Uitgetreden christenen
ook recht op zendtijd
Coornhert
contra de
catechismus
Uit brieven van lezers
*a1?eulleffl
Trouw
Oud-kamerlid Dolf Coppes:
Houtepen niet
naar Nijmegen
Conferenties
CNV-jongeren tegen
koppeling uitkering
minimum-jeugdloon
KERK IN DE WERELD
De geweldloze
weg is nog
begaanbaar
VANDAA<
z
J GIRO
5050
DINSDAG 20 FEBRUARI 1979
KERK
TROUW/KWARTET
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Oud-kamerlid
Dolf Coppes vindt, dat de bui
tenkerkelijke christenen ook
recht hebben op een deel van
de zendtijd, die nu door de
kerkgenootschappen wordt
opgemaakt.
Hij schrijft dit in het r k weekblad De
Bazuin naar aanleiding van wat hij
noemt „het zeer solt om zeep helpen
van de IKON-rubriek Kenmerk
Krachtens de Omroepwet hebben
kerkgenootschappen en andere in
stellingen die een belangrijke stro
ming of groepering vertegenwoordi
gen samen met de politieke partijen
recht op tien procent van de totale
zendtijd Die tijd wordt nu. afgezien
van de politieke partijen, opgemaakt
door IKON. RKK. Humanistisch Ver
bond en nog een paar kleine gemach-
Ugden.
Sinds de invoering van de wet in 1967
is er echter volgens Coppes nogal iets
veranderd Het aantal ingeschreven
leden en zeker het aantal actieve le
den van de kerkgenootschappen is
verbazingwekkend hard terugge
lopen.
Zeer vele van die zogenaamde uitge-
tredenen. zo niet alle. vertegenwoor
digen wel een geestelijke en in be
paalde zin ook een kerkelijke stro
ming. Die komt slechts zeer gedeelte
lijk aan de orde in de uitzendingen
flink brok van de kerkelijke zendtijd
toe te kennen.
Behoeften
Coppes waarschuwt de kerkelijke
zendgemachtigden, door naar artikel
19 van de Omroepwet te verwijzen.
Daarin staat, dat de minister andere
instellingen dan kerkgenootschap
pen zendtijd kan geven, als dat nodig
is „ter bevrediging van bepaalde in
het volk levende culturele, of gods
dienstige dan wel geestelijke behoef
ten. waarin niet in voldoende mate
wordt voorzien door programma's
van andere instellingen, die zendtijd
hebben verkregen
D. V. Coornhert
Van een onzer verslaggevers
NIJMEGEN De Bredase
theoloog dr. A. W. J. Houte
pen is niet langer beschikbaar
voor een docentsfunctie aan
de katholieke universiteit te
Nijmegen.
Dolf Coppes
van de kerkgenootschappen, die naar
verhouding van hun geslonken aan
hang eigenlijk veel te veel zendtijd
hebben.
De uitgetredenen, randkerkelijken,
oecumenisch georienteerden, deelne
mers aan basisgemeenten, of hoe
men ze ook noemen wil, vormen ech
ter geen genootschap waarvan Je lid
kan zijn. Als ze dat wel deden, zou de
minister volgens Coppes zonder enige
twijfel genoodzaakt zijn. hun een
Vrm de k?rk«!ijke zendgemachtigden
realiseerde volgens Dolf Coppes ei
genlijk alleen de IKON zich dit in
voldoende mate door ook anderen
dan kerkelijke lidmaten aan te spre
ken. tot nu toe. Daarom is hij veront
rust over de gang van zaken met
betrekking tot Kenmerk. Coppes: „Je
zou wensen dat velen zich daar zeer j bisschoppenconferentie
kwaad om gingen maken en dat het
duidelijk werd hoe groot dat niet-
kerkelijke genootschap is, dat uitzen
dingen als Kenmerk niet wil missen."
door R. L. K. Fokkema
Medestander van Willem van Oranje, maar tegenstander van
de Geus Lumey; trouw onderdaan van koning Filips, maar
gekant tegen het Spaanse karakter van het regiem; van
katholieke herkomst maar geen protestantenhater; een kun
stenaar en geleerde met humanistische inslag, maar niet
iemand die als Erasmus zich hoofdschuddend terugtrekt in
zijn studeerkamer. Integendeel, Dirck Volckertszoon Coorn
hert is, wat men noemt, een geëngageerd man die met
rationele middelen gewapend zich volledig werpt in de talloze
twisten op godsdienstig terrein en niet schroomt zijn politieke
en maatschappelijke denkbeelden den volke in de zestiende
eeuw kond te doen.
