'Bergerheide niet te redden' HBO-studenten snel naar universiteit Tekening van een lezer Trouw Commentaar I leven zonder angst onmogelijk Amerikaanse interventie n Natuurwacht geeft strijd om behoud stuifzandgebied langs Maas op 1 hoe zit dat? steeds meer eerst thee ruimtemetro stallen ja, ik wil WOENSDAG 28 FEBRUARI 1979 BINNENLAND TROUW/KWARTET ie i 19 astd zij p h utei or Istu ft loei i hi in h< >ek eve ren r oi pla lelij rlnn aan e lei ek ie r n di ïdei ;dei ïko e gt voo 3 rul .v.l -De uitlatingen van de Amerikaan se minister van defensie Brown en diens collega voor energie Schle- singer over een mogelijke Ameri kaanse interventie in het Midden- Oosten om de westelijke oliebe- langen veilig te stellen maken op het eerste gezicht een alarmerende indruk. Het lijkt er haast op of de Amerikaanse regering een insmen- ging overweegt naar het voorbeeld van de invasie bij de Cubaanse Varkensbaai, de bemoeienis met Vietnam of tenminste de economi sche en politieke druk die werd uitgeoefend op het Chili van Al- lende. De reactie van de Sowjet- Unie en van verschillende Arabi sche landen versterken deze in druk alleen maar. Toch zijn de opmerkingen van Brown en Schlesinger minder schokkend dan ze op het eerste gezicht lijken. Het is een natuur lijk gegeven dat grote mogendhe den voortdurend bezig zijn met het veilig stellen van hun invloedsfe ren. Het feit dat juist ministers uit de regering van president Carter, die zijn huiver voor een herhaling van het drama Vietnam nooit on der stoelen of banken heeft gesto ken, met de gedachte van een militaire interventie spelen, maakt duidelijk hoe smal de marges van het buitenlands beleid van een gro te mogendheid zijn. Per saldo gaat het toch steeds weer in de eerste plaats om belangenbehartiging. Het verschil met de vroegere poli tiek van de Verenigde Staten is dat minister Brown dit maal uitdruk kelijk heeft verklaard, dat er al leen militair ingegrepen zal wor den in overeenstemming met de wensen van de betrokken landen. In dat licht moeten ook de recente uitlatingen van vice-president Mondale begrepen worden, die er afgelopen week nog eens op wees dat de Amerikanen in Vietnam duidelijk hun trekken thuis hadden gekregen. De uitlatingen van Brown en Schlesinger lijken daarom met in de eerste plaats bedoeld om een psychologisch gunstig klimaat te scheppen voor een gewapende in terventie in het Midden-Oosten. Ze zijn er in de eerste plaats op gericht de bondgenoten in de regio gerust te stellen. Vooral Saoedi- Arabië maakt zich nogal ongerust over de betrouwbaarheid van de Verenigde Staten als bondgenoot. Het feit dat de Saoedische kroon prins Fahd zijn bezoek aan Wash ington heeft uitgesteld officieel wegens ziekte wijst op de Saoe dische reserves. Ook Egypte voelt zich niet hele maal meer op zijn gemak met de Amerikaanse steun, zeker nu de sjah van Iran ondanks de Ameri kaanse steun toch zijn biezen heeft moeten pakken. De Amerikaanse regering heeft met de geharnaste uitspraken van Bronw en Schlesin ger Sadat en Fahd een hart onder de riem willen steken. Een tweede factor die aanleiding is geweest tot genoemde uitlatingen is van intern-Amerkaanse aard. De Amerikaanse Senaat zal bin nen afzienbare tijd het tweede ak koord ter beperking van de strate gische kernwapens ter goedkeu ring voorgelegd krijgen. Een be langrijk deel van de Senaat is van oordeel dat Carter veel te slap optreedt in zijn buitenlands beleid. De Amerikaanse parlementariërs verwachten wat meer flinkheid van hun president. Zij zullen recente ontwikkelingen in Afrika en Azië al snel zien als een groeiende in vloed van de Sowjet-Unie. Bij monde van Schlesinger en Brown suggereert