Amerikanen uit Iran
President Tsjaad op de vlucht
gearresteerd
presidentschap in opspraak
Pinochet overleeft
moordzaak Letelier
Kil onthaal voor
Carter in Mexico
Oppositie Suriname
wil debatteren over
smeergelden bauxiet
nlorgen massale evacuatie
inieuw Rhodesisch
ofegtuig beschoten
Ex-Cubanen schuldig bevonden
banese premier
üSam onder vuur
roep was op weg naar Zaire
Italianen ruziën
over baby's Napels
- IUDAG 16 FEBRUARI 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
HS 7
Jj 5HERAN (Reuter, UPI, AP) De Verenigde Staten beginnen morgen met een massale
n, acuatie van Amerikanen uit Iran. Meer dan 4.000 Amerikanen zullen met militaire
achttoestellen, burgervliegtuigen en helikopters uit het land weggehaald worden, de
I Jnerikaanse regering heeft voor haar actie de medewerking toegezegd gekregen van de
•ring van Iran.
Washington vindt dat de 8.000 Ameri-
Lm nen in Iran onvoldoende bescher-
!r>e ,g genieten. Alle betrokkenen kre-
i de raad gebruik te maken van de
II egenheid zaterdag te vertrekken.
verscheidene bases in Europa
Ifr%an transportvliegtuigen van de
lerikaanse luchtmacht klaar voor
vervoer. De Turkse regering heeft
VS toestemming gegeven gebruik
maken van de basis Incirlik in het
jen van Turkije.
[rac
!Stl
verzoek van president Carter is
s-president Mondale vervroegd
i vakantie teruggekeerd naar Was-
na gton om toezicht te houden op het
loop van de operatie. Ook Europe-
h! landen, waaronder Engeland, tref-
voorbereidingen voor de evacua-
van hun onderdanen. De betrok-
ambassades in de Iraanse hoofd-
j Teheran spraken de verwach-
uit dat vrijwel alle buitenlanders
de gelegenheid gebruik zullen
lle< ken om het land te verlaten. De
,d erikanen hebben al de opdracht
lde regen slechts één koffer mee te
1nen.
foo
USBURY (Reuter, AP) Op-
uw is een vliegtuig van Air Rhode-
beschoten. Niemand raakte ech-
ra4Bewond en het vliegtuig liep wei
de schade op. In de staart van het
eu gtuig werden vijf kogelgaten ge-
co den, nadat het dezelfde route had
logen als de Viscount die eerder
week werd neergehaald door de
ihiPU. Nkomo's vleugel van het pa-
ee ttisch front. Hierbij kwamen de 59
d( ttenden om het leven.
Rhodesische piloten hebben de
racht gekregen voortaan laag te
's< gen boven gevaarlijke gebieden,
D|dat dan de relaUeve snelheid van
vliegtuig ten opzichte van men-
op de grond hoger is. Het is dan
T^leilijker een vliegtuig te treffen
''Wi raketten. Nadeel is dat het wel
oo gelijk is om met gewoon geweer-
h( r het vliegtuig te raken. Het vlieg-
dat gisteren getroffen is vloog op
hoogte van honderd meter.
Hoewel het gisteren in Iran minder
onrustig was dan in de afgelopen da
gen, deden er zich opnieuw botsingen
voor.
Zo werd er een inval gedaan in de
Marokkaanse ambassade in Teheran,
waarbij gewapende mannen op on
derzoek uitgingen naar de beweerde
aanwezigheid van wapens in dit ge
bouw. Toen er niets gevonden werd,
verlieten de overvallers het gebouw
weer, nadat ze hun verontschuldigin
gen hadden aangeboden aan de am
bassadeur. De overval op de Marok
kaanse ambassade kwam een dag na
een soortgelijke overval op de Ameri
kaanse ambassade. Het onderzoek op
de Marokkaanse ambassade houdt
waarschijnlijk verband met het ver
blijf van de sjah in Marokko. De
afgezette Iraanse vorst zou echter
van plan zijn dezer dagen uit Marok
ko naar een nog onbekende bestem
ming te vertrekken.