Dr. Houtepen heeft zich teruggetrok
ken, nadat het college van bestuur
van de universiteit had besloten een
verzoek van de theologische faculteit
om hem tot gastdocent te benoemen,
eerst voor te leggen aan de Neder-
Minister Gardeniers van CRM heeft
met ingang van 1 oktober radiozend
tijd toegewezen aan de „kerk van
Jezus Christus van de heiligen der
laatste dagen" de zg. mormonen) en
wel vijftien minuten per vier weken.
De Omroepraad had minister Garde
niers geadviseerd, de aanvraag van
de mormonen af te wijzen.
Deze rubriek is uitsluilend bestemd voor korte reacties op in deze krant gelezen
berichten, artikelen en commentaren, en niet voor open brieven gedichten,
oproepen of reacties op advertenties (deze laatste dienen tot de directie gericht te
worden) De redactie behoudt zich het recht van bekorting voor Hierover ot over
het niet plaatsen (meestal door ruimtegebrek) kunnen wij helaas niet corresponde
ren. Brieven adresseren aan Secretaris hoofdredactie Trouw, Postbus 859.1000
AW Amsterdam Bi| publikatie worden naam en woonplaats van de schrijver
vermeld.
Gereformeerden gaven
56.000 gulden
voor racismefonds
LEUSDEN - Het Algemeen Diako-
naal Bureau van de Gereformeerde
Kerken heeft vorig Jaar 56.731 gulden
binnengekregen voor het speciale
fonds van de Wereldraad van kerken
voor de bestrijding van het racisme.
Het ADB heeft voor dit doel een
speciaal giro-nummer. 861569 t.n.v.
PCR-ADB, Burg. de Beaufortweg 18.
3933 AG Leusden.
Napels (3)
Ook ik ben geschokt door de vreselij
ke toestanden tn Napels, waarvan de
jonge kinderen het slachtoffer wor
den Als er een actie moet komen,
stem ik daarmee in Om te beginnen
kunnen wij de verantwoordelijke re
geringspartij die zich christelijk
noemt en niet met communisten wil
regeren laten weten dat zij naar onze
mening haar christelijke plicht ern
stig verwaarloost Paus Johannes
Paulus II maakte kort geleden een
verre reis Hij heet nogal met het lot
van de armen begaan te zijn. Als hij
geweten had dat van Napels, had hij
dichter bij huis kunnen blijven. Mis
schien weet hij het nog niet. maar
dan moet hij toch vlug worden inge
licht.
Oudkarspel J.J. Veltum
Ongehuwde moeder
Denken de vrouwen van de „BOM"-
groep alleen aan zichzelf? Schande-
waarin opgenomen: De Rotter
dammer. met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leidse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamrmnga
Direcleur ing O Postma
HOOFDKANTOOR
PoïtOus 859
1000 AW Amsterdam
tel 020-913456
telen 13006
Postgiro 66 00 00
Bark Ned Cred-elbanh
Rekfttrgrw 2300 12 574
REGIO ROTTE ROAM/DOflDRECMT
3000 AX Rotterdam
lei 010-115586(|
en beiorgv>g)
tel 010-115580 redactie 1
tel 115700 (uitsluilend vo.
