ÏBazargan's positie
in Iran nog zwak
Niet alleen in het Duitse verleden wroeten'
Rechts stemadvies
an Spaanse kerk
VS stoppen steun Nicaragua
Barse blik over Britse vuilnis
Westen neemt te weinig
bootvluchtelingen op
VN: beloften niet nagekomen
Oppositie verheugd
Adviseur Tito
ernstig ziek
Brown zoekt het
vertrouwen van
Arabische landen
Brezjnew en
paus vragen
gratie Bhutto
Leger Rhodesië
handhaaft orde
met harde hand
Elk jaar epidemie
bij Britse baby's
'Uitspraken Deng
oorlogsverklaring'
■^ZATERDAG 10 FEBRUARI 1979
BUITENLAND
TROUW/KWARTET
ng
oor James Dorsey
e" 'EHERAN De schaduw-premier van Iran, Bazargan, heeft gisteren toegegeven nog niet
"i terk genoeg in zijn schoenen te staan om al met een volledige regering voor de dag te komen.
glet namebinnen het leger zouden op de hoogste posten nog veel weerstand tegen Khomeini
v estaan/
iaa
3 ie politieke impasse in Iran duurt voort. Er wordt veel met de wapenen gekletterd, maar
n', rijwel niet geschoten. De Iraanse oppositie heeft geduld: ayatollah Khomeini is tot geen
nkel compromis bereid maar zal een frontale botsing, althans voorlopig, niet provoceren.
ijdens een beleidstoespraak voor
enduizenden mensen gisteren op de
üversiteit van Teheran stelde de
'jn remier van de Islamitische over-
Z ingsregering. Mehdi Bazargan zich
|tcrst voorzichtig op. Hij verklaarde
macht in het land over te willen
lei anen en een referendum onder in-
v mationaal toezicht over Iraans toe-
P^mstige staatsvorm te willen hou
Tegelijkertijd gaf Bazargan te
bronnen dat er nog geen akkoord met
hoogste militaire leiders in Iran
i bereikt.
achtsvoername
ai
de
te
era zargan maakte mede om deze re-
n gisteren de leden van he kabinet
"•jog niet bekend. Hij is van plan stap-
voor stapje naar de machts-
emame toe te werken. Zijn kabinet
hij pas bekendmaken als hij een-
inister van defensie heeft, die de
leraals in bedwang kan houden.
door Khomeini benoemde pre-
lier getroost zich alle moeite om de
Londen woonachtige voormalige
ivelhebber van de Iraanse strijd-
achten, generaal Jam, die veel aan-
en bij de strijdkrachten geniet, voor
Be post te winnen.
argan moest gisteren toegeven
hij de machtsovername niet vol-
_.„s de grondwet kan voltrekken.
i,0Jndat die bepaalt dat noch de Islam
staatsgodsdienst, noch de monar-
&eèie in het land veranderlijk zijn. De
ak
mj
"v L'
in onze correspondent
ADRID De Spaanse bisschoppen hebben de katholieken
n Spanje geadviseerd bij de algemene verkiezingen niet op
linkse partijen te stemmen.
rsl
tiefeen gisteren gepubliceerde verkla-
waarschuwen de bisschoppen
jr politieke partijen die de legalisa-
van abortus verdedigen, een echt-
cièeidingswet voorstaan of voorstan-
ev zijn van openbaar (niet-katho-
e 1 c) onderwijs.
Iraanse oppositie is er echter van
overtuigd aan de vooravond van de
definitieve overwinning te staan.
Slechts de laaste hindernis van som
mige topmilitairen moet worden ge
nomen. Tot hen moet het besef door
dringen dat de Iraanse revolutie niet
te stuiten is, dat zij zich bij de volk
swil neer dienen te leggen.
Achter de schermen proberen meer
dan tien bemiddelaars in de onmid
dellijke omgeving van de topmilitai
ren aanhangers te werven. Officieren
krijgen de belofte dat zij bij een Isla
mitische republiek niets te vrezen te
hebben. Bazargan riep het volk giste
ren nadrukkelijk op om de wet niet in
eigen handen te nemen.
