Strijd China-Vietnam ladert zijn hoogtepunt Leger Amin kan inval niet stuiten Twee Jemens weer overhoop paanse republikeinen geen voet aan de grond irter zal SALT-2 zeker respecteren Iran 21 maart ter stembus jfrawda hekelt bezoek Blumenthal aan Peking Russen weer naar ruimtelaboratorium al keurt Senaat verdrag af Referendum over islamitische republiek rkiezingsstrijd gaat tussen Suarez en Gonzalez S' JAN, [DAG 26 FEBRUARI 1979 BUrTENLANO TROUW/KWARTET 5 irii JJOI. PEKING, WASHINGTON (Reuter, AP, UPI) Binnen enkele dagen zal de oorlog vei sen China en Vietnam zijn hoogtepunt bereiken, zo heeft het Japanse persbureau Kyodo liri nomen in welingelichte kringen in Peking. De Chinezen verwachten deze week af te hennen met een hele Vietnamese divisie, een aantal grensposten te verwoesten en artillerie- lijljllingen en aanvoerwegen te vernietigen. De Chinezen, zo voegt Kyodo hieraan toe, vinden hun doel nu nog niet is bereikt: voorkomen dat Hanoi China nog „provoceert". roe f-premier Wang Zhen heeft giste- 2h in Peking een aantal Britse jour- ;ve sten verzekerd dat de Chinese ,en zeker niet zullen oprukken Hanoi, of naar het vlakke land noorden daarvan. Over het ver van de strijd zei hij niets, even als over de duur van de Chinese leii sol< dei LICll ruse- sch hajiten gevecht zegt nu zestienduizend Chi- Prflwda militairen buiten gevecht te heb- gesteld. Een kwart van hen sneu- of werd gewond tijdens de felle van donderdag en vrijdag, al- nnjfradio-Hanoi. Onduidelijk bleef of wordt gevochten bij Long San. strategisch belangrijke plaats veertigduizend inwoners, gele een kruispunt van wegen op itstfriiometer ten noorden van Hanoi, verluidt het belangrijkste Chi uidoelwit. erdj n c lusver is China er bepaald niet in agd de Viétnamezen gevoelig de trel e lezen, zoals het de bedoeling •tre Westerse journalisten zijn de af- zityien dagen tot dichtbij het front icht en zagen daar een allesbe- gedeprimeerde stemming, ige bewoners juichten hen toe omdat zij meenden met buitenlandse technici van doen te hebben, die wel zouden helpen „de Chinezen eruit te gooien." Verder van het front, en ze ker in Hanoi, is alles zeer rustig. Een niemand toont spijt over het Vietna mese aandeel in de omwenteling in Cambodja; voor de Vietnamezen blijkt het bewind van de Rode Khmer een beestachtig regime dat terecht is verdreven. Vietnams belangrijkste bondgenoot, de Sowjet-Unie, beschuldigde giste ren opnieuw de Verenigde Staten er van China te hebben aangemoedigd tot de invasie. „Ook al onderneemt China een agressie-oorlog en vertrapt het de normen van internationaal recht om nog maar te zwijgen van de mensenrechten toch blijven hoge Amerikaanse afgezanten rustig Peking bezoeken," zo schreeft de Prawda gisteren. Het Russische partijblad doelde daarmee op de Amerikaanse minister van financiën Michael Blumenthal, die zaterdag in Peking' arriveerde. Blumenthals bezoek was al enkele weken geleden afgesproken. Bij aan komst zei hij persoonlijk de Ameri kaanse visie op de grensoorlog te zullen doorgeven aan de Chinese lei ders. Maar de Prawda ziet in het bezoek op dit moment een aanmoedi ging voor de Chinezen om door te gaan. en het blad herinnert eraan dat Peking in de aanval ging kort na de terugkeer van vice-premier Deng uit de Verenigde Staten. Zaterdag al had de plaatsvervangend minister van buitenlandse zaken van de Verenigde Staten, Warren Chris- thopher, bij de ambassadeurs van China en de Sowjet-Unie op matiging aangedrongen. West-Duitslands kanselier Helmut Schmidt prees gisteren de houding van de Sowjet-Unie, al vreest hij dat de Russen alsnog bij de oorlog be trokken kunnen raken. „Men kan de houding van de Sowjet-Unie tot dus ver slechts als zeer terughoudend be schrijven," zei Schmidt in een radio gesprek. „Ik zou