Vrouwen schrijven uit protest nieuw hoorspel De vrouw als kleuren kapstok Wereldpremière van pauselijk toneelstuk VPRO kan Joodse film uitzenden 'Wanneer kopjes rinkelen, komt de vrouw eraan' Twee exposities in Canon Photo Gallery Extase in kunst en religie TV COMMENTAAR En dan nog Mime festiva in Utrecht 5. Vader Frank: Holocaust is een noodzaa uSfcp 50500 U.jjDAG 27 FEBRUARI 1979 KUNST/RADIO/TELEVISIE TROUW/KWARTET door Cisca Dresselhuys HILVERSUM Wat doe Je als actrice van de hoorspel kern, wanneer Je vindt dat er nooit eens een goede vrou wenrol zit in de hoorspelen, waarin je wekelijks moet meespelen? Je kijkt uit naar betere stukken en wanneer dat niets oplevert, ga je zelf proberen iets op papier te zet ten. Dat hebben drie vrouwen gedaan: gewoon uit wanhoop dat er telkens weer hoorspe len worden uitgezonden, waarin de vrouw nooit iets voorstelt. Willy Brill, al jaren lang verbonden aan de hoor spelkern. Ingrid van Delft, tekstschrijfster, o.a. van het vrouwenkabaret van Natasja Emanuels en journaliste Ina Bouman hebben twee pro gramma's van een uur ge maakt, die in mei door de NOS zullen worden uitgezon den. Het zijn vrouwenpro gramma's in die zin, dat zij de rol van de vrouw als onder werp hebben. ..Ik zit dagelijks in hoorspelen, waar in ik de meest afschuwelijke vrou wenrollen moet spelen. Afschuwelijk, omdat ze niets voorstellen. Echt waar niet. In negen van de tien stukken hebben de mannen prima rollen, maar wordt aan de vrouw óf totaal geen aandacht besteed of er worden haar alleen maar een paar stompzin nige zinnetjes in de mond gelegd. In vrijwel alle spelen hebben de manne lijke rollen heel duidelijke contouren: hij is ondernemend, beleeft dingen, heeft duidelijke meningen over van alles en nog wat en betekent iets in de maatschappij Als de vrouw über haupt al aanwezig is in het stuk. is zij een dommige, zorgelijke sloof, die voortdurend met kopjes rinkelt. Als er kopjesgerinkel in een hoorspel voorkomt, heeft dat altijd met de vrouw en nooit met een man te ma ken." zegt Willy Brill, die al heel wat rollen op haar naam heeft staan. En dan heeft zij het echt niet over ouder wetse stukken, maar over heden daagse spelen, die bij wijze van spre ken vandaag of gisteren zijn ge schreven. „Schrijvers verwerken tegenwoordig alle mogelijke maatschappelijke pro blemen in hun hoorspelen, maar bij de rol van de vrouw blijven ze steken. Dan komt er altijd weer dat tweede rangs domme figuurtje, dat alleen maar weet heeft van haar wereldje tussen vier muren. We hebben nog niet zo lang geleden eens een stuk gedaan over flatneurose. Daar speel den twee echtparen in. Van het ene echtpaar bleef de vrouw letterlijk en figuurlijk achter de deur: ze riep af en toe eens iets vanachter een dichte deur." „Van het andere echtpaar was de man degene, die de flat kocht, bezig Willy Brill was met hypotheken, regelen, geld lenen enzovoort. De vrouw had het alleen maar over de open keuken en over het lawaai van de afzuigkap. De gemiddelde vrouwelijke luisteraar met een beetje onderscheidingsver mogen moet toch wel doodziek wor den van dat soort vrouwenrollen. Die moet zichzelf toch wel eens gaan af vragen „Ben ik dat nou? Gaat dat nu echt over mij." De vrouwen in de hoorspelen zijn geen levende wezens meer. het zijn overblijfsels uit het gedachtenleven van mannen, die niet weten dat er heel wat veranderd is in het leven van de vrouw." Ander beeld Het spel, dat de drie vrouwen nu geschreven hebben, geeft dat is wel duidelijk een heel ander beeld van de vrouw. Men is uitgegaan van de figuur Lilith, een vrouw uit de Joodse mythologie, die haar voorstelt als de eerste vrouw van Adam. Lilith is de tegenhanger van Eva: zij is een