REGIO OEN HAAGAEIOEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
lel 070-469445
Parkstraat 22
Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(uitsluitend administratie)
Postbus 3
8000 AA Zwolle
lei 05200-17030
Melkmarkt 56
Zwolle
Abonnement «prijzen:
P»»iUUn«J
1 15.41
PfkMiMl
t 4F «0
183 40
Opgave fama^oencnten 9-19 30 van
sandag t'm vnidaq Op zondag van if-
20 uur leiet 020-913456
Opgave m-m-advertences. let
020-936868 Ot SCtWe** aan M.m-Adv
aldefcng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adreswniigtngen uTs'mtend schn»le*|k
aan onze Amsterdamse adressen
lijk! Neem een pop om mee te spelen,
maar niet een levend kind. 1979: Jaar
van het kind. Was het maar waar
Schalkhaar A. v.d. Laan
Mededeling
We hebben besloten om na de j.l.
maandag geplaatste reactie van ds.
H J Hegger zelf op ons artikeltje
„Ds. Hegger en de sex op de synode"
(Trouw van 15 februari), geen inzen
dingen over dit onderwerp meer op te
nemen. Secr hoofdred.
Ontmoeting met de basisbewe
ging. voor mensen die kennis willen
maken met de basisgroepen. 17-18
maart. Kerk en Wereld. Driebergen
(tel. 03438-2241)
Wat heet ontwikkeld? Landelijke
werkdag voor ontwikkelingssamen
werking van geref. kerken en herv.
kerk m.m.v. Bas de Gaay Fortman en
Jozef Bergmans, zaterdag 17 maart
10-15.30 uur, Corderius-college. L.
Heynricsstraat 23. Amersfoort. Inl. en
opg tel 033-43244.
Wat zegt de bijbel in Godsnaam?
Spreker dr C J. Labuschagne. zater
dag 17 maart 10 uur. Onder de Luifel.
Leeuwarden. Opg. tel. 05100-29347.
Verder kijken verder gaan!
voor predikantsweduwen. 23-25
maart of 27-29 april. Den Alerdinck,
Laag Zuthem (tel. 05290-541).
UTRECHT Werkende Jeugd CNV
heeft grote bezwaren tegen het plan
van de staatssecretarissen van socia
le zaken en CRM om de bijstandsuit
kering aan jongeren drastisch te ver
lagen In een brief aan het college
algemene bijstandswet schrijft Wer
kende Jeugd het onjuist te vinden
dat de staatssecretarissen de uitke
ring willen koppelen aan het mi
nimum-jeugdloon.
„Wij zijn tegen deze koppelingen, om
dat uitkeringen aan jongeren moeten
worden gegeven volgens het principe
van de bijstandswet: het kunnen
voorzien in de noodzakelijke kosten
van levensonderhoud. Voor een jon
gere van 18 jaar zijn deze kosten even
hoog als die van jongeren van 20 of 23
jaar."
In het voorstel komen de uitkeringen
van 16-, 17- en 18-Jarigen te liggen
beneden het bedrag dat studerende
Jongeren in de vorm van een beurs
ontvangen 9000). Bij het geven van
een studiebeurs wordt ook geen reke
ning gehouden met de leeftijd van de
betrokkene, aldus de CNV-jongeren.
Zij wijzen verder op het feit. dat Jon
geren vanaf 18 jaar recht hebben op
zelfstandige hulsvesting, maar dat
het woningaanbod niet aan de be
hoeften van jongeren voldoet. „De
woonruimte is veel te duur. huren van
200 tot 400 gulden zijn normaal en bij
een huidige uitkering van 893.50 is
dit een kwart tot de helft van het
Inkomen Als de staatssecretarissen
de uitkering nu willen verlagen tot
692.50 ontstaat een niet te accepte
ren situatie." zo schrijft Werkende
Jeugd in de bnef aan het college.
ZEIST (ANP) - Per 28 februari is
voor de misviering in de RK-ere-
dienst een Romeins missaal verplich
tend gesteld. Het eerste exemplaar
van dit in een oplage van 3.000 stuks
uitgegeven boekwerk werd gisteren
door de nationale raad voor de litur
gie aan kardinaal Wlllebrands, aarts
bisschop van Utrecht, aangeboden.
Tijdens een persconferentie volgend
op de plechtigheid in het slot van
Zeist verklaarde kardinaal Wllle
brands. dat deze uitgave „in zekere
zin een einde maakt aan de liturgi
sche experimenten in Nederland."