bijna zeggen wijs." Schmidt weer erop dat Rusland en Amerika beide proberen het belang van een tweede SALT-akkoord niet te schaden door betrokken te raken bij een oorlog in Indo-China. Maar het is de vraag wat er gebeurt als de strijd ernstig toeneemt, aldus Schmidt. NAIROBI, DAR ES SALAAM (UPI, Reuter) Oeganda geeft toe dat het niet is opgewassen tegen de Tanzaniaanse invasie. Het heeft gisteren een beroep gedaan op bevriende landen om troepen en wapens te sturen om de aanval af te slaan. Een Vietnamese soldaat draagt een gewonde kameraad weg van het front bij Lao Cai, een provinciehoofdstad die vorige week door de Chinezen werd veroverd. Niet alleen de inval van Tanzaniaan se troepen brengt het bewind van president Idi Amin aan het wankelen. De laatste dagen komen er ook steeds meer berichten over muiterij onder Oegandese militairen. Zaterdag zou den guerrillastrijders geprobeerd hebben een vertegenwoordiger van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) in de Oostoegandese stad Jinja te vermoorden. De aanslag mislukte, maar wel zouden er drie Oegandese bewakers en twee bedienden zijn ge dood. Aan een elektriciteitsstation zou lichte schade zijn toegebracht door een bom. De anti-Amin-bewe- ging „Redt Oeganda" zegt dat er de afgelopen dagen duizend Arabiskche militaire adviseurs in Oeganda zijn aangekomen om Amin te helpen. De Tanzaniaanse president Julius Nyerere heeft gisteren de Organisatie van Afrikaanse Eenheid laten weten dat hij pas over haar bemiddelings pogingen wil praten als er is voldaan aan vier voorwaarden: de OAE moet president Amin veroordelen voor zijn Invasie van november op Tanza- niaans grondgebied; president Amin dient af te zien van zijn aanspraak op een strook Tanzaniaans gebied; Oe ganda moet Tanzania schadeloos stellen voor de verliezen tijdens de bezetting van Tanzaniaanc gebied ge durende twee weken en de Oegande se leider mag niet langer „Tanzania gebruiken als zondebok voor zijn bin nenlandse problemen". De Oegandese radio berichtte giste- SANA, ADEN (Reuter, UPI, AP) Aan de grens tussen het pro-westerse Noord-Jemen en het socialistische Zuid-Jemen is n H .„hi- het tot militaire botsingen gekomen. Zuid-Jemen beweerde sche Liti. de Eryptenaar M.chmoed ~:~1" l"~i a-tiji i Riad, heeft gisteravond bekend ge maakt dat Zuid-Jemen heeft inge stemd met een Noordjemenitisch verzoek voor overleg over de grens oorlog in het kader van de Arabische Liga. Wanneer de ontmoeting tussen beide Jemens zal plaats vinden, is nog niet bekend. gisteren twee steden in het noordelijke buurland te hebben ingenomen. Beide landen, die al zo'n tien jaar in onmin leven, beschuldigen elkaar er van met de gevechten te zijn begon nen. Noord-Jemen heeft om een bij eenkomst van de Arabische Liga ge vraagd om de situatie te bespreken. De Noord-Jemenitisiche minister van buitenlandse zaken Abdoellah Al-As- noag, die de situatie in het grensge bied ernstig noemde, vertrok gisteren met vice-premier Jachja Jachman uit de hoofdstad Sanaö naar de Sadoedi- sche hoofdstad Riaad voor bespre kingen met de Saoedische autoritei ten. Saoedi-Arabië houdt Noord-Je men, een arme woestijnstaat, financi eel op de been. De regering van Zuid-Jemen deelde gisteren mee dat de strijdkrachten van dit land de afgelopen twee dagen twee steden in Noord-Jemen hadden veroverd, namelijk Al Baida in het zuidoosten en Qatabach, dat ten zui den van Tais ligt. De Zuidjemeniti- sche strijdkrachten zouden daarbij worden gesteund door guerrillastrij ders van het Noordjemenitsiche Nati onalistische Democratische Front, dat al sedert jaar en dag strijdt voor presidenten van de twee landen bin nen een tijdsbestek van 48 uur ge welddadig om het leven kwamen. De twee landen gaven elkaar de schuld van de moordaanslagen. De Arabi