China laat ideologie varen
Verbetering
Sanjay Gandhi boet voor verbrande film
Uit brieven van lezers
Oorlog tegen Vietnam past niet in oude theorieën - -
Abortuspil (2)
Kruisinga terug
.WOENSDAG 28 FEBRUARI 1979
BINNENLAND/ BUITENLAND
TROUW/KWARTET P 10
door Johan ten Hove
De Chinese invasie in het buurland Vietnam past in geen
enkele gangbare Chinese theorie over de buitenlandse poli
tiek. Afgaande op de Chinese benaming van de militaire
acties Peking heeft het consequent over een „strafexpedi
tie" en een ..lesje dat de Vietnamezen geleerd moet worden"
past de huidige oorlog eerder in het eeuwenoude verhaal van
het roemruchte keizerrijk Zhongguo, „het Rijk van het Mid
den", dat een vazal die weigert zijn schatting te betalen, tot de
orde roept.
Formeel stoelt de buitenlandse poli
tiek van de Volksrepubliek nog op de
„drie-werelden-theorie" van de over
leden partijvoorzitter Mao Zedong. In
deze theorie bestaat de Eerste Wereld
uit de twee grote mogendheden, de
Verenigde Staten en de Sowjet-Unie.
de voornaamste vijanden van China.
De Tweede Wereld wordt gevormd
door de geïndustrialiseerde landen
van West- en Oost-Europa. Japan.
Australië en Nieuw-Zeeland. Tenslot
te vormen de ontwikkelingslanden
van Azië. Afrika en Latijns-Amerika
de Derde Wereld, waartoe volgens de
theorie nadrukkelijk ook de Chinese
Volksrepubliek behoort.
Volgens Mao Zedong moest China
zich verenigen met de Derde Wereld
om de Tweede Wereld op zijn har.d te
krijgen, teneinde de imperialistische
machten van de Eerste Wereld te
omsingelen en te overwinnen. Daar
naast speelde ook nog de revolutio
nair communistische theorie van de
uiteindelijke wereldrevolutie een rol.
worden gemaakt door de voorhoede
van het stedelijke proletariaat. Maar
afgezien van de stad Sjanghai ont
brak in China een stedelijk proletari
aat ten enen male en was Mao voor
het welslagen van zijn revolutie aan
gewezen op de Chinese boeren
massa's).
Volgens Lin Biao diende de buiten
landse politiek van de Volksrepu
bliek zich te richten op de verovering
van de ..steden van de wereld" (de
kapitalistische landen waaronder
toen ook al de Sowjet-Unie gerekend
werd» Dit zou moeten gebeuren van
uit het ..platteland van de wereld" (de
ontwikkelingslanden van de Derde
Wereld). Lin Biao verdween in sep
tember 1971 van het toneel onder
omstandigheden die nooit helemaal
opgehelderd zijn, maar zijn theorie is
officieel nooit herroepen. Net zo min
is de drie-werelden-theorie van Mao
Zedong, die in september 1976 over
leed ooit formeel herroepen of bekri
tiseerd.
wikkelingsland van de Derde Wereld
en bovendien tot voor enkele jaren
een bondgenoot in de strijd tegen het
imperialisme van de Verenigde
Staten.
Dan past de „strafexpeditie" inder
daad meer in het oude verhaal van de
keizers in Peking die in het verleden
meermalen hun legers naar onwillige
vazallen stuurden om ze een lesje te
leren en ze duidelijk te maken dat er
natuurlijk maar één beschaafd land
in de wereld was en de rest bestond
uit schatplichtige vazallen of bar
baren.
Natuurlijk zijn de huidige Chinese
leiders wel zo realistisch dat ze reke
ning houden met het bestaan van
andere wereldmachten. Maar in de
regio Zuidoost-Azië geldt voor hen
nog steeds dat de Volksrepubliek
daar de onbetwiste leider hoort te
zijn. Militaire avonturen van Vietnam
in Cambodja en Laos, waarbij de Chi
nese verbondenheid met Cambodja
door Hanoi ronduit werd genegeerd,
zijn de leiders in Peking een doorn in
het oog. Dat Vietnam daarbij ook nog
eens een verbond sloot met de Sow
jet-Unie (vanouds voor China de bar
baar uit het noorden), heet in de
Chinese terminologie ronduit „onge
hoord" en in het huidige machtseven
wicht uiterst gevaarlijk. Voor omsin
geling is de Chinese Volksrepubliek
al even beducht als de Sowjet-Unie.