Vorig jaar hadden de bisschoppen al
hun goedkeuring geweigerd aan een
benoeming van dr. Houtepen tot lec
tor. Het gaat om een vacature in de
dogmatische vakken, die al sinds
1976 bestaat. In dat jaar ging prof. dr.
P. J. A. M. Schoonenberg met emeri
taat.
Dr. Houtepen, die een briljant theo
loog wordt genoemd, is een gehuwde
priester. Hij is stafmedewerker voor
de oecumene van het bisdom Breda
en lid van het hoofdbestuur van de
Sint Willibrordvereniging. Kardinaal
Willebrands heeft vorig jaar nog eens
uitdrukkelijk verklaard, dat de bis
schoppen zich gebonden achten aan
de richtlijnen van de Vaticaanse con
gregatie voor de geloofsleer inzake
het kerkelijk functioneren van ge
huwde priesters.
Volgens deze regels mag een gehuwde
priester niet betrokken worden bij de
priesteropleiding. Hoewel lang niet
alle Nijmeegse theologische studen
ten priester willen worden, zou de
universiteit de kerkelijke erkenning
als priesteropleiding toch niet graag
verliezen.
De faculteitsraad dacht een uitweg
uit de impasse te hebben gevonden
door dr. Houtepen voor te dragen
voor een benoeming als gastdocent.
Hiervoor zou geen goedkeuring door
de bisschoppen nodig zijn, zodat het
de bisschoppen dan bespaard zou
blijven, dat z*j opnieuw gedwongen
door de romeinse regels een veto zou
den moeten uitspreken.
Binnen de theologische faculteit is
dan ook kritiek op het bestuur van de
universiteit, dat het verzoek toch aan
de bisschoppen heeft voorgelegd,
hoewel dat formeel niet nodig zou
zijn geweest.
ADVERTENTIE
De Commissie Prov. Gron. Geref. Ouderlingen
conferentie
maakt bekend dat de conferentie welke op woensdag 21 februari gehouden zou
worden in Het Tehuis te Groningen i.v.m. de weersomstandigheden tot nader
order wordt uitgesteld. Oe kerkraden krijgen opnieuw bericht.
De voorzitter.
R. Huizinga
Over deze controversiële figuur han
delt dr. H. Bonger in zijn boeiende
biografie „Leven en werk van D. V.
Coornhert". Het boek, dat voor een
groot deel berust op de bronnen van
de grote Coornhert-kenner Becker,
bestaat uit twee delen. Het eerste
deel beschrijft Coornherts uiterlijke
levensloop, het tweede deel handelt
over Coornherts denkbeelden. Coorn
hert wordt geboren te Amsterdam in
1522 en overlijdt te Gouda op 29
oktober 1590. Hij is achtereenvolgens
hofmeester op het kasteel der Brede-
rodes bij Vianen; graveur te Haarlem,
waar hij in 1561 een drukkerij opricht
en bovendien notaris wordt. In 1562
wordt hij secretaris van de stad Haar
lem. In deze hoedanigheid onder
houdt hij contacten met de prins en
met de Grote Geus Brederode.
Gewantrouwd reeds om het drukken
van ketterse boeken zijn deze bemid
delde contacten de reden dat Coorn
hert in 1567 wordt gearresteerd door
de trawanten van Alva en gevangen
gezet in de Gevangenpoort in Den
Haag. Heel boeiend is het hoofdstuk
in het eerste deel waar Bonger de
ondervraging die Coornhert onder
gaat beschrijft. Wanneer hij ver
neemt dat hij veroordeeld wordt,
vlucht hij en wordt daarop door Alva
uit de landen van de Spaanse koning
verbannen.