sche Liga besloot op voorstel van Noord-Jemen tot sancties tegen Zuid- Jemen, de voormalige Britse kolonie Aden. Ik oktober 1972 gingen de twee landen elkaar ook al gewapender hand te lijf, maar Arabische bemid deling maakte daar een einde aan. Ondanks de traditionele vijandig heid, die teruggaat op oude stam mentegenstellingen, zijn er ook po gingen gedaan de twee Jemens sa men te voegen. De twee landen liggen op een strate gische positie aan de ingang van de Rode Zee en de tegenstellingen heb ben daardoor internationale conse quenties. Zuid-Jemen wordt ge steund door de Sowjet-Unie, terwijl Oostduitse en Cubaanse adviseurs de regering en het leger van dit land bijstaan. Noord-Jemen krijgt binnen kort opnieuw een flink aantal Ameri kaanse wapens, die betaald zullen worden door Saoedi-Arabië. ren dat twintigduizend Tanzaniaanse militairen, huurlingen en Oegandese ballingen de stad Masaka hebben veroverd, ongeveer op een derde van de weg van de grens naar de hoofd stad Kampala. In Kampala was het artillerievuur gisteravond al te horen. Amin heeft de bemiddellngscommis- sle van de OAE gezegd dat hij ten volle bereid is mee te werken aan hun pogingen een eind te maken aan de vier maanden oude strijd. Maar Oe ganda zal nimmer opgeven, voegde hij daaraan toe. Waarnemers in Kam pala meenden gisteravond dat de be middeling voorlopig kansloos is. Volgens president Nyerere van Tan zania zijn de problemen tussen de twee buurlanden ontstaan in 1971. Amin eiste toen voor het eerst een groot deel van het grensgebied op. Vorig jaar oktober kwam het tot de eerste openlijke vijandigheden. Oe ganda voerde in november als excuus voor de bezetting van het omstreden Tanzaniaanse grondgebied ook aan de veelvuldige aanvallen die aanhan gers van de door Amin afgezette Oe gandese president Milton Obote van uit Tanzania tegen Oeganda zouden hebben ondernomen. MOSKOU (Reuter) Met de lance ring van de bemande Sojoez 32, giste ren, maakt de Sowjet-Unie zich op voor een nieuwe gebruiksperiode van haar ruimtelaboratorium Saljoet 6. De Saljoet trekt al anderhalf Jaar zijn - baantjes om de aarde en huisvestte vorig jaar de equipe Kowaljonik- Iwanstenjenko voor een recordperio de van 138 dagen. Gisteren vertrok ken lultentant-kolonel Wladlmir Ljakhow (37) en boordwerktuigkun- v dige Walery Rjoemin (39) voor een verblijf van niet aangekondigde duur. De Russen hebben gedemon streerd dat ze technisch gezien het laboratorium permanent bemand kunnen houden. Niet alleen kunnen ze een tweede ploeg naar een al be- woonde Saljoet brengen, ook het aan voeren van nieuwe voorraden en brandstof met een onbemande capsu le is herhaaldelijk vertoond. de val van het pro-westerse bewind in Sanaö. De vijandelijkheid tussen béide lan den zijn veel sterker geworden sedert in juni van het afgelopen jaar de IINGTON (Reuter, UPI) Wanneer de Sowjet-Unie bewapening beperkt in het kader van een tweede ak- ter beperking van de strategische kernwapens, dan de Verenigde Staten hetzelfde doen ook al keurt de kaanse Senaat het tweede SALT-akkoord af. TEHERAN (Reuter, UPI, AP, AFP) Iran gaat 21 maart naar de stembus om te beslissen of het land al dan niet een islamitische republiek moet worden. Dit is meegedeeld door vice- premier Enterzam. De geestelijke leider van de nieuwe bedeling in Iran, ayatollah Khomeini, zal deze week nog uit Teheran zich terugtrekken in de heilige stad Qom, zo heeft zijn zoon bekend gemaakt. ordvoerder van de Amerikaan- lident, Jody Powell, heeft dit eten in reactie op berichten in dat president Carter het -akkoord opnieuw aan de Se- sal voorleggen als een gewone inkomst, wanneer dit lichaam J (koord in de vorm van een for- Verdrag zou verwerpen. Voor de arding van een formeel verdrag Senaat een meerderheid van ierden nodig, voor