Carter nu dat wat in Angola en Iran niet moge lijk was. in de toekomst in het Midden-Oosten wel denkbaar is. Op deze manier hoopt hij het ver trouwen van de Senaat te herwin nen en steun te krijgen voor SALT-2 Dit is het gevolg van een wetsont werp wederzijds doorstroming hoger beroepsonderwi j s-wetenschappelij k onderwijs, waarmee de Tweede Ka mer zich kan verenigen. De nieuwe regeling is met name gun stig voor studenten met een havo diploma. Tot nu toe werden die na melijk niet tot een wetenschappelijke studie toegelaten. Ze moesten dan eerst een volledige hogere beroepsop leiding hebben gevolgd. Straks kunnen ze door bemiddeling van esn speciale commissie een we tenschappelijke studie gaan volgen in een verwant vak. Ze moeten dan een of twee jaar studie aan een hoge re beroepsopleiding met succes heb ben afgerond. Voor het eerste weten schappelijke examen ipropaedeuse) kunnen ze gedeeltelijk vrijstelling krijgen. Dat wordt beoordeeld door de eerdergenoemde commissie. Voorlopig De nieuwe regeling geldt voor vijf gebieden van hoger beroepsonder wijs, namelijk hoger technisch onder wijs, hoger landbouw onderwijs, ho ger economisch en administratief on derwijs, pedagogische academies en hoger sociaal-pedagogisch onderwijs door Hans Schmlt BERGEN De stemming onder de natuurwachters ln en om het Limburgse Bergen is langzamerhand tot het nulpunt gedaald. Wat heeft het nog voor zin om je in te zetten voor het behoud van de natuur, wanneer die natuur voor je eigen ogen wordt weggegraven? De Natuurwacht Bergen, een afdeling van het Instituut voor natuurbeschermingseducatie, is de strijd dan ook beu en zal vrijdag tijdens de ledenvergadering voorstellen ermee te stoppen en de afdeling op te heffen. Van onze parlementsredactie DEN HAAG Studenten van een hogere beroepsopleiding kunnen straks al na enkele jaren studie overstappen naar een universiteit of hoge school. Ze kunnen dan meteen deelnemen aan het eerste examen (propaedeuse) van een verwante we tenschappelijke studie. Een radicaal en wat wanhopig aan doend voorstel, dat volgens voorzit ter M. van den Berg voortkomt uit. zoals dat tegenwoordig heet, „een gi gantisch brok frustratie". Jarenlang reeds ijvert de Natuurwacht Bergen voor het behoud van de Bergerheide, een uitgestrekt stuifzandgebied langs de oostelijke oever van de Maas. hal verwege Nijmegen en Venlo, dat tot veler ongenoegen sinds het begin van de jaren zestig wordt afgegraven voor de winning van zand en grind. In die Ijver heeft de natuurwacht bij alle instanties aangeklopt. Voorzitter Van den Berg: „We hebben iedereen in het gebied rondgeleid om te laten zien waarom het niet verloren mag gaan. We hebben leden van de ge meenteraad van Bergen mee op pad genomen, het college van B en W. statenleden, gedeputeerden, leden van de Tweede Kamer, de staatsse cretaris van CRM. En allemaal von den ze dat de Bergerheide niet verder mag worden afgegraven, maar nie mand die er iets tegen doet. Iedereen weet dat de Bergerheide uniek is ln West-Europa, maar het gesol gaat ge woon door We hebben water naar de zee gedragen, we zijn het moe." Woeste kraters Het verhaal van de Bergerheide ls in Limburg vele keren ln bijna dezelfde woorden te vertellen. Limburg ls rijk aan grondstoffen die elders ln ons land niet worden aangetroffen en daar is dankbaar gebruik van ge maakt. De kolen moesten nog van onder de grond worden gehaald, maar voor zand. grind en mergel hoef de Je niet zo diep te graven. De zand zuigers en de draglines rukten in slag orde op naar Limburg en de gevol gen zijn het best waarneembaar van uit de lucht: wie over de Maas vliegt, waant zich boven de maan: een land schap vol