Plezierige muzikale
reis met 'Flairck'
JUTE: korte termijnkunst
AVRO brengt tweede serie Roots in najaar
Fuchs directeur
van Documenta
NOS-cursus
dirigeren van
moderne muziek
NOS: omroep bijdrage tot
130 gulden verhogen
Nieuwe boeken*
Voetbalinterland
rechtstreeks
via Hilversum 3
De letter M
over Belgisch
feminisme
Symposium
over sport en
massamedia
Meer films over
„derde rijk" op
Westduitse tv
TV-gesprekken
na conferentie
van bisschoppen
Geschiedenis eindigt bij heden
Actualiteit vergt nieuwe vormen
DINSDAG 20 FEBRUARI 1979
KUNST/RADIO/TELEVISIE
TROUW/KWARTET
EINDHOVEN (ANP) Drs. Rudy
Fuchs directeur van het Stedelijk
Van Abbemuseum in Eindhoven, is
door een adviesraad in het Westdult-
se Kassei voorgedragen als artistiek
directeur voor de Documenta. Deze
vijfjaarlijkse Internationale tentoon
stelling van beeldende kunst vindt
plaats in 1982. De adviesraad bestaat
uit museumdirecteuren, tentoonstel
lingmakers en critici uit verschillen
de landen. Volgens een woordvoerder
van de gemeente Eindhoven wordt de
benoeming van Fuchs door de advies
raad 22 maart verwacht Het ligt ln de
bedoeling dat Fuchs bij het Van Ab
bemuseum een Jaar met onbetaald
verlof gaat.
Van onze radio- en tv-redactle
HILVERSUM De Internationale
Dirigentencursus van de NOS. die
van 6 augustus tot en met 1 septem
ber in Hilversum wordt gehouden, zal
geheel ln het teken staan van de
muziek van de twintigste eeuw. Als
docent is de dirigent Michel Tabach-
ruk aangetrokken.
Het ls voor de eerste keer dat de
cursus in zijn geheel is gewijd aan de
moderne muziek. BIJ vorige cursus
sen ging het om korte moderne perio
den. die aansloten op de eigenlijke
cursus. Medewerking wordt verleend
door het Radio Filharmonisch Or
kest. het Radio Kamerorkest, twee
pianisten en vocale en instrumentale
solisten, in totaal ongeveer tweehon
derd beroepsmusici
Aan de cursus zijn twee cursistencon
certen verbonden. Om tot de cursus
te kunnen worden toegelaten moet
men een middelbare schoolopleiding
hebben, in het bezit zijn van het eind
diploma conservatorium (orkestdi
rectie) of een gelijkwaardige oplei
ding hebben genoten, ervaring heb
ben als dirigent en niet ouder zijn dan
36 jaar Een aanmeldingsformulier is
verkrijgbaar bij de NOS. Program
mabureau Radio. 1200 JB. postbus
10. Hilversum
Speciaal vandaag
In Tijdsein aandacht voor
de problemen bij een langdu
rig verblijf in de ruimte.
Ned. 1/20.50
Onderwerpen in VARA-Vl-
sie: een reportage over gevaar
lijke werkomstandigheden bij
een verffabriek in Milaan en
opnieuw aandacht voor het
centrum voor geboorterege
ling in Leiden.
Ned. 2/22.10
Over onxe behuizing in de
loop van vele eeuwen gaat de
serie 58 Miljoen Nederlanders.
Ned. 1/22.20
De onlangs overleden Duit
se acteur Theo Lingen is te
tien als dirigent van seer uit
eenlopende en soms komische
musiekuitvoe ringen.
Duitsl. 123 00
Dr. C. N. Peijster. hoofd
commissaris van politie in
Den Haag. is gesprekspartner
van Fons Disch
Hilv. 2 16.03
Dietrich Fiscber-Dieskau.
bariton, en pianist Gerald
Moore sijn te beluisteren in
Schuberts liederencyclus Die
Winterreis* op teksten van
Wilhelm Müller
Hilv. 220.15
De Skymasters musiceren
in het La ren se Jazx-cafe.