vrouw, die zich nooit heeft willen on derwerpen. Volgens het verhaal Is ze vanwege haar tegendraads optreden ffoto Erwin Verbeijen) uit het paradijs gestuurd. Wel behield zij haar onsterfelijkheid, in tegenstel ling tot haar „opvolgster" Eva. De geest van Lilith het zichzelf niet wegcijferen en opofferen, het voor zichzelf en haar eigen meningen op komen is. volgens de drie program ma-maaksters. door de eeuwen heen in allerlei vrouwen opgedoken: van Xantippe en Cleopatra tot George Sand en Marie Curie, van de suffra gettes via Virginia Woolf en Aletta Jacobs tot de hedendaagse femi nisten. „Alle vrouwen die zich niet onder de voet laten lopen, hebben iets in zich van Lilith. Dergelijke vrouwen zijn er de hele geschiedenis door geweest, maar ze waren wel uitzonderingen. We willen met dit stuk de vanzelf sprekendheid. waarmee vrouwen al tijd op hun tweederangs plaats gehouden zijn, ondergraven." zegt tekstschrijfster Ingrid van Delft. Het spel bestaat uit twee delen: het eerste heeft als titel „Lilith. ik ben, wie ben ik?" en het tweede „Lilith. de eeuwige dissonant." Wat de vorm be- ROME (AP) Het hoorspel „De juwelierswinkel" dat paus Paulus Johannes II in 1960 schreef zal 1 maart door de Italiaanse radio worden uitgezonden. Het is een wereldpre mière. Het stuk dat de paus schreef toen hij nog aartsbisschop van Krakau was verscheen voor het eerst onder pseu doniem In een Pools katholiek tijd schrift. Het behandelt de problemen van de liefde en het huwelijk en is, opgebouwd rond drie echtparen: een stel wiens liefde langzaam tot rijp heid komt. een tweede wiens huwe lijk is stukgegaan en een derde wiens Speciaal vandaag D<- FO-dorumenUirr Ge ïnspireerd om Ir scheppen, over de Israëlische schilder illustrator Jossi Stern, kreeg op een film- en tv-festival in New York de derde prijs, Ned I 19.30 The way of love was het thema voor een indrukwek kende dienst in een van de grootste negerkerken van Amerika. Ned. 1 20.10 Onderwerpen in VARA-Vi- sie: een reportage uit Spanje met het oog op de komende verkiezingen en een verslag over de drugsbestrijding in de VS en de methodes die daarbij toegepast worden. Ned. 2 22.10 Nothelfer is de titel van een film over het werk van advi seurs voor levensvragen. Duitsl. 2 21.20 Nederlanders werkten mee aan een kerkroneert in Wells. Engeland. Hilv. 0 15 00 Fon» Disch spreekt met de minister van Sociale Zaken, dr H Alheda Hilv 2 16.03 fouten het leven van hun kinderen aantasten. De Juwelier heeft een sym bolische rol. Hij vat alle gebeurtenis sen in moreel verband samen. Na de genoemde radiouitzending volgt er spoedig een toneelopvoering van „De Juwelier" in Polen, zo meldde een weekblad deze week. Zoals bekend is paus Paulus Johannes II een theater liefhebber Voor hij op 26-jarige leef tijd priester werd trad hij onder meer op in een ..clandestien" theater tij dens de Duitse bezetting. Hij is overi gens met de eerste paus met literaire aspiraties. De in de 15de eeuw ver maarde schrijver Enea Silvio Piccolo mini. de toenmalige paus Paulus II in spé, heeft ook een toneelstuk ge schreven onder de titel „De geschie denis van de twee minnaren De juwelierswinkel" is in het Ita liaans gepubliceerd door de librena Vatlcana. de uitgeverij van het Vati- caan Het geld dat dit boek op mocht brengen, zal in een kerkelijk fonds gestort worden dat bestemd is voor hulp aan arme landen ADVERTENTIE ln*rid van Delft treft is het geen „normaal" hoorspel, maar een verzameling korte of wat langere scènes, die soms uit gespro ken woord, soms uit liedjes of caba- ret-achtige teksten bestaan. Er wer ken. behalve een aantal mannen en vrouwen van de hoorspelkern, twee mensen van Poëzie-hardop en een vrouw