Gevechten
Voor de derde achterèenvolgende dag
deden zich gevechten voor in Tabriz,
een stad in het noord-westen van
Iran. Het zou hier gaan om gevechten
tussen aanhangers van Khomeini en
medestanders van de verdreven sjah.
De radio van Tabriz meldde dat een
grote eenheid guerrillastrijders en le
den van de luchtmacht een aanval
van „agenten van de SAVAK" (de
geheime dienst van de sjah) op het
radiostation hadden afgeslagen. Dui
delijkheid over de gevechten in Ta
briz was echter niet te krijgen, omdat
de verbindingen met deze stad ver
broken zijn.
Er zijn onbevestigde berichten dat
ook voorstanders van een afscheiding
van dit deel van het land van het
bewind in Teheran bij de strijd be
trokken zijn. In de Jaren veertig was
Tabriz enige tijd de hoofdstad van de>
door de Sowjet-Unie gesteunde repu
bliek Azerbeidjan, die slechts een
korte leven beschoren was. Bij de
gevechten in Tabriz zouden zeker 700
mensen zijn omgekomen.
Van een onzer redacteuren
President Pinochet van Chili kan weer opgelucht ademhalen.
Een rechtbank in Washington is er niet in geslaagd te bewij
zen dat hij betrokken was bij de moord op de vroegere
Chileense minister van buitenlandse zaken Orlando Letelier.
Woensdag verklaarde een jury, na een proces van vijf weken,
drie Cubaanse ballingen schuldig aan de moord.
Isabel Letelier, de vrouw van de
vermoorde Chileense minister Or
lando Letelier, sprak na de uitspraak
van de jury in het proces tegen de
daders van de aanslag, enige tijd met
de pers.
MEXICO STAD (Reuter, UPI) De Mexicaanse president
Lopez Portillo heeft zijn gast, de Amerikaanse president
Jimmy Carter, een onverwacht koele ontvangst bereid door te
verklaren dat Mexico meer dan genoeg heeft van plotselinge
Amerikaanse manoeuvres en onverwachte misleiding.
Ondanks de kritische houding van de Mexicaanse regering
kreeg de Amerikaanse president Carter toch een betrekke
lijk warm onthaal van de bevolking, waar hij bij aankomst
een toespraak in het Spaans hield. Op de voorgrond presi
dent Lopez Portillo.
De woorden van de Mexicaanse presi
dent, uitgesproken bij het welkomst
diner, kwamen kennelijk nogal hard
aan bij de Amerikaanse president,
maar vielen erg goed in de Mexicaan
se pers, die eerder twijfels had geuit
over de houding van president Lopez
Portillo tegenover de Verenigde
Staten.
De Mexicaanse president verklaarde
dat de Amerikaans-Mexciaanse ver
houding zowel in termen van oplos
bare problemen als In termen van
conflict omschreven kan worden. Hoe
aan ook. aldus Lopez Portillo. Mexico
zal geen beperkingen aanvaarden in
de handel met de Verenigde Staten
dan op grond van zijn eigen princi
pes. De Verenigde Staten zullen moe
ten accepteren dat Mexico voortaan
de status van een rijke olie-produce
rende mogendheid zal hebben, waar
mee ter dege rekening moet worden
gehouden.
De Mexicaanse kranten schreven
naar aanleiding van Lopez Portillo's
toespraak, dat die niet hard genoeg
had kunnen zijn. Een woordvoerder
uit het gevolg van de Amerikaanse
president zei niet zo moeilijk te willen
doen over Portillo's uitlatingen om- DINA~Cil6f
dat die voornamelijk voor binnen
lands gebruik bedoeld zouden zijn.
Het drietal hoorde de uitspraak onbe
wogen aan. stak daarna de vuist op
en riep „viva Cuba". Zij waren slechts
de uitvoerders van een moorddadig
plan. waarvan de lijnen naar de gees
telijke vaders wel erg dicht bij Pino
chet uitkomen.
Orlando Letelier en zijn Amerikaanse
medewerkster Ronni Moffit kwamen
op 21 september 1976 om het leven,
toen een bom onder hun wagen in
Washington ontplofte op het moment
dat zij naar hun werk wilden gaan.
