Uniek voor de reformatorische gezindte
Kerkscheiding
misschien
een uitweg
W Philip
Bel BAC Win
Philips Zonnebanken
Trouw
VANDAAG
MECHANISCH PIJPORGEL
vormingscentrum
de klencke
Conferenties
VOORBUGANGE
ZATERDAG 17 FEBRUARI 1979
KERK
TROUW/KWARTET
door A.J. Klei
In het Reformatorisch Dagblad
stond een pagina-grote advertentie,
waarin recreatiebungalows op de
Veluwe te koop aangeboden
werden, welke blijkens de
geestdriftige tekst uniek voor de
reformatorische gezindte zijn
Hoewel ik niet dan met de grootste
moeite ertoe te bewegen ben. mijn
stadshuurhuis te verlaten en ook
drommels goed snap dat
..recreatiebungalow" een duur
woord ls voor vakantiehuisje, las ik
deze advertentie met gespannen
aandacht.
Mijn belangstelling gaat de laatste
tijd in sterke mate uit naar hetgeen
zich als ..reformatorisch" aandient.
Want nu kardinaal Willebrands zeer
onlangs zijn geestelijke onderdanen
de heerlijkheden van het
rooms-katholieke erfgoed
nadrukkelijk heeft voorgehouden,
stuif ik van de weeromstuit af op
alles wat de nazaten der Reformatie
te bieden hebben, inclusief
recreatiebungalows
De advertentie zorgvuldig lezend.
viel met het uniek-reformatorische
niet terstond op. De verkoper van
de bungalows legt omstandig uit
hoe fraai en bosrijk de omgeving ls,
waar de door hem te vervaardigen
onderkomens zullen verrijzen, maar
aangezien we weten dat de zon
opgaat over bozen en goeden,
kunnen we met de beste wil van de
wereld niet staande houden, dat het
hopelijk veelvuldig door de zon
beschenen Veluws natuurschoon
louter voor de reformatorische
gezindte bestemd is. Ook het feit
dat de recreatiebungalows voorzien
zullen zijn van een open haard, doet
me niet typisch reformatorisch aan.
Pas tegen het einde van de
uiteenzetting In de advertentie
kwam ik een mededeling tegen, die
mijn reformatorisch hart sneller
deed kloppen. Ik las: „In de directe
omgeving zijn de volgende kerken
aanwezig: Ned. Herv. op Ger.
Grondslag. Chr. Geref. Kerken.
Ger. Gemeente. Oud-Qer.
Gemeente en nog enkele andere".
En alsof het niet op kan:
„Opgemerkt dient te worden, dat
door de Ger. Gemeente in
Nederland een nieuwe kerk wordt
gebouwd te Harderwijk."
Misschien moet ik toelichten, dat er
verschil is tussen gereformeerde
gemeenten en gereformeerde
gemeenten-ln-Nederland. De
laatste groepering vormt het
geestelijk tehuis van de
Steenbloklanen (en wat dat voor
mensen zijn, zoekt de lezer zelf
maar verder uit. ik blijf niet aan de
gang). Voorts attendeer lk er op, dat
in de opsomming de „gewone"
gereformeerde kerken ontbreken.
Terecht, want daar is het allang niet
meer reformatorisch goud, wat er
blinkt.
Reeds wilde ik voldaan de krant
terzijde leggen, toen mijn oog viel
op een omkaderde mededeling,
waarboven met vette letters stond:
belangrijk! Ik nam hiervan
uiteraard nauwgezet kennis en
werd gewaar dat van een ieder, die
zich een der aangeboden
recreatiebungalows wil
aanschaffen, wordt vereist dat hij
de zondag in ere houdt.
Hoewel deze eis op zichzelf
geenszins verwerpelijk behoeft te
zijn, is hij me toch te magertjes.
Onwillekeurig wordt de Indruk
gevestigd dat je in dit
reformatorisch bungalowpark er de
overige dagen van de week een
potje van kunt maken. Liever was
me geweest, indien de steller van de
advertentie onverbiddelijk
verwezen had naar hetgeen ons in
een der reformatorische
belijdenisgeschriften
voorgehouden wordt, namelijk dat
we niet slechts op zondag, maar alle
dagen onzes levens van onze boze
werken moeten rusten.
