Herodes als vredevorst
«TOB
Projectie als voorwaarde
voor openbaring
TURNE]
a
i
i
a
I
i
a
INNEMEEBV.
D.S.A.
Welstandscommis!
verkoop
sekretaresse
Nieuwe boeken
Bollenhandelaar
pur sang zal
gaan verdwijnen
Verkeersplan
onder de loep
UITNODIGING
LEGER DES HEILS
Leiden
EEN MUZIKAAL
GETUIGENIS
OVER HET LEVEN VAN
PAULUS
Startmotor,
dynamo of
accu defect!
Haags Gemeentemuset
fl
verkoopster
gesffim
VRUDAG 9 FEBRUARI 1979
TROUW/KWARTET
door W. F. Stafleu
Herodes de Grote, koning der joden, was niet de beruchte
moordenaar van de kinderen in Bethlehem. Evenals keizer
Augustus wilde hij vredebrenger zijn. Zijn lievelingsdier was
niet de leeuw of de adelaar, maar de duif. Ze tekent tenminste
de Duitse journalist Gerhard Prause hem. Dat is op zijn minst
een verrassend beeld, want Herodes heeft de eeuwen door bij
joden en christenen een slechte pers.
In de met grote regelmaat bij H.
Meulenhoff verschijnende reeks po
pulaire geschiedenisboeken is dat
van Prause een van de beste De
aanpak van de auteur is grondig, zijn
oriëntatie zowel breed als diepgaand,
en het onderwerp is op zichzelf ai
boeiend een oosters vorst die zoveel
gepresteerd heeft en tevens van een
lange rij misdaden tegen eigen volk
en eigen familie beschuldigd is Prau
se zegt: Herodes heerste wel als een
tiran, maar niet met onverbiddelijke
willekeur. En aangezien zelfs tiran
nen recht hebben op een eerlijke be
oordeling. verdient dit boek in ieder
geval, dat het gelezen wordt
Prause noemt het verhaal van Mat-
theüs over de kindermoord een legen
de Wel. de bijbel is méér dan een
geschiedenisboek, dat erkent Prause
ook (en de klacht van Rachel over
haar kinderen is van alle eeuwen,
voeg ik eraan toe). Het is dan echter
op zijn minst een belangrijke vraag
waarom het verhaal in het evangelie
staat. Deze nieuwe visie op Herodes
kan dan ook bijdragen aan een beter
verstaan van de man. van zijn tijd en
ook van de evangeliën. Prause maakt
aannemelijk, mede door een kritische
bespreking van de boeken van Flavi-
us Josephus. dat Herodes een van de
..grote" koningen der joden is ge
weest. een groot bouwheer, een be
langrijk politicus ook internatio
naal, zowel met Rome als in zijn
conflict met Cleopatra van Egypte
en een bevorderaar van de Pax Ro-
mana. Onder zijn regering had het
land dertig jaar lang vrede.
Dat maakte hem bij zijn volk nog niet
bemind; hij was trouwens geen jood,
en zijn cultuurpolitiek stuitte bij een
deel van het volk op verzet, ook on
danks de schitterende tempelbouw
en ook al eerbiedigde hij daarbij de
joodse wetten. Terecht hadden met
mt
Herodes de Grote en de kindermoord in Bethlehem, volgens
een middeleeuwse voorstelling op een bronzen deur in de dom
van Pisa (illustratie ontleend aan het hierbij besproken boekl.
name de farizeeën bezwaar tegen de
vergoddelijking van de hellenistische
vorst, zoals Herodes die nastreefde.
Prause wijst er bovendien op dat de
messianistische opvattingen van de
farizeeën nog eens extra met die van
Herodes botsten. Voor de farizieeën
kwam het heil uit Israël, voor Hero
des in de geest van de tijd uit
Rome. Zijn ..verlosser" was Augus
tus. en ook zichzelf beschouwde hij
als heilbrenger, als messias. als zoon
van David. Is dat dan soms de achter
grond. de waarheid ook. van het ver
haal van Mattheüs?
Prause gaat Herodes' beruchte
wreedheden niet uit de weg. maar
probeert ook dan zorgvuldig te oorde
len en te nuanceren. Hij concludeert
dat de „mateloze overdrijving" van
Flavius Josephus de historici parten
heeft gespeeld.
De uitstekende vertaling heeft enkele
eigenaardigheden: bijbelteksten wor
den soms ineens in een oude spelling
weergegeven, en ook kwam ik een
paar maal de Duits gebleven naam
Stratonsturm tegen, wat zonder be
zwaar als Stratonstoren vertaald mag
worden.