Geen compromis
Een compromis met Iraans wettige
premier Schahpoer Bakhtlar is ech
ter uitgesloten. Bazargan erkende
gisteren dat Bakhtiar een aantal goe
de maatregelen had genomen, waar
de oppositie het mee eens is. Niette
min blijft het bewind van Bakhtiar in
zijn ogen onwettig omdat het door de
sjah benoemd werd.
Khomeini was aanvankelijk bereid Stilst&nd
Bakhtiar tegemoet te komen, maar
hoe langer hij in functie blijft, des te De Iraans economie is door de al
lager wordt het aanbod ter compen- maanden durende stakingen tot stil-
satie van zijn aftreden. Twee weken stand gekomen. Bazargan riep de sta
geleden was de ayatollah nog bereid kers gisteren op pas als Bakhtiar is
om Bakhtiar tot premier van de over- afgetreden weer aan het werk te
gangsregering te benoemen. Een gaan Ondanks deze oproep menen
vertrouwelingen van de Islamitische
overgangspremier dat slechts de te
gen de regering gerichte stakingen
voortgezet zullen worden. Stakingen
die het volk treffen moeten op korte
termijn beëindigd worden.
Ook Bazargan lijkt de politieke geva
ren van de economische crisis te on
derkennen. Hij waarschuwt het volk
om niet teveel in al te korte tijd te
verwachten. „Ik heb de meest gevaar
lijke en cruciale verantwoordelijk
heid die wie dan ook in de afgelopen
72 jaar van het grondwettig bestuur
heeft gekregen."
week geleden werd hem een
ministerspost aangeboden. Nu rep
pen vertrouwelingen van Bazargan
over de mogelijkheid Bakhtiar als
Iraans ambassadeur naar de Verenig
de Staten te sturen.
In kringen van westerse diplomaten
in Iran twijfelt men er niet aan dat de
oppositie in Iran uiteindelijk aan de
macht zal komen. Dat meer dan de
helft van Iraans bevolking Khomeini
op dit ogenblik steunt, staat als een
hdfdonderdag^ewin^eheran^iim Bars een borstbeeld van de beroemde Britse schilder Sir Joshua Reynolds over de
een miljoen mensen de straat op wist trieste bergen huisvuil in de straten van Londen. De door de voortdurende staking groeiende
te krijgen namen slechts tienduizend stapels afval beginnen een gevaar te vormen voor de gezondheid van de Londenaren.
mensen gisteren deel aan een demon-
stratie ten gunste van Bakhtiar en de
sjah.
Diplomaten in Teheran zijn het er
over eens dat de kans op een staats
greep steeds kleiner wordt. Veel ge
vaarlijker. acht men de mogelijkheid
dat de armen over enkele weken,
wanneer er misschien tekorten aan-
voedsel en andere levensbehoeften
ontstaan, in opstand zullen komen.
HONG KONG (AP, Reuter) De hoge commissaris voor
vluchtelingen van de Verenigde Naties heeft er gisteren bij
westerse regeringen op aan gedrongen hun beloften na te
komen en de bootvluchtelingen op te nemen.
De doorstroming van de vluchtelin
gen zou „geen gelijke tred hebben
gehouden met de aantallen, die opge
nomen zouden worden." De Verenig
de Staten. Engeland. West-Duitsland.
Australië. Zweden. Frankrijk en
Zwitserland hadden tot nu toe be
loofd de vluchtelingen uit Vietnam
onderdak te bieden. Alleen Frankrijk
heeft zich tot nu toe gehouden aan
zijn belofte. Gisteren stemde het land
er in toe 79 vluchtelingen te huisves
ten van de Tung An die voor Manilla
ligt.
In Hong Kong is gisteren de ontsche
ping verboden van de 3000 Vietname
se vluchtelingen die woensdag met
het Panamese vrachtschip „Skyluck"
aangekomen zijn. Een regerings
woordvoerder noemde het een routi
nemaatregel. Hij wist niet hoe lang
het verbod van kracht zou blijven. De
bevolking van Hong Kong is fel ge
kant tegen onbeperkte toelating van
vluchtelingen, die het slachtoffer van
afpersing zouden zijn.
Vluchtelingen van de Huey Fong heb
ben toegegeven dat ze hebben be
taald voor hun vlucht uit Vietnam.