Tenslotte prent de adverteerder ons
in, dat op dit bungalowpark
televisie niet toegestaan ls. Dit
verbod lijkt me eerder te getuigen
van wat ik op catechisatie heb leren
aanduiden als doperse
wereldmij ding, dan van
reformatorisch besef. Bovendien
zou ik, als Je toch aan 't verbieden
bent, liever de radio bulten de deur
houden, want die kan dag en nacht
de „behaaglijke rust", die ons in de
advertentie beloofd wordt,
verstoren, terwijl de televisie met
een paar uur per avond bekeken is.
Ik hou het maa; op 't Vondelpark,
dat is in elk geval
uniek-Amsterdams.
advertenties
f^ftjoekennieuws
Or* H G L*h
06 OROOM D6R REVOLUTIE
2* druk, IM Hl.. 21.50
O»*' m*a>icrêPO+nt*k en rwtfufte
Vanut 6e een boMnd* analyse
om De-er ron ie «nigen op aiiertc actuele
vtuabes .Het «j de moe.re intra om />cn
0>ep9Mnd beng to louden me/ wet n» ei
a* Doe* doceert (Ftteeeh Oeqtuea)
Pro», dr K. Strijd
GEWELDLOZE WEERBAARHEID
172 Hz.. 18.25
Gewekflore eeerbeerKeid is geen tdea&sT>.
•cfte aangelegenheid, maar een luk d«
regelrecht met ome real>te<t Ie maken
heefl Hethel Deife ovemcht dar for nu
toe <n ons lend verschenen ore- dif
onderwerp Zeer eenbevoren (Nea &&-
dientt)
Or G. de Ru
OE VERLEIDING OER REVOLUTIE
2e druk. 148 Hf 18.25
Een doorkent ng van de Hibeise boodschap
de proleten Jeeus en de Apostelen
vm hef tegenwoordige revolutionaire ver
rel waartoe men van a*e kanten wordt
opgeroepen
Or K M Wmeveen
MET EVANGELIE TUSSEN PACIFISME EN
GEWELD
128 Hl 16.80
Zwmgh een van de «w grote reten nu wen
had een actuele klrtWd In «ven en werk
waardoor ha pjmi «Oor orwe Nd bezonder
Verkrtfgöaer m de OoeAhendeT
R@I] KOK KAMPEN,
Te koop gevraagd:
2 klavieren pedaal, op 8-
voets basis. 12-15 stemmen.
Schriftelijke aanbiedingen
graag aan C Zijlstra. Bruins
Slotstraat 53. 9203 RZ
DRACHTEN. (lel
05120-14317 na 19.00 uur).
waarin opgenomen: De Rotier
dammer, met Dordts Dagblad.
Nieuwe Haagse Courant met
Nieuwe Leklse Courant
Uitgave: Trouw/Kwartet BV
Hoofdredacteur Jenze Tamminga
Directeur mg O Postma
HOOFDKANTOOR
Postbus 859
1000 AW Amsterdam
W'bautstraat 131
Amsterdam
lel 020-913456
telei 13006
Postgiic 66 00 00
flanfc Ned Creü ctOank
Rekonmgnr :3 00 12 574
Gemeenfegrro Amsterdam
XI1000
REGIO ROTTE ROAM/DORORECHT
PoslOus 948
3000 AX Rotterdam
te' 010-115566 (abonnementen
•n bezorging)
tel 010-115566 (redactie)
lel 115700 (mtslmlend voor
advertenties I
REGO DEN HAAG/LEIDEN
Postbus 101
2501 CC Oen Haag
let 070-469445
Parkstraat 22
Den Haag
REGIO NOORD/OOST-NEDERLAND
(uitsluitend adrmmslrat'e)
Postbus 3
8000 AA Zwofte
lel 05200-17030
MefkmarM 56
Zwo«e
Abon nemen t spri jzen
Pw maand f 15 90
Pw kwanaar t 4770
Pw ha* |Mr 95 40
Per (Mr f 'Sieo
Adverfenhe/aneven op aanvraag
Teietonache abonnementenopdrachten
(M adressen boven)
Opgave familieberichten 9-19 30 van
maandag l'm vri|d.ig Op zondag van 18-
20 uur tele! 02O-913456
Opgave mm-advertenties tet
320-936666 o» schr.fiehjA aan Mm-Adv
atdekng postbus 433
1000 AK AMSTERDAM
Adresentfi^ngen uitsluitend schnfieH*
aan onze Amsterdamse adressen
door ds. F. N. M. Nijssen
Het wordt tijd eens ernstig
over kerkscheiding na te
denken en te praten. Niet
over de traditionele schei
dingen tussen de diverse
kerkgenootschappen. Die
slaan nauwelijks nog ergens
op. Nee, wij zullen de actuele
grote verschillen onder ogen
moeten zien, die zich dwars
door vrijwel alle kerkgenoot
schappen aftekenen; en ons
serieus de vraag moeten stel
len of het maar niet beter is
tot scheiding(en) over te
gaan. Dat klinkt in onze oe
cumenische eeuw als een
ketterij. En toch zou die weg
in de huidige situatie wel
eens de minst slechte kun
nen zijn en tot een beter
functioneren van de ge
meente van Christus kunnen
leiden.