Voor naaste medewerkers van Lete
lier was er geen twijfel mogelijk dat
de Chileense geheime dienst DINA
achter de moord zat. Letelier was
minister van buitenlandse zaken in
het kabinet van Allende. toen dat in
1973 op gewelddadige wijze door mili
tairen aan de kant werd gezet. Nadat
hij een jaar in concentratiekampen
had gezeten, lieten de militairen hem
onder internationale druk vrij.
Letelier leefde als balling in de Vere
nigde Staten, maar zat daar niet stil.
Hij probeerde zoveel mogelijk rege
ringen over te halen de dictatuur in
zijn vaderland niet meer te steunen.
Nadat hij onder andere in Nederland
met succes gepleit had voor stopzet
ting van de handel met Chili, ontnam
de Chileense Junta hem zijn nationa
liteit. Vijf maanden later was hij ver
moord.
Aardgas
De spanningen tussen Mexico en de
Verenigde Staten betreffen met name
de prijs van het aardgas dat Mexico
aan de VS gaat leveren. In een ont
werp-verdrag van 1977 kwamen beide
landen een prijs van 2.60 dollar over
een. De Amerikaanse minister van
energie. James Schlesinger heeft on
langs gezegd 2.16 dollar genoeg te
vinden, omdat Amerika die prijs ook
betaald voor het aardgas uit het an
dere buurland Canada.
De man die de aanslag in feite pleeg
de. de Amerikaan Michael Townley,
heeft voor de rechter verklaard dat
hij hierover rechtstreeks contact
heeft gehad met Manuel Contreras.
het toenmalige hoofd van de DINA.
Townley legde vorig jaar een volledi
ge bekentenis af. in ruil voor een
lichtere straf. Zijn onthullingen wa
ren voor de Amerikaanse justitie aan
leiding bij Chili aan te dringen op
uitlevering van de voormalige DINA-
chef en twee van zijn medewerkers,
echter zonder succes. Er bestaat wel
een uitleveringsverdrag tussen de
twee landen, maar over dit geval be
staat nog steeds onduidelijkheid.
In de rechtszaak, die gepaard ging
met anonieme bedreigingen aan het
adres van de rechter en de openbare
aanklager, werd duidelijk dat Town
ley bij de uitvoering van de aanslag
vijf Cubaanse ballingen heeft inge
schakeld. Twee van hen zijn nog
voortvluchtig. De drie, die de afgelo
pen vijf weken terecht hebben ge
staan. waren lid van de Cubaanse
nationalistische beweging MNC.
Deze organisatie vecht tegen Castro
en alles wat naar communisme riekt.
Aanvankelijk wilde de openbare aan
klager de rol van de Chileense rege
ring in de zaak aantonen. Hij moest
daarvan afzien toen de Chllenen wei
gerden de ex-DINA-chef uit te
leveren.
Toen bekend werd dat ook de rol van
de regering in Chili aan de orde kon
komen, ontstond er paniek in Santia
go. En die nam nog toe toen het Witte
Huis de Amerikaanse ambassadeur
in Santiago, George Landau, voor
overleg in de zaak Letelier terugriep.
Er deden in die tijd al geruchten de
ronde over een diplomatieke breuk
tussen beide landen.
Ongeschonden
Zo ver is het lang niet gekomen. Pino
chet komt ongeschonden uit de
strijd. De rol van de DINA kan hij
afdoen door erop te wijzen dat deze
organisatie niet meer bestaat. Toch
houden de geruchten aan. dat de Chi
leense president zelf de opdracht tot
de moord heeft gegeven, of op z'n
minst op de hoogte was van het plan.
Het Amerikaanse dagblad New York
Times publiceerde op 9 februari een
verklaring, die ambassadeur Landau
voor de Amerikaanse veiligheids
dienst FBI zou hebben afgelegd. De
ambassadeur zou onder meer gezegd
hebben te weten dat generaal Pino
chet zijn collega-dictator Stroessner
van Paraguay persoonlijk om Para-
guayaanse paspoorten had gevraagd
voor twee Chileense geheime agenten
die de opdracht hadden Letelier om
het leven te brengen.