uit het kabaret van Natasja Emanuels mee aan deze produktie. die overigens nog helemaal moet wor den opgenomen. Achteraf Aan de hand van een aantal uitspra ken van min of meer bekende man nen uit de geschiedenis, wordt aange toond. dat de vrouw eeuwenlang op een plaatsje achteraf is gehouden. Daar zijn bekende uitspraken bij. zo als die van Thomas van Aquino:De vrouw is een mislukte man" en die van Voltaire: „De vrouw is een men selijk wezen, dat zich aankleedt, bab belt en zich uitkleedt." Ook Maarten Luther had niet van die verlichte ideeën over vrouwen: „Vrouwen heb ben brede heupen om thuis te zitten en kinderen te krijgen," zei hij eens. Dan nog een fraaie van de Duitse filosoof Schopenhauer: „De vrouw is een speling der natuur, het midden houdend tussen mens en dier." Uit onze eigen tijd een uitspraak van schrijver Gerard Reve: „Sommig mensen worden bij het begin van hun leven al zwaar getroffen, zij worden als vrouw geboren." Ten slotte de vraag aan Willy Brill of er tegenwoordig nog veel mensen naar hoorspelen luisteren? „Vergele ken met de tijd toen er nog geen televisie was, is de belangstelling erg teruggelopen. Toen bestond onze af deling uit zo'n veertig mannen en vrouwen, nu nog maar uit acht. Toch wordt er nog steeds door flink wat mensen geluisterd, ook al lijkt het in percentages nauwelijks iets voor te stellen. Wanneer er een half procent naar een hoorspel luistert, zijn dat toch altijd nog vijftigduizend men sen. Het Is verstandig geweest, dat men de uitzendtijden van de hoorspe len heeft veranderd, min of meer aan gepast aan de uitzendtijden van de televisie. Er worden nu vaak stukken uitgezonden aan het einde van de middag of heel laat in de avond. Ik denk. dat het hoorspel, zoals zoveel andere dingen, toch weer terugkomt. Maar willen we echt weer grote groe pen mensen bereiken, dan mag er wel wat veranderen aan het niveau van de stukken. Ik vind het hoorspelre pertoire in doorsnee niet van hoge kwaliteit." DEN HAAO (ANP) - Minister Gar deniers van CRM heeft de VPRO laten weten dat de verantwoording om de omstreden film „De plaats van de vreemdeling" op televisie te bren gen alleen bij genoemde omroep ligt. Zij is dan ook niet van plan het uit zenden van de film tegen te houden. Dat betekent dat de VPRO het con tract voor vertoning van de film een dezer dagen zal tekenen. De film zal op de reeds afgesproken datum, 11 maart op televisie te zien zijn. De VPRO is bereid de film zo goed mogelijk te begeleiden. Tegen de ver toning rezen nogal wat bezwaren, on der meer van de kant van het Neder lands-Israëlitisch kerkgenootschap dat sprak van een film die kwetsend voor de Joodse gemeenschap in Ne derland is. Uitzenden voor de televi sie zou veel leed kunnen berokkenen, aldus het genootschap. Minister Gardeniers is het daar niet mee eens en laat nu de beslissing over (foto stevens» aan de VPRO. Barry Ryan door Peter Dekkers AMSTERDAM „Aloise" heette een van de grote hits waarmee popzanger Barry Ryan in 1968 grote successen oogstte. Vrij snel daarna verdween zijn naam uit de wereld van de internationale showbusiness. Nu, ruim tien jaar later, begint deze zelfde Barry Ryan bekendheid te krijgen als vervaardiger van opmerkelijke kleurenfoto's. Tot 2 maart is er in de Canon Photo Gallery in Amsterdam een expositie te zien van fotowerk van Barry Ryan en zijn in Londen wo nende collega Sandy Porter. Afgezien van het feit dat beide fotografen een overeenkomst ver tonen in de keuze van hun objec ten vrouwen namelijk heb ben ze ook een gemeenschappelij ke aanpak wat betreft het optui gen van hun modellen. De manier waarop de vrouwen op sommige foto's zijn uitgedost met netkou sen, gordijnen, maskers en