Herodes de Grote, koning der
Joden, moordenaar of politiek
genie? door Gerhard Prause.
Uitgave H. Meulenhoff, 280
blz., 37,50.
Van een onzer verslaggevers
BREEZAND De handelaar
die in de wintermaanden op
stap gaat om bloembollen te
verkopen die hij In de komende
herfst wil leveren, die „pure
bollenhandelaar" bestaat over
25 jaar niet meer. Voor dat type
ondernemingen de echte sel-
zoensbedrijven die een paar
drukke maanden kennen en
voor de rest van het jaar op een
veel lager toerental moeten
draaien, is in de nabije toe
komst over het algemeen geen
plaats meer.
Deze voorspelling deed voorzit
ter J. P. M. de Jonge van de
Koninklijke Algemene Veree-
niging voor Bloembollencul
tuur tijdens een rede in Bree-
zand.
Volgens De Jonge (aldus een
verslag in het weekblad Bloem
bollencultuur) zal de handelaar
in de toekomst veel meer ver
kopen dan bollen alleen. Ook
vandaag zijn er al vele bolle-
nexporteurs die rozen, vaste
planten of zaden in hun assorti
ment hebben.
Van onze correspondent
VLAARDINGEN Door middel van
een voorlichtingscampagne zal de
Vlaardingse burgerij worden uitgeno
digd zijn zegje te doen over het op
handen zijnde verkeersplan. Zowel
het verkeerscirculatieplan als de ver
keersproblematiek komen in dit plan
aan de orde. Het merendeel van de
verkeersplannen ligt echter alvast.
Het inspraak-structuurplan werden
al veel bindende aanbevelingen ge
daan en deze laatste inspraakronde is
alleen nog bedoeld om de laatste pun
tjes op de laatste i te zetten. De
gemeenteraad heeft vorig jaar al be
sloten, dat een 5tal parkeergarages in
en rond het centrum worden gesitu
eerd. Ook de plaats van deze garages
ligt al min of meer vast. Gisteravond
kwam in het Stadhuis een commissie
bijeen die deze inspraakronde gaat
voorbereiden. In die commissie zijn
o.m. de Kamer van Koophandel en de
gemeente vertegenwoordigd. In de
eerste helft van 1980 moet deze in
spraak resulteren in een advies aan
het college.
door dr. C. Rijnsdorp
Het organisme van de mens is op eten
en drinken ingesteld. Niet alle voed
sel, niet alle drank is geschikt. Uit
ervaring heeft de mens een beeld van
wat hij kan consumeren. Bij honger
en dorst kan dat beeld, die projectie,
de intentslteit krijgen van een visi
oen. Maar deze hoogste spanning
maakt Juist duidelijk, dat 's mensen
projectievermogen op stoffelijk ge
bied het begeerde niet te voorschijn
kan roepen. Hij afhankelijk van wat
hij zich zo duidelijk, in extreme ge
vallen zo tergend duidelijk, kan voor
stellen
Men kan zeggen dat 's mensen vermo
gen tot projectie geen creatieve, maar
een corresponderende functie heeft
De voorstelling van eten en drinken
drijft de primitieve mens op Jacht of
op zoek naar een bron Als hij niet
wist wat hij behoeft, zonder projectie
vermogen dus, zou hij verkommeren
Zijn vermogen tot projectie bet
beeld van het soort eten en drinken
dat hij om te leven nodig heeft is
voorwaarde tot het zich verschaffen
van voedsel en drank
Op het gebied van de geest doet zich
iets dergelijks voor. Men kent de pro
jectie-theorie ten aanzien van het ge
loof in God. Populair gezegd, niet
God schiep de mens naar zijn beeld,
maar de mens „schiep" God naar het
beeld van de mens. als een oneindige
vergroting van het vaderbeeld Als
men dit voor de hele waarheid wil
laten doorgaan, heeft men toch enke
le voorafgaande vragen overgeslagen.
Het is een algemeen-menselijke oer-
intuitie. dat er een wereld is die boven
en buiten de ervaringswereld uitgaat.
Het besef van een transcendente we
reld Is een oorspronkelijk gegeven.
Aangetoond moet worden, dat deze
intuïtie op niets wezenlijks berust.
Men is te gauw klaar als men de
projectie als een illusie, als illusoir
verklaart. Want dan rijst een andere
vraag Behoort dan de ijdele verbeel
ding tot het wezen van de mens?