ROET (Reuter, UPI) Het èscor-
ran de Libanese premier Selim al
,s kwam gisteren onder vuur te
'e 1 en toen de eerste minister zich
Vl zijn kantoor naar huis wilde be-
elil en. Niemand werd bij de beschie-
le 1 gewond. De Libanese radio meld
den niet door wie er op de premier
aai choten werd. De aanslag kwam na
aa nacht van artillerie- en tankbe-
oeJetingen tussen Syrische troepen
de Arabische vredesmacht en
sv®|itse milities in de Libanese hoofd-
raa 1 Beide partijen geven elkaar de
tuti uld ervan met schieten te zijn
rat onnen.
PARIJS (Reuter, UPI. AP) De troepen van Tsjaads premier Hissene Habre hebben gisteren
de militaire eenheden die nog trouw zijn aan president Felix Malloum van dit land verder
teruggeslagen. De president heeft zijn toevlucht gezocht op het vliegveld bij de hoofdstad
N'djamena.
Alle tekenen wezen er gisteren op dat
president Malloum in feite afstand
heeft gedaan van de macht in zijn
land. De president zou vervangen zijn
door de vroegere minister van buiten
landse zaken, die momenteel hoofd is
van de politie, Wadal Abdelkader Ka-
mougue. Deze zou het verzet tegen
Habra nog willen voortzetten.
Het Soedanese persbureau meldde
gisteren dat de troepen van de op
standige premier Hissene Habre gis
teren nog steeds vorderingen maak
ten in de hoofdstad N'djamena. De
strijd laaide weer op na een kort
bestand dat dinsdag was overeenge
komen tussen premier en president
Tijdens dit bestand wisten de Franse
troepen die zich in Tsjaad be vinder
ongeveer duizend Fransen, die in de
hoofdstad wonen, veilig naar hel
vliegveld van de hoofdstad te bren
i <J NS JAS A (AP, AFP, Reuter) In de Afrikaanse staat Rwanda zijn gisteren twaalf
dig irlingen gearresteerd, die van plan waren in buurland Zaïre „moeilijkheden" te veroorza-
q. De twaalf behoorden bij een groep van 48 huurlingen, die waren gerekruteerd in het
Igische Luik.
der de huurlingen bevonden zich
lerlanders, Belgen, Fransen en
Btduitsers. Ze logeerden in een ho-
in Gizyani in Rwanda en hadden
>ens en munitie bij zich. Hun
het greis naar Rwanda en de kamers
1 iet hotel waren besproken door de
gische bank Bruxelles Lambert.
Afgelopen maandag zijn 250 Belgi
sche parachutisten naar Zaire gevlo
gen om de militairen van Mobutu „op
te leiden". In de provincie Goma is
een bataljon van het leger van Zaire
aangekomen om eventuele ongere
geldheden het hoofd te bieden.
te b
bank noemt zichzelf niet verant-
V* irdelijk voor het feit dat het juist
dC* irlingen waren die bij het reisbu-
van de bank geboekt hadden.
[ens het Zaïrese persbureau
_iP zouden de huurlingen gaan
hten tegen het leger van Mobutu
de provincie Goma samen met
fnstanders van het Zaïrese
Oeganda
In Oeganda, waar driftig geprobeerd
wordt het regime Amin omver te wer
pen, is gisteren het lichaam van een
huurling gevonden, die sneuvelde bij
een incident op het Victoriameer.
Hier schoten Oegandese soldaten op
een bootje „gestuurd door het Tanza-
niaanse leger". Naar verluidt steunen
in Oeganda huurlingen een guerrilla
beweging die het opneemt tegen
Amin.
In veel Afrikaanse landen spelen
blanke huurlingen een belangrijke rol
in interne oorlogen. Premier Smith
van Rhodesië gebruikt veel huurlin
gen om zijn eigen verzwakte troepen
te versterken. In de strijd in Angola,
Benin, Biafra. Congo en Jemen wer
den eveneens huurlingen gebruikt.
Een bekende huurlingenlelder is de
Fransman Bob Denard die voor veel
geld huurlingen aantrekt vla adver
tenties. Zo stond in 1977 in de France
Soir een advertentie waarin „een po
sitie met toekomst in het buitenland"
werd aangeboden aan kandidaten die
minimaal 22 jaar waren en liefst ook
onderofficier.
gen. Ook president Malloum zou zier
onder Franse bescherming gestelc
hebben.