Vi
Vietnamezen verlaten het grensgebied waar Chinese troepen in de aanval zijn gegaan. Ongestraft
Revolutie
Een tweede Chinese theorie over de
buitenlandse politiek is die van Mao's
vroegere wapenbroeder, de voormali
ge minister van defensie Lin Biao
(Lin Plaoi. Hij refereerde aan de wijze
waarop in China zelf de revolutie tot
een succes was geworden Het Rode
Boerenleger van Mao Zedong won op
het platteland de strijd tegen de nati
onalistische legers van maarschalk
Tsjiang Kai-sjek en veroverde vanaf
het platteland de steden. (Dit is
steeds een van de wrijvingen geweest
tussen de Chinese en de Sowjet-Rus-
sische communistische partij. Vol
gens marxistisch-leninistische dog
ma's In Moskou zijn boeren nooit te
vertrouwen en dient de revolutie te
Platvloers
Tot zover de mooie theorieën. In de
praktische buitenlandse politiek heb
ben de leiders In Peking zich de afge
lopen Jaren meer laten leiden door
een puur pragmatische opstelling
dan door hoogdravende Ideologieën.
Platvloers opportunisme en puur
eigenbelang zijn de pijlers van de
buitenlandse politiek van menig
land. maar van een zich revolutio
nair-marxistisch noemend land ver
wachtten velen toch wel iets anders.
Peking heeft zijn buitenlandse vrien
den en zogeheten maoïsten, die in
China het socialistische walhalla za
gen. danig in verwarring gebracht.
Wat te zeggen van de steun aan de
Chileense dictator Pinochet, aan de
met Zuidafrikanen en Amerikanen
samenwerkende Angolese bevrij
dingsbeweging FNLA, de hartelijke
ontvangst in Peking van mensen als
Ferdinand Marcos van de Filippijnen
en verscheidene Amerikaanse presi
denten, om van de conservatieve
Westduitse CSU-leider Frans Jozef
Strauss nog maar te zwijgen.
Met enige moeite zijn enkele van deze
escapades, die de rechtgeaarde revo
lutionair een doorn in het oog zijn.
nog wel onder te brengen in boven
staande theorieën. Los gezien van de
regimes die er de macht hebben, zijn
Chili en de Filippijnen ontwikke
lingslanden die tot de Derde Wereld
behoren en is West-Duitsland een
land uit de Tweede Wereld, „dat voor
China gewonnen dient te worden".
Angola, waar Peking uiteindelijk op
het verkeerde p^ard wedde (de Sow-
jetrUnie zat al op het winnende), en
de Verenigde Staten zijn moeilijker
in te passen. Onder meer deze twee
voorbeelden geven de veranderde
buitenlandse politiek aan.
Vijand
Binnen die Eerste Wereld van de gro
te mogendheden heeft de Sowjet-
Unie zich in de Chinese visie ontpopt
als de gevaarlijkste vijand, die een
„sociaal-imperialistische hegemonie
in de wereld nastreeft". De simpele
geografische overweging dat de Sow
jet-Unie een ruim zevenduizend kilo
meter lange grens met China heeft, is
aan die opstelling niet vreemd. In
belangrijke mate is de buitenlandse
politiek van China de afgelopen jaren
bepaald door de haast panische angst
voor de Sowjet-Unie. Elke mooie the
orie moet daarvoor wijken. China
doet momenteel al zijn best modern
wapentuig uit zowel de Tweede als
een deel van de Eerste Wereld te
krijgen om een eventuele aanval van
het andere deel van de Eerste Wereld
af te slaan. De Eerste Wereld als
gesloten blok bestaat voor de Chine
zen al lang niet meer, net zo min
overigens als een monolitisch com
munistisch blok.