Hilv. 121.40
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM De NOS zou graag willen dat de omroepbij
drage in 1980 wordt verhoogd met vier gulden. De bijdrage
komt dan op honderddertig gulden per jaar. Wie alleen radio
heeft gaat 38,50 betalen. Dat betekent een verhoging van een
gulden per jaar. Een brief met deze Inhoud wil de Raad van
Beheer van de NOS (de dagelijkse leiding) aan de minister van
CRM zenden, tenminste als het NOS-bestuur daar vrijdag
goedkeuring aan hecht.
Flairck wordt gevormd door (v.l.n.r.) Hans Visser, Sylvia Houtzager. Peter Weekers en Erik
Visser.
door Stan Rijven
AMSTERDAM Zo koud als
het buiten was. zo warm was
het zondagmiddag in het Am
sterdamse Nieuwe de la Mart-
heater. En dan niet vanwege
de overvolle zaal. maar juist
vanwege de warmte die van
het podium straalde: een con
cert van „Flairck".
Twee uur lang viel er te genieten van
een muzikale reis door de Balkan en
Ierland vermengd met vleugjes klas
siek repertoire en veel humor van de
..reisleiders". De Iers klinkende naam
Flairck is een samentrekking van de
woorden vlerk, wat ln plat Neder
lands ..hand" betekent, en flair waar
mee de manier van presenteren wordt
aangeduid. Beide elementen waren
dan ook ruimschoots aanwezig. Voor
het handwerk zorgden: Eric Visser
(op sitar. 12- en 6-snarige gitaar) van
wiens hand de meeste composities
afkomsüg zijn en Peter Weekers, die
eveneens componeert en die zeer han
dig de piccolo, dwars-, bamboe- en
panfluit bespeelt Voorts Sylvia
Houtzager violiste en harpiste, die in
het programma als volgt wordt aan
gekondigd ..Haar naam doet reeds
enige muzikaliteit vermoeden Een
vermoeden dat wordt omgezet in ze
kerheid als zij de strijkstok ter hand
en de vlooi onder de kin neemtTot
slot Hans Visser op 12-snarige gitaar
en akoestische basgitaar Van dit
HILVERSUM (ANP) - De NOS-radio
zendt zaterdagmiddag een recht
streekse reportage uit van de vriend
schappelijke voetbalwedstrijd Italiè-
Nederland die wordt gespeeld ln Mi
laan Het verslag is te beluisteren van
15 00 uur tot 16 45 uur op Hilversum
3
laatste instrument, afgeleid van de
Mexicaanse guitarron. zijn slechts
drie exemplaren in Nederland te
vinden.
Het muzikale concept van Flairck is
afkomstig van Eric: „Ik heb een tijd
in Ierland en de Balkan gezeten en al
jaren liep ik met dit idee rond. Vorig
jaar mei hadden we. na een jaar repe
teren. ons eerste optreden. In augus
tus werd al onze eerste elpee „Varia
ties op een dame" opgenomen en
sindsdien is het hard gegaan
De reizen van Eric en de achtergrond
van de groepsleden (drie volgen een
conservatoriumopleiding) zijn goed
in de muziek van Flairck terug te
vinden. Het ls een mengeling van
ritmes uit de Balkanmuziek, van
principes uit Keltische volksmuziek
waarin een langzame melodie de bo
ventoon voert en van de structuur,
die afkomstig ls uit de klassieke mu
ziek. Te zamen met improvisaties le
vert dat een gevarieerd resultaat op
waarin een scala aan stemmingen te
beluisteren valt van zoet-poëtisch
tot fel-agressief. Dit alles werd zonder
elektronische versterking uitgevoerd.
De gitaristen spelen zowel solopartij
en als basismelodieën, die door de
violiste en fluitist worden benut voor
grappige duetten of adembenemende
solo's. Dat gold zeker voor Peter Wee
kers, die aan zijn pan- en dwarsfluit
de meest subtiele en vreemde gelui
den wist te ontlokken. Vocaal viel er
ook te genieten wanneer namelijk de
instrumenten werden gestemd of een
nummer werd aangekondigd.
Gecombineerd met het geïnspireerd
musiceren werd de flair volledig
waargemaakt. Daarom: warm aanbe
volen in deze winterse dagen. Van
avond (dinsdag) in Zwolle, a.s. zondag
in Waddinxveen.