Godsdienstvrijheid
In 1572 uit Duitsland teruggekeerd,
wordt hij secretaris van de vrije Sta
ten van Holland. Deze functie oefent
hij slechts drie maanden uit, omdat
aan zijn voorwaarde dat er een volle
dige vrijheid van godsdienst in de
Nederlanden zou bestaan, wei door
de Staten wordt voldaan, maar niet
door de Geuzen die onder leiding van
Lumey roofden en plunderden en het
vooral op bezittingen van katholie
ken gemunt hadden en zich beestach
tig gedroegen jegens priesters en
monniken. Coornhert neemt het on
derzoek van deze praktijken ter hand
in Kennemerland. Lumey verneemt
van de uitkomsten van het onderzoek
en zoekt Coornhert te doden. Coorn
hert vlucht opnieuw naar Duitsland,
maar keert na de Pacificatie terug.
Coornherts strijd is hiermede niet ten
einde. Zijn drukke werkkring van no
taris verhindert hem niet zo'n 145
geschriften op zijn naam te brengen,
talloze rekwesten te schrijven voor
katholieken of protestanten, vertalin
gen te maken uit het Latijn en
Grieks. Talrijke openbare debatten
gaat Coornhert in deze woelige tijden
aan met calvinistische theologen die
evenals de Geuzen een nieuwe tiran
nie dreigen te vestigen.
In de strijd tussen katholieken en
protestanten neemt Coornhert een
tussenpositie in. Hij is wars van alle
dogmatiek en uiterlijk vertoon, maar
hij houdt vroomheid en ethiek in
hoge eer. Zijn mensbeeld is optimis
tisch: de zondeval van Adam heeft de
edele natuur van de mens niet aange
tast. Als de mens maar zijn rede ge
bruikt. wil hij en kent hij het goede.
Doet hij dat niet, dan leidt zijn onre
delijkheid tot zonde, in godsdienstza
ken tot de zonde van dom fanatisme
en het kwaad van heilloze polarisatie.
Hij is een principieel voorstander van
godsdienstvrijheid, het enige crite
rium dat hij laat gelden is de liefde
tot God en de naaste. Al het overige
wimpelt hij terzijde als menselijke
opinie. Zo wijst hij de Heidelbergse
catechismus af, zo ageert hij tegen de
dogma's der erfzonde en predestina
tie, en trekt hij van leer tegen de
intolerante staatkundige ideeën van
de vermaarde Leidse hoogleraar Lip-
sius. Hij is wel de profeet der ver
draagzaamheid genoemd; de grote
Coomhert-kenner Becker noemt hem
de apostel der volmaakbaarheid. De
volmaakbaarheid van de mens is het
kernpunt van zijn ethisch-godsdien-
stig systeem, dat o.a. gegrond is op
Timotheus 2 vers 4 „God wil dat alle
mensen behouden worden en tot er
kentenis der waarheid komen."
Gevangenen
Het principe der volmaakbaarheid
leidt er bij Coornhert toe dat hij bij
voorbeeld niet alleen een ethiek voor
de koopman ontwerpt, maar ook
voorstellen doet om gevangenen in
werkinrichtingen onder te brengen in
plaats van ze domweg op te sluiten.
De voordelen zouden niet gering zijn,
zegt Coornhert. Ik citeer nu Bongers:
Er zou produktief werk verricht wor
den, de kosten van justitie zouden
verminderen, de officieren van justi
tie zouden niet langer voor hopeloze
taken staan
Het gaat niet aan om op deze plaats
uitvoerig in te gaan op de ideeënrijk
dom van Coornhert en bij gevolg van
deze biografie. Niet in staat kritisch
te zijn heb ik hier willen volstaaan
met deze opmerkingen over een boek
dat in tal van opzichten uiterst leer
zaam en boeiend is. Het verschaft een
goed inzicht in de ingewikkelde gods
dienstige en politieke situatie in de
dagen dat Coornhert leefde, een
situatie die in menig opzicht aller
minst voorbij is.
H. Bonger. Leven en werk van D. V.
Coornhert. Uitg. Van Oorschot, Am
sterdam. 428 bis., 59,50.
door Aldert Schipper
Behalve de Sandinisten in Nicaragua
hebben eigenlijk in geen van de lan
den van Latijns Amerika de guerrille
ro's de steun van de brede massa.
