Nog eens: de volgorde van de beroepingsberichten
Zuidafrikaanse kerkleider
Ernest Buti overleden
Gereformeerde bond zegt 'nee'
Abortus op hervormde synode
Trouw
Europese oproep
tot trouw aan
Woord van God
Paus trouwt
Mario en
Vittoria
Erger dan de 'modus vivendi'-voorstellen
VOORBUGANGEF
DINSDAG 27 FEBRUARI 1979
TROUW/KWARTET
door A. J. Klei
Verleden week schreef ik op deze plek
over de volgorde van de
beroepingsberichten. welke de
aandachtige lezer dagelijks op
pagina twee kan aantreffen. Ik
verhaalde over een opbellende
abonnC. die zich ernstig beklaagde
over het feit, dat in de rubriek
„beroepingswerk" de vrijgemaakte
gereformeerden bóven de ..gewone"
gereformeerden waren gezet Ik
verklaarde dat dit per vergissing was
geschied, en omdat ik nooit kan
nalaten, de mensen wat méé te geven,
voegde ik er een uiteenzetting over de
door ons in de regel toegepaste
volgorde aan toe.
Onze krant, zo legde ik uit. neemt de
kerken van grootst af aan Ongeveer
tenminste, want de diverse soorten
gereformeerden harken we bij elkaar.
Voorts gaf ik te kennen, zelf wel te
voelen voor een rangorde naar
leeftijd: de oudste kerk voorop en de
Jongste van de club achteraan. En ik
somde op: hervormden, lutheranen,
doopsgezinden, remonstranten,
christelijke gereformeerden
Ik was. eerlijk gezegd, aardig
tevreden over mijn stukje, maar 's
avonds in bed bedacht ik dat de
Heidelbergse catechismus gelijk
heeft, wanneer hij ons leert dat ook
onze beste werken onvolkomen zijn,
want hadden de doopsgezinden niet
bóven de hervormden moeten staan
en waren er eigenlijk ook niet eerder
lutheranen dan hervormden in ons
land? Ik nam me voor. op dit punt
terug te komen, maar zag er weer
vanaf, omdat ik overwoog dat ook het
bedaagde Nieuw Kerkelijk
Handboek van Van Alphen de rij met
de hervormde kerk opent. Hierna
sliep ik rustig in
Ik vergat de hele zaak. ook omdat
geen doopsgezinde of lutheraan mij
erover aansprak. Afgelopen zaterdag
werd ik echter weer krachtig bij de
volgorde der beroepingsberichten
bepaald, want het Nederlands
Dagblad, de krant der vrijgemaakte
gereformeerden, had een zeer
aanzienlijk deel van de voorpagina
leeggeruimd voor een dlepborende
analyse van mijn stukje. Ik glom van
genoegen en stelde dankbaar vast,
dat althans de vrijgemaakten de
ernst en de reikwijdte van mijn
bijdragen onderkennen.
Zelfs de overweging dat het
telefoontje, waarover ik schreef,
misschien was „ontsproten aan de
vruchtbare duim van de heer Klei"
weerhoudt de redactie van het
Nederlands Dagblad niet. nauwgezet
en uitgebreid op mijn opmerkingen
in te gaan. Overigens is mijn duim in
het geheel niet vruchtbaar, ik zou een
eventuele werkzaamheid van mijn
duim eerder afremmen, aangezien
het mijn gewoonte is. voorvallen en
gesprekken uiterst ingetogen weer te
geven, ten einde geen gevoelige zielen
te kwetsen. De werkelijkheid is vaak
te mal om los te lopen en los te laten
in de krant.