Op deze wijze betuigt de NOS instem
ming van het standpunt van tie mi
nister, dié deze verhoging al heeft
aangekondigd. De NOS wijst er wel
op, dat Indien de omroepbijdrage
Jaarlijks ln dezelfde mate blijft stij
gen, dan wel een steeds groter beroep
zal moeten worden gedaan op de al
gemene reserve.
Uit die reserve zou in 1981 een bedrag
van 31 miljoen gulden moeten wor
den gehaald, in 1982 zal dat 41 mil
joen gulden en ln 1983 ongeveer 56
miljoen gulden zijn. Daarmee zal dan
de algemene reserve, die eind 1977
ongeveer 295 miljoen gulden bedroeg,
geslonken zijn tot 126 miljoen gulden.
.De NOS wil ook in 1980 en in 1982
uitbreiding van de televisiezendtijd.
Dit om concurrentie van de buiten
landse televisie, die door de ontwik
kelingen van satelliet- en kabelont
vangst steeds groter zal worden, aan
te kunnen.
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Hoe is bet in België
met de vrouwenemancipatie en het
feminisme? Deze vraag wordt in het
KRO-programma „De letter M" van
vanmorgen gesteld.
De programmamakers spreken met
vrouwen die zich al of niet bezighou
den met emancipatie, met de vrouwe
lijke minister De Bakker van cultuur
en met mevrouw Julie-Mulier, voor
zitter van het Vrouwenoverlegcomité,
een overkoepelende organisatie van
vrouwenorganisaties. Tenslotte is er
een gesprek met Renée van Meche-
len. werkzaam bij een documentatie
centrum dat zich speciaal richt op
vrouwenemancipatie, over boe het
volgens haar was, ls en moet worden.
„De letter M" wordt uitgezonden tus
sen 9.40 en 11.00 uur op Hilversum 2.
Ook op de radio zal de zendtijd wor
den uitgebreid. Per 1 oktober zal de
zender Hilversum 4 tot acht uur 's
avonds ln de lucht zijn, in plaats van
tot vijf uur.
HILVERSUM Over «Het fenomeen
sport in de massamedia" organiseert
de AVRO op 29 maart het derde sym
posium over communicatieweten
schappen.
Televisiecommentatoren uit binnen-
en buitenland zullen hun visie geven
op de sportverslaggeving voor net
medium televisie. Uit Engeland is dat
John Motson, uit West-Duitsland
Harrie Valerien en uit Nederland Her
man Kuiphof. Hun referaten zullen
worden afgewisseld met televisiere
portages van onder meer boksen, ten
nissen, skiën, voetballen en
zwemmen.
Verder zal Dick van Rijn, die twee
dagen later met pensioen gaat, spre
ken over „vijftig jaar sportreporta-
ges" en houdt mr. H. W. Sandberg,
hoofdredacteur van Het Parool, een
inleiding over „sportjournalistiek
een vak in een te nauwe jas".
KEULEN (AFP) De Westdeutsche
Rundfunk (WDR), die onlangs de
Amerikaanse televisieserie Holo
caust over de uitroeiing van de Joden
door nazi's heeft uitgezonden, heeft
besloten nog twee series over het
„derde rijk" op de televisie te
brengen.
Het eerste programma gaat over de
aanleg van het autowegennet ln
Duitsland voor de oorlog en het twee
de over een jonge joodse man, die uit
het getto van de Poolse hoofdstad
Warschau is ontsnapt.
Vicente Aleixandre. In een
domein. Gedichten. Keuze, vertal iVl
en nawoord van J. Lechner. Meu i:
hoff Amsterdam 1978. 60 blz. li1""
In 1977 ontvangt de Spaanse dicl Ine
Aleixandre de Nobelprijs voor 110 ct
tuur. De reden ervan maakt dit b
je enigszins duidelijk, met de nai
op enigszins. De dichter behoort
een groep die men wel de generéan;
van 1927 noemt en waarvan de C(
kendste dichter in Nederland Lort
geworden. Deze generatie is vck
geboeid door het werk van de bal
dichter Gongora (1561-1627) en
als veel Spaanse literatuur, uit
volkskunst. De gehele generaü^
vrijwel in ballingschap gestof
Alelandre blijft bij het uitbreken^
anje. i
enif
in inf
aar.»
alt tfff
de Burgeroorlog ziek in Spanji
ervaringen van Burgeroorlog en
tig Jaar dictatuur daarna zijn
werk £ls ondertoon herkenba;
Uit zijn eerste gedichten valt
lezen de euforie van een mens die
aan de aarde gebonden wil weten
deze iedere dag als opnieuw als a
lende creatuur ontdekt. Geloof inl
leven die de laagheden overt
doortrekt zijn werk. Aldus de
taler.