Tupamaros. Monteneros enzovoort
zijn elitaire groepjes gebleven. Hun
geweld heeft eigenlijk niet veel meer
tot gevolg gehad dan heviger repres
sie door regimes die steeds meer wa
pens aankopen om hun bevolking
steeds onveiliger te maken.
De enige groepen die blijkbaar kun
nen rekenen op steun van de brede
massa zijn de geweldloze boeren- en
arbeidersorganisaties, basisgemeen
schappen. Indlanengroepen en vak
bonden. Een uitermate heterogeen
gezelschap Zij hebben echter één
doel gemeen bevrijding van onderen
af. Daarbij gebruiken ze een of ande
re vorm van bewustwording, vaak de
technieken van de Braziliaan Freire:
de tekenen van de tijd te leren ver
staan. In geweld zien deze mensen
niet veel.
Die talloze groepen en groepjes heb
ben bijna geen verband met elkaar.
Vaak weten ze nauwelijks van el-
kaars bestaan af. voordat hun leden
per definitie buiten het maatschap
pelijk leven zijn komen te staan.
Sinds 1974 is van Argentinië uit door
de Serviclo Paz y Justicia geprobeerd
om die groepen met elkaar in contact
te brengen De algemeen coördinator
van Servicio is Aidolfo Esquivel. Hij
zag wel tn dat Je zonder strijd in
Latijns Amenka nergens komt. maar
hij wilde strijdmethodes. waar mili
tairen doorgaans weinig verweer te
gen hebben: demonstraties, stakin
gen. sit-ins en landbezettingen. In je
eentje kun Je niets tegen de leer van
de nationale veiligheid, maar met zijn
allen staan we sterk, was de gedachte
van Esquivel Hij verzamelde jonge
mensen om zich heen. die spraken
met basisgroepen en vakbonden. Ze
organiseerden seminaries, waar ge-
Cecilia Moretti
dacht werd over politieke actie zon
der wapens.
In april 1977 werd Esquivel in Buenos
Aires gevangen genomen. Een van
zijn medewerksters. Cecilia Moretti.
was net in het buitenland en om aan
arrestatie te ontkomen besloot ze
haar werk van buiten Argentinië
voort te zetten. Ze vestigde zich met
enkele andere mensen van Servicio in
Panama om van daar uit het werk in
Centraal Amerika op poten te zetten.
Cecilia Moretti is een jonge vrouw
van 32. afgestudeerd in de politieke
wetenschappen aan de universiteit
van Rosario ZIJ maakte in het eind
van de jaren zestig de studentenop
standen mee en stelde vast dat diege
nen. die als student het hardst Marx
propageerden, als afgestudeerden
doorgaans geen moeite hadden hun
eigen carrière te volgen. Haar vrien
den die in de guerrilla terecht kwa
men. hadden de teleurstellende erva
ring dat de gewone mensen, voor wie
zij zich inspanden en levensgevaar
liepen, hen niet konden volgen. Maar
als Je eenmaal in gewelddadig verzet
tegen de onderdrukking bent gegaan,
kun je niet meer terug, want dat kost
je pas echt het leven.
„Wat wij willen is de mensen helpen
collectieve geweldloze acties te be
denken. omdat we gemerkt hebben
dat het samen doen zonder geweld
het meeste kans op succes heeft in
het streven naar recht. Het is gewoon
pragmatisme. Er komt geen mystiek
bij. zoals sommige theoretische ge
weldloosheidsaanhangers graag wil
len. En de geweldloosheid is als ideo
logie ook te mager. Je moet eerst een
politieke visie hebben, waar je heen
wil met de maatschappij en dan kies
je, omdat het de meest doeltreffende
manier is, de weg van de geweldloos
heid. Ik kies voor een democratisch
soort socialisme, maar anderen zien
misschien meer in een marxisme van
Cubaanse snit. Dat zal vaak van land
tot land verschillen. In landen met
een groot percentage indianen kom Je
gauw tot een democratisch en op
inspraak van de mensen gericht col
lectivisme. omdat zo'n maatschappij-
vorm het meest aansluit bij het indi
aanse levensgevoel en hun tradities".