Om kort te gaan. het Nederlands
Dagblad vindt onze volgorde niet
principieel en keert zich ook af van
mijn voorstelling van: de oudste
voorop Het Nederlands Dagblad
acht bepalend voor de opening van
de kolom beroepingsberichten (en nu
komt een lang citaat)
Welke kerk, gemeten aan de grond
slag waarop deze krant (het N D. dus)
haar arbeid verricht, de historische
continuïteit van de leer van de natio
nale synode van 1618/19 heeft be
waard. zonder ze degraderen tot lou
ter historische documenten of er nog
nieuwe teksten aan toe te voegen. Die
kerk heeft in de letterlijke zin van het
woord „de oudste papieren". Daarna
volgen de andere kerkgemeenschap
pen waarover wij de lezers willen in
formeren in de volgorde van het jaar
waarin de wegen uiteengingen (van
recent tot langgeleden). De door ons
gebruikte volgorde zegt dus niets
over de mate waarin die kerken uit
een gegaan zijn; dat zou een te onvas
te maatstaf zijn om dagelijks mee te
werken. Net als Klei (persoonlijk)
hechten ook wij daarentegen veel
waarde aan de kerkgeschiedenis als
het gaat over de volgorde van de
beroepingsberichten. Maar dan dient
de kerkgeschiedenis wel beschouwd
te worden in het licht van de belijde
nis van de kerk, die ook de grondslag
van de krant is."
Tot zover het hoofdartikel van het
Nederlands Dagblad In die krant
begint, zoals inmiddels duidelijk
geworden zal zijn. het
beroepingsnieuws met de
(vrijgemaakte) gereformeerde
kerken. Daarna komen de
buitenverbanders, de wegen met hen
gingen het meest recent uiteen (1967).
Nummer drie: de „gewone"
gereformeerden 1944: het jaar van de
vrijmaking). Vervolgens komen de
christelijke gereformeerden (die in
1892, toen afgescheidenen en
dolerenden samengingen, niet
meededen en waarbij de wegen dus
uiteengingen). Het N D. pleegt de
gereformeerde gemeenten op de
vijfde plaats te zetten (in 1869 gingen
hun wegen en die van de andere
gereformeerden uiteen) en de
hervormden staan op de zesde plaats
(1834, het jaar van de afscheiding).
Dit is allemaal heel mooi en heel
beginselvast opgezet en ik stem
terstond toe. dat mijn overpeinzing
van verleden week hier erg schraal bij
afsteekt. Maar moeten de
gereformeerde gemeenten en de
hervormde kerk niet van plaats
verwisselen? Moetje niet, als je
opereert met „van recent tot lang
geleden", de hervormden vóór de
gereformeerde gemeenten zetten?
Tenslotte was de doleantie, waar de
gereformeerde kerken, „gewoon" en
vrijgemaakt, vandaan komen, in 1886
en dat is meer recent dan de
afgescheiden onenigheid in 1869. Of
negéren de vrijgemaakten de
doleantie?
Van een onzer redacteuren
JOHANNESBURG De voorzitter van de (zwarte) Nederduitse gereformeerde kerk in Afrika,
ds. Ernest Buti. is op 69-jarige leeftijd overleden. Buti. die een hartkwaai en suikerziekte had.
lag sinds ruim twee weken in een ziekenhuis in Johannesburg.
Buti was eerst onderwijzer, vervol
gens mijnwerker in een goudmijn in
Johannesburg en ging op zijn 38e jaar
pas theologie studeren. In 1951 werd
hij predikant Mede door zijn toedoen
verkreeg de zwarte NG-kerk in 1963
haar zelfstandigheid. Sindsdien
kreeg hij steeds meer invloed op het
beleid. In 1975 werd hij de eerste
zwarte voorzitter van de algemene
synode en in Juni a s. zou zijn ambts
termijn zijn vervuld.
Op ons verzoek schreef dr. A. Kruys-
wijk te Enschede, oud-synodepraeses
van de gereformeerde kerken, die ds.
Buti in de contacten met Zuid-Afrika
herhaaldelijk ontmoette, het volgen
de ..in memoriam":
Te midden van alle spanningen die
zich in Zuid-Afrika steeds sterker
doen gelden, heeft ds. Buti respect
afgedwongen door de evenwichtige
wijze, waarop hij als zwarte christen
de rassenverhoudingen in zijn land
wist te benaderen vanuit het evange
lie alleen. Daardoor was hij „kerk-
man" van allure.
