::en padvinder in de lucht
li de schaduw
an Hitchcock
Uiterlijk weerzinwekkend
Garantie
tot 1992
Meubelfabriek
Oisterwijk
Echte Marx Brothers-onzin
lUPERMAN
Prolongaties en reprises
Pentimento
"IE THIRTY-NINE STEPS
VREEMDE EENDEN IN DE BIJT
Horsefeathers
o 12 jaar garantie
o ongekende service
JQAG 16 FEBRUARI 1979
FILM
TROUW/KWARTET P 6 - RHS 15
W. Wielek-Berg
perman" werd op een warme zomernacht in 1933 geboren
0 iet brein van een Amerikaanse tiener, Jerry Siegel. De
jende morgen huppelde die met zijn sterke man in het
ld naar de aankomende cartoonist Joe Shuster. Hij gal
zijn vorm en sindsdien heeft hij miljoenen en miljoenen
ïsen verblijd in films, een radio-programma, een televisie
kranten- en boekstrips, een musical en zoal meer.
irman is afkomstig van de pla-
Krypton. hij wordt door zijn
rs naar de aarde gestuurd als die
et punt staat te ontploffen. Hij
..Een Taak". Om die taak te
eren is hij voortreffelijk uitge-
Hij kan harder lopen dan een
Hij kan door alle stoffen heen-
in. behalve door lood Hij kan
r springen dan de hoogste wol-
xabber Hij kan brandstichten
n blik. Hij kan een kllometers-
aardscheur dichten met zijn
handen. En bovenal: hij kan
Al vliegende redt hij Califor-
t bliksemsnelheid van de on-
ang en haalt en passant het katje
een klein meisje uit een boom.
s. kortom, een ideale padvinder,
alomtegenwoordige heilbrenger,
ich fungeert hij in zijn ..gewone"
V
leven als bebrilde reporter van de
„Metropolis Daily Planet", zo verle
gen dat iedereen over hem loopt.
Superman leeft
Dat hij nog lang niet dood is blijkt uit
het feit. dat Hollywood geld noch
moeite heeft gespaard om hem anno
1978 weer eens te laten opvliegen (en
dit is nog maar het begin, „Superman
2" komt volgend jaar).
De film, die 135 minuten duurt en 35
miljoen dollar heeft gekost, is volge
stopt met optische sensaties, met
overweldigende effecten en monu
mentale bouwsels: de planeet Kryp
ton. vanwaar Marlon Brando met een
flatteuze witte pruik voQr 3,8 miljoen
dollar zijn kind naar de aarde stuurt
Christopher Reeve in „Superman"
is een eindeloos, bijna surrealistisch
ijspaleis; de super-schurk Lex Luthor
(Gene Hackman) huist In een gigan
tisch onderaards station, een exacte
reconstructie van New Yorks Grand
Central Station. Apropos: Superman
himself wordt vertolkt door Christo
pher Reeve, een welgeschapen jonge
man van opmerkelijke lengte.
De regisseur (Richard Donner) heeft
bij zo'n Superman-produktie eigen
lijk maar weinig in te brengen. Niet
hij dicteert de vorm en de stijl van de
film. dat doen de „speciale effecten",
de truc-trechniek en omdat daarvoor
zoveel geld nodig is heerst in wezen
alleen het kapitaal. Vreemd genoeg
zijn de voor die effecten verantwoor
delijke mannen niet genoemd in het
uitvoerige materiaal dat ons werd uit
gereikt. Wel de cameraman. Geoffrey
Unsworth, en die heeft waarlijk won
deren verricht.
Plastic-cultuur
Je kunt op „Superman" natuurlijk
gemakkelijk minachtend neerzien als
een produkt van de Amerikaanse
plasticcultuur en een symbool van
het Amerikaanse superwereldveld-
wachterssyndroom. Maar toe: „Su
perman" is zo onschuldig als een pas
geboren kind. hij vliegt mooi. hij doet
geen kwaad, hij geeft je wel degelijk
waar voor je geld: 135 minuten ge
boeid kijken. Glimlachend kun je
ook, want de makers zijn zo wijs
geweest er de nodige ironie in te leg
gen. Smakelijk amusant dus. in het
geheel niets meer. maar ook niets
minder.
Amsterdam-Cinerama, Calypso, Sas-
kia en Du Midi; Den Haag-Asta en
Studio 2000; Rotterdam-Cinerama,
Luxor, Metro en verder in 18 theaters
overal in het land, a.l.
Interiors De eerste ernstige film
van Woody Allen, waarin hijzelf
niet meespeelt. Prachtig mooi. De
gehele week in Alhambra 1. Am
sterdam; Alhambra, Enschede;
Metropole. Den Haag; Oscar, Rot
terdam: Springhaver, Utrecht.