De president en de premier van
Tsjaad stonden al langer op weinig
vriendelijke voet met elkaar. De pre
mier, Hissene Habre. leidde tot voor
kort het opstandige door Libië ge
steunde FROLINAT, dat vooral in
het noorden van Tsjaad actief is. Na
verloop van tijd verliet hij deze bewe
ging om zich bij de regering te voe
gen. maar zijn strijd om de macht in
Tsjaad gaf hij daarmee niet op. Afge
lopen maandag gaf hij zijn eigen le
ger opdracht het presidentiële paleis
te bestormen. Ook werd een aanval
gedaan op het vliegveld van de hoofd
stad.
Giscard
De Franse troepen, die vorig jaar
door de regering van president Mal
loum te hulp werden geroepen in de
strijd tegen het FROLINAT. zullen
niet tussenbeide komen in het con
flict tussen de premier en de presi
dent. Dit is gisteren meegedeeld door
de Franse preisdent Giscard d'Es-
taing. Giscard beloofde dat de Franse
troepen wel alle Franse onderdanen
in Tsjaad, een voormalig Franse kolo
nie in het centrum van Afrika, zullen
beschermen. Hij zei een aantal vlieg
tuigen naar dat land te zullen sturen
om hen op te halen.
Giscard drong verder aan op een poli
tieke oplossing van de moeilijkheden
in Tsjaad, dat in 1960 onafhankelijk
werd. Hij suggereerde een decentrali
satie van het bestuur om de verschil
lende stammen in het land uit elkaar
te halen zonder de eenheid van het
land aan te tasten. Het noorden van
Tsjaad wordt bewoond tfoor moslem-
stammen, het zuiden wordt over
heerst door christelijke bevolkings
groepen.
Door de strijd in Tsjaad komen er al
sinds maandag geen rechtstreekse
berichten meer uit dat land. De mees
te gegevens zijn afkomstig van het
Soedanese persbureau. De Franse
luchtvaartmaatschappijen hebben
alle vluchten op N'djamena inmid
dels stopgezet. Hoeveel levens de ge
vechten tussen de legers van premier
en president tot dusver gekost heb
ben is volstrekt onbekend.
NAPELS (UPI) Autoriteiten op
verschillende bestuursniveaus zitten
elkaar in de haren over passende
maatregelen tegen de virus-epidemie
die baby's in Napels treft. President
Gaspare Russo van de proivincie Ca
labria heeft een dringend beroep ge
daan op de kinderartsen in het ge
bied, zich dag en nacht beschikbaar
te houden voor visites. Veel overleden
baby's waren al buiten bewustzijn
toen zij naar het ziekenhuis werden
gebracht, terwijl juist behandeling na
de eerste ziekteverschijnselen be
langrijk is.
Russo veroordeelde het plan van de
stedelijke gezondheidsautoriteiten
om het leger de sloppenwijken te
laten desinfecteren als „journalistie
ke sensatiezoekerij". Volgens het te
hulp geroepen internationale team
van deskundigen hangt het optreden
van de Infectie in het algemeen sa
men met onhygiënische toestanden
en dichtbevolkte stadswijken. Het
personeel van de rioolwaterzuive
ringsinstallaties hééft na twee dagen
staken het werk hervat. Hun achter
stallige loon zal worden uitbetaald.
Van onze correspondent
PARAMARIBO De oppositie in het Surinaamse parlement
heeft gisteren geprobeerd in het parlement de zaak van de
bauxiet-smeergelden aan de orde te stellen.
Het gaat de oppositie er vooral om
een rapport van het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken in
handen te krijgen, waarin verslag
wordt gedaan van de manier waarop
In 1973 Suriname een contract met
het Amerikaanse bedrijf Reynold
heeft afgekocht voor 6,1 miljoen Suri
naamse guldens. Volgens het con
tract zou Reynolds de bauxiet in het
gebied van West-Suriname exploite
ren. maar later kwam Suriname zelf
daar op terug.
De nieuwsgierigheid van de oppositie
richt zich vooral op de rol die mr.