In veel kerken treden de laatste
jaren tegenstellingen aan de dag die
onoverbrugbaar lijken. De roorns-
katholieke kerk kent de zich verwij
dende kloof tussen degenen die zich
aan de bisschoppen Slmonls en OiJ-
sen verwant voelen en de rest. In de
hervormde kerk ls de gereformeer
de bond langzamerhand een kerk In
de kerk geworden met schaduwor-
ganen op allerlei werkterrein (zen
ding, evangelisatie, vorming, publi
citeit, theologie, sociale opleidin
gen). Ook de gereformeerde kerken
kennen zij het niet zo partijmatig
georganiseerd hun „bonders". In
de kleinere kerken zijn soortgelijke
tegenstellingen te signaleren al tre
den die niet zo massief aan de dag.
De situatie begint veel te lijken op
een ernstig ontwricht huwelijk. De
partners hebben weinig gemeen
schappelijke Interessen en ge
spreksstof meer. Voor zover zij met
elkaar aan de praat zijn, luisteren
zij nauwelijks naar elkaar. En als ze
al luisteren, verstaan zij elkaar niet.
Telkens laaien de conflicten op.
Achterdocht en verdachtmaking
vieren hoogtij. De machtsstrijd
gaat ononderbroken door. Belde
partners houden er leder een hele
serie relaties buiten het eigen huwe
lijk op na met vrienden die ze beter
verstaan en met wie ze zich veel
meer verwant voelen.
„Rechtse" protestanten uit allerlei
kerken vinden elkaar in de evange
lische alliantie. Veel van de overige
katholieken en protestanten her
kennen elkaar In oecumenische ac
tiviteiten. Menig hervormde voelt
zich geestelijk meer verwant met
(bepaalde) gereformeerden, katho
lieken. remonstranten, lutheranen,
doopsgezinden enz. dan met som
mige mede-hervormden. In andere
kerken is het vice versa.
Scheiding
Als mensen hun Innigste verbon
denheid beleven buiten het eigen
verband, wordt het zeker tijd om te
kijken of de bestaande institutione
le relaties niet opgebroken moeten
worden.
Voor een huwelijk dat ondanks alle
pogingen om elkaar nieuw te vin
den ernstig ontwricht blijft, ls schei
ding de minst slechte oplossing en
een uitweg uit een onhoudbare situ
atie.
Ik denk dat diverse kerken dat kri
tische punt naderen. Als lk zie hoe
op plaatselijk niveau sommige her
vormde gemeenten verlamd raken
doordat „bonders" en „nlet-bon-
ders" elkaar voortdurend voor de
voeten lopen en tegenwerken; hoe
geen van belde partijen daardoor
enthousiast bezig kan zijn met die
dingen waaraan men naar diepste
overtuiging prioriteit zou willen ge
ven; hoe ambtsdragers en gemeen
teleden onder dit soort spanningen
kapot gaan of althans cynisch wor
den en het geloof dreigen te verlie
zen; hoe er van zo'n noodgedwon
gen met elkaar in één verband op
trekken geen enkele aantrekkings
kracht en bezieling naar bulten uit
gaat. dan zou een scheiding wellicht
een hele opluchting zijn. Trouwens
de „noodconstructie" die de her
vormde kerk kent van plaatselijke
„deelgemeenten" die een andere
kleur hebben, blijkt in de praktijk
bepaald niet slecht te werken. In
ieder geval beter dan het bij elkaar
blijven van groepen, die van elkaar
vervreemd zijn.