glitter toestanden, doet decadent aan. Amusant Barry Ryan noemt zijn foto's „iko- nen van de twintigste eeuw" en hij vindt dat foto's amusant moeten zijn. Sommige foto's zijn dat in derdaad, maar bij een deel van de afdrukken had ik toch het gevoel dat hij zich wat te veel heeft uitge sloofd voor te weinig effect. Wat overblijft zijn dan wél de fleurige composities van zuurtjes-kleuren die zó schreeuwend zijn, dat je ze op straat al denkt te horen. Ryan gebruikt zijn modellen als kleu- renkapstok. Ryans expositie, die aanmerkelijk meer foto's omvat dan die van zijn collega Sandy Porter, is toch een alleszins boeiend geheel, zeker als je bedenkt dat hij pas in 1976 is begonnen met fotograferen, zon der opleiding hiervoor genoten te hebben en zonder er ooit een boek over te hebben gelezen. Nu is dit laatste geen zeldzaamheid in de fotografenwereld, maar in ieder geval zal Barry Ryan met zijn op merkelijke kleurprodukten wel vaker van zich laten horen. De wat bescheidener expositie van Sandy Porter in de Canon Gallery bestaat, in tegenstelling tot die van Ryan, uit zwart-wit foto's waarvan sommige met een zacht-bruine tint. Afgezien van dit verschil met Ryans felle kleuren, doen ze sterk denken aan de ma nier waarop de laatstgenoemde zijn modellen fotografeert. Ook hier weer bizar uitgedoste vrou wen met op de achtergrond inge- monteerde onweersluchten of een tv-toestel met een scherm vol in elkaar overvloeiende vormen. 'Fanciful ladies' Je hebt altijd de neiging om bij het zien van foto's te zoeken naar diepere betekenissen en dubbele bodems, maar bij de afdrukken van Porter ben ik hiermee maar snel gestopt; de serie heet „fanci ful ladies" en de documentatie vermeldt dat de foto's zijn voort gekomen uit „ean aantal persoon lijke gebeurtenissen uit het leven van Porter". Dat zal best wel zo wezen, maar veel verder kom je hiermee als beschouwer toch niet. Van sommige foto's van Porter wordt gezegd, dat ze doen denken aan gedragspatronen van dieren, en zo nu en dan valt dat ook wel te herkennen, vooral bij een foto van een blote dame in een bos die voorzien is van een kippekop. Maar verder Is het wel zoeken ge blazen naar deze dierlijke elemen ten, vooral voor een leek. die geen zoölogie gestudeerd heeft zoals Sandy Porter. De Canon Photo Gallery, Ree straat 19 in Amsterdam is geo pend van dinsdag tot en met za terdag van 12 tot 18 uur. Hotel-arrangementen: 3-daagse reis, vanaf 82,— Sdaagse reis, vanaf 150,— 8-daagse reis, vanaf 240,— (2 resp. 4 of 7 dgn. vol-pension bootvervoer en verzekering) Bungalows/ appartementen: een mid weekje Texel al vanaf ca. 100,— Inlichtingen en boekingen: WV Texel Postbus 3 1790 AA De Burg Tel. 02220 - 2844 In Jeruzalem werkt een kunste naar die de Joodse Rembrandt wordt genoemd. Jossi Stern werd 56 jaar geleden geboren in Hongarije en hij vertrok op 17- jarige leeftijd naar het toenmali ge Palestina. Nu is de illegaal binnengekomen schilder en te kenaar m heel Israël een begrip. Een kunstwerk van Stem be vindt zich zelfs in de Arabische wereld. Zijn „vredesengel" werd aan president Sadat aangebo den toen deze de heilige stad bezocht. Vanavond kunnen wij Jossi Stem bezig zien in de documen taire van Ko Durieux. „Geïnspi reerd om te scheppen". Deze EO-produktie werd vorig jaar op het in New York gehouden Film en televisiefestival bekroond met de derde prijs. Stem werkte aanvankelijk in de landbouw. Hier werd zijn teken talent ontdekt. Hij kreeg niet alleen aansporingen om te gaan studeren, het werd hem ook mo gelijk gemaakt. Nadat hij de academie in Jeruzalem had doorlopen, stuurde de Israëli sche regering hem naar Londen en Parijs om zich verder te be kwamen Met een beurs van de Unesco