Oorlog
De huidige invasie in Vietnam, uitge
groeid tot een regelrechte oorlog tus
sen twee communistische naties, is
van dat laatste wel het beste bewijs.
En deze oorlog, waarbij tienduizen
den het leven hebben verloren, past
al helemaal niet in welke Chinese
theorie dan ook. Vietnam is een ont-
Ook ten opzichte van de omringende
Aziatische landen zag Peking zich
genoodzaakt in te grijpen en Viet-
nams „ongebreidelde arrogantie" een
halt toe te roepen. Met name de niet-
communistische Associatie van Zuid-
oost-Aziatische Naties (ASEAN),
naar wier gunst zowel Hanoi als Pe
king het afgelopen jaar gedongen
heeft, vroeg zich vertwijfeld af of
Vietnam zich maar ongestraft alles
kon veroorloven. „Nee," zegt Peking,
„vandaar dat wij een strafexpeditie
sturen." Vietnam heeft zich in de
ogen van de ASEAN inderdaad te
kijk gezet als een imperialistische
mogendheid die niet te vertrouwen is.
Vanuit dat gezichtspunt zullen de
ASEAN-leiders het Chinese ingrijpen
wel kunnen waarderen. Maar aan
andere kant geeft datzelfde ingrij
aan, dat Óhina ook niet wars is
militaire avonturen als het vindt
zijn belangen op het spel staan,
king doet zijn best de ASEAN-leid!* i
en niet alleen hen, ervan te overt
gen dat China niet uit is op gebie s
uitbreiding en dat de Chinese inv2 IV
iets anders is dan de Vietnamese ij!
vasie in Cambodja. Peking laat i )e
af te zeggen dat het slechts om
afstraffing en een kortstondige rr
taire operatie gaat. Maar naarm
de oorlog escaleert en er van de fi
ten geen duidelijke aanwijzini
over een Chinese terugtrekking
men. verliezen deze woorden
overtuigingskracht.
Mislukt
Tot op heden komen er slechts
richten binnen over t roepenvers-n
kingen van beide partijen en konf 1
de schaarse correspondenten aan]
fronten met angstaanjagende
spellingen dat de echte strijd
moet worden geleverd. Het wachj
is op een grootscheeps treffen tuj
de Chinese invasiemacht en het g(
gelde Vietnamese leger. j .pv
Als de Chinese leiders inderdaad
snelle strafexpeditie voor ogen he
gestaan, is dat mislukt. Dat is vi
een deel te wijten aan Vietnam,
zich niet houdt aan het „oude v
haal" en „nederig zijn verontsch»'»^
gingen aanbiedt", waarna de C"
zen zich kunnen terugtrekken,
lijkt erop dat Vietnam dat van pl
is. De door de Chinese leiders aan
boden onderhandelingen worq_
ronduit van de hand gewezen.
Vietnamese leiders hebben definii,
gebroken met de oude tradities S
weten zich daarin gesteund door h
machtige bondgenoot, de Sowja
Unie.
Afgaande op berichten dat de Chii
se troepen zich langs de grens aan n
ingraven zijn, doemt het spookbe
op van óf een langdurige uitputtin
slag. óf een escalatie van de oorl
En dan rijst de vraag of de Sowj
Unie zich daadwerkelijk in de str [5
gaat mengen om zijn nieuwe vazal£;
hulp te komen.
NEW DELHI (Reuter, UPI, AP) Sanjay Gandhi, de 32-jarige
zoon van de vroegere Indiase premier Indira Gandhi, is
gisteren samen met de vroegere minister van voorlichting
Vidya Charan Shoekla, veroordeeld tot twee jaar gevangenis
straf. Zij waren de dag tevoren schuldig bevonden aan „crimi
nele samenzwering, vertrouwensbreuk" en vier andere vergrij
pen die te maken hadden met de vernietiging van een satiri
sche film over de machtshonger van mevrouw Gandhi.