Betekent mens-zijn zich zelf en ande
ren iets wijs te maken? Als dit zo zou
zijn, kan men dan nog wel iets met
stelligheid beweren'' Waarom is al
leen de projectie illusoir en niet het
hele verbeelden en denken' Op welke
fcrui.-.T scheidt men het illusoire van
het nieullusoire'
Ik herinner me uit mijn literaire
Jeugd een citaat van Louis Couperus
1863-1923». „Ik. Orlando <zegt Coupe
rus). verveel me altijd. Altijd. Ik ver
lang altijd vage dingen Verlang jij
nooit vage dingen?" Dat klinkt na
tuurlijk heel anders dan wanneer de
psalmist zegt: „Mijn ziel dorst naar
God. naar de levende God: wanneer
zal ik Ingaan, en voor Gods aange
zicht verschijnen?" Toch zijn de
vage, agnostische verlangens van
Couperus structureel verwant aan de
zo aangrijpend concrete zielsbehoef-
ten van de psalmist. Bij Couperus
komt het niet tot de projectie van een
godsbeeld; hij heeft daarvan afge
zien. Maar het verlangen laat zich
niet onderdrukken. Het zijn vage din-
•gen geworden, maar toch dingen. De
op zich zelf teruggeworpen projectie
is als zodanig niet weg te krijgen. Als
ze haar karakter en doel evenwel mis
kent. wordt alles vaag. Maar: hoe
vager hoe taaier
Op het scherm van zijn verlangens
projecteert de mens zijn behoefte aan
eten en drinken. Maar die behoefte
correspondeert met werkelijk be
staand voedsel en drank Op het
scherm van zijn verlangen projec
teert de mens zijn behoefte aan ge
borgenheid. zorg en leiding, omdat
die correspondeert op een werkelijk
bestaande bergende, zorgende en lei
dende Instantie Hier treedt openba
ring binnen de lijst. Zonder werkelij
ke openbaring schept de mens zich
hoogstens goden, machten en krach
ten. Wat bij de openbaring in het
Oude Testament opvalt, is de enorme
concreetheid. Alleen die kan de diep
ste behoeften van de mens vervullen.
Eerst dan .klikt' het: projectie en
openbaring corresponderen op el
kaar.
Het Nieuwe Testament gaat nog ver
der. Er verschijnt een concrete mens
die verklaart van God gekomen te
zijn, door zijn Vader te zijn gezonden.
In de Mensenzoon kan men God zien,
herkennen, betasten zelfs. Concreter
kan het niet. Deze concreetheid is
sterker dan de dood. De openbaring
sluit aan op het projecterend vermo
gen van de mens. De projectie-theorie
ziet slechts een halve waarheid. Zon
der zijn projecterend vermogen zou
de mens voor geen openbaring vat
baar zijn. De mens is een open wezen
(Van Peursen).
Een theoloog of filosoof zou dit met
de middelen van zijn wetenschappe
lijke discipline en in vaktaal kunnen
uitwerken. Maar dan zou het toch
tenslotte ongeveer op het boven
staande moeten neerkomen. Bis
marck heeft eens gezegd, dat er geen
zaak is. zo ingewikkeld, of het moet
mogelijk zijn de kern daarvan in een
beperkt aantal volzinnen voor ieder
duidelijk te maken. Ik voeg eraan
toe. zelfs in een krant.
zondag 11 februari a s. 's avonds om half acht
Uitgevoerd door de „MAMRE SINGERS" uit Gorin-
chem o.l.v. Ben Ruyslnk
m de VREDESKERK. Vollenhovenkade 21 (bij de
Burggravenlaan, bereikbaar met bus 40 of 42).
Deuren open om 19.00 uur
Inleidende muziek vanaf 19.15 uur
TOEGANG VRIJ
UW BELASTINGAANGIFTE
Zorgvuldig verzorgd v a 40 Gratis advies bi| beoordeling
ol u in aanmerking komt voor teruggave belasting Ma. di. wo.
van 9 00 tot 20.00 uur
SMtTTENAAR Adm. kant.,
ROODENBURGERSTR. 35.
LEIDEN. TEL 071-131057.
Grote show bij Breedeveld
die zelf kampeert!!!
DE GROOTSTE EN DE BEST GESORTEERDE TENTENSPECI
ALIST VOOR NIEUW EN GEBRUIKT!
Keuze uit 80 modellen bungalowtenten, dubbeldakdstenten. licht
gewicht tenten en caravanvoortenten Dageli|ks van 9-6 uur
maandag van 1-6 uur, zaterdag van 9-5 uur, donderdagavond van
7-9 uur Alleenverkoop van de topmerken André Jamet. Raclet.