Ook op landelijk en regionaal ni
veau zien wij dezelfde verlammings
verschijnselen en Irritaties. Denk
bijv. aan de gezamenlijke synode
vergadering van de gereformeerde
en hervormde kerken over Zending-
in-Nederland, waar de interne te
genstellingen in belde kerken dui
delijk en frustrerend aan de dag
kwamen.
Opbreken
gen voorlopig niet bereikbaar is en
groepen in één kerkgenootschap
steeds verder van elkaar vervreem
den, ls dan een organisatorisch uit
elkaar gaan niet de minst slechte
weg en misschien zelfs het 'Gebot
der Stunde', waardoor de Geest
minder belemmerd wordt dan nu
het geval ls? Het is op zijn minst een
vraag om over te denken en te
praten.
Opluchting
De grenzen van de kerken vallen
allang niet meer samen met de di
verse geloofsopvattingen en geeste
lijke mentaliteiten. Waarom zouden
wij dan niet de bestaande organisa
tiepatronen opbreken en binnen de
diverse kerken tot scheiding over
gaan? Natuurlijk, dat ls niet waar
wij ten diepste op hoopten.
WIJ droomden en dromen van de
ene gemeente van Christus, wij wa
ren er op uit om ook in het eigen
kerkverband daar zo goed mogelijk
op te lijken door eenheid-in-ver-
scheidenheid te betrachten. Maar
als dat laatste ondanks alle pogin-
Zo'n scheiding is natuurlijk geen
gemakkelijke weg. Scheiden doet
lijden. Ook kerkscheiding kent haar
eigen pijn. Ondanks en ook: door!
de conflicten ben je toch emotio
neel aan elkaar gebonden, vooral de
'kinderen' die zich aan belde part
ners verwant voelen, krijgen het
moeilijk. Het is ook voor niemand
gemakkelijk het gezamenlijke gees
telijke klimaat en de gezamenlijke
organisaties op te geven. Het ls een
deel van Je leven geworden. Het
verdelen van de gemeenschappelij
ke bezittingen is Juridlsch-tech-
nlsch en emotioneel niet eenvoudig.
En toch zou de pijn van het beëindi
gen van het gezamenlijk organisa
torisch verband wel eens de moeite
waard kunnen zijn.
Het zou voor belde partijen opluch
ting en opheldering kunnen beteke
nen en de weg kunnen openen naar
een nieuw leven met nieuwe kan
sen. Ik denk ook dat deze scheidin
gen binnen de huidige kerkgenoot
schappen op den duur zouden kun
nen leiden tot een nieuwe samen
voeging van verwante groepen. En
zo zou dan een variëteit van ge
meenschappen ontstaan waarvan
de grenzen meer met de werkelijke
situatie overeenkomen en die ieder
een grotere Interne verbondenheid
en herkenning zouden beleven.
Nieuwe geloofsgemeenschappen
die zich stuk voor stuk met groter
elan en met meer vreugde zouden
inzetten voor hun roeping.
Winst
Ook zou het zelfs nog wel eens kun
nen zijn, dat Juist door een organi
satorische scheiding het klimaat ge
schapen wordt, waardoor de dan
gescheiden groepen over enige tijd
eindelijk eens echt met elkaar ln
gesprek raken en gaan samenwer
ken ln die zaken waarin met elkaar
kan vinden. En dat zou. vergeleken
bij de huidige situatie waarbij men
wel ln één huis woont, maar vrijwel
niets echt samen doet, een hele
winst zijn! Op wereldniveau hebben
wij ontdekt dat de gemeente van
Christus een grote variëteit van vor
men kan aannemen.