Ewald Karamat Ali in deze zaak heeft
gespeeld. Karamat. Ali was de advo
caat van Reynolds, maar hij was toen
(en is nu nog steeds) ook adviseur van
de Surinaamse regering en president
commissaris van Grassalco het Su
rinaamse overheidsbedrijf, dat straks
in plaats van Reynolds de bauxiet-
voorraad in WestrSuriname zal moe
ten ontginnen en verwerken.
Premier Arron zei over deze zaak, dat
Amerika niet gerechtigd is het rap
port aan Suriname te overhandigen,
omdat er geen overeenkomst over
dergelijke zaken bestaat tussen het
Amerikaanse en het Surinaamse mi
nisterie van justitie. Eerst moet een
dergelijk verdrag gesloten worden,
wil de Surinaamse oppositie in deze
zaak een voet aan de grond krijgen.
Inmiddels heeft Arron twee ministers
en een staatssecretaris benoemd ter
vervanging van de uit zijn kabinet
weggelopen bewindslieden van de Ja
vaanse KTPI. De drie nieuwe
bewindslieden zijn alle drie van Ja
vaanse afkomst, maar zij zijn geen lid
van de KTPI. Arron zelf heeft het
drietal nadrukkelijk op een perscon
ferentie gepresenteerd als „NPK-mi-
nlsters", dus leden van zijn coalitie.
Oppositieleider Lachmon heeft in
middels nog eens en met meer klem
dan ooit tevoren om nieuwe verkie
zingen gevraagd, omdat hij uit erva
ring weet dat binnen de Surinaamse
politiek de Javaanse bevolkings
groep op de wip zit. Nu Arrons coali
tie de steun van de KTPI verloren
heeft, is er geen kijk op dat Arron op
dit ogenblik een meerderheid uit de
stembus zou halen.
Arron laat zich echter niet door de
verhalen van Lachmon afleiden. Hij
heeft gezegd te blijven doorregeren,
ook al is zijn meerderheid in het par
lement uiterst zwak (20 tegen 19
stemmen).
LUXEMBURO (ANP) De vice-
voorzitter van de Europese commis
si e. Henk Vredellng heeft gisteren kri
tiek uitgeoefend op West-Dultsland
omdat aan de Duitse grens boeken in
beslag zijn genomen van een Italiaan
se communistische uitgeverij. De
boeken waren bestemd voor de boe
kenbeurs in Frankrijk.
e'U J. den Boel
n onverkwikkelijke strijd, waarin ook kanselier Helmut Schmidt zich
htstreeks heeft gemengd, dreigt het presidentschap van de Bondsre-
bliek Duitsland in discrediet te brengen. Er is al veel kwaad geschied.
leeli
srlijk op 31 mei moet er een nieuwe
iinx itduitse president worden gekozen voor
~l a ambtsperiode van vijf jaar. die op 1 juli
04 dit jaar ingaat. Dat moet gebeuren door
5 kiesmannen in een zitting van wat men
niet Bundesversammlung" noemt. Van deze
ven mannen zijn er 519 lid van de Bondsdag
de afgevaardigden van West-Berlijn
Len stemrecht). De overigen worden
de deelstaten afgevaardigd, nadat de
con ïring in Bonn aan de hand van de cijfers
i k deelstaatverkiezingen voor alle politië
le Partijen aantallen heeft vastgesteld,
irtii
fens de huidige stand van zaken hebben
»ee christen-democratische partijen (de
CDU van Helmut Kohl en de tot nog toe
alleen in Beieren opererende zusterpartij
CSU van Franz Josef Strauss) in de „Bun
desversammlung" een meerderheid van on
geveer 30 stemmen.
Het grote probleem is echter dat de rege
ringspartijen om begrijpelijke redenen
de benoeming van een president uit chis-
ten-democratische kring opnieuw willen
voorkomen. En dus zetten zij zich in voor de
herverkiezing van de huidige president, de
tot de liberale FDP behorende Walter
Scheel. Het zou van goede smaak hebben
getuigd, als ook de christen-democraten
zich zonder meer achter een nieuwe kandi
datuur van Scheel hadden geschaard.
