naudé niet
erg op de hoogte was van de belij
denis
Wat te doen?
Het eerste dat er ln de hervormde
kerk gebeuren moet ls dat de midden-
orthodoxie de bond aan zijn verstand
brengt dat htf de Reformatie niet
begrijpt Van de Reformatie hebben
er meer te koop is dan een
toenemend anti papisme. Het
vervelende is dat ik me niet a la
Goddijn kan verweren met de
opmerking, dat het hier gaat om
gereformeerden met mooie
vrijzinnige trekjes, die dus best
meevallen. Want voorzover ik weet
zijn er nimmer bezwaarschriften
tegen de Van den Berg en dr.
Muider ingebracht. Vandaar dat ik
het gereformeerde volksdeel
nogmaals aanraad, een bekwame
socioloog aan te trekken.
(en we gaan steeds meer zien, zegt
Grecchi, dat die oorzaken voor een
belangrijk deel in het buitenland ge
zocht moeten worden).
Belangrijk is ook. dat de landarbei
ders ontdekken, dat niet alleen zij
aan de marge leven. Daar zijn ook de
18 miljoen fabrieksarbeiders, die niet
aan een minimumloon toekomen.
Daar zijn 200.000 Indianen, die nog
over zijn in Brazilië (van de vier mil
joen, de rest is uitgemoord of gestor
ven aan „blanke" ziekten). Daar is
het grotestadsproletariaat.
Bisschop Grecchi, die de commissie
..Pastoral da Terra" leidt, vindt het
belangrijkste, dat de kerk „zich heeft
bekeerd tot het volk." De armen ont
dekken dat de kerk „van hen" ls.
Samen moeten wij zoeken naar een
nieuwe samenleving vanuit het evan
gelie. zegt hij.
De bisschop van Acre stelt er prijs op
te zeggen, dat dit een zaak is van de
kerk als geheel. Natuurlijk, als er 317
bisschoppen zijn, kan men niet ver
wachten dat iedereen op dezelfde lijn
zit. Er zijn ook wel scherpslijpers on
der. die met het scheldwoord „com
munist" klaar staan voor elke pastor,
die zoekt naar een meer authentiek
kerkzijn met de armen. Maar als ge
heel ts er een duidelijke toenadering
onder de bisschoppen en zeker zijn er
geen fundamentele breuken.
de bonders niet veel meer dan wat as
en armzalige schillen in hun handen.
Het is overigens nog maar de vraag of
de midden-orthodoxie daartoe in
staat is. Men is daar in de afgelopen
jaren zo hard van het ene experiment
naar het andere gehold, dat men nu
op apegapen ligt, en zo maar een
beetje naar de lucht kijkt in de hoop
dat de donkere wolken voorbij drij
ven De midden-orthodoxie zal het
ook alleen kunnen wanneer ze oprijst
uit haar lamlendigheid, eens de moei
te neemt de betekenis van de Refor
matie tot zich door te laten dringen,
en de draad weer opneemt waar die
bij mensen zoals H. M. van Randwijk.
Koopmans en Noordmans is afge
broken.
Zou de midden-orthodoxie ingaan op
Nijssens voorstel de kerk maar op te
delen in clubjes van geestverwanten,
dan zou ze zich weer buitenspel zet
ten. En dan deze keer waarschijnlijk
voorgoed.
Dit artikel van de Amsterdam
se hervormde predikant A. A.
Spijkerboer is de laatste reac
tie, die wij publiceren op het
artikel van ds. F. N. M. Nijssen,
na de artikelen van ds. B. J.
Aalbers, ir. J. van der Graaf en
ds. S. F. van Veenen. Hierna
zal ds. Nijssen nog ingaan op
wat hij allemaal heeft losge
maakt
BABY OP HET BINNENHOF
Maandag 5 februari jl. vond voor de
tweede keer de behandeling van de
nota over de kernbewapening van
minister Scholten plaats. Een
jonge moeder ging naar deze
vergadering van de Tweede Kamer.
Zij schreef erover (in het kerkblad
van de
Funen-Muiderkerkgemeente) „Ik
ging erheen om te zien hoe een
dergelijke discussie tussen
ministers en parlementsleden
toegaat. Het eerste wat me opviel
was: het is een echte
mannenzaak Helaas'
Het gaf dan ook enige deining toen
ik met Berthe 1 jaar),
voorgebonden, de zaal in kwam en
op een voor de pers en het publiek
gereserveerde stoel ging zitten.