Een kerkdienst in Harlem is heel
wat anders dan die in Haarlem. Het
kerkelijk leven ln een Afrikaans on
afhankelijke kerk, in een Russisch-
Orthodoxe kerk. in een Zuidameri-
kaanse basisgroep is haast nauwe
lijks op één noemer te brengen, zo
wel naar inhoud als vormgeving.
Allerlei culturele en sociale factoren
zijn daar de oorzaak van. In de
oecumenische beweging kom Je el
kaar dan tegen. Of Je maakt ln de
vakantie zo'n andere kerkvorm
mee. Je aanvaardt het dan als één
van de vele (merkwaardige) vormen
van Christelijk geloof en gemeente
zijn. En toch zullen de meesten blij
zijn dat ze niet dagelijks in die
andere kerken behoeven te leven en
aan allerlei min of meer vreemde
uitings- en belevlngsvormen behoe
ven mee te doen.
Illusie
Naarmate wij in Nederland in een
multl-raciale en multi-culturele si
tuatie komen te leven, wordt het op
landelijk en plaatselijk niveau niet
anders. Het is een illusie om in
Nederland ooit één uniform patroon
van geloofsdenken, -beleven te ver
wachten. De variëteit is wel gerin
ger dan op wereldniveau. Sommige
varianten zijn zo verwant dat ze
elkaar ook best verdragen of zelfs
kunnen samensmelten. Maar ook
hier worden Ingrijpende verschillen
van geloofsovertuiging en -beleving
zichtbaar.
En dan ls het ook op nationaal of
locaal niveau dwaas om mensen die
elkaar wat geloofsopvatting, ethi
sche keuze en vroomheids type be
treft nauwelijks verstaan, te dwin
gen in één organisatie te zitten en
samen te besluiten en te handelen.
Voorstel
Daarom stel lk voor dat de kerken
serieus interne scheidingen gaan
overwegen. Het zou bijv. wat de
hervormde kerk betreft, zinnig zijn
als de gereformeerde bond een el-
gen zelfstandig kerkgenootschap
zou worden.
Wellicht zou deze nieuwe kerk tege
lijk het tehuis en kristallisatiepunt
kunnen worden voor verwante ver
ontruste groepen ln met name de
gereformeerde kerken. Ook ln de
rooms-katholieke kerk zou het goed
zijn als de geestverwanten van GiJ-
sen en Slmonls samen een apart
kerkgenootschap zouden vormen.
Hoewel ln de persorganen van de
gereformeerde bond met veel be
grip en sympathie over bisschop
Gijsen wordt geschreven zijn de
bonders misschien de 19 pet Her
vormden (landelijk gemiddelde 12
pet) die bij het recente opinie-on
derzoek van „De Tijd" het met Q1J-
sen eens zijn? is het water tussen
dit rooms-katholiclsme en deze re
formatorische stroming nog te
breed om elkaar ln één „rechtse"
kerk te vinden.
„Deelkerk"
Mocht de voorgestelde scheiding in
de diverse kerken te ver gaan of
toch zakelijk en/of emotioneel nog
te moeilijk zijn, dan zou het overwe
ging verdienen om de noodcon
structie van de „deelgemeente" ook
maar toe te passen op landelijk
niveau. De gereformeerde bond zou
dan een „deelkerk" kunnen worden.
Onafhankelijk van de generale sy
node, zoals plaatselijke deelge
meenten onafhankelijk zijn van de
oorspronkelijke kerkeraad. Ook is
denkbaar dat de hervormde, de
rooms-katholieke, de gereformeer
de enz. kerk voorlopig stuk voor
stuk een federatie van kerken zou
den kunnen worden als overgang
naar een hergroepering waarbij ver
wante groepen uit diverse kerken
elkaar zouden kunnen vinden.
Mensen die kerkscheuringen heb
ben meegemaakt zoals bijv. in de
gereformeerde kerken in 1926 en
1944 lopen waarschijnlijk de grie
zels over de rug als zij dit lezen.
Maar ik pleit dan ook bepaald niet
voor een herhaling van dit soort
scheuringen, die voortkwamen uit
een hooghartig en meedogenloos
veroordelen van elkaar op basis van
de eigen waarheidsinterpretatie. Ik
denk veelmeer aan twee partner-
stromingen die na van alles ge
probeerd te hebben samen zuch
tend tot het nuchtere en tegelijk
moeilijke besluit komen dat het
voor beiden beter is om uit elkaar te
gaan omdat zij het samen niet ge
red hebben, steeds verder van el
kaar vervreemden en zo samen niet
meer kunnen functioneren tot heil
van kinderen, familieleden en
buren.