woeste kraters In het begin van de jaren zestig werd het hele gebied aangewezen als cen traal gebied voor de winning van in- De Natuurwacht Bergen heeft in de loop der jaren talloze autoriteiten naar de Bergerheide gehaald om ze met eigen ogen te laten zien wat dreigt te worden weggegraven. Op de foto het bezoek van CRM-» staatssecretaris Meijer (midden) uit het kabinet-Den Uyl. dat. wanneer in 1933 de afgravingen zouden zijn voltooid, er een waterplas van zo'n 450 hectare zou zijn ont staan, met een kustlengte van negen tien kilometer Een uitstekend re creatiegebied. in grootte vergelijk baar met bijvoorbeeld De Kaag Het werk werd ter hand genomen door de Centrale Industrlezand Voorziening in Nijmegen, zonder dat er ernstige dustriezand. Het was de bedoeling protesten te horen vielen. Als eerste Tekeningen, bij voorkeur in hggend tor- maat. sturen aan Trouw, jury politieke prent, postbus 859, 1000 AW Amster dam. Naam en adres aan de achterzijde vermelden Voor geplaatste prenten is er een boekenbon (sociale academies). Het gaat om een voorlopige regeling, die tot en met 1984 geldt. Het wetsvoorstel voorziet ook ln doorstromingsmogelijkheden voor de student van een universiteit of hoge school naar een hogere beroepsoplei ding. Ook ln dit geval zal een commis sie bekijken in hoeverre de student bepaalde vrijstellingen kan krijgen. Vanuit de Tweede Kamer werd giste ren de nodige kritiek geleverd over de beperktheid van het wetsontwerp. Zo zei het D'66-Kamerlld Mertens het te betreuren dat er geen opleidingen ln de gezondheidszorg bij de doorstro mingsmogelijkheden betrokken zijn. De GPV-er Verbrugh vond het Jam mer dat het wetsvoorstel zich beperk te tot de beginfase van de hogere beroepsopleiding en zich niet uitr sprak over studenten die na een vol tooide hbo-oplelding een verwante wetenschappelijke studie willen gaan doen. Het wetsvoorstel moet overigens ge zien worden als een eerste aanzet tot de integratie van hoger beroepson derwijs en wetenschappelijk onder wijs. Daarover handelt de nota Hoger Onderwijs Voor Velen van minister Pais. verdween tachtig hectare van 't Leu ken. het gebied tussen de Maas en de rijksweg Nijmegen-Venlo Problemen Na een jaar of acht graven echter doken er problemen op. Nadat de Centrale fikse Investeringen heeft ge daan voor de afvoer van het zand (zo zijn een sluis en een brug aangelegd), stagneerde de zandwinning plotse ling. De kwaliteit van het zand ten oosten van de rijksweg, richting Duit se grens, bleek tegen te vallen: het ls organisch verontreinigd en niet meer zo geschikt als Industrlezand. Terwijl het afgravingstempo op een laag pit je werd gedraaid, waren inmiddels ook de bezwaren tegen de afgraving toegenomen. De Bergerheide was als natuurgebied „ontdekt" Tot de ontdekking van dit geïsoleer de. tussen de Maas en de Westduitse grens ingeklemde gebied hebben ln belangrijke mate twee rapporten van het Rijksinstituut voor natuurbeheer bijgedragen. De Bergerheide (onder deel van de veertig kilometer lange en drie kilometer brede duinenrij tus sen Venlo en Gennep) bleek natuur wetenschappelijk van grote beteke nis, onder meer door de overgangen tussen stuifzand en hoogveen, die in andere stuifzandgebieden ln West- Europa ontbreken. De waarden van de Bergerheide werden in kaart ge bracht. Planten als veenpluis. wolle gras. zonnedauw, snavelbies, klokjes- gentlaan en moeraswolfsklauw wer den argumenten ln de inmiddels ont brande discussie over de afgravingen dieren als adder, gladde slang, vin- pootsaiamander. korhoen, tapuit, boomvalk, grauwe klauwier en bruine kiekendief legden hun, zij het gerin ge. gewicht in de schaal 'Niet opofferen' Onder de