Maar als u voor geweldloosheid
kiest, betekent dat dan niet dat u
bijvoorbeeld in de burgeroorlog in
Nicaragua kiest tegen het sandinis-
tisch bevrijdingsgront en word je
daardoor niet de objectieve mede
stander van Somoza?
Dat is onzin. Ik schrijf niemand een
manier van vechten voor. Ik zeg al
leen: als je voor een geweldloze ma
nier kiest, dan weten wij een paar
technieken, die Je bij ons in een cur
sus kan verbeteren. In sommige ge
vallen, zoals misschien in Nicaragua,
kunnen de mensen die aan de kant
van de armen staan het beste geweld
gebruiken. Ik heb daar geen oordeel
over. Maar ik weet wel dat je bij het
gebruik van geweid moeilijk alles
vooruit kan zien. Het loopt zo Gemak
kelijk uit de hand. En je raakt dan zo
gauw de weg van het volk kwijt. Maar
we discussiëren er wei aldoor over.
Als u nu de gelegenheid sou hebben
om zo'n gemene schurk als president
Somoza te doden, zou u dat dan
nalaten?
Het heeft zo bitter weinig zin hè, om
zo'n man dood te maken. Hij komt uit
een bepaald systeem voort Maak je
hem van kant. dan produceert het
systeem vanzelf een ^ovolger en ben
Sdtna
en
Waar mensen thuis zijn
(Wereldgebedsdag)
Dit jaar is het de vijftigste keer di w
velen de wereldgebedsdag hopeni N
te maken. Volgende week vrijdag, in
eerste vrijdag in maart, komen ov of
ter wereld, en dus ook in allerlei
plaatsen in ons land, mensen bijet
om samen te bidden. Vroeger heetr.
die dag wereld-vrouwengebedsda
maar allang zijn de kinderen en laf16,
ook de mannen ingeschakeld. En
terecht, dachten wij. Dit keer is d
liturgie afkomstig uit Zambia en
verzorgd door de vrouwen die in
Mindolo in een oecumenisch centi
een opleiding volgen, die ligt in de 1
van de plaats van de vrouw in kerl
maatschappij. President Kaunda
hield 't vorig jaar. op de
voorbereidingsconferentie een
toespraak waarbij hij dit zei: „Wij
hebben het gebed nodig. Gebed
betekent zowel werken voor iemai tr'
als: een ernstig gesprek met diezei ar
persoon over een belangrijk
onderwerp. In ons geval is dat een 31
vooral het gesprek met Christus ei X(
het onderwerp is onze toekomst.
Christus verloste ons opdat wij die
toekomst zouden hebben." Het
thema is: groei. In genade, in kenn >ei
in geloof en in liefde. Ik denk dat 't 'P
goed zal zijn voor heel velen om ee M
even na te kijken waar zo'n
gebedsbijeenkomst in hun eigen
omgeving is, om er dan naartoe te 'v
gaan en anderen, al was het alleen e
mar door hun aanwezigheid en
meebidden, te bemoedigen. In het
gesprek voltrekt zich de
geschiedenis. Dat geldt in bijzond#1'
mate en eigenlijk bij uitsluiting va
de geschiedenis die op gang gebraie!
is in Gods bemoeienis met de
mensen, in Israël en in Jezus Messi K
Daar zijn mensen thuis, zelfs als zep
misschien een tijd van vervreemd
waren.
VOORBIJGANG»
je even ver als daarvoor. Het is van
veel meer waarde, wanneer we de
mensen weten uit te leggen hoe dat
systeem in elkaar zit en samen met
hen proberen na te denken, hoe je dat
systeem kan aanpakken op een punt
waar het niet zo sterk is als op het
punt van de wapens. Je kan twijfel
zaaien onder zijn aanhangers of het
economisch uithollen.
Is dat niet een wat te langzame me
thode om te vechten tegen regimes
die dagelijks dodelijke slachtoffers
maken?
Onze methode is inderdaad niet snel,
maar het is tot dusver niet gelukt een
manier te vinden, die in de situatie
van Latijns Amerika doeltreffender
en sneller werkt. Wijzelf zouden nog
wel wat produktiever kunnen wor
den, maar we worden in heel wat
landen al goed in de gaten gehouden.