een gewoon de helft plus één. oniroot aantal senatoren heeft al jfels uitgesproken over het op zijnde tweede SALT-ak- Ze zijn van oordeel dat dit UI1 rfii üfaj jn ifai ieli; ïtje akkoord de Sowjet-Unie een strate gisch voordeliger positie verschaft. Bovendien zijn veel senatoren van mening dat SALT geplaatst moet worden in het bredere kader van de politieke verhoudingen tussen de twee grote mogendheden. De Ameri kaanse president vindt dat de beteke nis van SALT op zichzelf bekeken moet worden. Carter heeft al herhaal delijk betoogd dat hij erop vertrouwt dat de senaat de senaat de betenis van het akkoord op waarde zal weten te schatten. Wapens Van het voornemen van de Ameri kaanse regering om de wapenverko pen aan het buitenland te beperken, is tot dusver niet veel terecht geko- .men. De Amerikaanse rekenkamer heeft bekend gemaakt dat men de verkoop van wapens in het afgelopen jaar beneden de grens van 8,6 miljard dollar heeft weten te houden door een deel van dat bedrag naar de rekening van dit jaar over te boeken. Een woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken verklaarde later dat die handelswijze helemaal niet zo vreemd is als het lijkt, omdat een deel van de wapenleveranties zich ook over verscheidene Jaren uitstrekt. Het Amerikaanse leger heeft dit weekeinde het groene licht gegeven voor de ontwikkeling van de Pers- hing-2, een raket voor de middellange afstand die in Europa zal worden gestationeerd als tegenwicht voor de Russische SS-20 raket. De reikwijdte van de nieuwe raket zou 2400 kilome ter bedragen waardoor vanuit West- Europa doelen in het Europese deel van de Sowjet-Unie kunnen worden bereikt. De Pershing-2 behoort tot de zogeheten „grijze zone", raketten voor de middellange afstand met een atoomlading die niet onder het nog te ondertekenen tweede SALT-akkoord vallen. NAVO Tot opvolger van generaal Haig als opperbevelhebber van de NAVO Is door president Carter voorgedragen generaal Bernard Rogers, die op het ogenblik staf-chef van de Amerikaan se strijdkrachten is. Rogers is 57 jaar en diende onder meer in Korea en Vietnam. Rogers treedt op 1 juli in dienst. Het is waarschijnlijk dat het volk van Iran vóór de door Khomeini bepleite islamitische republiek zal kiezen. De datum van de verkiezingen valt sa men met het begin van de lente en met de Iraanse nieuwjaarsdag. Met de Instelling van een islamitische re publiek zou een einde komen aan 2500 jaar monarchie in dat land. Kho meini heeft steeds benadrukt dat er na een referendum over de constituti onele toekomst van het land op korte termijn verkiezingen zullen worden gehouden. Het verzet tegen de plannen van Kho meini en de door hem Ingestelde rege-' ring van premier Bazargan ging ove rigens ook het afgelopen weekeinde nog door. De islamitische beweging van de Modjahedien en de marxisti sche Fedayien vonden elkaar giste ren op een gemeenschappelijk pak ket van minimumeisen. Deze toch nog onverwachte toenadering tussen orthodoxe islamieten en de marxis tisch georiënteerde stroming kan de regering-Bazargan de komende tijd nog voor veel problemen stellen. De twee bewegingen willen afschaf fing van het leger en vervanging er van door een revolutionair volksle ger, opheffing van de beperkingen op de guerrlllalegers van Modjahedien en Fedayien, openbare berechting van functionarissen van de oude orde en democratisch gekozen raden in overheidsdiensten, garnizoenen en fabrieken. Vice-premier Enterzal heeft al laten weten dat die eisen niet ingewilligd kunnen worden voordat er algemene verkiezingen zijn gehou den. Tot die tijd moeten de door Khomeini benoemde mensen geac cepteerd worden, aldus de vice-pre- mier. Concorde De nieuwe regering van Iran ziet af van de onder de sjah geplande aan schaf van de supersonische Concor