Deze film „Kissa Koersja Ka" (jacht
op de zetel) was gemaakt door het
parlementslid Amrit Nahata ten tijde
van de door premier Gandhi ingestel
de noodtoestand. Mevrouw Gandhi
en haar zoon Sanjay hebben de nood
toestand alttjd verdedigd als een
maatregel om India in het algemeen
en de Indiase economie In het bijzon
der van de ondergang te redden. In
feite kondigde de premier de nood
toestand af om een veroordeling we
gens verkiezingsfraude te ontlopen.
De noodtoestand werd op 26 Juni 1975
ingesteld en heeft 19 maanden ge
duurd. Op grond ervan verdwenen
tienduizenden leden van de oppositie
achter de tralies, werden er grond
rechten opgeschort, de pers aan ban
den gelegd en werden de algemene
verkiezingen, die in februari 1976
hadden moeten plaatsvinden, uitge
steld.
Tijdens de noodtoestand kreeg San
jay aanzienlijke macht als belang
rijkste adviseur van zijn moeder, hoe
wel hij geen enkele formele functie
had. Samen met minister van voor
lichting Shoekla slaagde Sanjay erin
de Indiase pers te reduceren tot een
groep ja-knikkers die slechts de ver
heerlijking van de familie Gandhi
voor ogen had. De Indiase filmindu
strie werd verplicht „constructieve"
films te produceren en alle films
moesten vooraf aan Sanjay ter goed
keuring worden voorgelegd.
Volgens de aanklager heeft Sanjay
samen met de minister de voor me
vrouw Gandhi en hemzelf weinig
„constructieve" film meegenomen
naar een van zijn autofabrieken en
hem daar verbrand. Over die automo
bielfabrieken van Sanjay is waar
schijnlijk een apart verhaal te schrij
ven. omdat er in India sterke aanwij
zingen bestaan dat deze met staats
geld zijn opgezet, waarvan een groot
deel in de zakken van Sanjay is ver
dwenen.
Sanjay en Shoekla ontkennen overi
gens het verbranden van de film en
zien in de aanklacht een complot van
de huidige Indiase regering van pre
mier Morarji Desai. De verdedigers
hebben aangekondigd in hoger be
roep te zullen gaan.
Behalve de gevangenisstraffen wer
den er boetes opgelegd. De zoon van
mevrouw Gan^hl kreeg een boete
van 2500 gulden en Shoekla een van
ruim 6000 gulden.
De veroordeling van Sanjay en
Shoekla is het eerste succesvolle pro
ces tegen vooraanstaande figuren die
een belangrijke rol In de noodtoe
stand hebben gespeeld. Tegen me
vrouw Gandhi zelf lopen nog aan
klachten bij drie rechtbanken, vol
gens welke zij tijdens de noodtoe
stand misbruik heeft gemaakt van
haar macht voor persoonlijk of poli
tiek gewin.
Aan de noodtoestand kwam kort
voor de verkiezingen in maart 1977
een eind. Bij die algemene verkiezin
gen werd de Congrespartij van Gan
dhi verpletterend verslagen. Het wa
ren vooral de gedwongen sterilisaties
in het noorden van India die me
vrouw Gandhi de das omdeden. De
Tengevolge van een technische fout is een gedeelte van de rubriek „Pi
ment" op pagina 5 in de krant van gisteren verkeerd in de krant gekome
Omdat dat gedeelte daardoor zeer moeilijk leesbaar werd, plaatsen wij 1
hieronder opnieuw. (In het eerste gedeelte van de rubriek werden berichl
gememoreerd dat er een abortuspil op de markt zou komen.)
Sanjay Gandhi, de zoon van ex-pre
mier Indira Gandhi van India die
gisteren tot twee jaar gevangenis
straf is veroordeeld. Onmiddellijk
na het vonnis raakten betogers
slaags met de politie. De rechter in
Delhi kreeg een boek naar het hoofd
geslingerd. De politie arresteerde en
kele tientallen aanhangers van de
Gandhi's.
grote man achter deze sterilisatie
campagnes was haar zoon Sanjay.