De Klompenboom. Prachtige pas
torale van Ermanno Olmi over Ita
liaans landleven aan het eind van
de vorige eeuw. De gehele week in
't Venster, Rotterdam; Concert
huis, Groningen; Camera, Lelden;
Scène 1. Arnhem.
Herfstsonate. Klassieke film van
Ingmar Bergman met Ingrld Berg
man en Llv Ullmann in de hoofd
rollen. De gehele week In Studio
K. Amsterdam; Movies 2. Utrecht;
Bijou. Hilersum; Studio. Maas
tricht; Roxy, Haarlem.
Una giornata particolare Ontroe
rende film van Ettore Scole over
twee kleine mensen die worden
vermalen door de molens van
Mussolini's dictatuur, met Sophia
Loren en Marcello Mastroianni in
de hoofdrollen. De gehel week in
Rivoli, Amsterdam. Studio, Delft.
2001, A space Odyssey De beste
science-fiction-film ooit gemaakt,
door grootmeester Stanley Ku
brick. De gehele week in Desmet,
Amsterdam
Schiedam.
Passage.
Padre Padrone. Film van de Itali
aanse gebroeders Tavlani over een
Sardijnse herdersjongen, die uil
zijn isolement wordt bevrijd dooi
de macht van de taal. 16 tm 18
febr. Filmhuis Arnhem; 16 febr
Volkshogeschool Cadler en Keer.
De Mens uit Marmer. Magistrale
film van de Pool Andrzej Wajda
over de speurtocht naar een arbei
der die werd vereeuwigd en in ver
getelheid verzonk. 16 febr. Veritas,
Utrecht 18 febr. Inpoet, Heerlen.
Deutschland im Hcrbst. Sponta
ne reacties van Westduitse filmers
op de gebeurtenissen in de herfst
van 1977 (moord op Schleyer.
dood van drie RAF-leden in de
Stammheim-gevangenls). De ge
hele week in Studio.l Utrecht.
La Sotte. De beste film van de
Italiaanse regisseur Michelangelo
Antonloni, in de Jaren zestig een
openbaring. De gehele week in
P.O.C., Eindhoven.
Ludwig Film vol sombere gran
deur van Luchino Visconti over de
krankzinnige koning van Beieren.
De gehele week in Rembrandt 2.
Eindhoven.
ieuwe „Thirty-nine steps" met Robert Powell en John Mills.
oor mij heb nooit vel heil gezien in het overmaken van
sieke films. Neem nu „The thirty-nine steps", een van de
emdste en meest karakteristieke werken van Alfred
hcock, daterend uit 1935. gebaseerd op een boek van John
3 ian.
>9 trad Ralph Thomas piasserig
Ijp voetsporen van de meester, nu
de Engelse regisseur Don Sharp
'O' og eens (dunnetjes) over. Geen
fide films zal. zoals het grote
eld. een plaats veroveren in de
Ot liedenis van de cinematografie,
tra |kt me dan ook ondankbaar en
werk.
•te fout van Don Sharps versie
erft vanaf het begin de boeven met
i. toenaam en domicilie bekend
'Clpaardoor is de verrassing uit de
verwijderd, al poogt hij dat te
pelen door een stuntscène,
de hoofdpersoon Hannay, een
ïccAos man die in de dagen vooraf-
ed I aan de eerste wereldoorlog zo-
oor de leden van een Duitsgezin-
Irganisatie als door de politie
achtervolgd van Londen naar
land omdat ze menen dat hij
I ^heleboel weet, lang, heel lang
hangt aan de wijzer van de Big Ben
teneinde hem het voortgaan te belet
ten. Maar kan die op tegen de onver
getelijke vlucht van Hannay, met
handboeien vastgeklonken aan een
tegenstribbelend meisje, zoals Hitc
hcock die in ons geheugen wist te
prenten? Nee, duizendmaal nee.
Eerlijk is eerlijk: de nieuwe „Thirty
nine steps" heeft weliswaar weinig
sfeer maar wel vaart. En er wordt
goed in gespeeld, onder andere door
Robert Powell, David Warner en
John Mills, Niet door Karen Dotrice
als de vrouw in het spel. Toegegeven,
haar rol is onmogelijk, er alleen inge-
frommeld voor de romantiek die we
best kunnen missen, maar met wat
meer persoonlijkheid had ze er toch
iets van kunnen maken.
Amsterdam-Rembrandtplein.th„ 16
jr.
door O. Ouwendijk
Tijdens het afgelopen festival van Film International zijn er
ook twee films van Nederlandse herkomst te zien geweest, die
qua betekenis concurrentie met het vele goede, dat van uit het
buitenland werd aangeboden, met gemak aan konden. Het
waren de films „Samuel Fuller and the big red One" van Thijs
Ockersen en „Pentimento" van Frans Zwartjes. Op de
eerstgenoemde film hoop ik nog terug te komen, maar Zwart
jes' film is nu al in roulatie gekomen.