de. In 1972 werden twee van deze toestellen besteld en een optie geno men op een derde. Van de zes in Europa bestelde luchtbussen zal Iran er hooguit drie of vier afnemen. Parijs heeft nogal gelaten gereageerd op deze bekendmaking. Afgelopen zaterdag heeft de man die door velen beschouwd wordt als de eerste president van Iran, dr. Ali Sjayegan, gezegd dat de instelling van een islamitische republiek ln dat land niet betekent dat Iran terug keert naar de eerste eeuw van de islam. De onlangs afgetreden, nog door de sjah benoemde premier Bakhtiar ls naar het buitenland gevlucht, zo is door ayatollah Khomeini meege deeld. Khomeini riep „alle vrienden van Iran in het buitenland" gisteren op te melden als ze Bakhtiar ergens zien, zodat de nieuwe regering om zijn uitlevering kan vragen en voor een rechtbank kan slepen. ige •tel *j, Jan Keulen RID Viva la Republica, leve de republiek, klinkt het zachtjes uit vijftig kelen in een schoollokaaltje in San Bias, een troosteloze dersbuurt in Madrid, „republikeins Links" houdt er een verkie- bijeenkomst. De opkomst is mager: wat tieners en een paar oude letjes. 1 hangt de vlag van de republikein e^e kleuren rood, geel en paars. De van de republiek zijn „vrijheid, werk. gelijkheid", en „we moeten een defi- ie€ einde maken aan het franquisme." .j, voor het ^erst sinds de jaren dertig, I publikeinse groeperingen zich kun- rto, esenteren bij de verkiezingen. Bij de parlementsverkiezingen na de dood ^jfranco. op 15 juni 1977 waren deze ee]fn nog verboden. twee groeperingen die zich uitdruk- rePublikeins noemen. Het zijn de ,r (Republikeinse Democratische Ac- h0,n Spanje) en de IR (Republikeins Nu met steun van de traditioneel z( keins denkende socialisten en com- en een nieuwe grondwet is aangeno- van Spanje eer. parlementaire mo- heeft gemaakt, krijgen de republi- partijen wat meer ruimte. alllCO ie. ?eZ4 nangers van Republikeins Links vin- leu 'an)e geen parlementaire, maar een oïfsche monarchie. Mannen als premier minister van binnenlandse zaken Villa en politiechef Conesa bekleed- vtAmers ook belangrijke functies tij- iaa e diet tuur van Franco. De huidige atie is niet veel meer dan een wolf in Bkleren. :ich me VÊ De kandidaten voor het parlement van IR zijn lid van de FRAP, een uiterst linkse partij, die nog steeds verboden is. De FRAP kreeg grote bekendheid toen Franco in sep tember 1975 (nog geen vier jaar geleden!) twee leden van deze organisatie samen met drie Baskische patriotten liet executeren. Lijstaanvoerder van Republikeins Links voor de Senaat is de 85-jarige dichter Jose Berganin. Deze Berganin is van de genera tie van Spaanse kunstenaars als Machado, Miguel Hernandez en Picasso. Berganin vluchtte na de overwinning van Franco aan het einde van de jaren dertig naar Zuid- Amerika. Lijstaanvoerder van de ARDE voor de se naat is Manuel Azana, kleinzoon van de grote republikein Azana, die tijdens de re publiek minister van defensie en president was. Geen zetels Het is niet waarschijnlijk dat deze republi keinse groeperingen zetels in het parlement verwerven. Hun geringe aanhang betekent echter niet dat Spanje van de republikeinse ideeën vervreemd is geraakt. Partijen als de PSOE (Socialistische Spaanse Arbeiders partij) en de PCE (Spaanse communisten) blijven in wezen republikeins. Ze zijn echter van oordeel dat het probleem van de repu- De twee grote mannen in de Spaanse verkiezingsstrijd, oppositieleider Felipe Gonzalez (links) op bezoek bij premier Adolfo Suarez bliek momenteel niet aan de orde is. zoals de socialisten en communisten steevast antwoorden op vragen naar hun republi keinse gezindheid. Een andere republikeinse groepering die aan de verkiezingen meedoet is de Jongerenorganisatie van de trotzkistische beweging LCR. Zij heeft de 