HILVERSUM Ter afsluiting vu
uitzendingen die de KRO-tele»
heeft gewijd aan de Latijns-Am
kaanse Bisschoppenconferentie
Puebla, wordt op donderdagar
tussen negen uur en half tien op
derland 1 een nabeschouwend
sprek uitgezonden over de result)
van de conferentie.
Gesprekspartners zijn: pater J
Saelman, die vice-voorzitter is
Solidaridad, de interkerkelijke hi
actie voor Latijns Amerika, en aan
conferentie heeft deelgenomen, d.'
van Nieuwenhoven, die lector is in
missiologie aan de Katholieke t
versitelt te Nijmegen, en in Put
als waarnemer was, en prof. dr. R'
Rossum, rector van de Hogesdi
voor theologie en pastoraat te Hi
len. Gespreksleider is Frans Wy
van de afdeling informatieve r
gramma's van KRO-televisie.
In de discussie wordt geprobeerd' j
beeld te geven van de koers d*
katholieke kerk in Latijns Am«
zal kiezen, vooral met betrekking
de politieke en sociale situatie in
continent.
Daarbij komen vragen aan de
als: „Welke invloed had het 1
van de paus op de conferentie?'
stelt de kerk zich op met bef
tot de dictatoriale regimes
schillende landen?" „Welke
wordt gemaakt, als het gaat
gleuze bezinning en sociaal el
ment?"
Van onze radio- en tv-redactie
NEW YORK Zeer waarschijnlijk zal de AVRO. die de
tweede serie Roots heeft gekocht, deze dit najaar op het
scherm brengen. Dat is dan twee jaar na de uitzending van de
eerste serie Roots over de geschiedenis van de negers ln
Amerika. Deze bestond uit elf afleveringen. Roots-2 bevat drie
afleveringen minder
Het succes in Amerika blijkt bij de
eerste vertoning alweer bijzonder
groot Zondag verscheen Roots-2
voor het eerst op het scherm. Om enig
tegenwicht te hebben heeft de con
currerende omroep dan ook Sound of
Music op het andere net ingezet
De basis voor de tekst van Roots-2
vormen de laatste 35 pagina's van het
gelijknamige boek van Alex Haley,
een superbestseller. waardoor hij mil
jonair is geworden. Hoewel dit van
verschillende kanten is betwijfeld,
zegt Haley, dat hij in dit boek zijn
eigen voorgeschiedenis heeft nage
trokken.
Voor negers in Amerika is dit vaak
ondoenlijk omdat ze pas achterna
men kregen na de burgeroorlog. In
1767 werd een zekere Kunta Kinte
door Amerikanen uit de Afrikaanse
staat Gambia ontvoerd. Haley zou na
twaalf jaar speurwerk zijn terechtge
komen in het dorpje waar zijn voor
voor-vader heeft gewoond. Voor
Roots-2 hebben vier scriptschrijvers
gebruik gemaakt van deze 35 laatste
bladzijden en van duizend pagina's
memo die Haley heeft geleverd.
Filmsterren
Ze bevatten de geschiedenis van
twintig Jaar na het eind van de slaver
nij tot de dag van vandaag. Aan
Roots-2 doen meer filmsterren mee
dan tevoren. Namen worden ge
noemd van Mario Brando, die voor
het eerst aan een televisiestuk mee
doet. Olivia de Havilland. Diahann
Carroll en James Earl Jones, die Alex
Haley neerzet
Brando speelt de vroegere nazi-par
tijleider van Amerika. George Lin
coln Rockwell, een man die Haley
ooit heeft geïnterviewd toen hij jour
nalist was. Rockwell komt pas in de
laatste aflevering op de proppen. De
serie eindigt met het vertrek van Ha
ley naar West-Alrika, waar hij in de
staat Gambia een kenner van de ge
schiedenis van negerrassen ontmoet,
die hem vertelt over de ontvoering
van zijn voorvader Kunta Kinte
Roots-2 is zeker geen goedkope serie
te noemen. De kosten zijn meer dan
33 miljoen gulden Wat de AVRO
moet betalen wordt niet meegedeeld
Maar wat de Amerikaanse adverteer
ders voor televisietijd moeten neer
leggen weten we weer wel 460.000
gulden per minuut
speelt
Kunta Kinte, de jonge
gerslaaf waarmee Roots
gint. Levar Burton j
rol.