„Pentimento" is een typische Zwart
jes-film. Zowel in zijn geestelijke op
zet als in zijn filmische expressie. Het
is niet één twee drie te raden wat de
titel precies betekent. Ik heb er bij
Zwartjes zelf naar geïnformeerd en
hij gaf me de navolgende uitleg. Het
woord is afkomstig uit de schilder
kunst Het heeft betrekking op het
natuurlijk chemische verschijnsel
dat, bij overschildering van voorstel
lingen op een doek. op de duur de
verschillende beelden door elkander
heen zichtbaar worden. Deze door-
heenschemering van verschillende
werkelijkheden door elkander heen is
altijd al de kracht van Zwartjes' fjlm-
kunst geweest.
Zwartjes is geen realistisch filmer.
Hij staat, in zijn methodiek, mijlen
ver van de kneuterigheid in het kleine
realisme dat zo karakteristiek is voor
het meeste nederlandse filmen. Prik
je hem op realisme vast. dan bega je
onherroepelijk grote vergissingen.
Zoals bleek bij de discussie, die na de
vertoning van Zwartjes' film in Rot
terdam werd gevoerd.
Krenking, welzijn
Het directe beeld van „Pentimento"
laten we dus, met in de gedachten
het door Zwartjes omschreven ver
schijnsel van de doorwerking van di
verse werkelijkheden, de film even
nemen zoals die schijnbaar zich ont
rolt het directe beeld van „Penti
mento" kan gevoelens van weerzin
opwekken. Blijkens uitlatingen tij
dens de discussie is dat ook bij ettelij
ke toeschouwers gebeurd. Het directe
beeld is het beeld van de krenking die
de waardigheid van het menselijke in
allerlei vormen wordt aangedaan.
Krenking in zijn lichamelijkheid, zijn
geslachtelijkheid, zijn zwakheid, zijn
omstandigheden. Deze krenking gaat
uiteraard gepaard met aan de ene
kant sadisme, aan de andere kant
masochisme.
De vraag die men zich kan stellen is
natuurlijk, of dit de werkelijke over
heersende situatie is van ons mense
lijk samenleven. Gemeten aan de ui
terlijke schijn speelt het gebeuren
(geen verhaal, maar het gebeuren met
de mens) zich af in een wereld die
enerzijds doet denken aan een bouw
vallig ziekenhuis, anderzijds aan een
abattoir. In die wereld (het is de mis
vormde mensenwereld) bevinden zich
artsen, verpleegsters en patiënten.
De patiënten Zijn allemaal vrouwen.
Het is geen pro- of antifeministisch
standpunt van Zwartjes, maar het
dulden van geweld is over het alge
meen genomen typisch toebedeeld
aan de vrouw. Zoals zij ook, traditio
neel genomen, de uitlokster is van
perversiteiten en gewelddadigheden.
Het is voor haar een „beestachtige"
situatie, waar zij ternauwernood per
soonlijk deel aan heeft. Zij is slach
toffer en als zodanig hèt getroffen
mensbeeld van de dominerende nei
ging tot gewelddadigheid in onze
maatschappij. Het is een verre van
optimistische schildering, die Zwart
jes biedt. Zij nadert het Salo-isme
van Pasolini, al is zij er geen afdruk
van.
Amsterdam-Cinetol 2, 16 Jr.
Croucho Marx tossen de professoren in „Horse feathers"
Boulevard-kluchten van Franse oor
sprong (Feydeau was de meester van
dit genre) hebben in alle windstreken
een ongelooflijk taai leven. Onveran
derlijk is er sprake van echtelieden
die vreemd gaan (of vreemd willen
gaan) en dan in koortsachtige situa
ties belanden, waarbij meer wordt
gehold, gedraafd en gelogen om aan
ongewenste onthullingen te ontko
men. dan bemind.
Gehold en gedraafd wordt er in
„Vreémde eenden in de bijt" van de
Italiaan Luciano Salce weinig (ten
slotte zijn de tijden wel een beetje
veranderd) maar voor de rest zijn alle
ingrediënten van de antieke lol aan
wezig. Een vrouwtje kondigt haar
man aan, dat ze hem gaat verlaten
terwille van een Franse vriend. De
echtgenoot (allerminst vlekkeloos op
het gebied van de huwelijkstrouw)
ontdekt opeens een hartstochtelijke
liefde voor zijn wettige gade en poogt
haar te behouden. Hoe? Door zowel
haar vriend (die barst van de nobles
se) als zijn vriendin (die een faaie
bouw aan een leeg hoofd paart) voor
een week-end uit te nodigen in zijn
riante stulp. Wat volgt laat zich ra
den. Jaloezie over en weer, heibel en
herrie, gedoe over al dan niet gedeel
de slaapkamers (met bijbehorend ge-
sluip door gangen) en tenslotte een
hereniging van het echtpaar.