Bijbelteksten
Het lijkt allemaal misschien erg
pragmatisch of zelfs onbijbels. Al
lerlei bijbelteksten over eenheid
enz. komen ook bij mij maar naar
boven borrelen. Maar die zijn toch
geen legitimatie van het huidige
kerkelijke organisatiepatroon? De
bestaande kerkgenootschappen
zijn toch geen heilige huisjes? Als
de huidige kerkelijke organisatie
niet heilig is, kunnen wij hoe
moeilijk zoiets emotioneel ook zou
zijn een organisatorische schei
ding en hergroepering ook niet bij
voorbaat uitsluiten. Het ls op zijn
minst een mogelijkheid die onder
ogen moet worden gezien.
Het kan best zijn dat wij dan tot de
conclusie komen dat deze aantrek
kelijke maar moeilijke weg om
wat voor principiële of practische
redenen niet begaanbaar is. Maar
wat moet er dan wel gebeuren? Zo is
het ook geen leven.
Ds. F. N. M. Nijssen is lid van
het directorium van „Kerk en
Wereld" te Driebergen.
advertenties
Doe mee jjn de BAC deodorant wedstrijd en maak kans
opéén van dc twaalf Philip6 zonnebanken Wat tc doen
Haal een deelnameformulicr bit uwBAC-winkel Bel vervol
gen» BAC en luister goed naar de opdracht
Dus BAC bellen, kansje wagen De wed-
strijd loopt van 17 februari t/m 31 maan 1979
Elke week worden 2 zonnebanken uit
geloofd U mag zo vaak mee doen alt u wilt
De winnaars worden 's zaterdags bekend
gemaakt via dc landelijke ochtendbladen
winkel Bel vervol-
bac
De vertrouwde deodorant voor het hele gezin
organiseert
de volgende kursutMn:
6. april (19.30 uur) 7 april (20 30
uur) Sociale vaardigheden voor ker
kelijke kaderleden (gespreks- en ver
gadertechniek).
12 mei (19.30 uur) 13 mei (20.30
uur) Huisbezoek- hoe en wat rond het
pastorale gesprek.
Informatie en opgave
Vormingscentrum De Klencke
Witte Zend 16
7861 BJ Oosterheseelen
tel. 05248-651
19 maart te Leeuwarden, 26 maart te
Heerenveen, 10-16 uur. Opg. tel.
05130-31498.
Vruchtwateronderzoek, inleiders
W. Kirpesteyn arts en drs. M. J. van
Lieburg. voor ouders gehandicapte
kinderen, artsen, verpleegkundigen,
zaterdag 10 maart 10 uur. kerk gere
formeerde gemeente. Catharijneka-
de. Utrecht. Inl. en opg tel.
010-213824.
De actualiteit van de belijdenis
geschriften, sprekers ir. J. van der
Graaf en ds. A. K. Wallet. 9-12 maart,
(voorheen ICCC) Jeugdcontact.
Baambrugge. Inl. tel. 020-928003.
Vaste lijnen? (over de Tien Gebo
den en de Bergrede) voor doopsgezin
de vrouwen m.m.v. dr. J. T. Nielsen,
Ik heb „ja gezegd,.wat nu? voor
nieuwe leden zendingscommissies,
zaterdag 10 maart. De Haaf. Bergen
(NH). Inl. en opg. tel. 033-43244.
Ander seksueel gedrag (over min
der gebruikelijke seksuele gedrags
vormen), voor hulpverleners en wel
zijnswerkers, 14-16 maart. Kerk en
Wereld. Driebergen (tel. 03438-2241).
Pastoraat en kernbewapening, hoe
kunnen de vragen van oorlog en vre
de in de kerk bespreekbaar worden
gemaakt. Voor leden van plaatselijke
vredesgroepen en pastores, 16-17
maart, Kontakt der Kontinenten,
Soesterberg. Inf. en opg. Kerk en Vre
de. tel. 033-32133.