kon hij vervolgens nog een jaar studeren in de Verenig de Staten. Ko Durieux is erin geslaagd de door Ton Hydra veelzijdigheid van Jossi Stem in beeld te brengen. Ook laat hij zien van welke technieken de kunstenaar zich bedient. Dat Stem naar Rembrandts werken met grote bewondering heeft ge keken, is wel zeker. De invloe den, zoals trouwens ook die van andere kunstenaars, zijn aan wijsbaar. Hem op een lijn te stellen met het genie van de Hollandse meester, lijkt mij te veel eer. Wel heeft de Israëlische kunstenaar in zijn aanpak enige overeen komst met Rembrandt. Evenals zijn grote voorbeeld plukt Stern allerlei kleurrijke lieden van de straat om hen te vereeuwigen als bijbelse figuren. Jossi Stem heeft zijn interpreta ties van de aartsvaders, profe ten. helden en koningen bijeen gebracht in een werk dat bin nenkort ook in ons land zal ver schijnen onder de titel „Volk van het Boek". (Bij Gideon in Hoornaar). Hij deed dit in sa menwerking met de christen- kunstenaar en schrijver Dave Foster. Deze schreef ook het sce nario van de EO-film. Van Stem kan gezegd worden dat hij zijn modellen in hun na tuurlijke omgeving zoekt en hen daarin ook geschilderd en gete kend terugbrengt. Ik vind hem vooral sterk in zijn karakterstu dies. Van de andere door hem beoefende genres heb ik via de televisie de indruk gekregen dat Stem nog altijd zoekende is naar een nog persoonlijker stijl. Het zou interessant zijn, hier eens een overzichtstentoonstel ling van hem te zien. Een camerateam van de EO is uit Chicago teruggekeerd met een fascinerende film van een godsdienstoefening in een van de grootste negerkerken. Ger de Ridder vertelde mij dat tijdens de opnamen hem af en toe de rillingen over de rug liepen. Dit zal waarschijnlijk ook bij heel wat kijkers het geval zijn als zij zich openstellen voor de emotio nele geloofsbeleving van de 3000 kerkgangers. Het is alsof de zwarte christenen het majestueuze in hun midden proberen te halen. Je moet den ken aan de psalmregel: „Dan ga ik op tot Gods altaren", als van vijf kanten lange rijen zangeres sen en zangers in kleurige toga's zingend de kerk betreden Een fantastische entree die door de predikant wordt beantwoord met de juichkreet; „De Heer is in Zijn tempel". Vijf koren demonstreren in hun zang een overgave die hier onbe kend is en voor ons ook wezens vreemd moet zijn. In zang en predikatie wordt voelbaar en zichtbaar aangestuurd op de ex tase. Ook daar hebben wij moei te mee, al ervaar je dat tijdens het zingen met een tikkeltje ja loezie. Ds. W. N. Daniël gaat mij in het opvoeren van de religieuze ver voering te ver. Niet zonder risi co, zo vernam ik. want zieken huispersoneel moet vaak te hulp komen omdat gelovigen tijdens de climax van de dienst in zwijm vallen. Die beelden worden niet uitgezonden, zodat de film wel te verdragen is. In zijn studeerkamer is ds. Da niël een totaal ander mens. Zachtmoedig, rationeel den kend en met zorg zijn woorden kiezend. Dan is hij ook de hori- zontalist die veel doet voor de sociale opheffing van zijn paro chianen. onder meer met wo ningbouw en voedselvoorzie ning. In zijn kerk worden elke zondag vier diensten gehouden die ongeveer twee uur duren De extase verklaart ds. Daniël uit slaventijd en rassendiscrimina tie. Alleen in de kerk is de neger mens echt vrij. Dat laten som mige koordirigenten zien in een verbluffend bewegingsspel. De vijf concerten die het Reside 4 tie Orkest van 27 februari tot en meif* maart zal geven, zullen worden get rigeerd door de Franse dirigent Plk^ lippe Bender omdat Marek Jonows L ziek is geworden. De eerste drie co certen worden in Rotterdam gegeve het vierde in Leiden en het vijfde erl Den Haag. Bovendien