Met liefde sprak hij over de blanke
NG-kerk Niet alleen omdat zijn eigen
kerk met haar half miljoen leden aan
haar het bestaan te danken had.
maar ook omdat hij de gemeenschap
In Jezus Christus kon beleven hoog
over alle menselijke tegenstellingen
heen.
Huis van God
Vanuit die gemeenschap werden dan
ook de tegenstellingen benaderd Met
nadruk sprak hij In 1974 in de blanke
synode van Kaapstad, bij voorbeeld
over gemeenschappelijke kerkdien
sten van zwarten blank „Wij kunnen
niet verstaan, dat dit zo n probleem
jvoor u is Vergeet niet dat wij vrucht
zijn van uw arbeid. Naar ons verstaan
van de Heilige Schrift is het huis van
God een huis voor al Zijn kinderen
Het gaat niet om de dienst van het
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur mg O Posima
HOOFDKANTOOR
Postbus 059
1000 AW Amsterdam
let 020-913456
tetei 13006
Postgiro 66 00 00
flic* Ned C'edwlbenk
23 00 12 574
Gemeentegiro Amsmtiam
X11000
REGIO ROTTE ROAM/DORDRECHT
Postbus 940
3000 AX Rotterdam
M 010-115560
enberorgmg)
iet 010-115568 (redactie)
lel 115700 (urtsluAend voor
REGIO DEN HAAGAEIOEN
Postbus 101
2501 CC Den Haag
le< 070-469445
Parkstraat 22
Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(uitsluitend administratie)
Postbus 3
0000 AA Zwolle
lel 05200-17030
Melkmarkt 56
Abonnementsprijzen
Per maand 15.90
Per kwartaal 47.70
Per halt par f 95.40
Per par I 108.60
Adverfenneianeven op aanvraag
U* adressen boven i
Opgave lamweberctven 9-19 30 van
maandag I'm «"-dag Op zondag van 18-
20 uur iele! 020-913456
Opgave mwv-advertenties 'et
020-936666 O» SChrrfiekR fan Mw-Ad»
aWe«.ng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswszigngen uitsluitend scnrflefc|k
aan onze Amsterdamse adressen
volk maar om de dienst in het huis
van Ood!"
Vanuit deze zelfde grondoverweging
pleitte hij voor een gemeenschappe
lijke synode van de vier raciaal ge
scheiden Nederduitse gereformeerde
kerken in Zuid-Afrika. Dat de blanke
kerk in zo n synode door de andere
kerken getalsmatig zou kunnen wor
den overstemd, was een uiting van
machtsdenken dat hem geheel
vreemd was En de verwerping van
dit plan door de blanke synode heeft
voor dominee Buti een zware aan
vechting betekend.
Vanuit het evangelie alleen wenste
hij ook op te komen voor de zwarte
bevolking, waarvan hij deel uitmaak
te Daarbij was hij allesbehalve bang
uitgevallen Op 16 november 1975
preekte hij in de gereformeerde kerk
te Enschede over Paulus. die om wille
van het evangelie in de gevangenis
terecht kwam. En onverbloemd kon
digde hij aan. dat ook voor hem in
zijn eigen land zo'n tijd zou kunnen
komen.
Bij die gelegenheid ging het om het
programma tot racisme-bestrijding
van de wereldraad van kerken. Enke
le dagen later zou hij in de generale
synode van de gereformeerde kerken
als zijn opvatting neerleggen, dat in
trekking van de steun aan het PCR in
Zuid-Afrika zou worden ervaren als
een capituleren voor de blanke NG-
kerk ten koste van de slachtoffers
van het racisme. Met de medeling
erbij dat de band van zijn kerk met
de gereformeerde kerken in Neder
land zou blijven bestaan, ook als de
blanke kerk om het PCR die band
zou verbreken.