Via tussenpersonen telde ieder onge
veer 3200 gulden neer.
Een man die met zijn gezin van zes
personen was ontvlucht zei dat de
kustpatrouilles in Vietnam „een oog
je toe deden bij de vluchtpogingen,
vooral als het om Chinezen ging."
kk
ADVERTENTIE
1979: Ook voor het
Palestijnse kind. Kollekte:
15,16 en 17 februari
MEDISCH KOMITEE
PALESTINA
GIRO 3168300
De linkse partijen zijn het voornaam
ste slachtoffer van de bisschoppen-
verklaring. Het document is daaren.
tegen in fascistische en rechtse krin
gen goed ontvangen. Alle linkse par
tijen, van de socialistische PSOE tot
en met de uiterst linkse splinters heb
ben een wettelijke regeling van de
echtscheiding in hun programma
staan.
Tot dusver is echtscheiding in Spanje
verboden. Partijen die de abortus in
de wetgeving willen opnemen zijn de
communistische PCE en twee uiterst
linkse partijen. De linkse partijen
hebben zich scherp gekeerd tegen de
bisschoppenverklaring. De PSOE be
kritiseerde het „gebrek aan objectivi
teit" van de bisschoppen terwijl an
dere linkse partijen het kerkelijke
standpunt „een onaanvaardbare in
menging in de politiek" noemde. De
verklaring van de bisschoppen komt
op het moment dat de verkiezings
strijd in alle hevigheid is losgebar
sten. Op 1 maart vinden er parle
mentsverkiezingen plaats in Spanje.
Een aantal bisschoppen is de verkla
ring overigens nog niet ver genoeg
gegaan. Acht bisschoppen zouden
;en „anti-marxistische kruistocht"
willen voeren, de komende tijd.
MANAGUA (AP, UPI) Gematigde oppositiekringen in Nicaragua zijn blij met het besluit
van de Verenigde Staten om het bewind van Somoza niet langer te steunen. President Somoza
heeft nog niet op de maatregel gereageerd.
Een van de oppositieleiders, Adolfo
Portocarrero, zei dat het besluit van
president Carter hem vertrouwen gaf
in het Amerikaanse beleid en de wil
een oplossing te zoeken voor de poli
tieke crisis in Nicaragua. „Het werd
tijd dat de Verenigde Staten krachtig
optreden tegen de regering Somoza.
Het besluit heeft ons niet verrast",
aldus de oppositieleider.
President Carter heeft de stappen
tegen Somoza ondernomen, omdat
deze niet bereid bleek in te gaan op
voorstellen van een internationale
bemiddelingscommissie, waarvan
ook de Verenigde Staten deel uitma
ken. Deze commissie probeert al
maanden te bemiddelen in de strijd
van het leger van Somoza tegen het
Sandinlstisch Bevrijdingsfront.
Omdat Somoza niet in wilde gaan op
een voorstel om algemene verkiezin
gen te houden onder toezicht van
internationale waarnemers, heeft
Carter met ingang van donderdag
alle militaire hulp ingetrokken, die al
eerder door het congres voor onbe
paalde tijd was opgeschort wegens
het slechte naleven van de mensen
rechten in Nicaragua. Ook zal er geen
economische hulp meer worden ver
leend aan Nicaragua. De leden van
het Amerikaanse Peacecorps en de
meeste stafleden van de ambassade
in Nicaragua zijn teruggeroepen.
Nog hoop
Een woordvoerder cvn Carter zei gis
teren dat de ambassadeur in Nicara
gua zal blijven, „omdat er nog steeds
hoop is op een vreedzame oplossing".
De woordvoerder las een verklaring
van president Carter voor. waarin
deze er bij andere Latijns-Ameri
kaanse landen op aandringt geen bij
drage te leveren aan het geweld in
Nicaragua Deze waarschuwing lijkt
hoofdzakelijk gericht op Panama.
Venezuela en Costa Rica, die zich
scherp hebben gekant tegen het dic
tatorschap van Somoza.