Hij doet iets nieuws
Wat de Heer zegt:
Denk niet meer aan het verleden
pieker niet over wat vroeger was!
Ik doe wat nieuws.
Het begin is er al.
Zie Je 't niet?
(Jesaja 43,18-25)
Dit is duidelijk een woord dat na
voren gericht is. Een richtingwijj
naar de toekomst. Maar komt dl
niet in tegenspraak met wat we o
allerlei andere plaatsen ln de biji
vinden, nl. de gedachte van het
gedenken van het verleden?. Int
Psalmen roepen mensen God aai
herinneren Hem aan wat in het
verleden geschied ls. Regelmatig
wordt dat verleden opgehaald er.
doorverteld. Het functioneert he
duidelijk in de omgang met God
bij deze profeet lezen we: „Zijt G,
niet die Rahab hebt neer-
gehouwen een beroep op G
scheppingsdaden ln het verleden
(Jesaja 51,9-11). Wat moet 't nou:
gedenken of niet gedenken? Heti
allebei. Het geschidenisvrloop is
gebeuren in Gods hand. En daan
moet je gedenken en mag Je Je
beroepen in Gods hand. En daan
moet je gedenken en mag je Je
beroepen op wat Hij deed. Maar j
moet vooral naar voren denken e
met Hem meegaan. En dus niet
zeuren over „wat vroeger was". Ii
ballingschap kan dat betekenen:
wegtreuren ln de kommer en elle
van de wegvoering. In de woestij
betekende het: wegdromen over
zg. ideale toestanden in Egypte.1
Kan allebei: wegtreuren en
wegdromen. Maar dat heeft nieta
maken met het gedenken ln gelo
hoop. Dan laat je rusten wat vrot
was. En er vooral niet over pleket
en je gedachten laten blokkeren.
Gaat ergens heen. Hij doet iets
nieuws. Vandaag nog.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Veenendai
Hoek te Blauwkapel-Groeneka
bedankte voor Uddel, Kamer
Giessendam-Nederhardlnxveld.
Intrede te Hallum c.a. door kar
Schokker is uitgesteld tot 11 r
i.v.m. weersomstandigheden.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Hoevelakei
Kruyswijk Jansen kand. aldaar.
Afscheid van Slnt-Anna Parochl
Baas wegens emeritaat.
GEREF. KERKEN (VRUG.)
Aangenomen naar Den Bosc!
Braaksma te Assen-Zuid (laats
zendingspredikant ln Brazilië)
bedankte voor Buitenpost en
terdam-Delfshaven.
Bedankt voor Zuidlaren: F. J. E
te Ten Post-Garrelsweer.
Beroepbaar: F. J. van Hulst, Luc
hof 18 te Nagele (NOP).
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Rotterdam-West
Slagboom te Barendrecht.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Gorinchem: A. Veri
te Veen; te Aalburg: A. Hoogerla
Krabbendijke.
Ds. Th. J. Mudde
Op 80-jarige leeftijd ls overlede
Th. J. Mudde te Almelo. Ds. M
was hervormd predikant te J
Tweede Exloërmond en van 19J
1946 in Brummen. Vervolgens w
drie jaar predikant ln alge
dienst van de hervormde kerk
het pastoraat onder geïnternee
en daama zieknhuispredikan
Noord-Holland. Eind 1954 ging ll
gezondheidsredenen met emerit
advertenves
Nieuw bil
TEN HAVE
E. J. Beker/K. A. Deurli
Het beleid van ons bestal
Vragen en verwijzingen rondi
de voorzienigheid.
143 bladz., paperback17,
Michel Clévenot
Een materialistische ben
dering van de Bijbel
Met een inleiding van Rocb
Zuurmond
156 bladz., paperback18,
Verkrijgbaar in de boekhandel
Wij maken
KOPERBESLAG OP OUDE
(STATEN)BIJBELS.
RESTAUREREN HORLOGE EN
KLOKKEN OOK ANTIEK,
GEVEN EEN GOEDE SERVICE
EN SCHRIFTELIJKE GARANTIE
M, 033-43604 of «ctlrl/t un
Hooqondoom ponbul 32 3930
Leuióon c.