Freetime, Gerjak. Carl Denig, Esvo en 1-2-Trio Ook bagagewa
gens opvouwbaar, betrouwbaar en niet duur Verhuur van nieuwe
tenten met kooprecht achtera! Nu speciale winterpri|zen voor
tenten van André Jamet en 1-2-Trio en bagagewagens van André
Jamet Als u 25% aanbetaalt, zetten wi| uw tent ot bagagewagen
gratis weg tot u de spullen komt halen, b v. met Pinksteren Alleen
ti|deti|k bij ons 2-persoons katoenen dubbeldakstent Mickey van
Andre Jamet van 179,- voor 139.-, 2 persoons bungalowtent
Andre Jamet van 395,- voor 299,-. 4-persoons bungalow met
luifel.L-vormigwoonvertrekAndréJametvan/ 995.- voor f 800.-
Ook voor sportartikelen en biljarts
Breedeveld die zelf kampeert,
OUDE VEST 215, HOEK PELIKAANSTRAAT. LEIDEN. TEL.
071-144755
Inruil, reparatie en financiering mogelijk
CHINESE TAALCURSUS
voor beginners Avondlessen in Den Haag Docent heeft in
Peking gestudeerd BEL 015-126540
AANGEBODEN:
Marklin
H.O. treinen
VOOR HELFT VAN
NIEUWW AARDE
MGR. BEKKERSLAAN 91.
RIJSWIJK
Tel 070-935515
Groote Vink
Speciale aanbiedingen. Ca
nadese kano's van 1045,-
voor 790.-, roeiboten van
975,- voor f 695.-, P V C
boten van 69,- voor 49.-.
jeugdzeilboot van f 1375.-
voor f 995,-, T-shirts van
8,50 voor 4,50. Deze
aanbiedingen gelden t/m 11
febr 1979.
DE GROOTE VINK WA
TERSPORT. LEIDEN, TEL.
071-769666, BIJ SPOOR
WEGOVERGANG.
UW DICHTSTBIJZIJNDE
GLASLEVERANCIER
Waar u alle patronen en kleu
ren vaak direkt kunt medene-
men is:
GLASINDUSTRIE
J. J. Popplnk Jr.
ROTTERDAMSEWEG 60-68.
DELFT TEL 015-561500
PLEXIGLAS
uil voorraad levorbaar
(uitsluitend helder)
GLASINDUSTRIE
J. J. Poppink Jr.
ROTTERDAMSEWEG 60-68,
DELFT. TEL. 015-561600.
MONDGEBLAZEN GLAS
voor deuren, met vakverdeling,
vele kleuren en schakerngen
Kom zelf even langs ons be
drijf om dit persoonlijk uit te
zoeken.
GLASINDUSTRIE
J. J. Poppink Jr
ROTTERDAMSEWEG 60-68
DELFT TEL. 015-561600.
ISOLERENDE BEGLAZING
diverse merken leverbaar door
importeur Vraag vrijbli|vende
offerte door toezending van
globale maatlijst.
GLASINDUSTRIE
J.J. POPPINK Jr.
ROTTERDAMSEWEG 60-68.
DELFT TEL. 015-561600.
ONTSPIEGELD GLAS
Ideaal voor uw tekening of re-
produktie Direkt uit voorraad
leverbaar (event, met gesle
pen randen).
GLASINDUSTRIE
J.J. POPPINK Jr.
ROTTERDAMSEWEG 60-68,
DELFT. TEL. 015-561500.
Indien u werkelijk een
mooie
INGELIJSTE SPIEGEL
zoekl, kunnen wi| u een assor-
timent van 200 stuks aan
bieden.
GLASINDUSTRIE
J. J. Poppink Jr.
ROTTERDAMSEWEG 60-68
DELFT TEL. 015-561500
ANTIEK
div klokken, meubelen
en kleingoed
't LUIFELTJE,
Groanlandselnan 23. (t.o.
Instructiebod). Delft.
Tel. 015-566478. kom een*
Antiek boerderij
DE N00TED0P
Dr ven Noortstraat 19
Stompwijk
Tel 01715-2303
heeft grote keuze
eiken, mehonie en grenen
meubelen. Nu ook Perzische
tapijten tegen scherpe
prijzen.
HELPT SNEL EN VAKKUNDIG.
KLAAR TERWIJL U WACHT.