BELGRADO (AP. Reuter) Een
naaste medewerker van de Joegosla
vische president Tito, Edward Kar-
delj, is ernstig ziek opgenomen in het
ziekenhuis in Loebljana. Hij is vaak
genoemd als opvolger van de 86-Jari-
ge president, die op het ogenblik op
een rondreis in het Midden-Oosten is.
l!0
BEIROET. JERUZALEM
(Reuter. UPI, AP) Het be
zoek dat de Amerikaanse mi
nister van defensie Brown zal
brengen aan Saoedi-Arabie.
Jordanië, Egypte en Israël, is
bedoeld om het Amerikaanse
imago in het Midden-Oosten
wat op te vijzelen na de val van
de grootste Amerikaanse bond
genoot in dat gebied, de sjah
van Iran.
De stemming in het gematigde
deel van de Arabische wereld
met betrekking tot het Ameri
kaanse beleid is momenteel ver
beneden peil. Mede door de er
kenning van de Volksrepubliek
China heeft men daar het ge
voel, dat de Verenigde Staten
hun traditionele bondgenoten
ln de steek laten. De reis van
Brown is bedoeld om het Ara
bische vertrouwen in de VS te
herstellen. Het wordt niet uit
gesloten geacht dat hij daar
voor met wapenieverantles
over de brug zal komen.
Tijdens de bezoeken van
Brown aan Egypte en Israël zal
ook het vredesproces tussen
beide landen ter sprake komen.
De Egyptische president Sadat
heeft inmiddels de Amerikaan
se uitnodiging voor een hervat
ting van de besprekingen in
Camp David aanvaard. Deze
ontmoeting zou 20 of 21 februa
ri moeten beginnen. Israël
heeft nog geen beslissing over
deelname genomen. Men zal
pas volgende week besluiten of
men meedoet en welk mandaat
minister Dajan meekrijgt. Da-
jan zou een ruimere opdracht
willen dan de regering hem wil
toestaan.
Olietekort
Israël begint zo langzamer
hand geconfronteerd te worden
met een tekort aan olie, door
dat de invoer uit Iran is wegge
vallen. Aanvankelijk maakten
de Israëlische autoriteiten zich
niet zoveel zorgen over de situ
atie, maar volgens de Israëli
sche radio hebben de minister
van energie, Jttzhak Modai en
minister van financiën, Ehrlich
inmiddels plannen gemaakt
voor bezuiniging op het ener
giegebruik. Zo wordt overwo
gen de prijs van benzine te ver
hogen.
ISLAMABAD (Reuter. UPI) De
president van de Sowjet-Unie, Leonid
Brezjnew, en paus Johannes Paulus
II hebben gisteren Pakistan gevraagd
het leven van oud-premier Bhutto te
sparen Volgelingen van Bhutto heb
ben gisteren wederom in grote getale
om herroeping van de doodstraf voor
Bhutto gevraagd. In vele steden werd
gedemonstreerd.
De verdedigers van de ter dood ver
oordeelde oud-premier hebben de mi
litaire regering in Pakistan ervan be
schuldigd alles te doen om pogingen
Bhutto's leven te redden, te belem
meren. De verdedigers zeggen dat ze
worden lastig gevallen, zodat ze niet
in staat zijn een petitie in te dienen
bij het hooggerechtshof in Rawalpin
di. Tot woensdag hebben de verdedi
gers dc tijd om de petitie in te dienen
Als dit niet gebeurt kan Bhutto don
derdagmorgen al worden geëxecu
teerd. Zoals bekend wil Bhutto zelf
niet om gratie vragen, omdat hij dan
schuld zou bekennen.
SALISBURY (DPA. Reuter, AP)
Het militair gerechtshof van het Rho-
desische leger wil met drastische
maatregelen de orde in de bosgebie
den in het land handhaven. Minister
Francis Zundoga van justitie zei gis
teren in het parlement dat inheemsen
voor het overtreden van veiligheids
maatregelen opgehangen worden.
Deze maatregel zal gehandhaafd blij
ven, omdat het niet geoorloofd is dat
er „bandieten en terroristen" zijn.
Volgens een parlementslid wordt de
hongerlijdende bevolking gehinderd
bij het kopen van voedsel door de
Rhodesische autoriteiten. De toevoer
van levensmiddelen naar bepaalde
gebieden zou stopgezet zijn. Joshua
Nkomo's vleugel van het patriottisch
front, de ZAPU, heeft gisteren ver
klaard van de verkiezingen in april,
„een orgie van volledige verwoesting"
zullen maken. „Als er oorlog is kun
nen er geen verkiezingen gehouden
worden, zo zei een woordvoerder van
de ZAPU.