Doze rubriek is uitsluitend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven, gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden). De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor. Hierover of over
het n»et plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wi| helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw. Postbus 859,1000
AW Amsterdam. Bi| publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Fusie CDA (8)
Evenals de groep-Goudzwaard ben ik
ook zeer teleurgesteld over de presen
tatie van de bezuinigingsvoorstellen
door het kabinet. Aan een dergelijke
presentatie hoort mijns inziens een
visie over inkomensontwikkeling met
te ontbreken. Mochten de bezuinigin
gen zo urgent zijn dat men aan de
ontwikkeling van een inkomensbe
leid nog niet toe gekomen is. dan
dient dat expliciet in het vooruitzicht
te worden gesteld Een dergelijk be
leid is in elk geval voor de lange
termijn noodzakelijk opdat een ieder
overtuigd kan zijn dat zowel de in
komsten als de lasten op een recht
vaardige manier verdeeld worden.
Het ontbreken van een dergelijk be
leid en van de toezegging om daar
met voortvarendheid aan te werken,
maken voor mij een fusie van de drie
confessionele partijen op dit moment
ongewenst
Haren J. C. Eikelboom
Fusie CDA (9)
Helaas is prof. Goudzwaard niet over
tuigend in zijn pleidooi voor het uit
stellen van de fusie van het CDA In
1977 is immers gekozen voor een
CDA-Tweede Kamerfractie, op grond
van een CDA-program „Niet bij
brood alléén". Dat geldt nóg! Ik vind
het compleet onzin om nu te zeggen:
Laat eerst CHU en KVP maar fuse
ren. dan kijken wij als ARP nog een
tijd (voor altijd?!» de kat uit de boom
Dit wantrouwen dient de goede ver
houdingen met. We hebban geen twij
felaars nodig, maar mensen met visie
izoals Goudzwaard in de geest van
..Niet bij brood alleen'"), die met ent
housiasme een stuk praktische poli
tiek willen bedrijven en dat steeds
weer toetsen aan het evangelie. Er
moet wèl gepraat worden, namelijk
over de weg die we met z'n allen
zullen gaan. Echtergeen discus
sieclub. maar een politieke partij!
Daartoe is noodzakelijk, dat alle drie
de fusie-partners hun politieke know
how inbrengen. De weg naar de fusie
is zorgvuldig uitgestippeld. Ik hoop
dat leder die zorgvuldigheid nu ook in
acht neemt Tenslotte, ik vind wel dat
de laatste inbreng van Goudzwaard
c s. zin heeft. Gevoelens mogen wor
den geuit. Ik wil best naar Goud
zwaard luisteren Hij is evengoed lid
van het CDA als ik.
Vlissingen L. vanderJagt
Fusie CDA (10)
In deze rubriek roept de heer B. de
Groot uit Drachten de groep-Goud
zwaard op om (als ze geen succes
hebben) te komen tot de vorming van
een christelijke progressieve partij.
Deze oproep is volkomen overbodig,
omdat deze partij reeds een Jaar gele
den ls opgericht: de Evangelische
Progressieve Volkspartij.
Weesp B. Wever
Fusie CDA (11)
Ook In het verleden heb ik noo»t
begrepen dat het nodig was dat naast
elkaar een AR- en CH-partij fungeer
den zelfs niet gezien de historische
achtergronden die het naast elkaar
bestaan van deze partijen zouden
kunnen verklaren Ik weet ook wel.
dat een poging om tot een goed be
grip en een goed verstaan van het
evangelie te komen, vooral als het
gaat om de maatschappelijke en soci
ale vormgeving, geen eenvoudige
zaak is. Maar ik weet ook dat het
verabsoluteren van het eigen stand
punt en de verdediging daarvan van
uit een omheind bastion, zonder de
bereidheid de ander met open vizier
tegemoet te treden, zweemt naar zelf
verheffing en betweterij. In een be
staan waarin wij slechts ten dele ken
nen en slechts ten dele kunnen profe
teren. past ons bescheidenheid en
ootmoed. Ik spreek vanaf de basis.