AVOND- EN WEEKENDSERVI
CE. ZUSTERSTRAAT 170-172,
DEN HAAG. TEL 070-649867.
YAMAHA
B.B.MOTOREN, NIEUW
EN GEBRUIKT. Denk om
uw winterservlce. WIJ
staan 7 dagen voor u klaar.
Van der Wansem
Marine b.v.
1775-1851/Scliilderijen en Aquari
tot en met 25-2-1979 in het
IK
Geopend: ma t/m za 10-17. zo 13-17, wo ook 2Q
Do Welstandscommissie vergadert op
donderdag 15 februari 1979 om 13 30 uur.
kamer 102 in hel gebouw van
Bouw- en Woningtoezicht. Mauritskade 9
(bereikbaar met de tramlijnen 7 en 8 en
buslqnen 4. 5 en 22)
De agenda vermeldt:
Gelegenheid tot gebruik maken van
spreekrecht.
Notulen vergadering d d 8 februari 1979
Bouw van een school aan de Abbenbroekweg,
Gerrlt Kastelnweg. Jean Francois van
Royenweg
Uitbreiding van het clubgebouw van WIK
in het Zuiderpark.
en verder bouwplannen voor de percelen:
De Gaarde (t.p.v. Zwaardvegersgaarde 35).
Spuistraat 12. Honlhorstslraat 18-24.
Johan van. Oldenbarheveltlaao 76.
Roggeveenstraat 55-57. Paulus Buijs-
slraal 1-3, Ripperdaslraal 39.
Tienhovenselaan 72, Apeldoornselaan 254,
Rijklof van Goensslraat 29 t/m 35.
Adriaan Moonenweg 12, Zuidwerflaan 13,
Tuinfluiterlaan 12. Sonderdankstraat 31.
Laan van Meerdervoort 1121,
Binnentuinen 42. Encalaan 135. 143. 147.
151. 202.
De ontwerpen liggen ter inzage bi; de
secretaris (Mauritskade 9. kamer 109) van
maandag t/m woensdag van 10 00 tot 12 00 uur.
Spreekrecht.
Wanneer U tijdens het openbare gedeelte van
de vergadering iels will zeggan naar
aanleiding van een van de onderwerpen
—hiervoor beslaat gelegenheid, tussen
13 30 lol 14 00 uur korL' zich ca .rvoc
lot uiterlijk donderdag 15- *979
10 30 uur, opgeven bi| de jc rotans
lel 469590. toestel 217 b.g g toestel 156
onder vermelding van Uw naam en instuJing
namens welke U spreekt, adres en hei agendapuni
Het aantal personen dat hiervan gébruik kan mal
bedraagt maximaal 6
De spreektijd bedraagt maximaal 5 minuien
Öe behandeling van de bouwplannen geschiedt
overigens niet in hel openbaar
Hel verslag ligt vanaf maandag 26 februari 1979
ter inzage bi| hef Gemeentelijk Informatiecentrum
J'
als
O
«rij
id
*i<
tm
R
um
ibl
O*
Har
bei
tt.
ij
(VI
ui
Wij vragen voor onmiddellijk indiensttreding een vlo
ervaren
van plm 20 jaar.
Drogisterij Parfumerie De Jong
Wilhelminaplein 16 Naaldwijk
Tel 01740-25345
BEGRAFENIS-EN CREMATIEVERZORGING
- alle formaliteiten
- verz. advertenties
- eigen rouwkamers
- eigen rouwdrukkerij
- eigen rouw/volgauto's
HOOIKADE 43-46
DEN HAAG
Gereedschapsmachines
Machinegereedschappen
Verpakkingsmachines
Intern- transportinstallaties
Bakkerijmachines
Binnenkort zullen wij een vakature hebbe
op de afdeling verkoop bakkerijmachine
voor een
Zij zal samen met een kommercieel mede
werker een gedeelte van ons verkoopprc
gramma behandelen, waarbij o.a. gekorref
pondeerd zal worden in de Nederlandse e
moderne talen.
In verband met de vele import- en expof
transakties zal een goede talenkennis noo(
zakelijk zijn.
Leeftijd; tot ca. 25 jaar.
Opleiding HAVO met sekretaresseoplei
ding.
De voorwaarden voor deze funktie zullen w
u gaarne nader mededelen in een gespre
op ons kantoor.
tl
Wilt U nadere inlichtingen of een afspraak
maken, belt U onze afd. Personeelszaken,
tel. 01748-3911 .toestel 112.
Ons adres is: Einsteinstraal 1's-Gravenzand a