door Dirkje Houtman
HAARLEM Een vredesduif wordt losgelaten, vliegt langs het vrijheidsbeeld en neemt
plaats op de aardbol. Die verandert spoorslags in een mond waar de witte duif nietsvermoe
dend invalt en wordt fijngemalen. Een enorme boer, die getuigt van een goedbekomen maal,
ontpopt zich als de openingsscène van dit animatiefilmpje, dat een onderdeel vormt van het
Haarlemse JUTE-project
Een merkwaardige naam voor een
bijzondere onderneming waaraan
vier kunstenaars lOerrtt van Dijk.
Wlgbolt Kruyver. Luc van de Lage-
maal en Pleter Zwaanswtjk) werken.
Uitgangspunt van dit project, dat in
opdracht van het Frans Halsmuseum
wordt uitgevoerd, is de verbinding
tussen actualiteit en kunst tot uit
drukking te brengen. En de hierbo
ven geschetste gang van de vredes
duif is niet alleen het vignet voor het
animatiefilmpje maar ook kenmer
kend voor de aanpak en uitwerking
van het project. Het geeft aan dat we
met met wereldverbeteraars te ma
ken hebben die kunst als middel ge
bruiken om het publiek politiek te
vormen Integendeel, centraal staat
de artistieke interpretatie van het
nieuws, het kunstwerk. En die per
soonlijke verwerking kan komisch of
ernstig zijn of een wrange humor be
zitten.
Netwerk
Het JUTE-project bestaat uit twaalf
afleveringen, waarvan er elke derde
woensdag van de maand een aan het
publiek gepresenteerd wordt De vier
kunstenaars kiezen een onderwerp
uit de actualiteit ln de hoop dat het
over vier weken niet als afgezaagd uit
de actualiteit verdwenen ls Noord-
Ierland en Het Vriendschapsverdrag
tussen Amerika en China waren de
eerste twee onderwerpen. „Onze jon
gens in de Libanon" komen nu aan de
beurt. Vanuit de verschillende disci
plines werkt elk van hen een aspect
naar keuze uit. Het collectief heeft
hier een maand de tijd voor. die op
gaat aan een week documenteren een
dag brainstormen. De rest van de tijd
wordt besteed aan het uitwerken van
ideeën. Elke aflevering bestaat uit
vijf onderdelen, die bij voorkeur niet
in museum of galerie getoond wor
den. Beeldend kunstenaar Pleter
Zwaanswljk richt de etalage van de
Vishal op de Grote Markt in. Luc van
de Langemaat maakt een Ingezonden
mededeling, die op de dag van de
presentatie ln het Haarlems Dagblad
verschijnt en hij ontwerpt een affiche
(geen aankondiging maar een zelf
standig onderdeel) dat de nacht voor
de presentatie door de stad verspreid
wordt Deze onderdelen blijven een
maand lang Intact.
Het ls een soort netwerk. Je leest er 's
morgens over in de krant; als je in de
stad loopt zie je het affiche met JUTE
erop dat ln je onderbewustzijn blijft
schemeren, vervolgens loop je langs
de vishal en zie je de etalage van
Pieter Zwaanswljk. Het is een net
werk dat zich steeds nauwer om je
heen sluit en verrast.
Minder snel in het oog springen de
theatervoorstelling van Wigbold
Kruyver. die onder de titel „12 diep
zinnige gesprekken met mijn hond"
vandaag om 12.30 en morgen om
19.30 in de Toneelschuur te zien is en
het animatiefilmpje van Gerrit van
Dijk dat aan deze voorstelling vooraf
gaat en vrijdag in de „Alles is anders
show" van Aad van den Heuvel ver
toond wordt.