Onze directeur in Buenos Aires, Es
quivel, is nog maar net uit de gevan
genis en hij kan zich nog niet vrij
bewegen. Bovendien hebben we niet
genoeg geld om op volle toeren te
kunnen draaien. We zouden veel meer
groepen willen bundelen. In Latijns
Amerika, maar ook tussen (roepen
hier en in de VS en Europa, ifl aar wij
bijvoorbeeld hier erg veel last van
hebben is de invloed van de transna
tionale bedrijven, die hier behoorlijke
winsten maken en misbruik maken
van de werkloosheid door schande
lijk lage lonen te betalen.
Ik hoorde bijvoorbeeld dat Philips
Mexico de gewoonte heeft om arbei
ders na een jaar of vier te ontslaan,
omdat de firma volgens de geldende
wetten dan moet beginnen pensioen
premies voor iemand te betalen. Wij
zouden graag contact willen leggen
tussen Philips-mensen hier en in Eu
ropa, om te zien of we in een geza
menlijke actie daar iets aan kunnen
doen. Wat Nederland betreft hebben
we al contacten inzake de firma Van
Leer, de vatenfabriek in Amstelveen.
Cecilia Moretti vertelt dat in Neder
land een boekje over deze transnatio
nale firma te koop is. Dat is geschre
ven door Bert Stuurwold. Het heet:
Kiezen we echt voor de armen?
Kiezen we echt voor de armen kost
7,70. Het is te bestellen door het
geld over te schrijven op giro 3065029
tnv Ikvos. Nijkerk.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te 's-Heerenhoek-Nii
dorp; J. v. d. Linden, kand. te
Meern; te Leersum: W. Schaa;
Oudega, (Wymbritseradeel) te i
aart: G. S. Alma te Soest.
Aangenomen het beroep voor bui r
gewone werkzaamheden (scriba
vinciale kerkvergadering (Z.-
land); N. J. M. Hoogendijk te OE
hoorn-Ridderveld; naar Leerad:
Blommendaal laatstelijk zend!
predikant op West-Irian, wonend-
Utrecht, die bedankte voor St. A
parochie en Ophemert (toez.);
NOP (wijkgemeente Emmeloord
C. Helmers te streegem. De Drie
(wijkgem. Andijk-Wervershoof).
Bedankt voor Vroomshoop: W. L.
Geer te Heukelum.
Beroepbaar: J. B. Bentveld, Set
straat 35, Bedum; S. A. de V
Hoofdstraat 21, Grolloo; S. Bruin
Nieuwe Kerkhof 33 A, Groningei
Beroepen te Zoeterwoude: J. R. W f
haus te Aarlanderveen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te H.I. Ambacht: P. A
Bongers te Zweeloo; te Maarssei i
P. Koning te Bredevoort.
Benoemd tot legerpredikant: F.1
Fokkema te Laren (NH).
GEREF. KERKEN (vrijg.: B.V.)
Beroepen te Pretoria (vac. dr. C. 1
der Waal): P. Veldhuizen te Maas
(reet.).
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Kerkwerve:
d. Sluys, kand. te Apeldoorn.
Bedankt voor Bunschoten: J. Oa
broek te Opperdoes.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Katwijk aan Zee:
Kleppe te Woerden; te Westkap
W. Hage te Rotterdam-West; te Ai
lo: A. Hofman te Scheveningen.
Bedankt voor Goudswaard en i
Hilversum: J. Kareis te Werkend
voor Oosterland: C. Wisse te Koot
kerbroek.
VRIJE EV. GEM.
Bedankt voor Yerseke: J. A. Ham i
te Wormerveer.
OUD GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt voor Oosterland: J
Prooyen te Rhenen.
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP
Beroepen te Leeuwarden, mevr. B
C Piso, remonstrants predikant*
Alkmaar.
ADVERTENTIE
Nederlandse Stichting vool
Leprabestrijding
p/a Koninklijk Instituut voor de Tropen
Mauntskade 63.1092 AD Amsterdam