Geen geweld
Toch was ook voor hem de racisme
bestrijding gebonden aan duidelijke
grenzen. Steunverlening aan geweld
pleging stond voor hem glijk met het
te hulp roepen van de duivel om de
duivel te verdrijven Aleen humani
taire steun aan slachtoffers van racis
me achtte hij door het evangelie ge
boden Maar hij voegde daaraan toe.
dat hij de strategie en de tactiek van
het PCR onvoldoende kon beoorde
len. In zijn land was onvoldoende
informatie te krijgen hetgeen door
hem weer werd ervaren als een vorm
van geweldpleging. En onder velerlei
geweldpleging heeft hij geleden.
Hulp van buitenlandse kerken, al of
niet vla het PCR, was overigens voor
dominee Buti niet meer dan een wel
kom randgebeuren. De zwarten van
Zuid-Afrika zijn bezig zichzelf te be
vrijden. Daarin heeft hij zijn eigen
zorgen en zijn eigen verwachtingen
gekend. In vele opzichten vastgepend
tussen blanke en zwarte krachten, die
slechts door zich aan Jezus Christus
gewonnen te geven de vrede voor
Zuid-Afrika zouden brengen.
Te zamen met de NG-kerk had hij
zich in dienst willen stellen van deze
bevrijding. „Wij als jonge kerken bie
den aan dat wij samen met de NG-
kerk komen tot de bestrijding van
het racisme." Zo sprak hij in Lunte
ren in de gereformeerde synode ten
aanhoren van de vertegenwoordigers
van de blanke NG-kerk. Met een ver
wijzing naar premier Vorster „Wij
zijn allen Zuidafrikaanders. Als er
iets is. dat Zuid-Afrika bedreigt, dan
zijn wij daarin allen betrokken".
Maar men sprak op verschillende
golflengten en na zijn terugkeer is hij
uitvoerig verhoord door veiligheids
politie.
Niet alleen de zwarte kerk in Zuid-
Afrika heeft in dominee Buti een zeer
toegewijd en bekwaam vredesapostel
verloren. Hetzelfde geldt voor de
blanke kerk. Tot zover dr. Kruyswijk.
'FRANKFORT Het derde Europe
se belijdenisconvent, een driedaagse
conferentie in Frankfort, is geëindigd
met een boodschap aan alle christe
nen van Europa. In deze boodschap
wordt gewaarschuwd tegen geestelijk
en zedelijk verval en opgeroepen tot
absolute trouw aan Gods Woord.
In deze boodschap krijgt de Wereld
raad van Kerken het verwijt, dat hij
ontelbare christenen de verkeerde
weg wijst, doordat de bijbelse nor
men worden prijsgegeven of mis
vormd.
Tot de sprekers behoorden ook de
vrijgemaakt-gereformeerde hoogle
raar dr. J. Douma uit Kampen en
Anne van der Bijl van de zendingsor
ganisatie Kruistochten.
Paus Johannes Paulus II krijgt
hier een ruiker van Mario Maltese,
een 24-jarige monteur van alarmin
stallaties, en Vittoria Ianni, een 22-
jarige verkoopster in een souvenir
winkel, nadat hij zojuist hun huwe
lijk heeft ingezegend. Het was nog
nooit eerder gebeurd, dat de paus
een huwelijk van „gewone" men
sen inzegende.
Vittoria kreeg de kans van haar
leveh, toen de paus begin januari
een kerstspel bijwoonde voor kin
deren van de Romeinse stadsreini
ging. Vittoria, die daar een kinder
crèche leidt (haar vader is straat-
veger), vroeg de paus of hij haar
huwelijk wilde inzegenen, omdat
hij ten slotte ook bisschop van
Rome is. Tot haar grote verbazing
zei hij spontaan ja.
De huwelijksmis in een kapel van
het Vaticaan duurde een uur. Na
dat de paus zich van zijn taak had
gekweten, vroeg de bruid, of ze
hem mocht bedanken met een zoen.
Dat mocht. De paus gaf het bruids
paar een bijbel, een schilderij van
Maria en een envelop met inhoud.
Mario en Vittoria zijn inmiddels op
huwelijksreis naar een passend
doel: de Maria-bedevaartsoorden
van Lourdes in Zuid-Frankrijk en
Fatima in Portugal. In Lourdes zou
Vittoria haar bruidsboeket als een
gift voor een beeld van Maria
leggen.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Veertien leden van de
hervormde synode hebben gevraagd,
het vraagstuk van de abortus op de
agenda te plaatsen van de komende
synodezitting. Zij zouden een uit
spraak van de synode op prijs stellen.