Conferencier
De theatervoorstelling duurt gemid
deld een half uur. Voor „Onze Jongens
in Libanon" heeft Wigbolt Kruyver
een conference gemaakt, die het pu
bliek niet ziet, maar wel hoort. Op het
toneel loopt een soldaat wacht, sa
men met zijn hond. Uit de luidspreker
die over het terrein schalt hoort hij de
moppen die de soldaten in de ont
spanningsruimte onbedaarlijk doen
lachen. Aan het quasi-leuke dat zich
in de tent afspeelt gaat de soldaat
langzaam ten onder. Kruyver speelt
niet alleen de soldaat maar ook de
conferencier Voor die geluidsband
heeft hij al zijn mannelijke kennissen
met een kano en een flesje bier naar
de Toneelschuur gelokt om gepaste
soldaten-reactie te krijgen. Tegeno
ver deze manipulatie van onze jon
gens in Libanon plaatst Gerrit van
Dijk de manipulatie van hen in Ne
derland. In het animatiefilmpje laat
hij interviews zien met soldaat Hitler-
mann. A. Rafat, J. Oranje en aalmoe
zenier Geizen Pieter Zwaandsdijk is
ernstiger in zijn aanpak. Hij is vol
gens Van Dijk veel emotioneler en
identificeert zich veelal met minder
heidsgroepen. In dit Llbanonproject
werkt hij de machteloze positie van
de Palestijnen uit. Hij gebruikt ln zijn
werk vaak polyester beelden, projec
ties. grafiek, foto's of een combinatie
ervan
Deadline
Het JUTE-gebeuren is een bijzonder
project omdat het aan de ene kant
een andere relatie met het publiek
opbouwt (kunstenaars gaan met hun
werk naar het publiek toe. wat de
toegankelijkheid vergroot); aan de
andere kant moeten de medewerkers
in een zeer kort tijdsbestek een
kunstwerk produceren. Een onge
bruikelijke en spannende manier van
werken, die van Invloed ls op de resul
taten. Want door de snelheid waar
mee moet worden gewerkt, kan het
collectief niet op inspiratie wachten
Er is een deadline en die kent geen
genade. „Door die deadline heb je
niet erg veel tijd om het onderwerp
tot ln detail te doorgronden. Maar,"
meent Gerrit van Dijk, „een directe
Inval is vaak genialer, meer to the
point, dan een doordachte oplossing.
Als je er te veel over doordenkt raak
je te betrokken en kom je uit op
pamfletkunst." En Luc van de Lage-
maat vult aan „Dan krijg je zoiets als
Tros-Actua „De kogels fluiten om
m'n oren" of je gaat een actiecomité
oprichten." Van Dijk concludeert:
„De vorm gaat dan ten onder aan de
betrokkenheid en het kunstwerk
wordt er minder door."
Zolderkamer
Met deze manier van werken door
breekt het JUTE-collectief het tradi
tionele beeld dat veel mensen van een
kunstenaar hebben: een figuur die op
zijn zolderkamer vertwijfeld op inspi
ratie zit te wachten. Het is iemand die
niet alleen in zijn gedrag maar ook in
zijn uiting bijzonder is en niet erg
toegankelijk voor degene die niet met
1 -
kunst is grootgebracht. „De verschil-
lehde afleveringen vólgen elkaar snel
op," zegt Van de Lagemaat. „De men
sen zien dat kunst in kort bestek
wordt gemaakt. In een museum zie Je
niet hoe lang een kunstenaar erover
doet" en Van Dijk vervolgt: „Bij de
oprichting van JUTE in 1972 voelden
we dat we op die oude manier niet
konden werken. Je plaatst jezelf bui
ten een geheel. Maar we geloven be
slist niet in „de kunstenaar in de
wijk" of „kunst voor het volk". We
geloven wel dat je kunst dichter bij
ecc
hu
de mensen kunt brengen, maar
moet dat vanuit de kunstenaar 501
komen en niet van hogerhand (irj r
terie van CRM) worden opgelegd er
In deze manier van werken staat
kunstwerk centraal maar de ma
van presenteren ls anders. Me: t
gevolg dat de vormen noodgedi V
gen meeveranderen. De andere t*
dering van het publiek werkt zoi aa
twee kanten vernieuwend. Pro? aa
rend zelfs. 0;
Het JUTE-collectief op bezoek bij mevrouw Brinkers, moeder van een soldaat die
Libanon wordt gestuurd.