tegenstanders van deafgra- ving schaarde zich ook de ANWB. die betrokken was bij de totstandkoming van het geplande recreatiegebied. In 1971 al schreef de ANWB met het Koninklijk Nederlands Watersport- verbond dat „de plannen om de Ber gerheide te ontgronden en om te vor men opnieuw bezien dienen te wor den." Volgens de toeristenorganisatie mogen landschappen die van belang zijn voor de kwaliteit van net milieu niet worden opgeofferd, ..ook al is het roor de recreatie. "De ANWB wees. zoals bijvoorbeeld ook de Natuur wacht Bergen, op voorhanden zijnde alternatieve wlnplaatsen ten zuiden van de Bergerheide De afgravingen zijn echter voortge gaan. zij het dat het tempo lager is gebleven dan aanvankelijk de bedoe ling was. Momenteel ls ongeveer hon derdtwintig hectare afgegraven. De Centrale Industrlezand voorziening bezit een vergunning tot afgraving van driehonderd hectare, maar die moet (op grond van de nieuwe ont- grondingenwet) worden herzien. Be slissingen hierover blijven echter uit, zodat het werk ook nu nog gewoon doorgaat. De provincie stelde de her ziening van de vergunning uit, omdat ze eerst wil weten wat de plannen van het rijk zijn. Het rijk riep daarop een commissie ln het leven: de landelijke commissie voor de coördinatie van het ontgrondlngenbeleld. Deze com missie heeft vorige maand een tus sentijds rapport aan minister Tuijn- man (verkeer en waterstaat) uitge bracht. waarin onder meer staat de Bergerheide als een reservegebied voor de zandwinning achter de hand te houden Een voor de Natuurwacht Bergen zonder meer negatief advies: gezien de behoefte aan zand. de volgens de zand- en grindproducenten onmoge lijkheid de invoer te verhogen en het feit dat alternatieven nog moeten worden onderzocht, verwacht de Na tuurwacht Bergen dat de Bergerhei de toch binnen korte termijn verder zal moeten worden aangesproken Ook een twee weken terug genomen besluit van de gemeenteraad van Bergen kan de teleurstelling en de moedeloosheid van het bestuur van de Natuurwacht niet wegnemen. Deel 'beschermd' Bij de vaststelling van het bestem mingsplan over het buitengebied be sloot de Bergense raad toen de ont- zanding te beperken tot het gebied van driehonderd hectare waartoe Bergen zich destijds contractueel heeft verplicht. De rest van het ge bied krijgt dan de beschermde status van natuurgebied. Natuurwacht- voorzitter Van den Berg vindt het op zich zelf niet slecht dat nu een deel van de Bergerheide beschermd is. maar meent dat slechts zeer ten dele aan de wensen ls tegemoet gekomen De begrenzing van die driehonderd hectare staat nog niet vast. dus veel zal van de invulling afhangen. Vallen onder die driehonderd hectare ook kwetsbare gebieden? Beter was ge weest het gehele gebied als natuurge bied aan te wijzen, maar dat heeft de raad niet gedurfd omdat burgemees ter Meijer erop wees dat er dan gewel dige schadeclaims zouden volgen. Voorts is het vraag of het restant van de Bergerheide wel gered is met het beperken van de afgraving tot drie honderd hectare. Er is een zgn. pijn- lljn als die wordt overschreden, gaat het niet-afgegraven deel onher stelbaar achteruit Het kan best dat die pljn-lijn ook met de beperkte af gravingen wordt overschreden. Nu al is de waterhuishouding verstoord en drogen vennen op." mn li De een is bang in het donker, de ander is bang voor honden, een derde is bang voor de meester, de vierde staat doodsangsten uit om een kind. de vijfde is overal bang voor. Allemaal zijn we wel ergens bang voor of om en dat is maar goed ook. „Angst is nodig en angst is normaal", staat in (het maartnummer van) Mensen van Nu „Zonder angst en de daarbij horende verschijnselen zou