De synode vergadert volgende week
van maandag tot woensdag ln Hyde-
park te Driebergen.
De synode zal zelf over dit verzoek
beslissen. Wel heeft het moderamen
de synode geadviseerd, een eventuele
uitspraak zo te formuleren dat deze
eenstemmig of nagenoeg eenstemmig
kan worden gedaan.
Het verzoek is ondertekend door ds.
K. A. Abelsma, ds. G. H. Abma, dia
ken W. Bor. ds. P. J. Droogers. ds. W.
van Gorsel. ouderling J. Haeck. ds. P.
van den Heuvel, ds. G. Kaastra,
ouderling E. Postmus-Heeringa, ds.
W. Tyink, ds. J. Vroegindewey, ouder
ling-kerkvoogd C. van Walsum, ds. P.
Westland en dr. L. G. Zwanenburg.
Zoals de agenda er thans uitziet, is de
meeste tijd uitgetrokken voor een
bespreking van de schets voor een
nieuw synodaal geschrift over de
kernwapens (dinsdagmorgen en dins
dagmiddag).
Verder zal de synode zich deze dagen
door ir. J. van der Graaf
Ooit heeft de gereformeerde bond een
hoogleraar gehad prof. dr. H. Vis-
scher die het met een aantal ande
re Utrechtse hoogleraren, onder wie
vrijzinnige, eens werd over een „mo
dus vivendi"-gedachte: de hervormde
kerk opgesplitst in officieel erkende
richtingen elk op eigen territoir.
Met hand en tand heeft de leiding van de
gereformeerde bond zich toen het was om
streeks 1915 verzet tegen deze gedachte. De
kerk is immers niet een elk-wat-wils. Ds. J. J.
Knap géén gereformeerde bonder schreef
in die jaren in zijn blad „De Oude paden":
„Elke richting geniet in het ontworpen stelsel
de meest volledige vrijheid en kan zich naar de
eis van haar eigen beginsel ontplooien, terwijl
zij nu aanhoudend in haar gezonde ontwikke
ling gestoord wordt De modus vtvendi wil
(echter) de opgekomen dwaalleer als een nor
maal verschijnsel beschouwen, haar sanctione
ren en beschermen
Dat was het eerste dat bij mij overkwam toen
ik zaterdag 17 februari het artikel van ds. F. N.
M Nijssen „Kerkscheiding misschien een uit
weg" gelezen had. Zijn voorstel tot een kerke
lijke boedelscheiding is dus bepaald niet
nieuw, het gaat alleen nog verder dan de vroe
gere mod us-vivendi-voorstellen.
Als ik Nijssens artikel kort samenvat, komt het
hierop neer. dat hij gewoon de gereformeerde
bond kwijt wil door haar tot „deelkerk" te
degraderen. De overigen wie dat dan ook
zijn mogen en waar dan ook de grenzen getrok
ken worden kunnen dan het „gewone" her
vormd kerkelijk leven voortzetten Welnu ik
zeg legen dit voorstel bepaaldelijk ..nee".
Het lijkt me bovendien ingegeven vanuit een
meerderheidspositie. Zou ds. Nijssen het ook
voorgesteld hebben zo vraag Ik maar als
hij zelf tot een minderheid in de kerk behoord
zou hebben?
Kerkbeeld
Het zou interessant zijn te weten hoe de door
ds. Nijssen bedoelde kerken eruit zouden zien.
Als ik me tot de hervormde zijde van zijn
verhaal beperk en de gereformeerde kerken en
de rooms-katholieke kerk buiten beschouwing
laat. lijkt het me toe. dat de door hem beoogde
voortgezette hervormde kerk een groot va
cuüm te zien zal geven. Ik stel me namelijk
voor. hoe de synodale discussies zullen verlo
pen als het gereformeerde deel wegvalt.