Oost-Duitsland heeft gisteren nauwe
re samenwerking beloofd met de vrij
heidsbewegingen in Rhodesië en ook
Namibië en Zuld-Afrika.
LONDEN, NAPELS. (UPI) Wat in
Napels nog hardnekkig wordt aange
duid als de „geheimzinnige" ziekte
die inmiddels 61 baby's het leven
heeft gekost, komt in Engeland elke
winter voor. Gemiddeld tweeduizend
baby's sterven er Jaarlijks aan ziek
ten van de ademhalingswegen, aldus
een artikel ln de Lancet. Het syncytia
virus maakt de meeste slachtoffers.
Dit virus Is hoogstwaarschijnlijk ook
verantwoordelijk voor de sterfgeval
len die in Italië een affaire veroorza
ken. De piek van de epidemieën valt
volgens de Britse publikatie aan het
eind van de koude perode. Twee of
drie maanden later worden de laatste
gevallen gesignaleerd. Inmiddels
heeft de Italiaanse regering 25 mil
joen gulden toegezegd voor verbete
ring van de sanitaire installaties en
de gezondheidszorg in Napels.
MOSKOU (UPI, Reuter) De Russi
sche premier Kosygin heeft gisteren
de scherpe aanvallen van de Chinese
vice-premier Deng Xiaoping op de
Sowjet-Unie een „oorlogsverklaring"
genoemd. Hij zei dit ln een onder
houd met de adviseur van president
Carter voor het wetenschapsbeleid.
Frank Press.
zen fred Grosser schaamt zich een beetje voor de diepe indruk die de
ori lerikaanse televisieserie Holocaust in Duitsland heeft gemaakt. Ja-
ilang hebben politicologen en historici onder wie hijzelf een vloed
'sa( n informatie over de Duitsers en de hele wereld gestort, maar pas als
an 1 Amerikaanse bestsellerschrijver op wat geromantiseerde wijze er
ee gezinnen een „echt" Duits en een Joods uitpikt, wordt het
bliek de ogen geopend.
zaken die in de bondsrepubliek wel degelijk
deugen, al verbloemt hij de fouten niet.
Maar schrijft hij voor Duitsers, dan is zijn
toon kritischer).
II is c
tn voc
Ln, AlU1
>kte
is de tweede keer dat zich zo'n feno-
voordoet. Het eerste was het dagboek
Anne Frank, dat veel meer indruk
dan allerlei feiten en cijfers, zoals
getal van 6 miljoen. En nu is er Holo-
st. Er kleven allerlei bezwaren aan. maar
bijzondere is dat de serie een Joods
in op de voet volgt."
ni 1S1,001 bedaar is in de ogen van Grosser
Holocaust alleen over de Joden gaat.
zij in de concentratiekampen kwa-
waren daar al honderdduizenden
•rs. voornamelijk socialisten en com-
iten.
resultaat van de vertoning van Holo-
it vindt Grosser tot dusver positief. Wel
:Jfctateert hij tweeërlei reacties: de eerste
ren, op wat uitzonderingen na. positief.
^ar nu is er een tweede golf die negatiever
)aarin worden vergelijkingen gemaakt
wat er in de Sowjet-Unie is gebeurd, in
l o-China en met de Sudeten-Duitsers. Is
niet minstens even erg?
c igendraads
osser zou echter Grosser niet zijn als hij
deze (lichte) kritiek op de Duitsers niet
ïblikkelijk kritiek koppelde op zijn ge-
>r. en op zijn (tweedei vaderland. Frank-
(Het is een tegendraadsheid die ook uit
ajn boeken spreekt. Schrijft hij voor een
ms publiek dan wijst hij graag op de
Kritiek dus op Nederland en Frankrijk.
..Volgende week. als de staking in Parijs
tijdig is afgelopen, zendt Antenne 2 Holo
caust uit. Maar de Franse televisie heeft
verzuimd een Frans vervolg te maken. Zon
der medewerking van de Franse politie zou
den er nimmer zoveel Joden zijn opgepakt.