Maar ik meen te weten dat juist van
uit de basis de aandrang zo sterk is
om nu het CDA gestalte te geven in
een gezamenlijke krachtsinspanning
zoekend, discuslërend, bovenal
biddend om God en de naaste te
dienen.
Ommen A. J. Scholten
CDA-fusie (6) In de krant van
maandag 26 februari is van Jan
Albert Visscher te Kampen.
Khomeini
Het artikel van prof. dr H. Kohlbrug-
ge over Khomeini (Trouw 17 febr.)
viel wel erg negatief uit. Het lijkt me.
hoe men ook over de islam denkt,
onjuist om van een staat die geba
seerd wordt op de Koran en de tradi
tie van Mohammed te zeggen dat die
geen fundamenten heeft. Khomeini
heeft trouwens in zijn geschrift „Hu-
kamat - e - islamiyga" uiteengezet
wat volgens hem de fundamenten
zijn van een islamitische staat Bij
die fundamenten horen ook strikte
bepalingen, teruggaand op Moham
med, voor de bescherming van min
derheden. Daarom lijkt er mij voor
shands geen reden voor te zijn om
met een beroep op het verleden te
suggereren dat de mollah's wel weer
intolerant zullen zijn tegen minderhe
den. Geef Khomeini in ieder geval het
voordeel van de twijfel! Wie zich op
het verleden beroept wat intolerantie
betreft, kan een lange lijst maken van
christelijke intolerantie tegenover
moslims en Joden en moslimse tole
rantie tegenover christenen en Joden.
Maar zulke vergelijkingen leiden ner
gens toe Mij is bekend dat met name
Vaticaan en Wereldraad samen met
het „World Moslim Congress" werken
aan verbetering van de positie voor
christen-minderheden in de islamiti
sche wereld en moslimse minderhe
den in het Westen. Zulke pogingen
verdienen onze steun en ons gebed.
Leusden ds J. Slomp
Morele herbewapening
(2)
De zorg over de gebeurtenissen in
Iran is groot. Dit blijkt ook uit het
artikel van prof. dr. Hanna Kohlbrug-
ge „Khomeini bouwt een huis zonder
fundamenten" (Trouw 17 februari):
Op het einde van haar artikel vergist
zij zich echter wanneer zij van zende
lingen in Iran zegt: „Zij verloo
chenden hun Heer en bedrogen de
Sjah," toen namelijk deze zendelin
gen op de vraag van de Sjah of een
vernieuwing van Iran op basis van
Morele Herbewapening mogelijk was.
op een conferentie in 1949 „ja" gezegd
hadden. Mevrouw Kohlbrugge
meent, dat zij „wisten dat zij gezon
den waren met een andere bood
schap." Blijkbaar is zij onkundig van
het werk van Frank Buchman, de
grondlegger van Morele Herbewape
ning. Deze heeft steeds Jezus Chris
tus de centrale plaats gegeven in zijn
werk en ervoor gevochten dat ook
zijn medewerkers dat deden. Buch
man had ook een grote visie op de
bestemming van de wereld van de
Islam, die In zijn woorden „een stut
kan zijn voor de eenheid van alle
beschaving" (De revolutionaire weg,
Uitgave Nieuwsdienst Morele Herbe
wapening Den Haag, 1978, blz. 63).
Het is bekend dat hij een inspiratie
geweest is voor vele leiders in de
Arabische wereld. Mensen met een
dergelijke visie kunnen de huidige
leiders in de Islam helpen gestalte te
geven aan een politiek die beant
woordt aan de diepste Intenties van
hun religie. Wellicht zou zo ook Kho
meini bevrijd kunnen worden uit de
impasse aangeduid in het artikel van
professor Kohlbrugge. Zou dat niet
het beste antwoord kunnen zijn dat
gegeven kan worden op de zorg over
de gebeurtenissen in Iran?