18-jarige knap pe Ana Maria Faldo kandidaat gesteld voor de Senaat. De campagne van deze beweging liegt er niet om. De boodschap die via de Nationale Radio van Spanje werd uitgezon den door deze partij luidde: „Wij zijn voor de legalisatie van het stickie. Het waarom zal wel duidelijk zijn. Het onderscheid tus sen de legale drugs die elke dag aangepre zen worden door televisie en kranten en de Illegale drugs, waarvan Je haren wel eens zouden kunnen uitvallen, is absurd. Wij weten dat het stickie op zich helemaal geen kwaad doet. Er moet wel goede informatie komen, want we willen niet langer opgelicht worden. Het is onzinnig dat men doet alsof drinken van alcohol en dronken worden normaal is en tegelijkertijd te beweren dat je doodgaat van het roken van een stickie. Jongeren en arbeiders, brengt de UCD-rege- ring een nederlaag toe! De jeugd heeft de toekomst. De toekomst ls het socialisme. We zullen ze het laten voelen!" Maoisten Weer heel anders pakt de pro-Chinese Orga nisatie van Revolutionaire Arbeiders het aan. Deze ORT hield vorige week zondag de grootste bijeenkomst die tot dusver in de verkiezingscampagne is gehouden. Onge veer 30.000 mensen kwamen bijeen ln een grote, rood versierde hal in Madrid. De ORT maakt blijkens verklezingsonderzoeken wel kans op enkele zetels ln het parlement. De belangrijkste thema's van deze maoïstische groepering zijn de werkloosheid en het ter rorisme. Belde verschijnselen moeten veel intensiever bestreden worden dan socialis ten en communisten nu bepleiten. „De ge wone communisten (van Santiago Carrillo) zijn wel sympathiek en eerlijk, maar ze zijn zo serieus en gelijkhebberig", fluisterde een van de aanwezigen mij in het oor tijdens een toespraak van een van de leiders van de ORT. Verder maken ook twee radicaal-nationalis tische partijen uit Baskenland een redelijke kans op enkele parlementszetels. Het zijn Herri Batasuna (Volkseenheid) en Euskadl- ko Ezkerra (Baskisch Links). Veertien leden van de Herri Batasuna werden onlangs nog opgepakt door de politie, maar die moest hen bij gebrek aan bewijs weer vrij laten. De Spaanse autoriteiten verdenken leden van Herri Batasuna ervan sympathisant van de gewelddadige ETA te zijn. Kandi daat van Herri Batasuna is de bejaarde Telesforo Monzon, ln de Jaren dertig enige tijd minister van binnenlandse zaken van een zelfstandig Baskenland. Sedert 5 febru ari zit hij nu gevangen op beschuldiging van verdediging van de ETA, maar desondanks zal hij vrijwel zeker ln het parlement geko zen worden. Andere kleine groeperingen, zoals de Vak bondspartij, een afsplitsing van de anar chistische vakbond CNT en de Carllsten van prins Karei Hugo maken weinig kans op een parlementszetel. Kleine linkse par tijen hebben momenteel de wind tegen. Het ls nu niet de tijd voor de revolutie, maar voor de stabilisatie. Reuzen De verkiezingscampagne begint daarom ook steeds meer het karakter aan te nemen van een strijd tussen de twee reuzen van de .Spaanse politiek, de socialistische leider Felipe Gonzalez en de leider van de Unje van het Democratisch Centrum, premier Adolfo 8uarez. Met name van de kant van de communisti sche leider Santiago Carrillo, wiens partij als goede derde zal eindigen ln de verkie zingsstrijd, is kritiek geuit op de zeer per soonlijke campagnes van Suarez en Gonza lez. Hij verwijt deze twee heren dat ze elkaar op leven en dood bestrijden, terwijl ze nu al weten dat ze op 2 maart, als de verkiezingen achter de rug zijn, elkaar om de hals zullen vallen. Zij zullen de dienst gaan uitmaken, waarbij de communisten van Santiago Carillo en de Democratische Coalitie van Fraga Irlbarne, die vermoede lijk de vierde partij van Spanje zal worden, kunnen toekijken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1979 | | pagina 5