En ook Nederland voegt er geen Nederland
se aflevering aan toe. terwijl de Duitsers
zonder hulp van Nederlanders nooit hadden
kunnen aanrichten wat zij hebben aange
richt."
Nu, vindt Grosser, valt alleen en uitsluitend
de aandacht op het Duitse oorlogsverleden,
en dat terwijl de Franse televisie „en ln
Nederland zal dat misschien niet veel an
ders zijn" toch al zoveel meer aandacht
besteedt aan het fascistische Duitsland dan
aan de bondsrepubliek van nu.
Indonesië
En nu nog een punt van kritiek op Neder
land en Frankrijk: „Ik wil wedden dat er in
de Nederlandse geschiedenisboekjes die
ik overigens niet ken geen zin voorkomt
over wat Nederland in Indonesië heeft ge
daan. in negatieve zin dan. Net zomin als de
Fransen schrijven over Algerije en Indo-
Als de Franse televisie volgende week de
serie Holocaust over de vernietiging van
zes miljoen Joden in de tweede wereldoor
log uitzendt, zal de Franse hoogleraar Al
fred Grosser de discussies na afloop leiden.
De kritische Duitsland specialist, publi
cist, historicus en politicoloog Grosser
maakte de opkomst van het fascisme van
seer nabij mee. Als achtjarige verhuisde
hij met sijn ouders en zusjes uit Frankfurt
am Main naar Parijs, en een van de rede
nen voor dat vertrek was dat Alfred in die
donkere dagen van 1933 door sijn anti-
Joodse schoolkameraadjes zó was toegeta
keld dat hij in het ziekenhuis moest wor
den opgenomen. Het heeft Grosser nooit
verleid tot collectieve haat, tot gevoelens
van wraak. Dat bleek ook nit twee lezingen
die hij dese week in Nederland heeft ge
houden. Naar aanleiding daarvan spraken
onze redacteuren Den Boef en Timmer*
met hem.
China. Maar van de Duitsers wordt zonder
meer verlangd, dat zij alle negatieve kanten
van hun verleden wèl ln hun schoolboekjes
opnemen."
Grosser constateert In Frankrijk een duide
lijke afstand tussen de bevolking en de
politici ten aanzien van Duitsland Bij een
recente opiniepeiling is gebleken dat zeven
tig procent van de Fransen oordeelt dat het
..Duitse verleden" niets meer te maken
heeft met de huidige Duitsers. (Meer dan
een derde van de bevolking van de bondsre
publiek was dan ook in 1945 nog niet gebo
ren). De Franse politici zijn nog niet tot dit
besef gekomen, roeent Grosser.
De bondsrepubliek, zegt Grosser, „is altijd
nog een democratie die op vele gebieden
beter is dan de Franse. (De Nederlandse ken
ik niet goed genoeg." En dan volgt ogen
blikkelijk weer de kritische noot: „Er is wel
een overdreven gevoel voor recht. Dat is
natuurlijk beter dan geen gevoel voor recht,
maar als alles .juristisiert' wordt, is het ook
niet goed."
'Vijanden'
Grosser meent dat het jongste besluit van
de regering in Bonn betreffende het terug
draaien van het uit 1972 daterende Radika-
len-Erlass (bedoeld om „vijanden van de
staat" uit overheidsdienst te weren) ln de
praktijk weinig zal veranderen. „In Frank
rijk en Nederland moet er telkens op gewe
zen worden dat het maar om een gering
aantal gaat. dat uit overheidsdienst wordt
geweerd. Maar het gaat veel meer om het
systeem van het bespieden van mensen, dat
intimiderend werkt".
Dit systeem wordt in feite niet ingrijpend
veranderd door het besluit van de regering
ln Bonn: „Het verbazingwekkende is dat
wat dit systeem betreft de schelding niet
tussen de drie politieke partijen loopt, maar
door deze partijen heen, waardoor het kon
gebeuren dat ln Berlijn (dat geregeerd
wordt door sociaal-democraten en libera
len) het systeem veel straffer werd toege
past dan elders, en dat het Rijnland-Palts
van de christen-democraat Helmut er het
best afkomt.