Wezenloos, vervelend en volkomen
uit de tijd. Irritante kleinburgerlijk
heid is troef, waarom Monica Vltti.
eens de sfinx in klassieke films als
„La Notte" zich voor zulk werk leent,
behoort tot het rijk der raadselen.
Amsterdam- De Uitkijk, 12 jr.
door D. Ouwendijk
In tamelijk vlot tempo worden oude
films met de befaamde Marx Bro
thers op het scherm teruggebracht.
Het verrassende ervan is. dat ze in
hun humor zo fris zijn gebleven. Op
een andere manier fris dan b.v. films
van de vroeger zo verguisde filmko
mieken Laurel en Hardy.
Is er bij de Marx Brothers sprake van
„onzin" (wat de betekenis is van
Horse Feathers", onder welke titel
een uit 1932 daterende film nu weer in
roulatie is gekomen), ook bij Laurel
en Hardy is het „allemaal onzin" wat
de klok slaat. Maar Laurel en Hardy
maakten zich zelf tot mikpunt van
onzin, terwijl de Marx Brothers de
onzin opspoorden in de samenleving.
Zij zijn meesters geweest in het on
dermijnen van alle mogelijke gewich-
tig-doenerijen. Hun kracht was de
persiflage, die over het algemeen een
genadeloos doorpriemend karakter
heeft.
Op het eerste gezicht lijkt het mis
schien alsof „Horse Feathers" een
persiflage is op het Amerikaanse col-
lege-gedoe. Tot op zekere hoogte is
dat ook zo: het oude idool-systeem
wordt behoorlijk gekraakt. Maar de
persiflage geldt niet minder het genre
films at in het verleden van het zwij
melende filmbeeld over dat college-
gedoe werd gemaakt.
In „Horse Feathers" (allemaal onzin,
dus) krijgt Groucho Marx de leiding
van het Huxley college. Bij zijn in
stallatierede rekent hij (op de beken
de Groucho manier) genadeloos af
'met de dikdoenerij van zijn voorgan
ger. Hij schopt venijnig aan tegen
„het onderwijs" als een hypokriete
show. Als hem wordt gevraagd waar
om hij professor aan de school is
geworden, geeft hij het even verbluf
fende als rake antwoord: „Ik ben op
deze school gekomen om mijn zoon er
af te krijgen". Een omdraaiing van de
dingen, die ht gelijk helemaal aan de
kant van Groucho brengt. Kostelijk
in de hele persiflerende opzet is ook
het „ballet van de professorendat
onder leiding van Groucho wordt uit
gevoerd.
Het Amerikaanse College, zowel in de
werkelijkheid als in films, kan niet
zonder de all-american boys; vrolijke
genieën op de schoolbanken, maar
vooral helden op de sportvelden. Eén
all-american boy is hele ploegen de
baas. Ieder kan zich daarom gemak
kelijk indenken, wat er gebeurt als de
Marx brothers zich als all-amerlcan
boys gaan weren. Dan staat „de we
reld" stil. De school van Groucho, de
Huxley school, moet het opnemen
tegen de eeuwige concurrent, de Dar
win school (de namen op zich vormen
al een geestige verwijzing). De manier
waarop gewonnen wordt is een ver
makelijke combinatie van slimheid,
doortraptheid, onnozelheid en cor
ruptie. Horse feathers allemaal
onzin.
Amsterdam City 4, a.l.
ADVERTENTIE
Omdat wij alles in eigen hand houden, vanaf het
met zorg selekteren van het hout, het drogen,
het met liefde bouwen van het meubel, tot en
met de aflevering bij u thuis, durven wij die lange
garantie te geven van 12 jaar op het hout en de
konstruktie.
O geloogd massief Europees eiken (xflL&i fél
o voorzien van eigen brandmerk j
Amsterdam, Leidsekade 98-99, Bcrkel (ZJL), Noordeindseweg 116, Beverwijk, Parallelweg 100, Ede,
Grotcstraat 72/74, Hcerenvccn, Dracht 142, Hengelo (O), Dcldencrstraat 3-5, Oisterwijk,
Hcusdcnscbaan 65, Roosendaal, Dokter Brabcrsstraat 24, Utrecht, Hollantlaan 26,
Valkenburg (L), Rcinaldstraat 7, Zuidlaren, De Millystraat 7, Zwolle, Melkmarkt 48.