is de Japan pianiste Hanae Nakajima, die in R« terdam zou meewerken, ziek gewo den. Zij wordt vervangen door Fransman Pascal Devoyon. Deze 2k,e inplaats van het Vierde Pianoconce van Saint-Saëns dat op het prograic ma stond, het Tweede van dezelf< n' componist spelen. Verder blijven ne programma's ongewijzigd. De Antiekbeurs Treslong die vo< de 18e maal wordt gehouden in Spoifr' hal Treslong te Hillegom op 3 en maart, zal speciaal aandacht vragt voor een grote collectie ikonen. Op ningstijden 3 maart van 14.00 t<{ 22.00 uur, 4 maart van 11.00 tot 18. uur. De Turnertentoonstelling in 1 Haagse Gemeentemuseum die op februari zou worden gesloten, is verband met de grote belangstel! verlengd tot en met 18 maart, kwamen tot dusverre 50.000 bezo kers. In Parijs heeft dit weekeinde i première plaatsgevonden van de int grale versie in drie acten van de oper ..Lulu" van Alban Berg onder leidin van Pierre Boulez. Tot de aanweziger behoorden de Westduitse bondskai selier Helmut Schmidt, en de pianij Arthur Rubinstein. „Lulu" werd to nu toe gespeeld zonder derde acte din de in 1935 op 50-jarige leeftijd gesto ven componist niet had voltooid. Dt Oostenrijkse componist Friedricl rc Cerha heeft dat aan de hand van hefic nagelaten materiaal gedaan. De Nederlandse tekenfilm „Oh ra n darling" van Börge Ring, geprodi1 ceerd door Nico Crama staat op dlbe nominatie voor een Oscar in de cat<ia gorie korte animatiefilms. Het is eeut zeven minuten durende tekenfilif over ouders en hun opgroeiende kii deren. Op het filmfestival van Canne i werd de film de prijs van de jurre toegekend. n aaw Van onze kunstredactie UTRECHT Na het succes van voriL, jaar wordt er in Utrecht opnieuw er mimefestival georganiseerd. Ondi de naam „Mime in beweging" zulle d er een dertigtal Nederlandse en bu j{ tenlandse groepen van 1 tot 11 maai in vier theaters optreden. Iederee kan tijdens deze manifestatie zijn trekken komen omdat er gevarieerd aanbod in mime-stijlen il die zoveel mogelijk per theater zij) ingedeeld. In „Tejater Kikker" ligt het accent o ..clowning en improvisatie". Hier zi, onder meer Cacofonico Clowns Tht tre met „EOO!", The moving pictur mime show met „The seven Samurai en „Het land van Onk" van het ONK Theater te zien. In de Blauwe Zaa zijn wat grotere voorstellingen zien. Peter Wyssbrod geeft hier op maart de wereldpremière van zi, „Hommage au théatre" die door d organisatoren als hoogtepunt van he festival wordt beschouwd. Verder zij hier het Griftheater. I Colombaior en de groep Carrousel te zien. In d grote Zaal van de schouwburg kom Perspect met „de bolhoedmannen en in Theater 't Hoogt treden groepe op die de „grens-verleggende" mim vertegenwoordigen. Een uitvoerig in formatiebulletin is bij de verschillen de theaters te verkrijgen. BIRSFELDEN (UPI) De vader vi Anne Frank vindt dat het verton< van de televisieserie Holocaust e< „absolute noodzaak" is. Hij tooi zich bijzonder gelukkig dat de serie West-Duitsland te zien is geweest ook in Frankrijk en dat er binnenk< een vertoning in Zwitserland zal zijn Hij vindt dit een absolute noodzaa in de strijd tegen de verschrikkelijk onwetendheid over de lotgevallei van de Joden in de Tweede Wereld oorlog, die nog steeds leeft. Volgens hem krijgen jonge mense op school alleen maar wat steriel informatie over wat is gebeurd, ter wijl er overal neo-nazi-groepen ont staan. Het dagboek van zijn dochter Ann Frank is nu ook vertaald in het Indo nesisch. Dat is een van de vijftig tale waarin het boek is verschenen. ADVERTENTIE Nederlandse Stichting voor Leprabestrijding p/a Koninklijk Instituu! voor de Tropen Mauritskade 63.1092 AD Amsterdam l!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 4