Kampen B. Woltjer
Schoolbesturen
In het artikel „Op schoolbesturen"
(Trouw 22 februari) kom ik de volgen
de zin tegen: „De kritiek kont erop
neer dat de wetgever zich niet moet
bemoeien met de besturen in het bij
zonder onderwijs." Nee, nee. Maar
dat wetgevende en uitvoerende orga
nen rechtstreeks het bestuur vormen
van de openbare school, dat mag wel.
En dat die wetgevende en uitvoeren
de organen dan ook nog vaak in
meerderheid voorstanders zijn van
bijzonder onderwijs, dat mag even
eens. Zelfs dat de voorzitter van het
bestuur van een bijzondere school
wethouder van onderwijs, dus be
stuur van de openbare school, kan
zijn. Stel U voor dat het andersom
was. Heel bijzonder Nederland zou
moord en brand schreeuwen en naar
het Binnenhof tijgen met spandoe
ken: „wij eisen vrijheid van onder
wijs". Zelfs geen ouders van de eigen
richting in het bestuur. Dat is dan
zeker de bijzondere opvatting van
vrijheid. Het zou bij de wet geregeld
moeten worden, dat althans de wet
houders van onderwijs met hun amb
tenaren voorstanders van openbaar
onderwijs moesten zijn. Zouden de
steeds om vrijheid schreeuwende bij-
zonderen daaraan hun medewerking
willen verlenen? Zouden ze die objec
tiviteit kunnen opbrengen of zouden
ze bij hun eis van eenrichtingsverkeer
blijven?
Beverwijk A. Tel jeur
Onderzoek
Het laatste Nipo-verkiezingsonder-
zoek heeft duidelijke veranderingen
te zien gegeven. Het CDA verliest
twee zetels, de WD verliest vijf ze
tels. PvdA wint twee zetels en D'66
wint vijf zetels ten opzichte van mei
1977. Als ik Terlouw was, zou ik hele
maal niet zo blij zijn met dit D'66,
omdat tachtig procent van de oor
spronkelijke WD-stemmers weggaat
bij Rietkerk en terechtkomt bij D'66.
Daar zit Terlouw mooi mee opge
scheept. Weer een hoop transparante
geesten erbij. Och ja, als je maar
zetels hebt. niet waar
Bemmel F. Nansen
Bejaarden
Mijn ervaring is dat in de tehuizen
waar ik over kan oordelen veel priva
cy is en was. Ik heb totaal geen be
zwaren dat een maatschappelijk
werkster ons een enkele maal op
zoekt Eerder het tegendeel. Ik hoor
over andere bejaardentehuizen
steeds veel goeds.
Haren m. G. H. Coolman-Joustra
Dr. Lamberts, nu Eerste Kamer
lid. zet enige vraagtekens achter
deze beweringen. Hij zegt: „Som
mige medici beweren dat die pil er
al is, maar dat de industrie hem
achterhoudt, omdat anders het
goudmijntje van de anti-concep
tiemiddelen in elkaar stort."
Wat gaf hem destijds in dat de
abortuspil op komst was? Lam
berts: „Er werden toen al veel
proeven gedaan, ln Afrika, op
zwarte vrouwen
Op zwarte vrouwen?
„Ja, de farmaceutische industrie
heeft massa's proeven gedaan op
zwarte vrouwen."
Om wat voor proeven ging dat?
„Met prostaglandinen, een hor
moonpreparaat."
Onder het motto dat een dode
zwarte vrouw minder erg is dan
een dode blanke vrouw?
„Nou, niet dat zulke proeven de
dood tot gevolg hebben. Maar
men gaat er kennelijk van uit, dat
een zwarte vrouw minder moeite
heeft met braken dan een blanke
vrouw."
Maar dan nog, misschien kunnen
er wel blijvende afwijkingen ont
staan.
„Ja, het is een uiterst verwerpelij
ke zaak."
Zwarte vrouwen als proefko
nijnen.
„Zo is dat"
Stel dat die abortuspil er straks is.
Krijg je dan niet dezelfde discus
sie als nu bij de technische abor
tus? Het effect is immers het
zelfde.