Wat de problemen aan universiteiten be
treft, waar links-radicale groepen vaak de
toon aangeven, is Grosser van mening dat
de studenten daar zelf oorzaak van zijn:
„De studenten zelf moeten meer onderne
men. Zij gedragen zich nu net als in 1932
gebeurde. Als in een collegezaal met 300
studenten vijf mensen de boel in de war
kunnen sturen, ligt dat niet aan de staat
maar aan 295 studenten".
Een verschil met de Franse situatie ligt
volgens Grosser ook in het feit dat veel
Fransen gevoelsmatig links zijn, maar zich
strikt conservatief gedragen: „We hebben in
Frankrijk weinig echte revolutionairen.
Men wil verkiezingen en gelooft ln de meer
derheid. En als u ziet wat vandaag onze
communistische partij zegt. dan zouden
Kohl en Strauss wat de democratische vrij
heden betreft hetzelfde kunnen zeggen. De
Westdultse llnks-radlcale groepen zijn veel
minder tolerant dan die in Frankrijk".
Vrijheid
Grosser betwijfeld of Herbert Wehner (frac
tievoorzitter van de SPD ln de Westduitse
Bondsdag) gelijk heeft met de stelling, dat
de moeilijkheden tussen Oost en West alles
met ontwapening te maken hebben. Gros
ser: „Ik deel de opvatting niet dat de Sow
jet-Unie net zo offensief is als zij zich omsin
geld voelt. De eigenlijke angst van de Sow
jet-Unie is niet dat zij omsingeld is. maar
dat zij ideologisch uit het Westen bedreigd
wordt Enerzijds is er China, maar dat is een
kwestie van machtspolitiek. In Europa
wordt de Sowjet-Unie echter bedreigd door
wat wij ook ik over het hoofd hebben
gezien, namelijk de uitwerking van het Hel-
sinki-akkoord in Oost-Europa. De verhar
ding ia enorm, dat ziet men op alle ge
bieden."
Over de persvrijheid in West-Dultsland is
Grosser niet pessimistisch: „Persvrijheid is
zowel bij u als bij ons beperkt door de
macht van het geld en door het feit dat er
veel aan zelfcensuur wordt gedaan, zowel
bij de televisie als bij de schrijvende pers.
Wat de Westduitse tv betreft: zij ls vrijer
dan de Franse. De partijen oefenen druk
uit, maar niet de regering. De vrijheden in
de Bondsrepubliek zijn onvolkomen, maar
vaak minder onvolkomen dan in de meeste
andere landen".
Gevraagd naar de opvallend kritische hou
ding van het Franse dagblad Le Monde
reageert Grosser „Ik heb in 1961 al geschre
ven dat de buitenlandse politiek van Le
Monde wat betreft de Verenigde Staten en
Duitsland vooringenomen was. Het is ech
ter veel rustiger geworden. De beoordeling
van wat er in de Bondsrepubliek gebeurt is
veel nuchterder geworden Le Monde is
twintig keer minder anti-Duits dan (het
Westduitse weekblad) Der Spiegel anti-
Frans U."
Verjaring
De Franse hoogleraar is geen uitgesproken
voorstander van stappen om de verjaring
van oorlogsmisdaden (aan het eind van dit
Jaar) te verhinderen: „Ik ben neutraal. Veel
belangrijker vind Ik het wat men met het
verleden doet. Men moet zich in de Bondre
publiek meer opwinden over de verdedigers
in het proces tegen de bewakers van Majda-
nek, die getuigen beschimpen en zeggen dat
het allemaal niet zo erg was." Grosser, die er
aan herinnert dat men in Frankrijk door het
afkondigen van amnestie een streep onder
het verleden heeft gezet, meent dat er geen
reden is om de verjaring in West-Duitsland
niet in 1980 te doen ingaan. De laatste
processen zullen dan in 1985 plaatshebben.
Wie in 1945 veertig was. is dan tachtig."
Alle zaken kunnen dit jaar nog aanhangig
gemaakt wordea Als Oost-Europa daarna
nog met belastend materiaal komt, heeft
het dat uit politieke overwegingen achter
gehouden. Dat mag de Bondsrepubliek wel
wat duidelijker zeggen."