een mens niet in staat zijn te over leven" Als iemand geen angst kende, verklaart het blad, zou hij niet op tijd kunnen vluchten voor geva ren. niet in staat zijn zich te ver weren en te vechten Want stel dat je geen angst kende: je zou geen drukke straat over kunnen steken, omdat je geen rekening houdt met risico's. Je zou niet kunnen wegrennen voor iemand met boze bedoelingen, want je lichaam zou dan niet op angst reageren: „Wanneer je ergens van schrikt, reageert Je lichaam met het afscheiden van een bepaalde stof. adrenaline Adrenaline zorgt er voor. dat het hele lichaam in paraatheid wordt gebracht. Het bloed trekt weg uit de darmen en de maag. naar de buitenkant toe. naar de spieren waarmee je moet wegrennen of vechten" Dat zijn de concrete angsten, maar er bestaat ook psychische angst, gewetensangst, „en ook deze angst hebben mensen nodig om samen te kunnen leven". Een moeder zonder angst zou nooit ongerust worden als haar baby maar bleef huilen. Ze zou niet kijken wat er aan de hand was en het kind niet op tijd eten geven. Wie geen angst zou kennen om zijn oude. alleenwonende moeder die al eens een paar ongelukjes in huis heeft gehad, zou het arme mens laten verkommeren. „Geen angst om iemand hebben", aldus Mensen van Nu. „betekent eigen lijk dat er geen relatie is. Als je van iemand houdt of als je op de een of andere manier wel een relatie met iemand hebt. dan hoort daar angst en ongerustheid over zijn of haar wel en wee bij. Als dat niet het geval is. laat hij je kennelijk koud" Dat hoeft geen overdreven angst te zijn. en omkeren kun je het ook niet. „Angst is geen graadmeter voor affectie. Je kunt niet zeg gen: hoe ongeruster en angstiger ik over iemand ben. des te beter is m'n relatie' Erg veel onbe stemde, onverklaarbare of onbe dwingbare angsten zijn volgens het blad te verklaren uit angst voor het verlies van liefde Daar achter zit de angst om verlaten te worden en dat is „een heel funda menteel gevoel bij mensen". Het blad gaat nog veel dieper op het verschijnsel, ook op onnodige angsten. Maar de conclusie blijft dezelfde angst hoort bij het le ven. Je kunt er niet buiten, ook niet ln de maatschappij: „Als mensen niet een beetje bang zou den zijn om iets niet goed te doen. zouden ze nooit hard wer ken, bij voorbeeld om een exa men te halen of om promotie te maken" Ze betalen zo ongeveer de hoog ste belastingen ter wereld, de In flatie rijst de pan uit en toch hebben zesduizend Israëli's zich vorige maand splinternieuwe au to's aangeschaft. En omdat een van de goedkoopste merken ln Israël altijd nog een slordige twintigduizend gulden kost. heeft de minister van financiën zijn belastinginspecteurs op dracht gegeven bij al die zesdui zend nieuwe autobezitters na te gaan of ze hun Inkomsten wel netjes hebben opgegeven, want hij vertrouwt de zaak voor geen cent meer TIPS VOOR DE GEZONDHEID Ik u een bepaald werk staand ofzittendi lont doen.gi er dan bij ritten Kan bet lig. id?Doe dat dan' Hoe meer u deze regel pSkt.ées te mnder kans heb! u op managerziekte Maar wordt geen Imawd Ge 1*e fchaamsocfenng boort er ook t»j1 Ab u de stevige.warme maaltijd nu toch net zo goad miödegs kvr< nemen als S avonds, doe dat dn en neemsavonds genoegenmea een bchter maal .Oat verhndart onnodig cttstoenamt «n bevordert de nacht? Als ze zouden willen en daartoe nog in staat zijn, zouden de Ne derlanders van honderd jaar en ouder een leuke gezelligheidsver eniging kunnen vormen met be hoorlijk wat leden: 287, want zo veel zijn er ongeveer van die hoge leeftijd. Ongeveer, en waar schijnlijk al wel meer, want die 217 stonden twee Jaar geleden op 1 januari officieel genoteerd, en volgens het Centraal