„Ach, het is een hele huichelachti
ge boel. Het spiraaltje is toch ook
algemeen geaccepteerd? Dat is
ook een vorm van abortus. De
bevruchting komt tot stand, maar
het spiraaltje voorkomt inplan
ting in de baarmoeder. En dat
wordt toch ook gebruikt door ka
tholieke en gereformeerde
vrouwen?"
Nog even terug naar dr. Vossenaar
van Organon. Of de Industrie de
abortuspil om commerciële rede
nen zou achterhouden? „Ik geloof
het niet." zegt hij. „Wij hebben 'm
niet en wij hebben geen aanwijzin
gen dat anderen hem wel hebben."
Volgens hem zal de abortuspil de
anticonceptiemiddelen straks ook
niet van de markt verdrijven.
Worden bepaalde preparaten uit
getest op mensen? „Nee. Alleen op
dieren. Daarbij is gebleken dat
bepaalde stoffen wel die uitwer
king hebben (het afbreken van de
zwangerschap). Maar wij hebben
geen aanknopingspunten dat die
stoffen ook geschikt zijn voor
mensen."
Geen experimenten op Afrikaanse
vrouwen?
„Ik acht het onwaarschijnlijk dat^
dit gebeurt. Men moet niet verge-
ten dat bij de bonafide industrie
een hoog ethisch normbesef be
staat. Onze medici zouden er in
elk geval niet over piekeren."
Andere fabrikanten nemen het
misschien minder nauw.
„Nee. Geen enkele fatsoenlijke
pharmaceutische industrie zou
dat doen."
Maar er zijn toch proeven op Afri
kaanse vrouwen gedaan met pros-)
taglan dines?
„Ah, maar dat is al heel oud. U 1
spreekt nu over 1972. Dat is ouwe j,
koek. Daar zijn toen ook negatie
ve commentaren op gekomen.
Nee, wij zijn uiterst terughoudend j
met het brengen van dit soort stof
fen naar Afrika."
Kruisinga, de ex-CHU-voorman,1
die alweer bijna een jaar gelden
abrupt zijn kortstondige minister
schap moest prijsgeven, keert te
rug in de politiek. Dat althans is
de rotsvaste overtuiging van de
Nederlandse deelnemers vorige1
week aan het EVP-congres in
Brussel.
Op dit congres van christen-demo
craten uit de EEG-landen liet
Kruisinga geen gelegenheid onbe
nut links en rechts eens te infor
meren wat of zij wel van een terug
keer van zijn persoon in de poli
tiek dachten. De reacties waren
gemengd, maar lieten op één punt
geen spoor van twijfel bestaan: hij
doet het vast en zeker. Die stellig
heid werd in belangrijke mate ge
voed door wat Kruisinga nog meer
te berde had te brengen. Hij bleek
het als ambteloos burger welis
waar naar de zin te hebben, reisde
op verzoek van diverse regeringen
zowat de halve aardbol af, maar
vindt het toch niet je van het. En
bovendien: wat zou hem. Kruisin
ga, nog kunnen gebeuren: „Ik ben
door een diep dal gegaan. Ik kan
me niet voorstellen dat ik het nog)
slechter kan treffen," zei hij tegenl
één van de CDA-deelnemers.
De gelegenheid om weer in de poli-j
tiek te gaan doet zich al spoedigl
voor. Begin juni zal het CHU-Ka-i
merlid Teun Tolman worden ge-I
kozen tot lid van het Europese
parlement. Het CDA heeft zich
uitgesproken tegen een dubbel
mandaat. Met andere woorden,
Tolman zal moeten bedanken
voor het Kamerlidmaatschap en
daarmee ligt de weg voor Kruisin-l
ga open.
Ondertussen houdt men in het
CDA kamp het hart vast. Kruisin
ga, zo redeneert men. zal zeker
krachtig aan de weg willen gaan
timmeren en wellicht ook op pas
sende wijze „wraak" willen nemen
voor zijn politieke ondergang. En
hoe zou hij dat beter kunnen doen
dan door zich in de CDA-fractie
extreem links te gaan opstellen?