Enkele zachte kreetjes van haar
deden allerlei blikken, geamuseerd,
verbaasd (gërgerd?) in haar
richting kijken. Even leek het of
kinderen eigenlijk niet bestaan op
het moment dat
volksvertegenwoordigers en
ministers met elkaar over de
aanschaf van kernwapens gaan
onderhandelen. En als er dan een
kindergeluid zachtjes tussen de
gedecideerde sprekers door klinkt,
reageert iedereen voelbaar, bijna
hoorbaar verbaasd: hé, een kind!
Toen het bij de vergadering de
beurt van minister Scholten
(Defensie) was om antwoord te
geven op de hem gestelde vragen,
begon hij een plechtig betoog; als
een dominee, die de gemeente over
hel en verdoemenis moet
voorlichten. Zwaar, gedragen en
plechtig „preekte" hij, dat „in deze
gebroken wereld kernwapens nu
eenmaal nodig zijn". De stemming
in de zaal veranderde. Op
voorstellen van kamerleden, die
ernst maakten met het officiële
regeringsbeleid „terugdringing van
de rol van de kernwapens ging de
minister niet in. Dat maakte de
discussie soms even fel.
Tot tweemaal toe kwam een bode
mij vertellen dat kinderen eigenlijk
niet worden toegelaten, dat ze stil
moeten zijn („Ik heb zelf zes
kleinkinderen dus ik weet er wel
alles van ik zou weg moeten
als ze ging huilen, maar dat sprak
vanzelf, vond ik Op een gegeven
ogenblik maakte minister
Scholten, die het kennelijk lastig
vond af en toe wat kindergebrabbel
te horen een toespeling op Berthe's
aanwezigheid door te zeggen:
ik zal een toepasselijk plaatje
geven op deze rumoerige middag
geven, het plaatje van de
kleuterklas Hij kreeg de
lachers op zijn hand.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Ommen: A. F. Troost te
Asperen.
Bedankt voor Fijnaart en Standdaar-
bulten: G. S. Alma te Soest.
Afscheid op 4 maart van Schaarsber-
gen: B. Bordewijk ber. te Rotterdam-
Kralingen; van Deventer: J. van Har-
tingsveld ber. te Hoogeveen; van Ois-
terwijk: G. H. Waardenberg ber. te
Gorssel-Ipse.
Intrede te Arnhem: C. v.d. Berg uit
Sellingen; te Heteren: W. Dankers uit
Doeveren (jeugdwerk en bijstand in
pastoraat) te Ermelo: S. W. Verploeg
uit Oudshoorn-Riddersveld.
Bevestiging op 9 maart te Gorin-
chem (zendingspredikant) H. Gaas
beek voorheen pred. te Schelluinen;
in dezelfde dienst zal hij uitgezonden
worden naar Indonesië.
GEREF. KERKEN
Afscheid van Velp: A. N. Dekkers ber.
te Tilburg; van Nederhorst den Berg
(tijdelijke dienst): G. Rinks wegens
terugkeer naar Canada.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Voorburg: M. H. Ooster
huis te Wageningen.
Afscheid van Hoek: J. Kruidhof ber.
te Hardenberg.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Driebergen: D. Slag
boom te Barendrecht.
GEREF. GEMEENTEN
Bedankt voor Ouddorp en Nijkerk:
J. Karens te Opheusden voor Breda:
J. Mijnders te Ridderkerk: voor Me
lissant: A. Hoogerland te Krabben-
dijke.
ADVERTENTIE
NIEUW
Dr. PierTC La nar és:
ISRAËL - Relaas van een roeping
Wat heeft Israel gedaan met zijn godde
lijke roeping? Speelt Israël nog een rol
in Gods plan voor de toekomst?
Paperback; met illustraties en kaartjes
260 blz. Prijs f 29,90.
Uitgeverij „VERITAS" - Postbus 287
2400 AG ALPHEN AAN DEN RIJN
Verkrijgbaar bij de boekhandel
1 M
Van een onzer redacteuren
UTRECHT Het gaat slecht met de kleine boeren in Brazilië. Miljoenen zijn het slachtoffer
geworden van wat Brazilië zijn „Wirtschaftswunder" noemt.
door ds A. A. Spijkerboer
Na alle rampen die de Nederlandse hervormde kerk ln de
afgelopen jaren getroffen hebben, kon het artikel van ds F. N.
M Nijssen „Kerkscheiding misschien een uitweg" er nog best
bij. Wel ja, we hebben elkaar niets meer te zeggen en we zijn
op elkaar uitgekeken: laten we maar uit elkaar gaan! Alsof we
in de kerk ja, ook ln de hervormde kerk niet van
Godswege bij elkaar zijn!