En wat de deelkerk voor de gereformeerde
bond betreft, zie ik al het spookbeeld opdoe
men van afsplitsingen, die nieuwe afsplitsin
gen oproepen. De Afscheiding van 1834 is im
mers tot nogal wat snippers verwaaid en de
Doleantie liet ons ook al drie kerkelijke brok
stukken na. Ik heb geen reden te veronderstel
len. dat het met een „deelkerk" voor de gere
formeerde bond anders zou verlopen.
Belijden
Ik stel echter wel de vraag of ds. Nijssen er
eerlijk aan doet het belijden der kerk onbe
sproken te laten. Ik kan me best indenken, dat
ds Nijssen de gereformeerde bond in de ver
schillende facetten van het kerkelijk leven een
lasUge horzel vindt. Maar wat doet de gerefor
meerde bond anders dan telkens weer de her
vormde kerk herinneren aan haar eigen belij
denis. die in artikel X van de kerkorde nadruk
kelijk wordt genoemd!
Me dunkt, dat aan het voorstel van ds Nijssen
ook een ander voorstel vooraf moet gaan Na
melijk: de drie formulieren van enigheid
schrappen uit de kerkorde; of op zijn minst de
vraag aan de orde stellen wat het „in gemeen
schap met de belijdenis der vaderen" vandaag
nog concreet betekent. Zal de door ds. Nijssen
bedoelde kerk. waaruit de deelkerk van de
gereformeerde bond verdwenen is. nog een
kerk zijn in continuïteit met de kerk der vade
ren? Of zal ook hier gezegd worden: de vaderen
zijn niet meer?
In een kerk. waarin dit belijden nog verankerd
ligt hoe omstreden dan ook acht de
gereformeerde bond zijn positie, vanwege het
verbond, onopgeefbaar Men moet dan de gere
formeerde bond ook niet in gebreke stellen, als
zij daar bij alle vraagstukken die aan de orde
zijn, op teruggaat. Wordt die belijdenis echter
opgegeven dan ontstaat een andere kerk. Het
zou eerlijk zijn als ds Nijssen zich daarover
uitsprak. In dat geval zou hij dunkt mij
zelf afscheiden van de hervormde (gerefor
meerde) kerk hier te lande.
Onuitroeibaar
Ik kom tenslotte tot één wezenlijke denkfout,
die ik bij ds. Nijssen constateer. Hij wil de
orthodoxie, zoals die ln de kring van de gere
formeerde bond aantreft, kwijt. Als ik nu afzie
van de gereformeerde bond als organisatie, wil
hij dus ook orthodoxe gemeenten kwijt (men
moet er overigens niet aan denken wat dat,
gezien de pluriformiteit van ülle hervormde
gemeenten, aan problemen op zal leveren).
Maar ik zou de stelling willen wagen, dat die
orthodoxie ook in de door ds. Nijssen beoogde
kerk onuitroeibaar zal blijken
Waar het Woord nog open ligt en waar mensen
bezig raken met het Woord, daar zal de Geest
het leven wekken, dat zich aan het Woord
gebonden weet en dat daarin recht-in-de-leer.
dus orthodox is. In 1834 trok een schare recht-
zinnigen de hervormde kerk uit In 1886 bleek
zo n uittocht opnieuw mogelijk. En Abraham
Kuyper mocht toen hebben gedacht, dat het
binnen 25 jaar met de hervormde kerk gedaan
aas
s. 1
voornamelijk bezighouden met kerk-
ordelijke zaken en met een bezinning
op haar eigen werkwijze. Ook moet
een nieuwe kerkelijke hoogleraar aan
de universiteit te Leiden benoemd
worden, in de plaats van prof. dr. M.
H. Bolkestein.
Maandagmorgen kiest de synode
eerst haar eigen praesidium voor dit
jaar. De praeses sinds 1975, ds. G.
Spilt, is nog voor één jaar herkies
baar. Van de drie assessoren van het
afgelopen jaar is alleen ds. C. B. Bot
nog beschikbaar. Ds. L. de Liefde en
mevrouw mr. J. A. van Ruler-Hame-
link zijn geen synodelid meer.