Het heeft niet zo mogen zijn. De christen
democraten waren bereid Scheel te steu
nen, echter op voorwaarde dat de FDP in
Bonn de samenwerking met de sociaal-de
mocraten van Schmidt en Willy Brandt zou
opzeggen en een coalitie met CDU en CSU
zou aangaan onder leiding van Kohl. Deze
„partnerruil" was echter politiek onmoge
lijk. omdat zij tot een breuk in de FDP zou
hebben geleid, die haar ondergang zou heb
ben betekend. En zo gebeurde het dat CDU
en CSU met een eigen kandidaat naar voren
kwamen: Karl Carstens, president van de
Bondsdag.
Daarna gebeurde het onvermijdelijke: de
kandidaat van de oppositie in de Bondsdag
werd van alle kanten „doorgelicht Eerst
werd het al bekende feit herhaald, dat Cars
tens lid van de NSDAP was geweest, zij het
onder verzachtende omstandigheden. Zijn
kansen leken verkeken, totdat bleek dat
Scheel eveneens lid van de NSDAP was
geweest, hoewel nauwelijks actief. In 1974
had men Scheel vóór zijn verkiezing tot
president in kleine kring afgeraden om in
het publiek van dit lidmaatschap gewag te
maken.
De meeste kritiek op Carstens kwam uit
SPD-krlngen. Kanseher Schmidt zag zich
genoodzaakt tussenbeide te komen, toen
ook Scheel in opspraak raakte en toen de
oppositie eraan herinnerde dat hij
(Schmidt) „als Hitier-Jugend-leider ook in
een bruin uniform had rondgelopen". De
kanselier hield zijn partijgenoten voor. dat
zij het verleden moesten laten rusten. Er
leek reden om aan te nemen dat de partij
strijd om het presidentschap in rustiger
vaarwater terecht zou komen.
Gelogen
Dat gebeurde niet. Carstens werd voorge
houden dat hij zou hebben gelogen, toen hij
in 1974 voor een onderzoekcommissie van
de Bondsdag had ontkend, als chef van het
Bureau van de toenmalige kanseher Kurt-
Georg Kieslnger (CDU) van Januari 1968 tot
oktober 1969 iets afgeweten te hebben van
de betrokkenheid van de geheime dienst (de
onder hem ressorterende BND) bij interna
tionale wapenhandel. Op 11 januari liet de
openbare aanklager in Bonn echter weten
dat het onderzoek niet voldoende aankno
pingspunten had gevonden, die de beschul
diging tegen Carstens zouden rechtvaar
digen.
Toen ook deze affaire (voorlopig althans)
van de baan was. oefende men van SPD-
zljde kritiek op het feit dat Carstens als
voorzitter van de Bondsdag de 23ste mei, de
Dag van de grondwet, had uitgekozen voor
de presidentsverkiezing. Men vond zijn
keus onsmakelijk en had praktische bezwa
ren. omdat de kiesmannen op deze feestdag
niet in hun kiesdistrict kunnen zijn Maar
men ontdekte ook dat er tegen die tijd nog
drie deelstaatsverkiezingen zijn, waarvan
het resultaat de samenstelling van de „Bun
desversammlung" in het voordeel van SPD
en FDP kan veranderen. Vandaar hun voor
keur voor uitstel tot 30 of 31 mei.
Wil men het resultaat van die deelstaatsver
kiezingen laten doorwerken bij het bepalen
van het aantal kiesmannen voor elke partij,
dan moet de regering in Bonn met het
vaststellen van deze cijfers wachten tot na
de verkiezingen in Sleeswijk-Holstein op 29
april. In 1974, toen er ook deelstaatverkie
zingen werden gehouden, werd de verkie
zingsdag op 15 mei bepaald en publiceerde
de regering in Bonn de cijfers betreffende
de kiesmannen al op 14 februari. De chris
ten-democraten willen zich nu aan deze al
30 Jaar bestaande gewoonte houden.
Ander huis
Intussen zwijgt president Scheel, die in
Keulen al een huis heeft gehuurd dat eind
mei beschikbaar moet zijn. Men zegt dat hij
alleen voor een tweede ambtstermijn be
schikbaar is ais een duidelijke meerderheid
hem openlijk steunt, hetgeen nog niet het
geval is. Niet uitgesloten is echter, dat op 23
mei een voldoende aantal CDU-dissidenten
de herverkiezingen van Scheel mogelijk