Bureau voor de Statist'ek worden het er elk Jaar meer. Op 1 Januari 1960 telde ons land 63 mensen van een eeuw of ouder, precies twaalf Jaar later waren dat er 179. op 1 Janua ri 1975 had het CB8 er 209 geno teerd. een Jaar later al 252 en begin 1977 dus die 287. De vrou wen zouden in die club van Hon derd de meerdêrheld vormen, want maar 78 van de 287 zijn mannen. „Hier, drink eerst maar een kopje thee. Dat zal Je goed doen. Jon gen. je bent zo opgewonden." sprak de directeur van een post kantoor in Hiroshima vaderlijk tegen een overvaller die zojuist bijna vijftienduizend gulden in het kantoor had buit gemaakt De man accepteerde het aanbod dankbaar. Tussen twee slokken door arriveerde de gewaarschuw de politie, die de met een mes gewapende overvaller snel inre kende en hem zijn wapen, de buit èn zijn kopje thee afpakte In drie uur van New York naar Sydney in Australië? Onzin na tuurlijk. behalve als je met de ruimtemetro kunt. Een soort trein die door liet luchtruim vliegt met een vaartje van negen duttend kilometer per uur (daar ls de Concorde dus niks bij), ont staan in het brein van de Ameri kaanse futuroloog Herman Kahn. Als zijn dromen ooit be waarheid worden zal dat toch pas over vijftig Jaar zijn, bekent hij in Travel Trade, een weekblad van Amerikaanse reisorganisaties Toerisme, zegt hij. wordt dé indu strie van de toekomst, en reizen wordt dus door de lucht veel makkelijker. Over de weg trou wens ook volgens Kahn zullen auto's tegen het jaar 2029 over snel voortbewegende autowegen rijden (of gereden worden, voor een deel tenminste) Voor reizen zal bovendien alle tijd zijn, want de mensen de wereldbevolking zal dan 8.2 miljard mensen tellen, schat de futuroloog zullen over het algemeen niet meer dan tien uur per week werken Naar zijn berekening zal reizen wel vijf maal zo goedkoop worden als vandaag de dag, zodat zelfs pas getrouwde Jongelui een huwe lijksreis naar de maan kunnen betalen Allemaal leuke gedach ten van deze meneer (die hoofd is van het Hudson instituut in New York), waarvan helaas pas over vijftig jaar te controleren valt of er ln werkelijkheid iets mee te doen is punt voor de 23ste keer een hu- wellk te sluiten zijn eigen 23ste huwelijk wel te verstaan. In het Britse Guinness recordboek zal hij dan ook vermeld worden als de man die het vaakst trouwde Zijn nieuwste verloofde ls een meisje van zeventien, met zijn eerste trouwde hij toen hij acht tien was. Tot tweemaal toe her trouwde hij met dezelfde vrouw, zijn langste huwelijk duurde vijf Jaar. Op zeker ogenblik, herin nert hij zich. had hij 33 kinderen en zestien schoonmoeders, maar dat verandert bij hem met het Jaar Ooit bezat hij een kapitaal van een miljoen gulden, maar dat is aan proceskosten en alimenta ties schoon opgegaan Nadat hij zijn geestelijk ambt had opgege ven kreeg hij een baan in het hotelwezen. Hij ls nu directeur van een hotel Glynn Wolfe uit Blythe in Cali fornië vindt zichzelf de gelukkig ste man ter wereld, maar voor hetzelfde geld kan hij de onge lukkigste zijn De voormalige baptistenpredikant uit Las Ve gas is nu 67 jaar en staat op het Japan telt zo'n vier keer meer fietsen dan Nederland inwoners. Enkele tientallen miljoenen dus. waarvan het merendeel gebruikt wordt om er mee naar en van de trein te komen Al die fietsen moeten ergens bij de stations ge stald worden ga d'r maar aan staan. Om alle fietsers de kans te geven hun rijwiel toch netjes te parkeren heeft de Japanse rege ring de gemeenten met station vijftig miljoen gulden samen ge geven om al of niet overdekte fietsenstallingen in de buurt van de trein te kunnen bouwen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5