HOE RESPECTABEL
IS RESPECTABEL?
Zaterdagavond werd voor de tweed
keer in korte tijd aandacht gevrai
voor de zogenaamde roddelprers.
Opnieuw werden er gesprekken
gevoerd met mensen die het
slachtoffer van deze onmenselijke
commercie zijn geworden. Prins
Claus legde er terecht de nadruk opf e
dat hier via allerlei leugens en zeer
gedeeltelijke waarheden geld
gemaakt wordt van mensen. Men kier
niet eens zeggen: van het verdriet v
mensen. Vaak is dat niet aanwezig.
Prins Claus heeft geen lamme hanif n
en Sonja Barend heeft geen
moeilijkheden op het gesuggereenBr'
gebied. Maar de ergernis en de
bitterheid ontstaan daarna. De vra x>
is natuurlijk: wat is daartegen te
doen? Ik denk in de eerste plaats eft
campagne waarbij mensen elkaar
wijzen op dit kwaad en met elkaar
afspreken er niet aan mee te doen
door deze bladen totaal te negeren
Men kan daarvoor allerlei middelei
bedenken. Maar ik denk dat er een
afdoender middel is. Prins Claus ztfh'
terecht dat deze bladen afkomstig
zijn van grote uitgeversconcerns. Z f
komen niet uit de lucht vallen. Zeei
„respectabele" mensen zijn van de) h
firma's directeur, vennoot of
commissaris en verdienen derhalve
aan dit onfrisse leesvoer. De namei
van deze mensen zijn bekend.
Misschien zijn het wel leden van
Rotary-clubs, hoewel ik me dat
nauwelijks kan voorstellen, of van
politieke partijen. Wie zijn de
commissarissen van deze concerns
Zijn ze soms kerklid? Het gaat hier
om een serie onrechtmatige dadei
successie, waardoor mensen
ongelukkig worden gemaakt en
anderen in het ongeluk van hun
kwalijke nieuwsgierigheid worden!
gehouden. Daden rechtstreeks
gericht tegen de geestelijke
volksgezondheid en bovendien
getuigend van een onstuitbare
geldzucht. Moeten deze „heren"
gerespecteerd blijven of rust op he;
de plicht nu te laten zien hoe
respectabel ze zijn. Velen met mij
zulleh graag weten met wie ze in he
dagelijks leven te maken hebben.
lier
enH
enl
»5l
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Rotterdam-Zuid:
van Thiel te Vlaardingen; te Will
Langerak: J. A. H. Jongkind kan<
Langerak; te Giessendam-Neder
dinxveld: J. den Hoed te Sliedrei
te Gorinchem (toez.): R. Waster
diakonaal consulent bij de
kerkvergadering van Zuid-Holla
wonende te Heenvliet; te Hedel: AfJ
Rijken kand. te Sprang-Capelle.
Bedankt voor Vollenhove (toez.):
L. v.d. Geer te Heukelum.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Leeuwarden-West:
Ramaker te Emmen.
Aangenomen naar Nunspeet: F.
Weij te Nijverdal; naar 's Gravela
T. Fossen kand. te Amsterdam,
bedankte voor Woubrugge; naar
terdam (pred. Havenziekenhuis):
vrouw P. Sijsling-Bikker, kand.
Lelden; naar Utrecht-Noord: G,
Hanemaayer te Sliedrecht.
Bedankt voor Westbroek: H. A. SI
renburg em. pred. te Barneveld
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Assen-Noord: C. J. SÉc
lik te Enschede-Zuid-West; te Sch
wolde: H. D. v. Herksen te Heemi t
Bedankt voor Kralingseveer-Kri
pen a.d. IJssel: T. Wendt, te Gei
voor Hoogezand-Sappemeer: S. Cn ti
sen te Hoogkerk; voor Capelle
IJssel: A. de Snoo te Mussel.
was. ze staat er tot vandaag en met de door ds.
Nijssen beoogde 'kerkscheiding' zou opnieuw
een schare rechtzinnigen uittrekken. En als
dóór zou gaan wat ds. Nijssen wil dan zal na
vijftig jaar als het allemaal nog zo lang moet
duren - opnieuw de orthodoxie gewekt zijn.
Daar staat de Geest borg voor.
Geen leven?
„Zo is het ook geen leven." verzucht ds. Nijssen
aan het slot van zijn overpeinzingen. Ik zou
haast geneigd zijn dat over te nemen, als ik
bedenk hoe velen ook in de kring van de
gereformeerde bond aan de kerk geléden heb
ben in de worsteling, vanuit een minderheids
positie. om het gereformeerd karakter van de
kerk Hoe vaak is men niet doorgegaan het
woord is van professor Berkhof onder het
juk van de repressieve tolerantie van de mid-
denorthodoxie? Maar ik verzeker ds. Nijssen.
dat er ook een stuk vreugde is om wat onze
goede God in deze kerk deed en doet. Ik eindig
dan ook met een woord van dr. Ph. J. Hoede-
maker. die in zijn afscheidsbrief aan de confes
sionele vereniging schreef: „Maar ik behoor
zeker niet bij hen. die zich in een eng kringetje
opsluiten, die zich om 'de verbreking van Jozef'
niet bekommeren, die onder de invloed van de
beginselen der Doleantie staan. Ik ben
eenvoudig een mens. die de belijdenis zal blij
ven beamen een christen, die zich één weet
met allen die uit en naar de waarheid leven
een hervormde, die in de abnormale toestand,
waarin de kerk verkeert, niet de allergeringste
aanleiding vind om haar te verlaten."
Geen kerkscheiding, geen modus-vivendi.
maar totale vernieuwing door de Geest is
nodig.
Ir. J. van der Graaf, de algemeen secretaris
van de gereformeerde bond in de Nederlandse
hervormde kerk, reageert hier op het artikel
„Kerkscheiding misschien een uitweg" van
ds. F. N. M. Nijssen (Trouw. 17 februari).
GEREF. KERKEN (VRIJG. B.V.)
Beroepen te Utrecht; W G Rietkfu
te Eek en Wiel.
CHR. GEREF. KERKEN rl
Aangenomen naar Maassluis: G,
van Rookhuyzen, kand. te Zeist,
bedankte voor Soestdijk en Eemdi
Bedankt voor Leiden: W. Steenbrj
gen te Groningen; voor Ensche
West: R. van Beek te Baam.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Enkhuizen: P. Honko
te Kampen; te St.-Annaland J K
ter te Barneveld.
Bedankt voor Krimpen a.d. IJssel:
Vergunst te Veen.
VRIJE EV. GEM.
Bedankt: voor Franeker A J. Bu
man te Bussum.
BAPT. GEMEENTEN
Aangenomen naar Dordrecht: G.1
Mameren te Leiden.
Dr. G. J. Streeder
Na een langdurige ziekte is in Oej
geest overleden de hervormde em
tus-predikant dr. G. J Streeder
die in het na-oorlogse hervormd D
Haag een belangrijke plaats heeft
genomen. Dr. Streeder. die ook gel
ren was in Den Haag en studeerde
Leiden, werd in 1928 predikant
Heinenoord. Via Leiderdorp en 1
den kwam hij in 1945 in Den Ha
waar hij predikant zou blijven
1966. toen hij met emeritaat ging.
Dr. Streeder was nieuwtestamentil
(hij promoveerde in 1938 bij prof.
J de Zwaan op Barth's exegese va
Korinthe 15) en publiceerde veel
zijn vakterrein. Daar naast was hij
de hervormde kerk actief als lid
vele jaren ook hoofdbestuurslid) i
de confessionele vereniging. Twa
jaar was hij secretaris van de co
missie voor het theologisch wet
schappelijk onderwijs van de h
vormde kerk Ook was hij rond li
enkele jaren lid van de generale sy
de De begrafenis is woensdag
Westduin in Den Haag na een rot
dienst in de Julianakerk om 13 u
waarin prof. dr. H. Berkhof voorga
